View source for ἠπίαλος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἠπῐᾰλος
|Medium diacritics=ἠπίαλος
|Low diacritics=ηπίαλος
|Capitals=ΗΠΙΑΛΟΣ
|Transliteration A=ēpíalos
|Transliteration B=ēpialos
|Transliteration C=ipialos
|Beta Code=h)pi/alos
|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[ague]], <span class="bibl">Thgn.174</span>, Gal.7.347; ἠ. πυρετός <span class="bibl">Hp.<span class="title">Superf.</span>34</span>, Dsc.4.68; ἠ. πυρετοῦ πρόδρομος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>332</span>: in pl., ἠπίαλοι καὶ πυρετοί Hp.Aër.3: metaph., [[ἀηδόνων ἠπίαλος]] = [[ague to nightingales]], Com. name of a bad poet, Phryn. Com.69. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> = foreg., [[nightmare]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1038</span>, as expld. by Did. ap.Sch. (but coupled with [[πυρετοί]]).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1174.png Seite 1174]] ὁ, ein bösartiges Fieber mit dem Zusatz [[πυρετός]] u. ohne diesen, Hippocr.; wobei Hitze u. bes. heftiger Frost im ganzen Körper empfunden wird, Medic.; Fieberfrost, Theogn. 174; Ar. Vesp. 1038 Schol. τὸ τοῦ πυρετοῦ [[κρύος]]; B. A. 42 wird es ῥιγοπύρετον erklärt. – Phrynich. bei Ath. II p. 44 d nennt einen frostigen Dichter ἀηδόνων [[ἠπίαλος]], [[ὕμνος]] Ἅιδου, der den Nachtigallen ein Fieber ist, ihnen ein Fieber einflößt. – Nach Eust. 1687, 52 auch = Vorigem, wie Didym. nach dem Schol. es auch bei Ar. a. a. O. erklärte.
}}
{{ls
|lstext='''ἠπίᾰλος''': ὁ, πυρετὸς ἔχων ἰσχυρὸν [[ῥῖγος]], Γαλην. 7. σ. 132· ἠπ. πυρετὸς ἐν Ἱππ. 266. 35· τὸ [[ῥῖγος]] πρὸ τοῦ πυρετοῦ, πυρετοῦ [[πρόδρομος]] Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 315, πρβλ. Θέογν. 174· ἠπ. καὶ πυρετοὶ Ἱππ. 281. 49· - μεταφ. ἀηδόνων ἠπ., [[ῥῖγος]] προξενῶν εἰς τὰς ἀηδόνας, κωμικὸν [[ὄνομα]] ψυχροῦ ποιητοῦ, Φρύν. Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 1. ΙΙ. = [[ἠπιάλης]], [[ἐφιάλτης]], Ἀριστοφ. Σφηξ. 1038, ὡς ἑρμηνεύεται ὑπὸ τοῦ Διδύμ. παρὰ τῷ Σχολ., πρβλ. Εὐστ. 1687. 52.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> fièvre continue;<br /><b>2</b> frisson de fièvre.<br />'''Étymologie:''' DELG p.ê. de [[ἤπιος]], « fièvre douce ».
}}
{{grml
|mltxt=[[ἠπίαλος]], ό (Α)<br /><b>1.</b> [[υψηλός]] [[πυρετός]] με ρίγη, με κρυάδες<br /><b>2.</b> το [[ρίγος]] [[πριν]] από την [[εκδήλωση]] του πυρετού<br /><b>3.</b> ο [[ηπιάλης]], ο [[εφιάλτης]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «αηδόνων [[ηπίαλος]]» — [[ποιητής]] που με τις κρυάδες του προξενεί ρίγη στα αηδόνια (Φρύνιχος).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πιθ. <span style="color: red;"><</span> [[ήπιος]] <span style="color: red;">+</span> -<i>αλος</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>ομ</i>-<i>αλός</i>, <i>αιγι</i>-<i>αλός</i>), [[οπότε]] η λ. χρησιμοποιείται κατ' ευφημισμόν με [[σημασία]] «[[γλυκός]], [[ήπιος]] [[πυρετός]]». Η λ. συσχετίστηκε παρετυμολογικά με το [[εφιάλτης]]. Επίσης δημιουργήθηκε σημασιολογική [[σύγχυση]] με το [[ηπίολος]] «[[πεταλούδα]] του λυχναριού», λόγω της λαϊκής αντιλήψεως, σύμφωνα με την οποία η [[πεταλούδα]] ήταν το ζώο που φέρνει και συμβολίζει τον πυρετό. Η [[σύγχυση]] αυτή επιβεβαιώνεται από τη [[γλώσσα]] του Ησυχίου: <i>ηπιόλιον</i><br />[[ριγοπυρέτιον]]. Ο τ. [[ηπίολος]], [[τέλος]], αποτελεί πιθ. [[παραλλαγή]] του τ. [[ηπιόλης]], που ερμηνεύεται αναλογικά [[προς]] τα σε -<i>ολης</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>μαιν</i>-<i>όλης</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ηπιαλώ]], [[ηπιαλώδης]]).
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἠπίᾰλος:''' ὁ,<br /><b class="num">I.</b> [[πυρετός]] με [[σύγκρυο]], [[ρίγος]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> = [[ἠπιάλης]], [[εφιάλτης]], το [[κακό]] όνειρο της νύχτας, στον ίδ. (άγν. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''ἠπίᾰλος:''' ὁ лихорадочная дрожь, озноб Arph.
}}
{{etym
|etymtx=Ephialtes<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[ague]], [[ague from fever]] (Thgn., Ar., Hp. etc.; on th meaning Strömberg Wortstudien 82ff.); [[nightmare]];<br />Other forms: [[ἐπίαλος]] Alc. bei EM 434, 6 (prob. after [[ἐπί]]); cf. [[ἠπίολος]] [[moth]] (Arist. HA 605b 14; v. l. <b class="b3">-όλης</b>) with <b class="b3">ἠπιόλιον ῥιγοπυρέτιον</b> H.<br />Derivatives: [[ἠπιαλώδης]] <b class="b2">ἠπ.-like</b> (Hp.), [[ἠπιαλέω]] <b class="b2">suffer from ἠπ.</b> (Ar., Arist.), <b class="b3">ἐξ-ηπιαλόομαι</b> <b class="b2">become ἠπ.</b> (Hp.). - [[ἠπίολος]] [[moth]] (Arist. HA 605b 14; v. l. <b class="b3">-όλης</b>) with <b class="b3">ἠπιόλιον ῥιγοπυρέτιον</b> H.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Acc. to Strömberg l.c. from [[ἤπιος]], prop. "mild fever" a taboo-paraphrase; cf. the parallels mentioned there; an improbable hypothesis. (On <b class="b3">-αλο-</b> Chantraine Formation 246f.) From [[ἠπίαλος]] is [[ἠπίολος]] (better <b class="b3">-όλης</b>; after the nouns in <b class="b3">-όλης</b>) [[moth]] not to be separated, as is shown by the words adduced by Bugge BB 18, 166: Lith. <b class="b2">drugỹs</b> <b class="b2">(cold) fever, feverbird(?), butterfly</b> (to Russ. <b class="b2">drožátь</b> [[shiver]]), Alb. [[ethe]] [[fever]] with <b class="b2">ethëzë</b> "feverbird(?)", [[moth]]; s. further Immisch Glotta 6, 193; in folklore butterflies etc. bring fever. - Not with Vaniček a. o. (e. g. Güntert Kalypso 226f.) to Lat. [[vappō]] <b class="b2">moth?</b>. - See also on [[Ἐφιαλτης]]. - Given the variation [[α]]\/[[ο]] prob. a Pre-Greek word (Fur. 258, 342).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ἠπίᾰλος, ὁ,<br /><b class="num">I.</b> a [[fever]] with [[shivering]], [[ague]], Ar.<br /><b class="num">II.</b> = [[ἐφιάλτης]], [[night]]-[[mare]], Ar. [deriv. uncertain]
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἠπίαλος''': {ēpíalos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schüttelfrost]], [[Frostschauer vor einem Fieber]], [[mit Frostschauer verbundenes Fieber]] (Thgn., Ar., Hp. usw.; zur Bedeutung Strömberg Wortstudien 82ff.); [[ἐπίαλος]] Alk. bei ''EM'' 434, 6 (wohl nach [[ἐπί]]).<br />'''Derivative''': Davon [[ἠπιαλώδης]] ‘ἠπ.-artig’ (Hp.), [[ἠπιαλέω]] ‘von ἠπ. leiden’ (Ar., Arist.), [[ἐξηπιαλόομαι]] ‘in ἠπ. übergehen’ (Hp.). — [[ἠπίολος]] [[Lichtmotte]] (Arist. ''HA'' 605b 14; v. l. -όλης) mit [[ἠπιόλιον]]· ῥιγοπυρέτιον H.<br />'''Etymology''' : Nach Strömberg a. a. O. von [[ἤπιος]], eig. "das milde Fieber" als tabuisierende Umschreibung; vgl. die daselbst angeführten Beispiele ähnlicher Benennungen; zur sekundären Ableitung auf -αλο- Chantraine Formation 246f. Von [[ἠπίαλος]] ist [[ἠπίολος]] (besser -όλης; nach den Nomina auf -όλης) [[Lichtmotte]] nicht zu trennen, wie die schon von Bugge BB 18, 166 herangezogenen lit. ''drugỹs'' ‘(kaltes) Fieber, Fiebervogel, Schmetterling’ (zu russ. ''drožátь'' [[zittern]]), alb. ''ethe'' [[Fieber]] mit ''ethëzë'' "Fiebervogel", [[Motte]] zeigen; s. noch Immisch Glotta 6, 193. Im Volksglauben gelten Schmetterlinge u. dgl. als fieberbringend. — Nicht mit Vaniček u. A. (z. B. Güntert Kalypso 226f.) zu lat. ''vappō'' ‘Motte?’. — Vgl. [[ἐφιάλτης]].<br />'''Page''' 1,640-641
}}