View source for κοίρανος

{{LSJ1
|Full diacritics=κοίρᾰνος
|Medium diacritics=κοίρανος
|Low diacritics=κοίρανος
|Capitals=ΚΟΙΡΑΝΟΣ
|Transliteration A=koíranos
|Transliteration B=koiranos
|Transliteration C=koiranos
|Beta Code=koi/ranos
|Definition=ὁ, poet. Noun (Boeot. for <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[king]], AB1095), [[ruler]], [[leader]], [[commander]], </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> in war or peace, ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κ. <span class="bibl">Il. 2.487</span>; κοίρανε λαῶν <span class="bibl">7.234</span>; οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη· εἷς κ. ἔστω, εἷς βασιλεύς <span class="bibl">2.204</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> generally, [[lord]], [[master]], <span class="bibl">Od.18.106</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.62</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>549</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1287</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>71</span>, al.—Rare in fem., <span class="bibl">Orph.<span class="title">Fr.</span>38</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1470.png Seite 1470]] ὁ (mit [[κάρα]], [[κάρανος]], wie mit κῦρος verwandt, vgl. auch [[τύραννος]]), der Herrscher, Gebieter, Befehlshaber im Kriege; Il. mehrmals κοίρανε λαῶν, z. B. 7, 234; καὶ [[ἡγεμών]] 2, 487; – im Frieden, der rechtmäßige Fürst, neben [[βασιλεύς]] Il. 2, 204; Gebieter, Herr, ξείνων [[κοίρανος]] εἶναι Od. 18, 106; Pind. N. 3, 59; Aesch. Ag. 535; ὁ τῆσδε τῆς γῆς [[κοίρανος]] Soph. O. C. 1289; ähnlich [[ἄναξ]] κοίραν' Ἀθηνῶν 1756; öfter bei Eur. u. sp. D.; Orph. beim Schol. Ap. Rh. 3, 1 sagt auch von den Musen αἱ γὰρ [[ἔασι]] κοίρανοι, wie Luc. Tragodop. 174 τῆς κοιράνου. – S. auch nom. pr.
}}
{{ls
|lstext='''κοίρᾰνος''': ὁ, ποιητ. [[ὄνομα]], [[κυβερνήτης]], ἄρχων, [[ἀρχηγός]]· 1) ἐν πολέμῳ ἢ ἐν εἰρήνῃ, ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κ. Ἰλ. Β. 487· κοίρανε λαῶν Η. 234· οὐκ ἀγαθὴ [[πολυκοιρανίη]]· εἷς κ. ἔστω εἷς βασιλεὺς Β. 204. 2) [[καθόλου]], [[κύριος]], [[δεσπότης]], Ὀδ. Σ. 106. ― Ὡσαύτως παρὰ Πινδ. Ν. 3. 108, Αἰσχύλ. Ἀγ. 549, Ο. Κ. 1287, 1759, καὶ [[συχν]]. παρ’ Εὐρ. ― Σπαν. ἐν τῷ θηλ. γένει, Ὀρφ. παρὰ Σχολ. εἰς Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 1. Πρβλ. Ebert Diss. Sicul. σ. 62. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε κῦρος.)
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ, <i>qqf</i> ἡ)<br /><b>1</b> chef militaire;<br /><b>2</b> chef, souverain, roi;<br /><b>3</b> <i>en gén.</i> seigneur, maître.<br />'''Étymologie:''' cf. [[κῦρος]].
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. [[κῦρος]]): [[lord]], [[ruler]], [[master]], Od. 18.106.
}}
{{Slater
|sltr=<b>κοίρᾰνος</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[king]] κοίρανοςΜέμνων (N. 3.62)
}}
{{eles
|esgtx=[[señor]], [[soberano]]
}}
{{grml
|mltxt=[[κοίρανος]], ὁ, σπαν. και θηλ. (Α)<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[αρχηγός]] σε πόλεμο ή σε [[ειρήνη]] («ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι [[ἦσαν]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κύριος]], [[δεσπότης]], [[άρχοντας]] («[[μηδὲ]] σύ γε ξείνων καὶ πτωχῶν [[κοίρανος]] [[εἶναι]] λυγρὸς ἐών», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> (στους Βοιωτούς) ο [[βασιλιάς]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[κοίρανος]] εμφανίζει θ. <i>κοιρο</i>- ή <i>κοιρα</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>κοῖρος</i> ή <i>κοῖρα</i>, αντιστοίχως, που σχηματίστηκαν από την ΙΕ [[ρίζα]] <i>koryo</i>- «[[πόλεμος]], [[στρατός]]» με [[επένθεση]] (<b>[[πρβλ]].</b> γοτθ. <i>harjis</i> «[[στρατός]]», λιθουαν. <i>karias</i>, με την [[ίδια]] σημ., [[μέσο]] ιρλδ. <i>cuire</i> «[[ομάδα]]-[[στρατός]]»). Και τα δύο αυτά θέματα της λ. [[κοίρανος]] απαντούν σε σπάνια ανθρωπωνύμια, όπως [[είναι]] τα <i>Κοιρό</i>-<i>μαχος</i> και <i>Κοιρά</i>-<i>τᾱς</i> <span style="color: red;"><</span> <i>Κοιρατᾱδᾶς</i>. Το [[επίθημα]] -<i>νος</i> της λ. απαντά και σε λ. άλλων γλωσσών (όχι μόνο ινδοευρωπαϊκών), με γενική σημ. «[[κυρίαρχος]]» (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>dominus</i> [[αλλά]] και αρχ. σκανδ. <i>herjann</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κοιρανήος]], [[κοιρανία]], [[κοιρανίδης]], [[κοιρανικός]], [[κοιρανώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> <i>επικοίρανος</i>, [[παγκοίρανος]], [[πολυκοίρανος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κοίρᾰνος:''' ὁ ([[κῦρος]]), [[κυβερνήτης]], [[αρχηγός]], [[άρχοντας]], σε Όμηρ., Τραγ.
}}
{{elru
|elrutext='''κοίρᾰνος:''' ὁ, редко ἡ повелитель, властитель (λαῶν, κ. καὶ [[ἡγεμών]] Hom.; τῆσδε τῆς γῆς, Ἀθηνῶν Soph.).
}}
{{elnl
|elnltext=κοίρανος -ου, ὁ heerser, bevelhebber, uitbr. meester:. ξείνων καὶ πτωχῶν κοίρανος εἶναι meester zijn over vreemdelingen en bedelaars Od. 18.106.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[ruler]], [[commander]], [[lord]] (Il.).<br />Compounds: rarely as 2. member, e. g. <b class="b3">πολυ-κοίρανος</b> [[ruling many]] (A. Fr. 238, lyr.) with [[πολυκοιρανίη]] [[ruling many]] (Rhian. 1, 10); but Β 204 = [[ruling of many]] with the first member as subject; the 2. member is verbal noun to [[κοιρανέω]].<br />Derivatives: [[κοιρανίδαι]] pl. <b class="b2">sons of rulers, members of the ruling house</b> (S. Ant. 940; Fraenkel Nom. ag. 2, 20); <b class="b3">κοιρανῃ̃ος</b> and [[κοιρανικός]] [[belonging to the ruling house]] (late poets); [[κοιρανίη]] [[dynasty]] (D. P., APl.; s. above); [[κοιρανέω]] [[rule]] (Il.).<br />Origin: IE [Indo-European] [515] <b class="b2">*kor(i)os</b> [[war]], [[army]]<br />Etymology: With [[κοίρανος]] agrees (except the middle vowel) OWNo. [[herjann]] surname of Odin; given the productivity of the <b class="b2">no-</b>suffix, esp. in words of this meaning (Lat. [[dominus]] : [[domus]], Goth. [[Þiudans]] [[king]] : [[Þiuda]] [[people]] etc.), the word need not be an old inheritance. But the basis is in any case common, i. e. a word for [[army]], [[fighting group]] with representatives in Germanic, Baltic and Celtic, e. g. Goth. [[harjis]] [[army]], Lith. <b class="b2">kãrias</b> <b class="b2">id.</b>, MIr. [[cuire]] m. [[crowd]], [[group]], Gaul. <b class="b2">Tri-</b>, [[Petru-corii]] people's-namen ("consisting of three, resp. four tribes"), IE. <b class="b2">*kori̯os</b>. In Greek too the word has existed, also in proper name like <b class="b3">Κοιρό-μαχος</b>, [[Κοιρατάδας]] (Solmsen Glotta 1, 76ff.). - Beside IE. <b class="b2">*kori̯os</b> there was without <b class="b2">i̯o- *kor(o</b>)- in Lith. <b class="b2">kãras</b> [[war]], OPers. <b class="b2">kāra-</b> [[army]], [[people]]. Further details in Pok. 615f., Fraenkel Lit. et. Wb. s. <b class="b2">kãr(i)as</b>. - In Greek [[κοίρανος]] was replaced by [[ἄναξ]] and [[βασιλεύς]]; s. vv.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=κοίρᾰνος, ὁ, [[κῦρος]]<br />a [[ruler]], [[commander]], Hom., Trag.
}}
{{FriskDe
|ftr='''κοίρανος''': {koíranos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Herrscher]], [[Heerführer]], [[Herr]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''' : Vereinzelt aks Hinterglied, z. B. [[πολυκοίρανος]] [[über viele herrschend]] (A. ''Fr''. 238, lyr.) mit [[πολυκοιρανίη]] [[das Herrschen über viele]] (Rhian. 1, 10); aber Β 204 = [[Vielherrschaft]] mit Subjektsfunktion des Vorderglieds; das Hinterglied fungiert überall als Verbalnomen zu [[κοιρανέω]].<br />'''Derivative''': Spärliche Ableitungen: κοιρανίδαι pl. [[Herrschersöhne]], [[Mitglieder des herrschenden Hauses]] (S. ''Ant''. 940; Fraenkel Nom. ag. 2, 20); [[κοιρανῇος]] und [[κοιρανικός]] [[zum Herrscher gehörig]] (sp. Dichter); [[κοιρανίη]] [[Herrschertum]] (D. P., ''APl''.; vgl. oben); [[κοιρανέω]] [[herrschen]], [[gebieten]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Etymology''' : Zu [[κοίρανος]] stimmt (bis auf den Zwischenvokal) awno. ''herjann'' Beiname Odins; bei der Produktivität des ''no''-Suffixes, zumal in Wörtern derselben Bedeutungssphäre (lat. ''dominus'' : ''domus'', got. ''þiudans'' [[König]] : ''þiuda'' [[Volk]] u. a. m.), brauchen die Wörter nicht altererbt zu sein. Aber die Grundlage ist jedenfalls gemeinsam, und zwar ein Wort für [[Heer]], [[Kriegsschar]] mit Vertretern im Germanischen, Baltischen und Keltischen, z. B. got. ''harjis'' [[Heer]], lit. ''kãrias'' ib., mir. ''cuire'' m. [[Schar]], [[Menge]], gall. ''Tri''-, ''Petru''-''corii'' Völkernamen ("aus drei, bzw. vier Stämmen bestehend"), idg. *''qori̯os''. Auch im Griechischen hat das Wort existiert, nach Eigennamen wie Κοιρόμαχος, Κοιρατάδας zu schließen (Solmsen Glotta 1, 76ff.). — Neben idg. *''qori̯os'' stand ohne ''i̯o''-Suffix *''qor''(''o'')- in lit. ''kãras'' [[Krieg]], mit gedehntem Vokal apers. ''kāra''- [[Heer]], [[Volk]]. Weitere Einzelheiten mit Lit. bei WP. 1, 462f., Pok. 615f., Fraenkel Lit. et. Wb. s. ''kãr''(''i'')''as''. — Im Griechischen wurde das alte [[κοίρανος]] durch die Eindringlinge [[ἄναξ]] und [[βασιλεύς]] ersetzt; s. dd.<br />'''Page''' 1,894
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[chief]], [[king]]
}}