View source for πεπαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=πεπαίνω
|Medium diacritics=πεπαίνω
|Low diacritics=πεπαίνω
|Capitals=ΠΕΠΑΙΝΩ
|Transliteration A=pepaínō
|Transliteration B=pepainō
|Transliteration C=pepaino
|Beta Code=pepai/nw
|Definition=aor. [[ἐπέπᾱνα]] (v. infr. <span class="bibl">2</span>):—Pass., fut. [[πεπανθήσομαι]]: aor. [[ἐπεπάνθην]] (v. infr.): pf. inf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> πεπάνθαι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>925a13</span>: (πέπων):— [[ripen]], <span class="bibl">Hdt.1.193</span>; ὀρχάτους ὀπωρινούς <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>896</span>; <b class="b3">π. τὴν ὀπώραν</b>, of the vine, [[bring]] its fruit [[to maturity]] or [[perfection]], <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>19.19</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mir.</span>846b1</span>; [ἡ συκῆ] π. τέτταρας καρπούς <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>4.2.3</span>; but [<b class="b3">συκῆ] π. τὴν σάρκα τοῦ ὄρνιθος</b>, by being boiled with it, Plu.2.697b: abs., <b class="b3">διασκοπῶν ἥδομαι τὰς… ἀμπέλους, εἰ πεπαίνουσιν ἤδη</b>, i.e. if the grapes are ripening, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>1163</span>(lyr.):—Pass., [[become ripe]], <span class="bibl">Hdt.4.199</span>, Ion Trag.<span class="bibl">57</span>, <span class="title">Trag.Adesp.</span>396, <span class="title">Gp.</span>4.6.1, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., [[soften]], [[assuage]], πεπᾶναι ὀργήν <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>646</span>; χρόνος ὁ πάντα πεπαίνειν εἰωθώς Plu.2.102a; ὀργὴ πεπανθήσεται <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.5.21</span>; τὸ πεπανθὲν ἔρωτος τραῦμα <span class="title">AP</span>12.80 (Mel.); of a person, ἢν πεπανθῇς <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span> 159</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> in Pass., of tumours, [[soften and suppurate]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>6.2.16</span>; of illness generally, [[come to a head]], [[mature]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Aph.</span>2.40</span>, <span class="bibl"><span class="title">Prog.</span>12</span>; μέχρι ἂν τῆς νούσου ἡ ἀκμὴ πεπανθῇ <span class="bibl">Id.<span class="title">Acut.</span>38</span>; also οὖρα πεπαινόμενα <span class="bibl">Id.<span class="title">Epid.</span>1.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> <b class="b3">χρὼς ἐπὶ χρωτὶ πεπαίνετο</b> [[grew warm]], <span class="bibl">Theoc.2.140</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0559.png Seite 559]] 1) weich, milde machen; von Früchten, ἐὰν πεπανθῇ, Pol. 12, 2, 3; Luc. V. H. 1, 22; Plut. Symp. 2, 7, 2; u. aus Ion ib. 3, 10, 2 [[μέλας]] γὰρ αὐτοῖς οὐ πεπαίνεται [[βότρυς]]; – auch vom Baume selbst gesagt, πεπαίνει τέτταρας καρπούς, er bringt viermal Früchte zur Reise, Ath. III, 77 c; pass. reif werden, Her. 4, 199; übertr., [[τραῦμα]] πεπανθέν, geheilte Wunde, Mel. 55 (XII, 80); u. von Leidenschaften, mildern, mäßigen, ὀργὴν πεπᾶναι, Ar. Vesp. 646; vgl. Xen. Cyr. 4, 5, 21, ἡ ὀργὴ ὑπό τε τῶν ἀγαθῶν πεπανθήσεται καὶ σὺν τῷ φόβῳ λήγοντι ἄπεισι; – vgl. Eur. Heracl. 160; Iac. Ach. Tat. 774; auch χρὼς ἐπὶ χρωτὶ πεπαίνετο, warm werden. – 2) intrans. weich werden, reisen, von Trauben, Ar. Pax 1129.
}}
{{bailly
|btext=<i>Act. seul. prés. et ao.</i> ἐπέπανα;<br /><i>Pass. f.</i> πεπανθήσομαι, <i>ao.</i> ἐπεπάνθην, <i>pf. inf.</i> πεπάνθαι;<br /><b>1</b> faire cuire, faire mûrir ; <i>Pass.</i> mûrir, être mûr;<br /><b>2</b> amollir par la cuisson;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> faire mûrir, amener à maturité ; <i>au mor.</i> adoucir, calmer.<br />'''Étymologie:''' [[πέπων]].
}}
{{elnl
|elnltext=πεπαίνω [πέπων] inf. aor. act. πεπᾶναι act. met acc. ( causat. ) doen rijpen:; ἵνα πεπαίνῃ... ὁ ψὴν τὴν βάλανον opdat de galwesp de dadel tot rijping brengt Hdt. 1.193.5; εἰ πεπαίνουσιν ἤδη of (de wijnstokken de druiven) al rijp laten worden Aristoph. Pax 1163; overdr. tot bedaren brengen:. τὴν... ἐμὴν ὀργὴν πεπᾶναι χαλεπόν het is moeilijk mijn woede tot bedaren te brengen Aristoph. Ve. 646 ( lyr. ). pass. intr. rijp worden:; ὁ ἐν τῇ κατυπερτάτῃ τῆς γῆς πεπαίνεται de oogst in het hoogste deel van het land is rijp Hdt. 4.199.2; overdr.:; ἢν δέ... πεπανθῇς als je week bent geworden Eur. Hcld. 159; geneesk. tot rijping komen, etteren (van zweren enz. ):; ἔστ’ ἂν πεπανθῇ ἡ νοῦσος totdat de ziekte uitgerijpt is Hp. Prog. 12; οὖρα πεπαινόμενα rijpe (d.w.z. ingedikte) urine Hp.; broeien, warm worden:. χρὼς ἐπὶ χρωτὶ πεπαίνετο huid broeide op huid Theocr. Id. 2.140.
}}
{{elru
|elrutext='''πεπαίνω:''' (aor. ἐπέπᾱνα; pass.: fut. πεπανθήσομαι, aor. ἐπεπάνθην, inf. pf. [[πεπάνθαι]])<br /><b class="num">1)</b> [[содействовать созреванию]], [[делать зрелым]] (τὴν βάλανον Her.; τὴν ὀπώραν Xen.): ὁ [[καρπὸς]] πεπαίνεται Her. плод созревает;<br /><b class="num">2)</b> [[зреть]], [[созревать]] (αἱ ἄμπελοι πεπαίνουσιν Arph.);<br /><b class="num">3)</b> [[размягчать при варке]], [[разваривать]] (τὴν σάρκα Plut.);<br /><b class="num">4)</b> [[смягчать]], [[успокаивать]] (ὀργήν Arph.): ἡ ὀργὴ πεπανθήσεται Xen. (его) гнев утихнет; [[τραῦμα]] πεπανθέν Anth. зажившая рана;<br /><b class="num">5)</b> med.-pass. [[согреваться]], [[разгорячаться]] (χρὼς ἐπὶ χρωτὶ πεπαίνετο Theocr.).
}}
{{ls
|lstext='''πεπαίνω''': ἀόρ. ἐπέπᾱνα, (ἴδε κατωτ.). ― Παθ., μέλλ. πεπανθήσομαι, ἀόρ. ἐπεπάνθην (ἴδε κατωτ.)· πρκμ. ἀπαρ. πεπάνθαι Ἀριστ. Προβλ. 20, 20· ([[πέπων]]). Ποιῶ τι ὥριμον, Ἡρόδ. 1. 193, Εὐρ. Ἀποσπ. 883· πεπαίνειν τὴν ὀπώραν, ἐπὶ τῆς ἀμπέλου, Ξεν. Οἰκ. 19. 19, Ἀριστ. περὶ Θαυμασ. 161· οὕτω, [ἡ συκῆ] π. τέτταρας καρποὺς Ἀθήν. 77C· [[ἀλλά]], συκῆ π. τὴν σάρκα, βραζομένη μετ’ αὐτῆς, Πλούτ. 2. 697Β· ἀπολ., διασκοπῶν [[ἥδομαι]] τὰς... ἀμπέλους, εἰ πεπαίνουσιν ἤδη, δηλ. ἂν αἱ σταφυλαὶ ἤρξαντο ὡριμάζουσαι, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1113 ― παθ., [[γίνομαι]] [[ὥριμος]], Ἡρόδ. 4. 199, Ἴων παρὰ Πλουτ. 2.658Β, κτλ. 2) μεταφορ., [[κατευνάζω]], [[καταπραΰνω]], πεπᾶναι ὀργὴν Ἀριστοφ. Σφ. 645· ὀργὴ πεπανθήσεται Ξεν. Κύρ. 4. 5, 21· τὸ πεπανθὲν ἔρωτος [[τραῦμα]] Ἀνθ. Π. 12. 80· ἐπὶ προσώπου, ἢν πεπανθῇς Εὐρ. Ἡρακλ. 159. 3) ἐν τῷ παθ., [[ὡσαύτως]] ἐπὶ οἰδημάτων, μαλάσσομαι, πυοῦμαι, [[σχηματίζω]] [[πύον]], «ὀμπυάζω», Ἱππ. 1170Β· [[καθόλου]] ἐπὶ νοσημάτων, βράγχοι καὶ κόρυζαι τοῖσι [[σφόδρα]] πρεσβύτῃσιν οὐ πεπαίνονται ὁ αὐτ. ἐν Ἀφ. 1246· Προγν. 40· πρβλ. [[πεπασμός]]· ― χρὼς ἐπὶ χρωτὶ πεπαίνετο, ἐθερμαίνετο,«[[ἤγουν]] ἐρωτικῶς ἐμαλθάσσετο» (Εὐστ. 478, 52), Θεόκρ. 2. 140.
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ [[πένων]]<br /><b>παθ.</b> <i>πεπαίνομαι</i><br />[[γίνομαι]] ώριμος, [[ωριμάζω]] («έκειντο πεπαινόμενα εις τον ήλιον μακρυλά καρπούζια», Παπαδ.)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>παθ.</b> θερμαίνομαι, ζεσταίνομαι<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (σχετικά με [[φυτό]]) [[καθιστώ]] [[κάτι]] ώριμο, [[μαλακώνω]]<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> έχω ώριμους καρπούς<br /><b>3.</b> <b>παθ.</b> α) (για [[πρήξιμο]]) [[μαλακώνω]] και [[σχηματίζω]] [[πύον]], [[εμπυάζω]]<br />β) (για ασθένειες) κορυφώνομαι, [[φθάνω]] στην πλήρη [[εξέλιξη]]<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> (σχετικά με πρόσωπα και ψυχικές καταστάσεις) [[καταπραΰνω]], [[κατευνάζω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πεπαίνω:''' αόρ. αʹ <i>ἐπέπᾱνα</i>· Παθ., μέλ. <i>πεπανθήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπεπάνθην</i>· ([[πέπων]])·<br /><b class="num">1.</b> [[ωριμάζω]], κάνω [[κάτι]] ώριμο, [[μεστώνω]], σε Ηρόδ.· απόλ., διακοπῶν [[τὰς]] ἀμπέλους, εἰ πεπαίνουσι [[ἤδη]], δηλ. εάν τα σταφύλια ωριμάσουν, σε Αριστοφ. — Παθ., [[γίνομαι]] ώριμος, σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[κατευνάζω]], καταπραΰνω την [[οργή]], σε Αριστοφ., Ξεν.· λέγεται για ανθρώπους, <i>ἢν πεπανθῇς</i>, σε Ευρ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[πέπων]]<br /><b class="num">1.</b> to [[ripen]], make [[ripe]], Hdt.; absol., διασκοπῶν τὰς ἀμπέλους, εἰ πεπαίνουσιν ἤδη, i. e. if the grapes are ripening, Ar.:—Pass. to [[become]] [[ripe]], Hdt., etc.<br /><b class="num">2.</b> metaph. to [[soften]], [[assuage]] [[anger]], Ar., Xen.; of a [[person]], ἢν πεπανθῆις Eur.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[ὡριμάζω]] κάτι, μαλακώνω). Ἀπό τό [[πέπων]] (=[[ὥριμος]]) πού παράγεται ἀπό τό [[ρῆμα]] [[πέσσω]] (=μαλακώνω).<br><b>Παράγωγα:</b> [[πέπανσις]] (=ὡρίμασμα), [[πεπαντικός]], [[πεπασμός]] καί γιά ἄλλα παράγωγα δές στό [[ρῆμα]] [[πέσσω]].
}}