View source for ἀλείφω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀλείφω
|Medium diacritics=ἀλείφω
|Low diacritics=αλείφω
|Capitals=ΑΛΕΙΦΩ
|Transliteration A=aleíphō
|Transliteration B=aleiphō
|Transliteration C=aleifo
|Beta Code=a)lei/fw
|Definition=<span class="bibl">Hdt.3.8</span>, etc.: fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -ψω <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>40.15</span>, (ἐξ-) <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>1486</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>386c</span>: aor. ἤλειψα Hom., Att., Ep. ἄλειψα <span class="bibl">Od.12.177</span>: pf. [[ἀλήλῐφα]] (ἀπ-) <span class="bibl">D.52.2</span>):—Med., fut. -ψομαι <span class="bibl">Th.4.68</span>: aor. [[ἠλειψάμην]] Att., Ep. ἀλ- <span class="bibl">Il.14.171</span>:—Pass., fut. [[ἀλειφθήσομαι]] (ἐξ-) <span class="bibl">D.25.73</span>: aor. 1 ἠλείφθην <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.</span>4.54</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ly.</span>217c</span>, etc.: aor. 2 <b class="b3">ἐξ-ηλίφην</b> [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>258b</span>, (ἀπ-) <span class="bibl">D.C.55.3</span>: pf ἀλήλιμμαι <span class="bibl">Th.4.68</span>, (ἐξ-, ὑπ-) <span class="bibl">D.25.70</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>10.6</span> (<b class="b3">-ει-</b> is freq. found in pf. forms in codd.): ([[ἀ-]], euph., <b class="b3">λιπ-</b>, cf. [[λίπος]]):—[[anoint the skin with oil]], as was done after bathing, Act.referring to another, Med. to oneself, λοῦσαι κέλετ' ἀμφί τ' ἀλεῖψαι <span class="bibl">Il.24.582</span>; Hom. elsewhere always adds [[λίπα]] or <b class="b3">λίπ' ἐλαίῳ</b> (v. sub [[λίπα]]), πάντα λοέσσατο καὶ λίπ' ἄλειψεν <span class="bibl">Od.6.227</span>; λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ' ἐλαίῳ <span class="bibl">Il.10.577</span>, cf. <span class="bibl">14.171</span>, <span class="bibl">18.350</span>: later of [[anointing for gymnastic exercises]], λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο <span class="bibl">Th.1.6</span>; generally, λίπα ἀλείφεσθαι <span class="bibl">Id.4.68</span>; βακκάρι ῥῖνας <span class="bibl">Hippon.41</span>; of [[anointing]] the sick, <span class="bibl">Men.<span class="title">Georg.</span>60</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ep.Jac.</span>5.14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[supply oil]] for gymnasts, <b class="b3">ἀλειφούσης τῆς πόλεως</b> <span class="title">CIG</span> (add.) <span class="bibl">1957g</span> (Maced.); <b class="b3">ἀ. πανήγυριν, ἔθνη</b>, <span class="title">Inscr.Magn.</span>163, <span class="title">OGI</span>533.47 (Ancyra); <b class="b3">οἱ -όμενοι</b> [[youths undergoing gymnastic training]], ib. 339.72 (Sestos), etc.; <b class="b3">οἱ ἀ. ἐν τῷ γυμνασίῳ</b> ib.764.5 (Pergam.), al.; <b class="b3">ἀλείφεσθαι παρά τινι</b> [[to attend]] a [[gymnastic school]], <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>1.2.26</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[polish]], τράπεζαν <span class="bibl">Diph.74</span>; δακτύλιον <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Char.</span>21</span>; ἀγάλματα <span class="bibl">Artem.2.33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> metaph., [[prepare as if for gymnastics]], [[encourage]], [[stimulate]], [[instigate]], Demad.17, Pl. ap. <span class="bibl">D.L.4.6</span>; ἐπὶ τὴν πολιτικὴν ἀγωνίαν Phld.<span class="title">Rh.</span>2.59 S.; τινὰ ἐπὶ τὸν Κλώδιον <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>2.16</span>, cf. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Them.</span>3</span>; τινὰ κατά τινος <span class="bibl">Ph.1.549</span>; τινὰ ἐπὶ φαρμακείαν <span class="bibl">App.<span class="title">Mac.</span>11.7</span>:—Pass., τοὺς -ομένους ἐπί τι Phld.<span class="title">Rh.</span>2.158 S. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[daub]], [[plaster]], [[besmear]], <b class="b3">οὔατα ἀλεῖψαι</b> [[stop up]] ears, <span class="bibl">Od.12.47</span>,<span class="bibl">177</span>,<span class="bibl">200</span>; ἀ. αἵματι <span class="bibl">Hdt.3.8</span>; μίλτῳ <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>10.5</span>; ψιμυθίῳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ly.</span>217d</span>; κυανῷ <span class="bibl">Paus.5.11.5</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0092.png Seite 92]] ([[λίπος]]), salben; Hom. sechsmal, Iliad. 14, 171. 175 ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ ἑδανῷ, τό ῥά οἱ τεθυωμένον ἦεν· .... τῷ ῥ' ἥ γε [[χρόα]] καλὸν ἀλειψαμένη, 10, 577 τὼ δὲ λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ' ἐλαίῳ; in derselben Bedeutung, sich salben, das act. Od 6, 227 πάντα λοέσσατο καὶ λίπ' ἄλειψεν, ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσατο; einen Anderen, Od. 19, 505 νίψεν τε καὶ ἤλειψεν λίπ' ἐλαίῳ, Iliad. 18, 350 λοῦσάν τε καὶ ἤλειψαν λίπ' ἐλαίῳ; – Thuc. 1, 6 [[λίπα]] μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο, vgl. 4, 68; Plat. übh. bestreichen, χρώματι τρίχας ψιμυθίῳ Lys. 217 c. d; ἀλείφει αἵματι λίθους Her. 3, 8; μίλτῳ Xen. Oec. 10, 5; Sp. bes. zum Ringkampf salben, Inscr. 108; dah. allgemein: vorbereiten, anreizen, ἤλειφεν ἑαυτὸν ἐπὶ μείζονας ἀγῶνας Plut. Them. 3, vgl. Demod. 17. – Perf. pass. ἀλήλιμμαι Luc. Alex. 30, ἀλήλειπται Pisc. 24, 36; LXX. auch ἤλειμμαι; neben ἠλείφθην ἐξηλίφην; vgl. die composita u. Lob. Phryn. 31.
}}
{{ls
|lstext='''ἀλείφω''': Ἡρόδ., Ἀττ.: μέλλ. -ψω (ἐξ-), Εὐρ. Ι.Α. 1486. Πλάτ.: ἀόρ. ἤλειψα, Ὅμ., Ἀττ., Ἐπ. ἄλειψα, Ὀδ. Μ.177: πρκμ. ἀλήλῐφα (ἀπ-), Δημ. 1243, ἐν τέλ. (ἐξ-), Ἀριστείδ.: - Μέσ. μέλλ. -ψομαι, Θουκ. 4. 68· ἀόρ. ἠλειψάμην, Ἀττ., Ἐπ., ἀλ-, Ἰλ. Ξ. 171. - Παθ. μέλλ. ἀλειφθήσομαι (ἐξ-), Δημ. 792. 4: ἀόρ. α΄ ἠλείφθην, Ἱππ. 514. 6, Πλάτ. Λύσ. 217C. (ἐξ-), Εὐρ., κτλ., ἀλλ’ ἀόρ. β΄ ἐξηλίφην ἀναγινώσκεται ἐκ χειρογράφ. ὑπὸ Βεκκ. ἐν Πλάτ. Φαίδρ. 258Β, πρβλ. Ἰωσήπ. Α. Ἰ. 17.12, 2, Δίωνα Κ. 55. 13: πρκμ. ἀλήλιμμαι, Θουκ. 4. 68 (ἐξ-, ὑπ-). Δημ. 791. 13, Ξεν. Οἰκ. 10, 6. - Οἱ τύποι τοῦ πρκμ. ἀλήλειφα, ἀλήλειμμαι, εἴληφα, εἴλημμαι ἀπαντῶσιν ἐν χειρογρ., ἴδε Ἀριστ. Ἰ. Ζ. 5, 19. 8., 5. 23, 3, Πλουτ. Μάρκελλ. 17, Λουκ. Ἁλ. 24 καὶ 36, κτλ. (Ἐκ √ΛΙΠ μὲ προθεματικὸν α· ἴδε ἐν λέξ. [[λίπος]]). Ἀλείφω ἢ [[χρίω]] δι’ ἐλαίου, [[ἀλείφω]] τὸ δέρμα, ὡς ἔπραττον μετὰ τὸ [[λουτρόν]], καὶ τὸ μὲν ἐνεργ. παριστᾷ τὴν πρᾶξιν γινομένην ἐπὶ ἑτέρου, τὸ δὲ [[μέσον]] ἐπ’ [[αὐτοῦ]] τοῦ ὑποκειμένου, λοῦσαι κέλετ’ [[ἀμφί]] τ’ ἀλεῖψαι, Ἰλ. Ω. 582, ἀλλ’ ὁ Ὅμηρ. ἀλλαχοῦ ἀείποτε προσθέτει [[λίπα]] ἢ λίπ’ ἐλαίω, (ἴδε ἐν λ. [[λίπα]]), πάντα λοέσσατο καὶ λίπ’ ἄλειψεν, Ὀδ. Ζ. 227· λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ’ ἐλαίῳ, Ἰλ. Κ. 577· πρβλ. Ξ. 171, Σ. 350· λέγεται ἐπὶ τῆς ἕξεως τοῦ ἀλείφεσθαι πρὸς γυμνικὰς ἀσκήσεις, [[λίπα]] μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο, Θουκ. 1. 6· [[λίπα]] γὰρ ἀλείψεσθαι, ὁ αὐτ. 4. 68. 2) χορηγῶ τὸ [[ἔλαιον]] διὰ τοὺς γυμναστάς, ἀλειφούσης τῆς πόλεως, Συλλ. Ἐπιγρ. (προσθ.) 1957g, πρβλ. 2820Α, 3616 -17, καὶ ἀλλ.: - Παθ. οἱ ἀλειφόμενοι, οἱ ἐν τοῖς γυμνασίοις νέοι, οἱ ἀσκούμενοι διὰ τοὺς ἀγῶνας, [[αὐτόθι]] 108b, 256, 1183, καὶ ἀλλ., ἀλείφεσθαι [[παρά]] τινι, φοιτᾶν εἰς τὸ γυμνάσιόν τινος, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1, 2, 26· πρβλ. [[ἀλείπτης]], 2. 3) [[ἑτοιμάζω]] ὡς εἰς γυμνικοὺς ἀγῶνας, παραθαρρύνω, παρορμῶ, Δημάδ. 180, 29, Πλάτ. παρὰ Διογ. Λ. 4. 6· ἤλειφεν [ἑαυτὸν] ἐπὶ τὸν Κλώδιον, Ἀππ. Ἐμφυλ. 2. 16· πρβλ. Πλουτ. Θεμιστ. 3· πρβλ. [[ἀλείπτης]], 2. II. ὡς τὸ [[ἐπαλείφω]], παρ’ Ὁμ., [[καθόλου]], [[χρίω]], [[ἐπιχρίω]], κονιῶ δι’ ἀσβέστου, ἀσπρίζω, [[κλείω]] δι’ ἐπιχρίσματος, βύω, Λατ. linere· οὔατα ἀλεῖψαι, βῦσαι τὰ ὦτα, Ὀδ. Μ. 47.177, 200· ἀλ. αἵματι, Ἡρόδ. 3. 8· μίλτῳ, Ξεν. Οἰκ. 10.5· ψιμυθίῳ, Πλάτ. Λύσ. 217D. III. [[ἐξαλείφω]], [[ἀπαλείφω]]· πρβλ. [[ἀλοιφή]] III.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ἀλείψω, <i>ao.</i> [[ἤλειψα]], <i>pf.</i> [[ἀλήλιφα]];<br /><i>Pass. ao.</i> [[ἠλείφθην]], <i>pf.</i> [[ἀλήλιμμαι]];<br /><b>1</b> graisser, oindre ; préparer à la lutte ; préparer <i>en gén.</i><br /><b>2</b> enduire <i>en gén. (de cire, de fard, etc.)</i>;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἀλείφομαι (<i>f.</i> ἀλείψομαι, <i>ao.</i> ἠλειψάμην) s'enduire soi-même.<br />'''Étymologie:''' ἀ- prosth., R. Λιπ graisser.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[λίπα]]), aor. [[ἤλειψα]] and ἀλ., [[mid]]. ἀλειψάμην: [[anoint]], [[usually]] λίπ' ἐλαίῳ, [[but]] of smearing [[with]] [[wax]], Od. 12.200.
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pas. perf. part. ἀληλιμμένοι Th.4.68, ἠλειμμένοι [[LXX]] <i>Nu</i>.3.3, graf. ἤλιμ<μ>ε por [[ἀλήλιμμαι]] <i>POxy</i>.528.11 (II d.C.); plusperf. med. ἀλήλ[ε] ιπτο Cyr.Al.M.68.617B]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[untar]], [[ungir]], [[frotar]] con ungüentos u óleo los cadáveres λοῦσάν τε καὶ ἤλειψαν λίπ' ἐλαίῳ <i>Il</i>.18.350, cf. 24.582, <i>Eu.Marc</i>.16.1<br /><b class="num">•</b>c. fines curativos ἀλείφουσιν ἐλαίῳ κεδρίνῳ Arist.<i>HA</i> 583<sup>a</sup>23, cf. Men.<i>Georg</i>.60, <i>Ep.Iac</i>.5.14<br /><b class="num">•</b>para aseo y adorno personal πάντα ἤλειψεν λίπ' ἐλαίῳ <i>Od</i>.19.505, βακκάρι δὲ τὰς ῥῖνας ἤλειφον Hippon.107.22, esp. c. el mismo sentido en v. med. τὼ δὲ λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω <i>Il</i>.10.577, de Hera ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ <i>Il</i>.14.171, cf. 175<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[darse perfumes]], [[perfumarse]] con perfumes a base de aceites οὐκ ἂν μύροισι γρηῢς ἐοῦσ' ἠλείφευ Archil.83, cf. Semon.8.64, κἠλειφόμην μύροισι ... καὶ βακκάρι Semon.15.<br /><b class="num">2</b> [[frotar con aceite]], [[dar brillo]], [[engrasar]] εὖ ποιήσεις δοὺς Οὐεστείνῳ ... ζυγόδεσμον καινὸν στερεόν, ὃ καὶ ἀλείψεις ἐπιμελῶς <i>PFay</i>.121.6 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. fines rituales [[ungir, frotar con aceite]] [[δακτυλίδιον]] Thphr.<i>Char</i>.21.10, ἤλειψάς μοι [[ἐκεῖ]] στήλην [[LXX]] <i>Ge</i>.31.13, ἀγάλματα Artem.2.33, ἔχρισε λίθων κενεῶνας ἀλείψας Nonn.<i>D</i>.37.64<br /><b class="num">•</b>[[consagrar]] [[LXX]] <i>Ex</i>.40.15, ἱερεῖς οἱ ἠλειμμένοι [[LXX]] <i>Nu</i>.3.3<br /><b class="num">•</b>como rito de exorcismo, Cyr.H.<i>Catech</i>.20.3.<br /><b class="num">3</b> v. pas. [[ser frotado o aplicado como el aceite o como un ungüento]] ὁ δὲ μυελὸς [[αὐτοῦ]] (καμήλου) σὺν ῥοδίνῳ ἀλειφόμενος τῇ κεφαλῇ <i>Cyran</i>.2.18.13, cf. 2.29.4.<br /><b class="num">II</b> en cont. gimnásticos o atléticos<br /><b class="num">1</b> v. med. [[frotarse con aceite o ungüento]] antes de los ejercicios gimnásticos λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο Th.1.6, cf. 4.68, Plb.30.26.1, antes de la batalla, Plb.3.72.6<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ ἀλειφόμενοι [[gimnastas]], [[atletas]], <i>ISestos</i> 1.72 (II a.C.), <i>ID</i> 1929.1 (II/I a.C.), <i>OGI</i> 764.5 (Pérgamo I a.C.), παρὰ τῷ Βάτωνι ἀλειφόμενος que asiste al gimnasio de Batón</i> Arr.<i>Epict</i>.1.2.26.<br /><b class="num">2</b> act. [[preparar]], [[entrenar]] a un atleta <i>PCair.Zen</i>.60.2 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[instigar]], [[azuzar]] ἐπὶ τὴν [π] ολιτικὴν ἀ[γω] νίαν Phld.<i>Rh</i>.2.59, τινὰ ἐπὶ τὸν Κλώδιον App.<i>BC</i> 2.16, ἐχθρὸν ἀ. κατὰ σεαυτοῦ Ph.1.549, cf. Demad.87.17.<br /><b class="num">3</b> [[suministrar el aceite para el gimnasio]] ἤλι[ψ] εν δι' ὅλου τοῦ ἐνιαυτοῦ [τὰ τ] ρία ἔθνη Robert, <i>Les Gladiateurs</i> 86.53 (Ancira I d.C.), πανήγυριν <i>IM</i> 163.4 (I d.C.), πολίτας πάντας <i>IPr</i>.123.7 (imper.), abs. φιλοτίμως ἀλείφοντι <i>IGLAlex</i>.101.4 (III d.C.), cf. <i>IG</i> 10(2).2.325.4 (I d.C.).<br /><b class="num">III</b> sin rel. c. el aceite<br /><b class="num">1</b> [[cubrir]], [[recubrir]] con cera οὔατα <i>Od</i>.12.47, 177, 200<br /><b class="num">•</b>c. dat. αἵματι Hdt.3.8, con pez τὰς ὀροφὰς τῇ πίττῃ <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1672.180, cf. 13 (IV a.C.), <i>IG</i> 11(2).219A.46 (III a.C.), χρυσῷ δὲ ὅλον ἀλήλ[ε] ιπτο Cyr.Al.M.68.617B<br /><b class="num">•</b>fig. [[regar]], [[poner perdido]] οὐκ ἀλλ' ἀλείψας τὴν τράπεζαν τῇ χολῇ Diph.75, ἀλεῖψαι βούλομαί σε un perro a un Hermes, Babr.48.4.<br /><b class="num">2</b> [[pintar]] μίλτῳ X.<i>Oec</i>.10.5, ψιμυθίῳ Pl.<i>Ly</i>.217d, κυάνῳ Paus.5.11.5, ὀφθαλμοῖς μέλασιν ὡς ἠλειμμένοις Hippol.<i>Haer</i>.4.17.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[impregnar de]] c. ac. δυσωδίαν Ign.<i>Eph</i>.17.1.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>lei-bh</i>-, c. vocal protética; c. otro alargamiento *<i>lei-p</i>- cf. λιπαρός.
}}
{{StrongGR
|strgr=from Α (as [[particle]] of [[union]]) and the [[base]] of [[λιπαρός]]; to [[oil]] ([[with]] [[perfume]]): [[anoint]].
}}
{{Thayer
|txtha=[[imperfect]] ἤλειφον; 1st aorist [[ἤλειψα]]; 1st aorist [[middle]] [[imperative]] ἄλειψαί; ([[allied]] [[with]] [[λίπος]], [[grease]]; cf. [[Curtius]], § 340; Vanicek, p. 811; Peile, p. 407; from Homer down); to [[anoint]]: τινα or τί, τινα or τί τίνι (Winer's Grammar, 227 (213)), as ἐλαίῳ, μύρῳ, unge tibi caput tuum; cf. Winer's Grammar, 257 (242); Buttmann, 192 (166f)). Cf. Winer s RWB [[under]] the [[word]] Salbe; (B. D. or McClintock and Strong's Cyclopaedia, [[under]] the [[word]] Anoint>, etc. [ SYNONYMS: "ἀλείφειν is the [[mundane]] and [[profane]], χρίειν the [[sacred]] and [[religious]], [[word]]." Trench, § 38: Compare: [[ἐξαλείφω]]].
}}
{{grml
|mltxt=[[αλείβω]] (Α [[ἀλείφω]])<br /><b>1.</b> [[επιθέτω]] υγρή ή λιπαρή [[ουσία]] σε κάποια [[επιφάνεια]], [[επαλείφω]], [[επιχρίω]]<br /><b>2.</b> [[επαλείφω]] με οποιαδήποτε ύλη<br /><b>3.</b> [[κάνω]] [[επάλειψη]] σε ασθενή<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[ρυπαίνω]], [[λερώνω]]<br /><b>2.</b> [[δωροδοκώ]], [[λαδώνω]]<br /><b>3.</b> <b>παθ.</b> ωφελούμαι υλικά, [[απολαμβάνω]] [[κέρδος]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «θα σού τίς αλείψω» ή «θα τίς αλειφτείς», θα σε [[δείρω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αλείφω]] το [[δέρμα]] κάποιου με [[λάδι]] ([[μετά]] το [[λουτρό]])<br /><b>2.</b> [[αλείφω]] κάποιον για τις γυμναστικές ασκήσεις<br /><b>3.</b> [[επικαλύπτω]], [[σφραγίζω]], [[βουλλώνω]]<br /><b>4.</b> [[προετοιμάζω]] σαν για αθλητικούς αγώνες, [[ενθαρρύνω]], [[παρορμώ]]<br /><b>5.</b> [[λειαίνω]], [[τρίβω]], [[γυαλίζω]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «<i>ἀλείφομαι [[παρά]] τινι</i>», ασκούμαι στη [[γυμναστική]] [[σχολή]] κάποιου<br /><b>7.</b> στη Μυκην. το ρ. μαρτυρείται με παράγωγα και [[σύνθετα]] ([[ἄλειφαρ]], ἀλειφαζόος <b>κ.λπ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[ἀλείφω]] και τα ομόρριζά του ανάγονται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>lei</i>- που δήλωνε την [[έννοια]] της «βλέννας» και που με διάφορες παρεκτάσεις δήλωσε και άλλες συναφείς σημασίες. Έτσι, με τη χειλική [[παρέκταση]] -<i>p</i>-, προέκυψε η [[ρίζα]] <i>leip</i>- «[[αλείφω]] με [[λίπος]]-[[κολλώ]]», από όπου τα ελλην. [[λίπος]], ομηρ. [[λίπα]] («άφθονα, πλούσια»), [[λιπαρός]], [[λιπαίνω]] κ.λπ., αρχ. ινδ. <i>rip</i>- «[[άλειμμα]]» και <i>li</i>-<i>m</i>-<i>p</i>-<i>ati</i> «[[αλείφω]]», λιθ. <i>lip</i>-<i>tip</i> «[[κολλώ]]», αρχ. σλαβ. <i>pri</i>-<i>lep</i>-<i>ě</i><i>ti</i> «[[προσκολλώ]]», χεττ. <i>lip</i>- «[[κολλώ]]» κ.ά. Σημειώνεται ότι από την [[ίδια]] [[ρίζα]] προέρχεται και το γερμ. <i>bleiben</i> «[[μένω]] προσκολλημένος, [[παραμένω]]», με μια [[περαιτέρω]] σημασιολ. [[εξέλιξη]]. Από τη [[ρίζα]] <i>leip</i>-, με προθεματική [[επαύξηση]] <i>a</i>- και δάσυνση του ληκτικού συμφώνου προήλθε η [[ρίζα]] <i>a</i>-<i>leibh</i>- > <i>ἀλειφ</i>-, από όπου το ελλην. [[ἀλείφω]] με τα [[πολλά]] παράγωγα του ([[ἄλειφαρ]], [[ἀλοιφή]] κ.ά. <b>βλ.</b> [[παρακάτω]]). Ο νεοελλ. ενεσωτικός τ. [[αλείβω]] προήλθε από μεταπλασμό του -<i>φω</i> σε -<i>βω</i> αναλογικά [[προς]] ρήματα σε -<i>βω</i> με τα οποία το [[αλείφω]] συνέπιπτε στον μέλλοντα και τον αόριστο: <i>αλείψω</i> - <i>άλειψα</i> = <i>τρίψω</i> - <i>έτριψα</i>, από όπου και [[αλείβω]] = [[τρίβω]]. Από την [[ίδια]] [[ρίζα]] (<i>leibh</i>-) σημειώνουμε ότι προέρχεται και μια [[σειρά]] βασικών λέξεων τών γερμανικών γλωσσών που σημαίνουν «ζω-ζωή» (πιθ. από την αρχ. [[σημασία]] «[[παραμένω]], διατηρούμαι, [[υπάρχω]]»). Πρβλ. αγγλ. <i>live</i>, γερμ. <i>leben</i>, αγγλ. <i>live</i> κ.ά. Τέλος, με έρρινη [[παρέκταση]] (<i>ν</i>) της αρχ. ρίζας <i>lei</i>- δημιουργήθηκε η [[ρίζα]] <i>lin</i>- που σήμαινε [[επίσης]] «[[αλείφω]]». Πρβλ. ελλην. [[ἀλίνω]], λατ. <i>lino</i>, αρχ. ινδ. <i>linati</i> κ.ά. (<b>βλ.</b> και λ. [[λίπος]] και [[αλίνω]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[άλειμμα]], [[αλειπτήρας]], [[άλειψη]], <b>αρχ.</b> [[ἀλείπτης]], [[ἀλειπτός]], [[ἄλειφαρ]], [[ἀλειφεύς]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αλείφης]], [[αλειφτός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[απαλείφω]], [[επαλείφω]], [[εξαλείφω]], [[περιαλείφω]], <b>αρχ.</b> [[ἀλειφόβιος]], [[ἀναλείφω]], [[διαλείφω]], [[εἰσαλείφω]], [[ἐναλείφω]], [[καταλείφω]], [[παραλείφω]], [[προαλείφω]], [[προσαλείφω]], [[συναλείφω]], [[ὑπαλείφω]], <b>νεοελλ.</b><i>πασ</i>(<i>α</i>)[[αλείφω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀλείφω:''' μέλ. <i>-ψω</i>, αόρ. αʹ [[ἤλειψα]], Επικ. <i>ἄλειψα</i>· παρακ. <i>ἀλήλῐφα</i> — Μέσ. αόρ. αʹ <i>ἠλειψάμην</i>, Επικ. <i>ἀλ-</i><br /><b class="num">I.</b> Παθ. μέλ. <i>ἀλειφθήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ἠλείφθην]], παρακ. [[ἀλήλιμμαι]]. (Από τη √<i>ΛΙΠ</i> με <i>α προθεματικό</i>, βλ. [[λίπος]]), [[αλείφω]] με [[λάδι]], [[λαδώνω]] το [[δέρμα]], όπως γινόταν [[μετά]] το [[λουτρό]], ή [[πριν]] από τις γυμνικές ασκήσεις· το Ενεργ. αναφέρεται στην [[ενέργεια]] άλλου, το Μέσ. στην [[ενέργεια]] του ίδιου, σε Ομήρ. Ιλ.· [[συχνά]] συντάσσεται με το [[λίπα]] ή λίπ' ἐλαίῳ (βλ. [[λίπα]])· μεταφ., [[προετοιμάζω]] όπως στους γυμνικούς αγώνες, [[κεντρίζω]], [[παρακινώ]], σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> όπως το [[ἐπαλείφω]], [[βάζω]], [[επιθέτω]] [[έμπλαστρο]], [[οὔατα]] ἀλεῖψαι, βουλώνω τα αυτιά, σε Ομήρ. Οδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀλείφω:''' (ᾰ) (pf. pass. [[ἀλήλιμμαι]] и ἤλειμμαι)<br /><b class="num">1)</b> [[натирать]] (преимущ. маслом), смазывать, умащивать (ἐλαιῳ Hom.; τῷ αἵματι λίθους Her.; τὸ [[σῶμα]] ἀληλιμμένον Plut.): μίλτῳ ἀλειφόμενος Xen. нарумянившийся; χρώματι ψιμυθίῳ ἀλεῖψαί τι Plat. выкрасить что-л. белилами;<br /><b class="num">2)</b> натирать тело маслом, т. е. готовить к борьбе (ἑαυτὸν ἐπὶ ἀγῶνας Plut.);<br /><b class="num">3)</b> [[замазывать]], [[затыкать]] ([[οὔατα]], sc. κηρῷ Hom.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[anoint with oil]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[enaripoto]] /[[enaliptos]]/; [[arepate]] /[[aleiphatei]]/; [[arepazoo]] /[[aleiphzoos]]/ <b class="b2">boiler (ζέω) of unguent</b>.<br />Derivatives: [[ἄλειφαρ]], <b class="b3">-ατος</b> [[unguent]], [[anoiting-oil]] (Il.) and [[ἄλειφα]] n. (> Lat. [[adeps]] ). [[ἀλοιφή]] [[anointing]], [[grease]] (<b class="b3">-α</b> from *-n̥t?, Szemerényi Studi Mic. 2, 1967, 23 n. 64).<br />Origin: IE [Indo-European] [00] <b class="b2">*h₂leibʰ-</b><br />Etymology: Generally connected with [[λίπος]] ([[quod vide|q.v.]]), but this is impossible since the <b class="b3">α-</b> can no longer be a prothesis, and because of the [[-p-]] and because its meaning, [[fat]], is quite different. Connection with [[ἀλίνω]] is formally (<b class="b2">h₂lei(bʰ)-</b>) and semantically easy. S. [[sub verbo|s.v.]] (improbable suggestions Szemerényi Gnomon 42 (1971) 653.) Semantically comparable with Skt. <b class="b2">limpáti</b> [[smear]], [[stick]], [[adhere]], but Gr. <b class="b3">-φ-</b> makes this impossible (s. [[λίπος]]); Goth. [[bileiban]] etc.? Cf. Pok. 670 [[leip-]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[From Root !lip, with α prefixed, v. [[λίπος]]<br /><b class="num">I.</b> to [[anoint]] with oil, oil the [[skin]], as was done [[after]] bathing, or [[before]] [[gymnastic]] exercises, the Act. referring to the act of [[another]], Mid. to [[oneself]], Il.; often with [[λίπα]] added (v. [[λίπα]]):— metaph. to [[prepare]] as if for [[gymnastics]], to [[stimulate]], Plat., etc.<br /><b class="num">II.</b> like [[ἐπαλείφω]], to [[plaster]], [[οὔατα]] ἀλεῖψαι to [[stop]] up the ears, Od.
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀλείφω]], ep. aor. ἄλειψα; perf. med. [[ἀλήλιμμαι]].<br /><b class="num">1.</b> zalven, insmeren met olie; med. zich zalven of insmeren met olie.<br /><b class="num">2.</b> bestrijken, besmeren, met acc.; smeren op, met [[ἐπί]] + dat.:; κηρὸν … ὅν [[σφιν]] ἐπ’ ὠσὶν ἄλειψα de was die ik hen op de oren had gesmeerd Od. 12.200; pass.. τὸ ἐπαλειφθέν dat wat erop is gesmeerd Plat. Lys. 217c.<br /><b class="num">3.</b> overdr. ‘[[ zich insmeren voor]]’, vandaar: zich voorbereiden op, met [[ἐπί]] + acc.: (ἄγωνες) ἐφ’ οὓς ἑαυτὸν [[ὑπὲρ]] τῆς ὅλης Ἑλλάδος ἤλειφε gevechten waarvoor hij zich ten behoeve van heel Griekenland warmliep (d.w.z. waarop hij zich voorbereidde) Plut. Them. 3.5.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀλείφω''': {aleíphō}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[einölen]], [[salben]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen. Verbalabstrakta: 1. [[ἄλειφαρ]], -ατος [[Salböl]], [[Salbe]] (ep. ion. poet.), daneben [[ἄλειφα]] n. (älter?, Schwyzer 520: 8), wovon lat. ''adeps'' (W.-Hofmann s. v.); Ableitung [[ἀλειφατίτης]] ([[ἄρτος]]) [[mit Öl gebackenes Brot]] (Epich.). — 2. [[ἀλοιφή]] [[Salbung]], [[Salbe]], [[Schmiere]], auch [[Rasur]], (ion. att.) mit dem Adjektiv [[ἀλοιφαῖος]] (Lyk. 579) und den ebenfalls seltenen [[ἀλοιφεῖον]] [[Salbungszimmer]] (Eust., Chantraine Formation 60f.) und [[ἀλοιφάω]] [[mit Pech beschmieren]] (Aq.). — 3. [[ἄλειψις]] [[das Salben]] (ion. hell.). — 4. [[ἄλειμμα]] [[Salböl]], [[Salbe]] (ion. att.) mit [[ἀλειμμάτιον]] (Diog. ap. D. L.) und [[ἀλειμματώδης]] (Hp.). Daneben äol. [[ἄλιππα]] (''EM'' 64, 40). — 5. [[ἀλειφάς]] f. [[Ausstreichen]], [[Rasur]] (Pap.). — 6. [[ἀλείφιον]]· ᾧ χρῶνται οἱ ἀλεῖπται H. — Nomina agentis: [[ἀλείπτης]] [[Einsalber]], [[Lehrer der Athleten]] (Arist., hell.) mit [[ἀλειπτικός]] (Plu. u. a.); [[ἀλειπτήρ]] ib. (Man.) mit dem Fem. [[ἀλείπτρια]] (Lys., Kom.). Davon oder direkt von [[ἀλείφω]] das nomen loci und instrumenti [[ἀλειπτήριον]] (Alex. Kom. usw.). — [[ἀλειφεύς]] (Inschr. Priene).<br />'''Etymology''': [[ἀλείφω]] gehört nach allgemeiner Annahme zu [[λίπος]] (s. d.) usw., wovon es sich durch sekundäre Aspiration und Vokalprothese unterscheiden soll.<br />'''Page''' 1,67-68
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：¢le⋯fw 阿累賀<br />'''詞類次數'''：動詞（9）<br />'''原文字根'''：擦 相當於： （[[מָשַׁח]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：敷油，抹膏，抹，膏，梳；由（[[α]] / [[ἄλφα]]）= （[[ἅμα]]）*=同時）與（[[λιπαρός]]）=肥甘）組成；而 （[[λιπαρός]]）出自（[[λιπαρός]]）X*=滑膏）。敷油抹膏乃是用在（1）個人的修飾上（ 太6:17）（2）對人表示尊敬（ 路7:38）（3）死人的安葬（ 約12:7） （4）塗抹病人（ 可6:13）<br />'''同源字'''：1） （[[ἀλείφω]]）敷油，抹膏 2） （[[ἐξαλείφω]]）塗上，塗抹<br />'''同義字'''：1） （[[ἀλείφω]]）敷油，抹膏 2） （[[ἐπιχρίω]]）塗上 3） （[[μυρίζω]]）抹，膏 4） （[[χρίω]]）用油塗抹<br />'''出現次數'''：總共（9）；太（1）；可（2）；路（3）；約（2）；雅（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 抹（4） 路7:46； 約11:2； 約12:3； 雅5:14；<br />2） 你⋯抹（1） 路7:46；<br />3） 抹上（1） 路7:38；<br />4） 膏（1） 可16:1；<br />5） 抹了（1） 可6:13；<br />6） 要梳（1） 太6:17
}}