View source for ψέγω

{{LSJ1
|Full diacritics=ψέγω
|Medium diacritics=ψέγω
|Low diacritics=ψέγω
|Capitals=ΨΕΓΩ
|Transliteration A=pségō
|Transliteration B=psegō
|Transliteration C=psego
|Beta Code=ye/gw
|Definition=(A), <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>338</span>, etc.: fut. ψέξω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>518d</span>: aor. ἔψεξα <span class="bibl">Thgn.611</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1130</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>634c</span>, etc.:—Pass., pf. ἔψεγμαι <span class="bibl">Hp. <span class="title">Acut.</span>51</span>:—[[blame]], [[censure]], τινα Thgn. [[l.c.]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>186</span>(lyr.), <span class="bibl">1403</span>; τι <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>977</span>, etc.; λόγον δοῦναι . . περὶ ὧν ψέγουσι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>177b</span>; διά τι <span class="bibl">Id.<span class="title">Prt.</span>346c</span>; ἐπί τινι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>6.5.49</span>: c. acc. rei, τὸ . . διδάσκειν <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span> 6.5</span>: c. dupl. acc., τίς ποτ' ἐστὶν ὅν γ' ἐγὼ ψέξαιμί τι; <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1172</span>; ἃ ψέγομεν τὸν Ἔρωτα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>243d</span>; ταὐτὰ ψέγων καὶ ἐπαινῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Grg.</span> 510c</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Lg.</span>634c</span>; <b class="b3">ψ. τινὰ ὅτι... εἰ</b>... <span class="bibl">Isoc.<span class="title">Ep.</span>2.15</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>6.5.51</span>; τινα c. inf., <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>404d</span>: c. acc. cogn., ψ. ψόγους <span class="bibl">Id.<span class="title">Grg.</span>483c</span>:—Pass., ἡ [[ἐπιείκεια]] οὐ ψέγεται = there is no [[objection]] to it, we [[find]] no [[fault]] with it, <span class="bibl">Th.5.86</span>; ψέγεται ὡς τοιοῦτον ὄν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>358a</span>; <b class="b3">ψεγόμενα</b>, of [[damaged]] [[good]]s, prob. in <span class="title">Supp.Epigr.</span>7.417.18(Dura, iii A. D.).</span><br /><br />(B), in compd. [[ἐπιψέγω]] ([[quod vide|q.v.]]), cf. [[ψέγος]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1392.png Seite 1392]] (eigtl. verkleinern, vermindern, mit ψάω zusammenhangend, im wirklichen Sprachgebrauch aber immer übertr.), durch bösen Leumund, durch Vorwürfe verkleinern, herabsetzen, dah. [[tadeln]], c. acc., Theogn. 611; Aesch. Ag. 179 Ch. 983; Soph. El. 541 O. C. 981 u. öfter, wie Eur. u. in Prosa: Thuc. 5, 86; οὐ διὰ ταῦτά σε [[ψέγω]] Plat. Prot. 346 c; ἃ ψέγομεν τὸν Ἔρωτα Phaedr. 243 c; ψόγους ψέγειν Gorg. 383 b; Ggstz ἐπαινεῖν Rep. III, 400 c; Phaedr. 247 d u. öfter; Xen. und Folgende.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ψέξω, <i>ao.</i> ἔψεξα, <i>pf. inus. ; pf. Pass.</i> ἔψεγμαι;<br />blâmer : τινά, qqn ; [[τι]], qch ; τινα [[ἐπί]] τινι, blâmer qqn de qch ; τινί [[τι]], reprocher qch à qqn ; ψ. τινά τι, <i>m. sign.</i><br />'''Étymologie:''' DELG étym. inconnue.
}}
{{elnl
|elnltext=ψέγω (be)kritiseren, afkeuren, met acc. van pers.:; μάντιν οὔτινα ψέγων geen enkele ziener kritiserend Aeschl. Ag. 186; met acc. van zaak:; πῶς ἄν... ἆκον πρᾶγμα... ψέγοις; hoe kun je nu een onvrijwillige daad bekritiseren? Soph. OC 977; met dubbele acc.:; τίς ποτ’ ἐστίν, ὅν γ’ ἐγὼ ψέξαιμί τι; wie is het dan die ik iets zou moeten kwalijk nemen? Soph. OC 1172; ook met prep. vanwege iets.
}}
{{elru
|elrutext='''ψέγω:''' [[порицать]], [[укорять]] (τινά и τι Aesch., Soph., Xen., Arst.): ψ. τινὰ περί τινος, περί и διά τι Plat. или ἐπί τινι Xen., ψ. τινά τι Soph., Plat. порицать кого-л. за что-л.; ἡ [[ἐπιείκεια]] τοῦ διδάσκειν ἀλλήλους οὐ ψέγεται Thuc. (с нашей стороны) нет никаких возражений против благожелательного обмена мнении; τοὺς ψόγους ψ. Plat. выражать порицания.
}}
{{ls
|lstext='''ψέγω''': μελλ. ψέξω Πλάτ. Γοργ. 518D· ἀόρ. ἔψεξα Σοφ. [[Αἴας]] 1130, Πλάτ. Νόμ. 634C, κτλ. - Παθ., πρκμ. ἔψεγμαι Ἱππ. 392. 35. Ὡς καὶ νῦν, [[κατακρίνω]], [[μέμφομαι]], ἀντίθετον τῷ [[ἐπαινέω]]· τινὰ Θέογν. 611, Αἰσχύλ. Ἀγ. 186, 1403· τι Σοφ. Οἰδ. Κολ. 977, κτλ.· - ψ. τινὰ [[περί]] τινος, διά τι [[πρᾶγμα]], Πλάτ. Θεαίτ. 177Β· [[περί]] τι ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 634C διά τι ὁ αὐτ. ἐν Πρωτ. 346C· ἐπί τινι Ξεν. Ἑλλ. 6. 5, 49· - [[ὡσαύτως]], μετὰ διπλῆς αἰτ., τίς ποτ’ ἐστὶν ὃν γ’ ἐγὼ ψέξαιμί τι; Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1172· ἃ ψέγομεν τὸν Ἔρωτα Πλάτ. Φαῖδρ. 243C, πρβλ. Γοργ. 5?0C, Ξεν. Ἱππ. 6, 5· - ψ. τινὰ ὅτι .., εἰ .., Ἰσοκρ. 409D, Ξεν. Ἑλλ. 6. 5, 51· τινά, μετ’ ἀπαρ., 404D· - μετὰ συστοίχ. αἰτ., ψ. ψόγους ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 483Β. - Παθητ., ἡ ἐπιείκια οὐ ψέγεται, δὲν κατακρίνεται, Θουκ. 5. 86· ψέγεται ὡς τοιοῦτον ὂν Πλάτ. Πολ. 538Α.
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ<br />[[επικρίνω]], [[μέμφομαι]], [[κατηγορώ]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Ο [[σχηματισμός]] του ρ. [[ψέγω]], εν αντιθέσει με του συνωνύμου του [[μέμφομαι]] και του ουσ. <i>όνειδος</i>, οφείλεται σε ελληνική [[καινοτομία]]. Κατά μία [[άποψη]], το ρ. συνδέεται με τη [[ρίζα]] του <i>ψήω</i> / <i>ψάω</i> / <i>ψῆν</i>, πιθανότατα μέσω του επιφωνήματος <i>ψό</i> ([[πρβλ]]. [[ψόφος]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ψέγω:''' μέλ. <i>ψέξω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔψεξα</i>, [[κατηγορώ]], [[επικρίνω]] κάποιον, [[μέμφομαι]], <i>τινά</i>, σε Θέογν. κ.λπ.· [[ψέγω]] τινὰ [[περί]] τινος, [[κατηγορώ]] κάποιον για [[κάτι]], σε Πλάτ.· [[διά]] τι, στον ίδ.· [[ἐπί]] τινι, σε Ξεν.· επίσης, με σύστ. αιτ., σε Σοφ.· <i>ἃψέγομεν τὸν Ἔρωτα</i>, σε Πλάτ. — Παθ., ἡ [[ἐπιείκεια]] οὐ ψέγεται, δεν κατακρίνεται, σε Θουκ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br />to [[blame]], [[censure]], τινά Theogn., etc.;— ψ. τινὰ [[περί]] τινος to [[blame]] one for a [[thing]], Plat.; διά τι Plat.; ἐπί τινι Xen.;—also, c. dupl. acc., Soph.; ἃ ψέγομεν τὸν Ἔρωτα Plat.:—Pass., ἡ [[ἐπιείκεια]] οὐ ψέγεται [[there]] is no [[objection]] to it, we [[find]] no [[fault]] with it, Thuc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ψέγω''': {pségō}<br />'''Forms''': Aor. ψέξαι, Fut. ψέξω, Pf. Pass. ἔψεγμαι<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[tadeln]], [[rügen]] (seit Thgn.).<br />'''Derivative''': Davon [[ψέκτης]] m. [[Tadler]] (Hp., Pl.) mit -τικός [[tadelnd]] (Arist., Poll. u.a.), [[παμψέκτωρ]] m. ‘All-Tadler’ (Man.; Fraenkel Nom. ag. 1, 127), [[ψέξις]] [[Tadel]] (Gloss.); [[ἄσεκτος]]· [[ἀγαθός]], παρὰ Ῥίνθωνι Ταραντίνῳ H.; zu σ- statt ψ- Schwyzer 329. Mit ο-Abtönung [[ψόγος]] m. [[Tadel]] (seit Xenoph.), nach [[λόγος]]? (Porzig Satzinhalte 257 u. 261; vgl. unten); oft als Hinterglied, z.B. [[φιλόψογος]] [[tadelsüchtig]] (E., Pl.); davon [[ψογερός]] [[tadelsüchtig]] (Pi., Plu.), -εια· ψογερά, καὶ [[οὐκ]] ἄξια ἀκοῆς H. (Choerob.); Aor. -ίσαι od. -ῆσαι [[tadeln]] (LXX), Fut. Pass. -ισθήσεται, -ηθήσονται (Vett. Val.) mit -ιστής m. [[Tadler]], [[Nörgler]] (Rhetor.).<br />'''Etymology''': In [[ὄνειδος]] (mit [[ὀνειδίζω]] seit Il.) hat das Griech. einen Ausdruck für [[Vorwurf]], [[Tadel]], [[Schmähung]] aus der Vorzeit ererbt. Schon vom Anfang der Überlieferung an steht das etymologisch weniger klare [[μέμφομαι]] da. Im Vergleich zu diesen älteren Wörtern scheint [[ψέγω]] eine jüngere Schöpfung zu sein. —Eine sichere Etymologie fehlt. Auch für [[ψέγω]] ist Anknüpfung an [[ψῆν]] versucht worden (Wood IF 13, 119; zustimmend Bq); als Vorbild mag dann [[λέγω]] gedient haben (vgl. [[ψόγος]]: [[λόγος]]). Nach Prellwitz geht [[ψόγος]] von der Interj. ψό (s. [[ψόφος]]) aus (ähnlich Schwyzer 329), wozu als Rückbildung [[ψέγω]]; von Schw.-Debrunner 601 A. 1 nicht ohne Grund beanstandet.<br />'''Page''' 2,1131
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[κατακρίνω]], κατηγορῶ). Ἀβέβαιη ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Ἴσως νά παράγεται ἀπό τό οὐσ. [[ψόγος]] πού προῆρθε ἀπό τό [[ἐπιφώνημα]] ψο (=φτού!). Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: τό [[ψέγος]], [[ψεκτέον]], [[ψεκτέος]], [[ψέκτης]], [[ψεκτικός]], [[ψεκτός]], [[ἄψεκτος]], [[ἀψεγής]], [[ψόγος]], [[ἄψογος]], [[φιλόψογος]], [[ψογερός]].
}}