View source for σιδήρεος

{{LSJ1
|Full diacritics=σῐδήρεος
|Medium diacritics=σιδήρεος
|Low diacritics=σιδήρεος
|Capitals=ΣΙΔΗΡΕΟΣ
|Transliteration A=sidḗreos
|Transliteration B=sidēreos
|Transliteration C=sidireos
|Beta Code=sidh/reos
|Definition=α, Ion. and Ep. η, ον, Att. contr. σιδηροῦς, ᾶ, οῦν <span class="title">SIG</span>144.14, etc.; Ep. also σιδήρειος, η, ον, v. infr.; also late, <span class="bibl"><span class="title">Stud.Pal.</span>20.217.9</span> (vi A.D.) (fem. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -ειος Theognost.<span class="title">Can.</span> 56); Dor. σιδάρεος [ᾱ] <span class="title">IG</span>42(1).103.114 (Epid., iv B.C.), and v. infr. 11, also σιδάριος <span class="title">SIG</span>246 ii 67 (Delph., iv B.C.); Aeol. σιδάριος <span class="bibl">Theoc.29.24</span>:—[[made of iron]] or [[steel]], ἄξων <span class="bibl">Il.5.723</span>; σιδηρείη κορύνη <span class="bibl">7.141</span>; πύλαι <span class="bibl">8.15</span>; ὑποκρητηρίδιον <span class="bibl">Hdt.1.25</span>; σκύταλον <span class="bibl">Theoc.17.31</span>; <b class="b3">χεὶρ σ</b>. [[grappling-iron]], <span class="bibl">Th.4.25</span>, <span class="bibl">7.62</span>: also <b class="b3">σ. ὀρυμαγδός</b>, i.e. the clang [[of arms]], <span class="bibl">Il.17.424</span>; <b class="b3">σ. οὐρανός</b> the [[iron]] sky, the firmament, which the ancients held to be of metal, <span class="bibl">Od.15.329</span> (cf. [[χάλκεος]]) <b class="b3">; σ. γένος</b>, of the <span class="title">Iron</span> age, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>176</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., <b class="b3">ἦ γὰρ σοί γε σ. ἐν φρεσὶ θυμός</b> a soul [[of iron]], i.e. [[hard]], [[stubborn as iron]], <span class="bibl">Il. 22.357</span>, cf. <span class="bibl">Od.23.172</span>; οὐδέ μοι . . θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι σ., ἀλλ' ἐλεήμων <span class="bibl">5.191</span>; οὐδ' εἴ οἱ κραδίη γε σ. ἔνδοθεν ἦεν <span class="bibl">4.293</span>; σιδήρειόν νύ τοι ἦτορ <span class="bibl">Il.24.205</span>,<span class="bibl">521</span>; <b class="b3">ἦ ῥά νυ σοί γε σ. πάντα τέτυκται</b> thou art [[iron]] all! <span class="bibl">Od. 12.280</span>; <b class="b3">πυρὸς μένος . . σ</b>. the [[iron]] force of fire, <span class="bibl">Il.23.177</span>; of Heracles, the [[ironsided]], <span class="bibl">Simon.8</span>; of men, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>491</span>; σὰρξ σ. <span class="bibl">Theoc.22.47</span>; <b class="b3">ὦ σιδήρεοι</b> O ye <b class="b2">ironhearted!</b> <span class="bibl">Aeschin.3.166</span>; εἰ μὴ σιδηροῦς ἐστιν, οἴομαι ἔννουν γεγονέναι <span class="bibl">Lys.10.20</span>; σ. λόγοι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>509a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[σιδάρεοι]], [[οἱ]], [[Byzantine iron coins]], always used in Dor. form, even at Athens, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>249</span>, <span class="bibl">Pl.Com.96</span>, <span class="bibl">Stratt.36</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0879.png Seite 879]] ion. u. ep. έη, εον, att. σιδηροῦς, ᾶ, οῦν, poet. auch [[σιδήρειος]], [[eisern]], stählern, Hom. u. Folgde; [[ἄξων]], Il. 3, 723; σιδηρείη [[κορύνη]], 7, 141; σιδήρειαι πύλαι, 8, 15; [[οὐρανός]], das eiserne Himmelsgewölbe, Od. 15, 329. 17, 565 (sonst [[χάλκεος]]), kann auch übertr. sein, vgl. unten; zweifelhaft auch [[ὀρυμαγδός]], d. i. Gerassel der eisernen Waffen (?), Il. 17, 424; σιδηρᾶ κέντρα, Eur. Phoen. 26, u. sonst. – Übertr., wie von Eisen u. Stahl, [[fest]], [[hart]]; [[σάρξ]], Theocr. 22, 47; [[θυμός]], [[κραδίη]], Hom. u. Hes., sowohl tadelnd von gefühlloser Härte des Herzens, als lobend von männlicher Festigkeit der Gesinnung; σοί γε σιδήρεα πάντα τέτυκται, an dir ist Alles von Eisen, Od. 12, 280; auch π υρὸς [[μένος]] σιδήρεον, des Feuers eiserne Wuth, Il. 23, 177; σιδηροῦς [[ἀνήρ]], neben [[ἀναίσχυντος]], Ar. Ach. 466, σιδηροῖς λόγοις, Plat. Gorg. 509 a; σιδηροῦν [[γένος]], Rep. VIII, 547 b; σκληρὰς καὶ σιδηρᾶς ἀγωγάς, Legg. I, 685 a; Folgde; μόνον οὐχ ἁλύσει σιδηρᾷ, Dem. 25, 28; εἰ μὲ σιδηροῦς ἐστιν, [[οἶμαι]] ἔννουν γεγονέναι, Lys. 10, 20; σ. [[ἄνθρωπος]], Plut. Cic. 26. – Σιδάρεοι, οἱ, Eiserlinge, eine byzantinische Eisenmünze, welche auch in Athen ihre dorische Wortform behielt, vgl. Hesych. u. Ar. Nubb. 249.
}}
{{ls
|lstext='''σῐδήρεος''': α, Ἰων. καὶ Ἐπικ. η, ον, Ἀττ. [[σιδηροῦς]], ᾶ, οῦν, (πρβλ. [[χάλκεος]], -οῦς, [[χρύσεος]], -οῦς)· παρὰ μεταγεν. συγγραφεῦσιν [[ὡσαύτως]] ος, ον, Θεογνώστ. Καν. 56· Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] σιδήριος, η, ον, αιος Κύριλλ.· Δωρ. σιδάρεος, -ειος, Αἰολ. σιδάριος Ahr. D. Aeol. § 12. 4 ([[σίδηρος]])· - ὁ ἐκ σιδήρου ἢ χάλυβος πεποιημένος, [[σιδηροῦς]], Λατ. ferreus, Ὅμηρ., κλπ.· [[σιδήρεος]] [[ἄξων]] Ἰλ. Ε. 723· σιδηρείη [[κορύνη]] Ξ. 141· σιδήρειαι πύλαι Θ. 15· [[ὑποκρητηρίδιον]] Ἡρόδ. 1. 25· [[σκύταλον]] Θεόκρ. 17. 31· χεὶρ σιδηρᾶ, [[σίδηρος]] πεποιημένος ἐν εἴδει χειρός, [[ὅπως]] ἁρπάζῃ, [[ἁρπάγη]], Θουκ. 4, 25., 7. 62· - [[ὡσαύτως]], σιδήριος δ’ [[ὀρυμαγδός]], ὁ τῶν ὅπλων [[κρότος]], Ἰλ. Ρ. 424· [[σιδήρεος]] [[οὐρανός]], τὸ [[στερέωμα]], [[ὅπερ]] οἱ παλαιοὶ ἐνόμιζον ὡς μετάλλινον, Ὀδ. Ο. 329, Ρ. 565 (πρβλ. [[χάλκεος]])· - ἡ τελευταία καὶ χειρίστη γενεὰ κατὰ τὸν Ἡσίοδον ἦτο ἡ σιδηρᾶ, Ἔργ. καὶ Ἡμ. 174 κἑξ.<br />2) μεταφορ., ἦ γὰρ σοί γε [[σιδήρεος]] ἐν φρεσὶ [[θυμός]], ψυχὴ σιδηρᾶ, δηλ. σκληρά, [[ἄκαμπτος]] ὡς ὁ [[σίδηρος]] (πρβλ. [[σίδηρος]] Ι. 2), Ἰλ. Χ. 357, Ὀδ. Ψ. 172· [[οὐδέ]] μοι ... θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι σ., ἀλλ’ [[ἐλεήμων]] Ε. 191· οὐδ’ εἴ οἱ [[κραδίη]] γε σιδηρέη [[ἔνδοθεν]] ἦεν Δ. 293· σιδήρειόν νύ τοι [[ἦτορ]] Ἰλ. Ω. 205, 521· ἦ ῥά νυ σοί γε σιδήρεα πάντα τέτυκται, εἶσαι [[ὅλος]] ἐκ σιδήρου, Ὀδ. Μ. 280· πυρὸς [[μένος]] ... σιδήρεον, ἡ [[ἀκατάσχετος]] ὁρμὴ τοῦ [[πυρός]], Ἰλ. Ψ 177· - ἐπὶ τοῦ Ἡρακλέους, οἱονεὶ τοῦ ἔχοντος τὰ πλευρὰ σιδηρᾶ, Σιμωνίδ. 16· [[οὕτως]] ἐπὶ ἀνδρῶν, Ἀριστοφ. Ἀχ. 496· σὰρξ σ. Θεόκρ. 22. 47· ὦ σιδήρεοι, ὦ τὴν καρδίαν σιδηροῖ, γενναῖοι! Αἰσχίν. 77. 25, πρβλ. Λυσί. 117· 44· εἰ μὴ [[σιδηροῦς]] ἐστιν, [[οἶμαι]] ἔννουν γεγονέναι ὁ αὐτ. 17 44· σ. λόγοι Πλάτ. Γοργ. 509Α. <br />ΙΙ. σιδάρεοι, οἱ, σιδηροῦν τι [[νόμισμα]] τοῦ Βυζαντίου ἀεὶ ἐν τῷ Δωρικῷ τύπῳ ἔτι καὶ ἐν Ἀθήναις, Ἀριστοφ. Νεφ. 249, Πλάτ. Κωμ. ἐν «Πεισάνδρῳ» 3, πρβλ. Πολυδ. Ζ΄, 105, Ἡσύχ.
}}
{{bailly
|btext=α, ον :<br /><i>contr. att.</i> [[σιδηροῦς]];<br /><b>I.</b> de fer : χεὶρ σιδηρᾶ THC grappin de fer ; [[σιδήρεος]] [[οὐρανός]] OD le ciel de fer <i>(les anciens Grecs supposant que la voûte du ciel était métallique)</i> ; [[οἱ]] σιδάρεοι, monnaie de fer byzantine;<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i> dur comme le fer ; <i>fig.</i> :<br /><b>1</b> sec, raide;<br /><b>2</b> dur, cruel, inflexible;<br /><b>3</b> <i>en b. part</i> ferme, indomptable.<br />'''Étymologie:''' [[σίδηρος]].
}}
{{Autenrieth
|auten=of [[iron]]; [[ὀρυμαγδός]], ‘of [[iron]] weapons,’ Il. 17.424; [[fig]]., [[οὐρανός]], [[κραδίη]], [[θῦμός]], ‘[[hard]],’ ‘[[unwearied]],’ etc., Il. 22.357, Il. 24.205, Od. 12.280.
}}
{{eles
|esgtx=[[de hierro]]
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[σίδηρος]]; made of [[iron]]: (of) [[iron]].
}}
{{Thayer
|txtha=σιδηρεα, σιδηρεον, [[contracted]] σιδηρεους, σιδηρεα, σιδηρεουν ([[σίδηρος]]), from Homer down, made of [[iron]]: Revelation 19:15.
}}
{{grml
|mltxt=-ά, -ούν / σιδηροῦς, -ᾶ, -οῦν, ΝΜΑ, και τ. θηλ. [[σιδήρειος]] Μ, και δωρ. τ. [[σιδάρεος]], -α, -ον, και ποιητ. τ. [[σιδηρήεις]], -εσσα, -εν, και ιων. και επικ. τ. [[σιδήρεος]], -α, -ον, και [[σιδήρειος]], -είη, -ον, Α<br /><b>1.</b> κατασκευασμένος από σίδηρο ή από χάλυβα, [[σιδερένιος]] (α. «σιδηρούν [[στέμμα]]» β. «σιδηρέῳ ἄξονι», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> (για έμψυχα και άψυχα) [[ισχυρός]], [[σκληρός]], [[γενναίος]] ή και [[άκαμπτος]], [[ακαταπόνητος]], όπως ο [[σίδηρος]] (α. «[[σιδηρούς]] [[κυβερνήτης]]» β. «σιδηρά [[κυρία]]» γ. «πυρὸς [[μένος]] σιδήρεον» — η ακατάσχετη [[ορμή]] της φωτιάς, <b>Ομ. Ιλ.</b><br />δ. «[[κραδίη]]... σιδερέη», <b>Ομ. Οδ.</b><br />ε. «σιδηροῑς καὶ ἀδαμαντίνοις λόγοις», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «σιδηρές κατασκευές»<br /><b>τεχνολ.</b> δομικά έργα με σιδερένιο ή, ορθότερα, με χαλύβδινο φέροντα οργανισμό, εφαρμογές τών οποίων απαντούν στη [[γεφυροποιία]], την οικοδομική, [[κυρίως]] σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εργοστάσια, υπόστεγα αεροδρομίων, αποθήκες κ.ά., και στα υδραυλικά έργα<br />β) «σιδηρούν [[κάλυμμα]]»<br /><b>γεωλ.</b> [[γεωλογικός]] [[σχηματισμός]] που αποτελείται από διάφορα σκωριόχρωμα ορυκτά οξείδια, [[συνήθως]] λειμωνίτη, τα οποία καλύπτουν ένα μεταλλοφόρο [[κοίτασμα]] και μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ενδείξεις για την ύπαρξη υποεπιφανειακών μεταλλοφόρων κοιτασμάτων, αλλ. γκόσαν ή γκόζαν<br />γ) «σιδηρά [[οδός]]» — η σιδηροδρομική [[γραμμή]]<br />δ) «σιδηρούν [[απόθεμα]]»<br /><b>(οικον.)</b> η ελάχιστη [[ποσότητα]] περιουσιακών αποθεμάτων, λ.χ. πρώτων υλών, εμπορευμάτων κ.ά. στοιχείων, τα οποία [[είναι]] απαραίτητα για τη [[συνέχιση]] της κανονικής λειτουργίας μιας οικονομικής μονάδας<br />ε) «σιδηρούν [[παραπέτασμα]]» — όρος που χρησιμοποιήθηκε [[κατά]] την περίοδο του ψυχρού πολέμου προκειμένου να δηλωθεί το πολιτικό, στρατιωτικό και ιδεολογικό [[φράγμα]] που χώριζε την Σοβιετική Ένωση και, γενικότερα, τον ανατολικό σοσιαλιστικό κόσμο της Ευρώπης από την υπόλοιπη ήπειρο<br />στ) «Σιδηρά Φρουρά» — φασιστική ναζιστική [[οργάνωση]] στην [[πριν]] από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Ρουμανία<br />ζ) «Σιδηρές Πύλες»<br /><b>γεωγρ.</b> [[φαράγγι]] του Δούναβη, το οποίο χωρίζει τα Καρπάθια από τα όρη του Αίμου, αποτελεί [[τμήμα]] της συνοριακής γραμμής Ρουμανίας - Σερβίας, έχει [[μήκος]] 3 χιλιόμετρα, [[πλάτος]] 162 [[μέτρα]] και κατακόρυφα τοιχώματα διά μέσου τών οποίων ρέει ο Δούναβης, δημιουργώντας ένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία της Ευρώπης<br />η) «[[σιδηρούς]] [[σταυρός]]» — στρατιωτικό [[παράσημο]] που θεσπίστηκε το 1813 από τον Φρειδερίκο Γουλιέλμο Γ' της Πρωσίας, χρησιμοποιήθηκε [[κατά]] τον Γαλλο-Πρωσικό Πόλεμο του 1870 και [[κατά]] τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και επανήλθε σε ισχύ από τον Χίτλερ την 1η Σεπτεμβρίου 1939, [[ημέρα]] εισβολής τών γερμανικών στρατευμάτων στην Πολωνία<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (το αρσ. πληθ. του τ. [[σιδάρεος]] ως ουσ.) <i>οἱ σιδάρεοι</i><br />σιδερένιο [[νόμισμα]] του Βυζαντίου, πόλης της ΝΑ Θράκης στον Βόσπορο, την οποία ίδρυσε ο Βύζας το 657 π.Χ.<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σιδήρειος]] [[ὀρυμαγδός]]» — ο [[κρότος]] τών σιδερένιων όπλων<br />β) «[[σιδήρεος]] [[οὐρανός]]» — το [[ουράνιο]] [[στερέωμα]], το οποίο [[κατά]] την αρχαία [[παράδοση]] ήταν μεταλλικό<br />γ) «σιδήρεον [[γένος]]»<br />(στον <b>Ησίοδ.</b>) η τελευταία [[γενιά]] και η χειρότερη από όλες<br />δ) «χεὶρ σιδηρᾱ» — [[εργαλείο]] με [[σχήμα]] χεριού, κατάλληλο για την [[αρπαγή]] και [[συγκράτηση]] αντικειμένων, [[αρπάγη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[σίδηρος]] <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>εος</i> / -<i>ειος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>πορφύρ</i>-<i>εος</i>, <i>χρύσ</i>-<i>εος</i>). Ο τ. [[σιδηροῦς]] <span style="color: red;"><</span> [[σιδήρεος]] με [[συναίρεση]] (<b>πρβλ.</b> [[κυανοῦς]]: [[κυάνεος]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σῐδήρεος:''' -α, -ον, Ιων. -η, -ον, Επικ. [[σιδήρειος]], <i>-η</i>, <i>-ον</i>, Αττ. συνηρ. [[σιδηροῦς]], <i>-ᾶ</i>, <i>-οῦν</i>, Δωρ. [[σιδάρεος]], <i>-ειος</i> ([[σίδηρος]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> κατασκευασμένος από σίδηρο ή [[ατσάλι]], [[σιδερένιος]], Λατ. [[ferreus]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>χεὶρ σιδηρᾶ</i>, σιδερένια [[αρπάγη]], [[λαβή]], σε Θουκ.· [[σιδήρειος]] [[ὀρυμαγδός]], δηλ. η [[κλαγγή]] των όπλων, σε Ομήρ. Ιλ.· [[σιδήρεος]] [[οὐρανός]], [[σιδερένιος]] [[ουρανός]], δηλ. το [[στερέωμα]], το οποίο θεωρείτο από τους αρχαίους ότι ήταν από [[μέταλλο]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[σιδήρεος]] ἐν φρεσὶ [[θυμός]], [[καρδιά]] από [[σίδερο]], δηλ. σκληρή σαν από [[σίδερο]], σε Όμηρ.· οἱ [[κραδίη]] σιδερέη, σε Ομήρ. Οδ.· [[σοί]] γε σιδήρεα πάντα τέτυκται, είσαι [[ολόκληρος]] φτιαγμένος από [[σίδερο]]! στο ίδ.· λέγεται για τον Ηρακλή, αυτός που έχει [[πλευρά]] από [[σίδερο]], σε Σιμων.· <i>ὦ σιδήρεοι</i>, ω εσείς, σκληρόκαρδοι! σε Αισχίν.<br /><b class="num">II.</b> <i>σιδάρεοι</i>, <i>οἱ</i>, [[νόμισμα]] της περιοχής του Βυζαντίου από σίδηρο, [[πάντοτε]] σε Δωρ. τύπο, [[ακόμη]] και στην Αθήνα, σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''σῐδήρεος:''' дор. σῐδάρεος, стяж. [[σιδηροῦς|σῐδηροῦς]] 3 (ᾱ)<br /><b class="num">1)</b> железный ([[ἄξων]] Hom.): χεὶρ σιδηρᾶ Thuc. железный крюк;<br /><b class="num">2)</b> твердый как железо, непреклонный ([[κραδίη]] Hom.; [[ἀνήρ]] Arph.; λόγοι Plat.).
}}
{{elnl
|elnltext=σιδήρεος Ion. voor σιδηροῦς.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=σῐδήρεος, α, ιονιξ η, ον, epic [[σιδήρειος]], η, ον [[σίδηρος]]<br /><b class="num">I.</b> made of [[iron]] or [[steel]], [[iron]], Lat. [[ferreus]], Hom., etc.; χεὶρ σιδηρᾶ a grappling-[[iron]], Thuc.:— [[σιδήρειος]] [[ὀρυμαγδός]], i. e. the [[clang]] of [[arms]], Il.; [[σιδήρεος]] [[οὐρανός]] the [[iron]] sky, the [[firmament]], [[which]] the ancients held to be of [[metal]], Od.<br /><b class="num">2.</b> metaph., [[σιδήρεος]] ἐν φρεσὶ [[θυμός]] a [[soul]] of [[iron]], i. e. [[hard]] as [[iron]], Hom.; οἱ [[κραδίη]] σιδηρέη Od.; σοί γε σιδήρεα πάντα τέτυκται thou art [[iron]] all! Od.:—of [[Hercules]], the ironside, [[Simon]].; ὦ σιδήρεοι O ye ironhearted! Aeschin.<br /><b class="num">II.</b> σιδάρεοι, οἱ, a Byzantine [[iron]] [[coin]], [[always]] in doric [[form]], Ar.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：sid»reoj 西得雷哦士<br />'''詞類次數'''：形容詞（5）<br />'''原文字根'''：鐵 相當於： （[[בַּרְזֶל]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：鐵作的，鐵的；源自（[[σίδηρος]]）*=鐵）<br />'''出現次數'''：總共（5）；徒（1）；啓（4）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 鐵（5） 徒12:10； 啓2:27； 啓9:9； 啓12:5； 啓19:15
}}