View source for κοιτάζω

{{LSJ1
|Full diacritics=κοιτάζω
|Medium diacritics=κοιτάζω
|Low diacritics=κοιτάζω
|Capitals=ΚΟΙΤΑΖΩ
|Transliteration A=koitázō
|Transliteration B=koitazō
|Transliteration C=koitazo
|Beta Code=koita/zw
|Definition=([[κοίτη]])<br><span class="bld">A</span> [[put to bed]], Hsch.; especially of [[cattle]], [[fold]], ποιμένων κοιταζόντων [[πρόβατον|πρόβατα]] [[LXX]] ''Je.''40(33).12; [[cause to rest]], ποῦ ποιμαίνεις, ποῦ κοιτάζεις ἐν μεσημβρίᾳ; ib.''Ca.''1.7.<br><span class="bld">2</span> Med., Dor. aor. [[ἐκοιταξάμην]], [[go to bed]], [[sleep]], ἀνὰ βωμῷ θεᾶς κοιτάξατο νύκτα Pi.''O.''13.76, cf. [[LXX]] ''De.''6.7.<br><span class="bld">b</span> [[encamp]], [[bivouac]], Aen. Tact.10.26 (Pass.), Plb.10.15.9, ''POxy.''1465.9(i B.C.); perhaps to be read in Eup.341.<br><span class="bld">II</span> intr., in Act., [[have a lair]], of a [[lion]], Aesop.114: [[nest]], of birds, ''BGU''1252.11 (ii B.C.).<br><span class="bld">III</span> [[parcel out]] [[land]]s (cf. [[κοίτη]] v), ib.619.4 (ii A.D.).
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1470.png Seite 1470]] ins Lager legen, zu Bett bringen, Hesych. – Med. sich ins Bett legen, sich lagern, schlafen; ἀνὰ βωμῷ θεᾶς κοιτάξατο νύκτα Pind. Ol. 13, 75; κοιτάζεσθαι ἐπὶ τῶν διηρπασμένων Pol. 10, 15, 9; öfter bei Sp.
}}
{{bailly
|btext=mettre au lit, faire coucher;<br /><i><b>Moy.</b></i> κοιτάζομαι, se coucher, dormir.<br />'''Étymologie:''' [[κοίτη]].
}}
{{elnl
|elnltext=κοιτάζω [κοίτη] alleen med., zich te ruste leggen.
}}
{{grml
|mltxt=και κοιτώ, -άω (AM [[κοιτάζω]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[εξετάζω]] ιατρικά (α. «[[πρέπει]] να κοιτάξω τα μάτια μου» β. «έχει [[συνεχώς]] πονοκεφάλους, γι' αυτό [[πρέπει]] να [[πάει]] να κοιταχτεί»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «να κοιτάς τη δουλειά σου» — να μην ασχολείσαι με το τί κάνουν οι άλλοι<br />β) «κοίταξε να [[δεις]]» — άκουσέ με προσεκτικά, πρόσεξέ με<br />γ) «κοιτώ με μισό [[μάτι]]» — [[κακοβλέπω]] κάποιον<br />δ) «κοιτώ αφ' υψηλού» — [[είμαι]] [[υπερόπτης]]<br />ε) «κοίτα τα χάλια σου» — ασχολήσου με τα δικά σου ελαττώματα<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> [[στρέφω]] το [[βλέμμα]] και [[προσηλώνω]] τα μάτια μου [[κάπου]], [[παρατηρώ]] («μέ κοίταξε με εξεταστικό [[βλέμμα]]»)<br /><b>2.</b> [[φροντίζω]], [[μεριμνώ]], [[νοιάζομαι]] για κάποιον (α. «δεν τον κοίταξαν [[καθόλου]] τα [[παιδιά]] του» β. «κοίταξε λίγο και την [[υγειά]] σου»)<br /><b>3.</b> [[δίνω]] ιδιαίτερη [[προσοχή]] σε [[κάτι]], [[ασχολούμαι]] ιδιαίτερα με [[κάτι]], [[προσέχω]] (α. «κοιτάζει να [[είναι]] [[συνεπής]]» β. «μπορείς να κοιτάξεις αυτό το [[έγγραφο]];»)<br /><b>4.</b> [[εξετάζω]] κάποιον ή [[κάτι]]<br /><b>5.</b> [[παρακολουθώ]]<br /><b>6.</b> [[λογαριάζω]], [[υπολογίζω]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[διακρίνω]], [[ξεχωρίζω]] κάποιον ή [[κάτι]]<br /><b>2.</b> [[επιβλέπω]] κάποιον ή [[κάτι]], [[επιστατώ]]<br /><b>3.</b> (ενεργ. και μέσ.) [[πέφτω]] στο [[κρεβάτι]], [[πλαγιάζω]] να κοιμηθώ<br /><b>4.</b> [[συνευρίσκομαι]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[διανέμω]], [[διαμοιράζω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[βάζω]] κάποιον στο [[κρεβάτι]], [[κατακλίνω]] κάποιον<br /><b>2.</b> [[κλείνω]] ζώο στη [[μάντρα]], [[μαντρώνω]] («ποιμένων κοιταζόντων πρόβατα», ΠΔ)<br /><b>3.</b> (για ζώο) έχω [[κάπου]] τη [[φωλιά]] μου<br /><b>4.</b> <b>παθ.</b> <i>κοιτάζομαι</i><br />[[σταθμεύω]] για [[ξεκούραση]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[κοίτη]]. Η νεοελλ. σημ. «[[παρατηρώ]], [[βλέπω]]» οφείλεται στην [[έννοια]] της επαγρύπνησης ενός φρουρού ή φύλακα που είχε την [[κοίτη]] του [[κοντά]] στο [[πράγμα]] που επιτηρούσε. Ο τ. <i>κοιτώ</i> [[είναι]] μεταπλασμένος τ. του [[κοιτάζω]]. Η [[γραφή]] <i>κυτάζω</i> ερμηνεύεται με συμφυρμό τών λ. [[κυπτάζω]] και [[εξετάζω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κοιτάζω:''' ([[κοίτη]]), [[βάζω]] στο [[κρεβάτι]] — Μέσ., Δωρ. αορ. αʹ <i>ἐκοιταξάμην</i>, [[πηγαίνω]] για ύπνο, [[κοιμάμαι]], σε Πίνδ.
}}
{{ls
|lstext='''κοιτάζω''': ([[κοίτη]]) βάλλω εἰς τὴν κλίνην, [[κατακοιμίζω]], Ἡσύχ., κοιταστέον τὰς κύνας Ἀρρ. Κυν. 9, ἐν τῇ ἐπιγραφῇ. ― Μέσ., μετὰ Δωρ. ἀορ. ἐκοιταξάμην, [[ὑπάγω]] εἰς τὴν κλίνην, «[[πλαγιάζω]]», κατακλίνομαι, ἀνὰ βωμῷ θεᾶς κοιτάξατο νύκτα Πινδ. Ο. 13. 107· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πολυβ. 10. 15, 9, κτλ. ΙΙ. ἀμετάβ., ἔχω τὴν κοίτην μου, κοιμῶμαι, ἐπὶ λέοντος, ποῦ κοιτάζει, ποῦ κοιμᾶται, Αἴσωπ. 114 Halm.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[κοιτάζω]], [[κοίτη]]<br />to put to bed:—Mid., doric aor1 ἐκοιταξάμην, to go to bed, [[sleep]], Pind.
}}