View source for ταμιεύω

{{LSJ1
|Full diacritics=τᾰμῐεύω
|Medium diacritics=ταμιεύω
|Low diacritics=ταμιεύω
|Capitals=ΤΑΜΙΕΥΩ
|Transliteration A=tamieúō
|Transliteration B=tamieuō
|Transliteration C=tamieyo
|Beta Code=tamieu/w
|Definition=fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ταμιεύσω <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>948</span>, <span class="bibl">Is.6.61</span>, etc.: pf. τεταμίευκα <span class="bibl">D.S.37.8</span>:—Med., fut. ταμιεύσομαι <span class="bibl">D.H.1.82</span>: aor. ἐταμιευσάμην <span class="bibl">D.S.4.12</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Im.</span>21</span>:—Pass., aor. ἐταμιεύθην <span class="bibl">Ph.2.539</span>: pf. τεταμίευμαι <span class="bibl">Lys.30.3</span> codd., Plu.2.157a; in med. sense, Hyp.<span class="title">Dem.Fr.</span>4:—to [[be treasurer]], [[be paymaster]], [[be controller]], IG12.467; οὐκέτι ἐμοὶ ταμιεύσεις <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>948</span>, cf. <span class="bibl">959</span>, <span class="bibl">D.24.129</span>; σὺ γὰρ ταμιεύουσ' ἔτυχες <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>964</span>; τ. καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχειν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1282a31</span>: c. gen., <b class="b3">τῆς Παράλου τ</b>. to [[be paymaster]] of... <span class="bibl">D. 21.173</span>; προσόδων <span class="title">Inscr.Délos</span> 439a18 (ii B.C.); τ. στρατιωτικῶν Plu. 2.842f:—Med., αὐταῖς ταμιεύεσθαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>419</span> (cod. R, <b class="b3">ταμιεῦσαι καὶ</b> Reiske), cf. <span class="bibl"><span class="title">Ec.</span>600</span> (anap.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> at Rome, to [[be quaestor]], <span class="bibl">D.S.37.8</span>, <span class="title">IG</span>14.751 (Naples), <span class="bibl">Plu.<span class="title">Num.</span>9</span>, <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>1.77</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> trans., [[deal out]], [[dispense]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>465c</span>:—Med., τὰ τίμια ἐκ τῆς ψυχῆς ταμιεύομαι <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.41</span>; <b class="b3">τ. μικρὰς τὰς ψωμίδας</b>, of a bird feeding, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>348</span>:— Pass., τὴν δύναμιν ἐκ τούτου -ομένην <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>508b</span>; <b class="b3">τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα</b> [[we have]] the laws [[dealt out]], <span class="bibl">Lys.30.3</span> ([[nisi legendum|nisi leg.]] [[ἐταμιευόμεθα]]); [ὕδωρ] ἐξ ἀγγείου ταμιευόμενον <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>353b21</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">GA</span>770a21</span>; of a patient's drinks, ὕστερον -έσθω <span class="bibl">Aët.9.30</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[manage]], [[control]], [ταμίαι] ταμιευόντων ἐμ πόλει ἐν τῷ ὀπισθοδόμῳ τὰ τῶν θεῶν χρήματα <span class="title">IG</span>12.91.15; τὰ τῆς πόλεως <span class="bibl">Lys.21.14</span>; of keeping house, [[regulate]], [[manage]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1538</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lys.</span>493</span>:—Med., τὸ ἀργύριον . . τοὺς ἱεροποιοὺς ἐμ πόλει ταμιεύεσθαι <span class="title">IG</span>12.6.121. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[store up]], <b class="b3">Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονάς</b> she was the [[depository]] of it, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>949</span> (lyr.):—Med., <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>615b23</span>:—Pass., c. dat., to [[be held in trust for]], Δωριεῖ λαῷ <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.30</span>; to [[be stored]] or [[be saved up for]], <b class="b3">ταμιεύεταί σοι Ῥοδιακοῦ</b> (sc. <b class="b3">μέλιτος ἡμικάδιον</b>) ά <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>680.14</span> (iii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> metaph., [[husband]], ἰσχύν <span class="bibl">Hp. <span class="title">Art.</span>47</span>:—Med., <b class="b3">οὐκ ἔστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ἐς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν</b> [[control]] the limits to which we mean to extend our sway, <span class="bibl">Th.6.18</span>; ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν βουλοίμεθα μάχεσθαι <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.5.18</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Eq.Mag.</span>7.11</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cyr.</span>3.3.47</span>, <span class="bibl">4.1.18</span>; <b class="b3">ταμιεύεσθαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν</b>, [[make the best use of]] [[fortune]] or the [[time]], <span class="bibl">D.H.1.65</span>,<span class="bibl">82</span>; <b class="b3">ἐς τὴν αὔριον ταμιεύεσθαι τὸ μῖσος</b> [[lay]] it <b class="b2">by . .</b>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Prom.</span>8</span>; <b class="b3">ταμιεύεσθαί τινα τῶν ῥητῶν εἰς τὸ Περὶ ἔθους γραφησόμενον ἡμῖν</b> [[save up]] . ., Gal.19.219; <b class="b3">τῶν θεῶν ταμιευσαμένων εἰς τοῦτον τὸν ἱερώτατον καιρὸν τὴν τῆς οἰκουμένης ἀσφάλειαν</b> having [[preserve]]d . ., <span class="title">OGI</span>669.9 = <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1563.26</span> (i A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> Med., c. gen., [[regulate in amount]], [[exercise control over]], τοῦ πνεύματος <span class="bibl">Arist.<span class="title">GA</span>788a32</span>, cf. Plu.2.131d. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> abs., <span class="bibl">Arist.<span class="title">GA</span> 788a30</span>, <span class="bibl"><span class="title">PA</span>675b21</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = Lat. [[fisco]], [[proscribo]], Gloss.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1066.png Seite 1066]] u. als dep. med. ταμιεύομαι, ich bin ein [[ταμίας]], eine [[ταμία]], Haushalter, Wirthschafter, Verwalter; Ar. Equ. 943, dem folgenden ἐπιτροπεύειν entsprechend; oft auch med., Th. 419 Eccl. 609; Plat. Rep. V, 405 c; ταμιεύσας τῆς παράλου, Dem. 2 l, 173; übh. verwalten, Δωριεῖ χώραν λαῷ ταμιευομέναν ἐξ Αἰακοῦ, Pind. Ol. 8, 30; ταμιεύσας ἐν ἀκροπόλει τὰ [[ἀριστεῖα]] τῆς πόλεως, Dem. 24, 129; übertr. sagt Soph. Ant. 940 von der Danae καὶ Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονὰς χρυσορύτους, in sich aufnehmen, verwahren; haushälterisch, sparsam sein, ἐφ' ὧν ποταμῶν ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν ὑμῶν βουλώμεθα μάχεσθαι, Xen. An. 2, 5, 18; vgl. Thuc. 6, 18, οὐκ ἐστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ἐς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν, gleichsam haushälterisch bestimmen, nach eignem Gutdünken; vgl. Xen. Cyr. 3, 3, 47. 4, 1, 18; ταμιεύου [[τἀργύριον]] καὶ φύλαττε, Luc. adv. ind. 25. – Übertr., mäßigen, mit Mäßigung behandeln, genießen. – Von der Zeit, nur im med., ἐς τὸ αὐριον ταμιεύεσθαι τὸ [[μῖσος]], verschieben, aufsparen, Luc. Prom. 8; Plut.; dah. ταμιεύεσθαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν, das Glück, die günstige Zeit benutzen, D. Hal. – Bei den Römern = quaestor sein, Plut. Num. 9.
}}
{{bailly
|btext=<i>ao.</i> ἐταμίευσα, <i>pf.</i> τεταμίευκα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐταμιεύθην, <i>pf.</i> τεταμίευμαι;<br /><b>1</b> être intendant, économe, trésorier;<br /><b>2</b> <i>à Rome</i> être questeur;<br /><b>3</b> administrer comme un intendant, <i>càd</i> faire la part, déposer, mettre en réserve, acc.;<br /><b>4</b> être ménager, économe ; administrer avec économie, acc.;<br /><i><b>Moy.</b></i> ταμιεύομαι (<i>ao.</i> ἐταμιευσάμην);<br /><b>I.</b> <i>intr.</i> être intendant;<br /><b>II.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> mettre en réserve, déposer : <i>fig.</i> [[ἐς]] τὸ [[αὔριον]] τὸ [[μῖσος]] LUC réserver sa haine pour le lendemain, la concentrer jusqu’au lendemain;<br /><b>2</b> faire la part, limiter : [[ὅσον]] βουλόμεθα ἄρχειν THC jusqu’où nous voulons étendre notre empire.<br />'''Étymologie:''' [[ταμιεύς]].
}}
{{elru
|elrutext='''τᾰμιεύω:''' тж. med.<br /><b class="num">1</b> ведать хозяйственно-финансовыми делами, руководить хозяйством Arph., Arst., Dem.: τ. τῆς Παράλου Dem. ведать хозяйственной частью Парала; τ. τινί Arph., Dem. быть чьим-л. казначеем; ταμιεύεσθαι αὐτοῖς Arph. самим управлять своим хозяйством; οἱ τὰ τῆς πόλεώς τινι ταμιεύοντες Lys. управляющие чьим-л. государственным хозяйством;<br /><b class="num">2</b> [[распределять по назначению]], [[распоряжаться]]: ταμιεύεσθαι τὸ [[ἀργύριον]] Arph. вести денежные расходы;<br /><b class="num">3</b> [[решать или управлять по своему усмотрению]]: ἔξεστιν [[ἡμῖν]] ταμιεύεσθαι, ὁπόσοις ἂν [[ὑμῶν]] βουλώμεθα μάχεσθαι Xen. нам принадлежит инициатива решать, со сколькими из вас мы захотим сражаться; ἐκ τῆς χειρός τινος ταμιεύεσθαι τοὺς νόμους Lys. управляться законами (полученными) из чьей-л. руки; [[χώρα]] Δωριεῖ λαῷ ταμιευομένα Pind. страна, управляемая дорическим народом; ταμιεύεσθαι τοῦ πνεύματος Arst. регулировать свое дыхание;<br /><b class="num">4</b> [[накоплять]] или [[сберегать]], [[хранить]] (τἀριστεῖα τῆς πόλεως ἐν ἀκροπόλει Dem.): ἐς τὸ [[αὔριον]] ταμιεύεσθαί τι Luc. откладывать что-л. до завтра;<br /><b class="num">5</b> med. [[черпать из своих запасов]], [[пользоваться]] (τι ἐκ τῆς ψυχῆς Xen.);<br /><b class="num">6</b> (в Риме), [[занимать пост квестора]] Plut.
}}
{{ls
|lstext='''τᾰμιεύω''': μέλλ. -εύσω Ἀριστοφ. Ἱππ. 948, Ἰσαῖ. κλπ. - Μέσ., μέλλ. -εύσομαι Διον. Ἁλ. 1. 82· ἀόρ. ἐταμιευσάμην Διόδ. 4. 12, Λουκ. - Παθ., ἀόρ. ἐταμιεύθην Γρηγ. Ναζ.· πρκμ. τεταμίευμαι Λυσί. 182. 17, Πλούτ. 2. 157Α· ([[ταμίας]]). Εἶμαι [[ταμίας]], εἶμαι [[θησαυροφύλαξ]], ἔχω τὴν ἐπιστασίαν τοῦ ταμείου, [[οὐκέτι]] ἐμοὶ ταμιεύσεις Ἀριστοφ. Ἱππ. 948, Δημ. 1189. 2· σὺ γὰρ ταμιεύουσ’ ἔτυχες Ἀριστοφ. Σφ. 964· τ. καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχειν Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 11, 16· - μετὰ γεν. τῆς Παράλου ταμιεύσας Δημ. 570. 15· τ. τῶν στρατιωτικῶν Πλούτ. 2. 842F· - οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, αὐταῖς ταμιεύσθαι Ἀριστοφ. Θεσμ. 419, πρβλ. Ἐκκλ. 600. 2) ἐν Ρώμῃ, εἶμαι [[ταμίας]], quaestor, Πλουτ. Νουμ. 9, κ. ἀλλ. ΙΙ. μεταβ., διαχειρίζομαι, [[διευθύνω]], διοικῶ, Πλάτ. Πολ. 465C· τὰ τῆς πόλεως Λυσί. 162. 43, πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 76. 15. - Μέσ., τὰ τίμια ταμιεύεσθαι ἐκ τῆς ψυχῆς Ξεν. Συμπ. 4. 41· ταμιεύεται μικρὰς τὰς ψωμίδας, περὶ τῆς τροφῆς τοῦ πτηνοῦ πορφυρίωνος, Ἀθήν. 388D. - Παθ., τὴν δύναμιν ἐκ τούτου ταμιευομένην Πλάτ. Πολ. 508Β· τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα, ἔχομεν παραλάβει τοὺς νόμους, Λυσίας 183. 17· ([[ὕδωρ]]) ἐξ ἀγγείου ταμιευόμενον Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 1, 5, πρβλ. π. Ζ. Μορ. 4. 4, 5. 2) ἐπὶ διευθύνσεως οἴκου, [[διευθύνω]], [[κανονίζω]], κυβερνῶ, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1542, Λυσ. 493 κἑξ., Ξεν.· ― καὶ ἐν τῷ παθ., [[χώρα]] ταμιευομένα τινί, κυβερνωμένη ἢ κατεχομένη ὑπό τινος, Πινδ. Ο. 8. 40. 3) [[ἀποταμιεύω]], [[ἐναποτίθημι]], ταμιεύσας ἐν Ἀκροπόλει τἀριστεῖα τῆς πόλεως Δημ. 741. 4· Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονὰς χρυσορύτους, περὶ τῆς Δανάης, Σοφ. Ἀντ. 950 ― Μέσ., Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 13, 1. 4) μεταφ., κυβερνῶ, [[καλῶς]] [[διευθύνω]], διαχειρίζομαι, ἰσχὺν Ἱππ π. Ἄρθρ. 844 ― Μέσ., οὐκ ἔστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι εἰς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν, δὲν δυνάμεθα νὰ ὁρίσωμεν κατὰ τὸ δοκοῦν τὰ ὅρια [[μέχρι]] τῶν ὁποίων θέλομεν νὰ ἐπεκτείνωμεν τὴν ἐπιχείρησιν ἡμῶν, Θουκ. 6. 18· [[οὕτως]], ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν βουλοίμεθα μάχεσθαι Ξεν. Ἀν. 2. 5, 18, πρβλ. Κύρ. 3. 3, 47., 4. 1, 18 ταμιεύομαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν, [[κάμνω]] ἀρίστην χρῆσιν τῆς τύχης, τῆς εὐκαιρίας, Διον Ἁλ. 1. 65, κτλ.· ἐς τὸ [[αὔριον]] ταμιεύεσθαι τὸ [[μῖσος]], φυλάττειν..., Λουκ. Προμ. 8· πρβλ. Wyttenb. εἰς Πλούτ. 2. 131D. β) μετὰ γεν., ἐξασκῶ κυριαρχίαν ἐπί..., τοῦ πνεύματος Ἀριστ. π. Ζ. Γεν. 5. 7, 27. γ) ἀπολ., [[αὐτόθι]], πρβλ. π. Ζ. Μορ. 3. 14, 21.
}}
{{Slater
|sltr=<b>τᾰμῐεύω</b> [[pass]]., be husbanded, kept in [[trust]] Δωριεῖ λαῷ ταμιευομέναν ἐξ Αἰακοῦ (sc. Αἴγιναν) (O. 8.30)
}}
{{grml
|mltxt=ΝΑ [[ταμία]] / [[ταμίας]]<br /><b>1.</b> [[εκτελώ]] χρέη [[ταμία]], [[είμαι]] [[ταμίας]] («ταμιεύουσι δὲ καὶ στρατηγοῦσι καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχουσιν ἀπὸ μεγάλων», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αποταμιεύω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (στην αρχ. [[Ρώμη]]) [[διαχειρίζομαι]] το [[δημόσιο]] [[ταμείο]] («ταμιεύων [[συχνά]] τών δημοσίων χρημάτων», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[διοικώ]], [[κυβερνώ]], [[διευθύνω]] («χώραν... Δωριεῖ λαῷ ταμιευομέναν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[τακτοποιώ]], [[διευθετώ]], [[κανονίζω]]<br /><b>4.</b> [[διαχειρίζομαι]] ή [[διαθέτω]] [[κάτι]] με κατάλληλο τρόπο, με [[φειδώ]] (α. «τὰ δὲ [[πάντως]] πορισάμενοι θέμενοι παρὰ γυναῑκάς τε καὶ οἰκέτας, ταμιεύειν παραδόντες», <b>Πλάτ.</b><br />β. «λέγουσι ταμιεύειν τὸν τῆς ζωῆς χρόνον», Δίων Χρυσ.)<br /><b>5.</b> [[δημεύω]]<br /><b>6.</b> <b>μέσ.</b> <i>ταμιεύομαι</i><br />α) [[προμηθεύομαι]] από αποθηκευμένη [[ποσότητα]]<br />β) [[αποταμιεύω]] για προσωπική μου [[χρήση]]<br />γ) [[χρησιμοποιώ]] [[κάτι]] με τον καλύτερο δυνατό τρόπο («ταμιεύεσθαι τὴν τύχην», Διον. Αλ.)<br />δ) [[διαφυλάσσω]] («τῶν θεῶν ταμιευσαμένων εἰς τοῦτον τὸν... καιρὸν τὴν τῆς οἰκουμένης ἀσφάλειαν», πάπ.)<br />ε) έχω υπό την [[εξουσία]] μου, υπό τον έλεγχό μου, [[ορίζω]], [[καθορίζω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τᾰμιεύω:''' μέλ. <i>ταμιεύσω</i> — Παθ., παρακ. <i>τεταμίευμαι</i>· ([[ταμίας]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> έχω την [[επιστασία]] των εσόδων και εξόδων, είμαι [[θησαυροφύλακας]], [[ταμίας]], σε Αριστοφ., Δημ.· με γεν., [[ταμιεύω]] τῆς Παράλου, είμαι [[ταμίας]] της Παράλου, σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> στη [[Ρώμη]], είμαι [[ταμίας]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> μτβ., [[διαχειρίζομαι]], [[διοικώ]], σε Πλάτ. κ.λπ. — Παθ., <i>τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα</i>, έχουμε παραλάβει τους νόμους, σε Λυσ. — Μέσ., ταμιεύεσθαι εἰς [[ὅσον]] βουλόμεθα ἄρχειν, να ορίσουμε τα όρια [[μέχρι]] τα οποία θέλουμε να επεκτείνουμε την επιχείρησή μας, σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για τη [[διεύθυνση]] του σπιτιού, [[διευθύνω]], [[διαχειρίζομαι]], σε Αριστοφ., Ξεν. — Παθ., [[χώρα]] ταμιευομένα τινί, κυβερνώμενη ή κατεχόμενη από κάποιον, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> [[αποταμιεύω]], σε Δημ.· <i>Ζηνὸς ταμιεύεσκε [[γονάς]]</i>, ήταν το θησαυροφυλάκιό του (λέγεται για τη [[Δανάη]]), σε Σοφ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=τᾰμιεύω, [[ταμίας]]<br /><b class="num">I.</b> to be [[controller]] of receipts and [[expenditure]], to be [[treasurer]], [[paymaster]], Ar., Dem.:—c. gen., τ. τῆς Παράλου to be [[paymaster]] of the [[Paralus]], Dem.<br /><b class="num">2.</b> at [[Rome]], to be [[quaestor]], Plut.<br /><b class="num">II.</b> [[transitive|trans.]] to [[deal]] out, [[dispense]], Plat., etc.:—Pass., τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα we [[have]] the laws dealt out, Lys.:—Mid., ταμιεύεσθαι εἰς [[ὅσον]] βουλόμεθα ἄρχειν to [[control]] the limits to [[which]] we [[mean]] to [[extend]] our [[sway]], Thuc.<br /><b class="num">2.</b> of [[keeping]] [[house]], to [[regulate]], [[manage]], Ar., Xen.:— Pass., [[χώρα]] ταμιευομένα τινί governed or [[possessed]] by one, Pind.<br /><b class="num">3.</b> to [[store]] up, Dem.; Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονάς she was the [[depository]] of it, Soph.
}}