View source for ψαύω

{{LSJ1
|Full diacritics=ψαύω
|Medium diacritics=ψαύω
|Low diacritics=ψαύω
|Capitals=ΨΑΥΩ
|Transliteration A=psaúō
|Transliteration B=psauō
|Transliteration C=psayo
|Beta Code=yau/w
|Definition=Ep. impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ψαῦον <span class="bibl">Il.13.132</span>; [[ψαύεσκον]] (ἐπι-) <span class="bibl">Orph.<span class="title">L.</span>126</span>: fut. ψαύσω <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>182</span>, etc.: aor. ἔψαυσα <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.42</span>, etc.: pf. [[ἔψαυκα]] (παρ-) <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>7.116</span>:—Pass., aor. ἐψαύσθην Dsc.2.14: pf. [[ἔψαυσμαι]] (παρ-) <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.</span>4.44</span>:—[[touch]], τινος <span class="bibl">Il.23.519</span>,<span class="bibl">806</span>, <span class="bibl">Hdt.2.47</span>. etc.; ἁπτόμενοι καὶ ψ. ἀλλήλων [[in close contact]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pyrrh.</span>12</span>: metaph., μὴ ψαύειν ἀδικίας ὃν τρόπον οὐδὲ πυρός Phld.<span class="title">Rh.</span>2.155S.: c. dat. instr., <b class="b3">ψαῦον . . κόρυθες . . φάλοισι</b> the helmets [[touched with]] their [[φάλοι]], <span class="bibl">Il.13.132</span>, <span class="bibl">16.216</span>; τῇ κεφαλῇ τοῦ οὐρανοῦ ψ. <span class="bibl">Hdt.3.30</span>; χεροῖν . . ἔψαυσα πηγῆς <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>202</span>; εἰ τῆσδε χώρας μήποτε ψαύσει ποδί <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>182</span>: but the dat. is used for the gen. in <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>9.120</span>, <span class="bibl">Herod.4.75</span>, <span class="bibl">Q.S.8.349</span> (cf. [[θιγγάνω]] <span class="bibl">11.3</span>, [[προσψαύω]]):—[[ψαύω]] never takes acc. exc. in αἵματι ψαῦσαι θύρας <span class="bibl">Ezek.<span class="title">Exag.</span>158</span>: in <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 857</span>, <b class="b3">ἔψαυσας ἀλγεινοτάτας ἐμοὶ μερίμνας, πατρὸς τριπόλιστον οἶκτον</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[οἶτον]]) <b class="b3">, μερίμνας</b> is gen. sg. and [[οἶκτον]] or [[οἶτον]] is acc. depending on <b class="b3">ἔψαυσας . . μερίμνας</b>, = [[ἐποίησάς με μεριμνᾶν]]; and ib.<span class="bibl">961</span>, <b class="b3">κεῖνος ἐπέγνω μανίαις ψαύων τὸν θεὸν ἐν κερτομίοις γλώσσαις</b>, the construction is <b class="b3">ἐπέγνω τὸν θεόν, ψαύων</b> (''[[sc.]]'' [[αὐτοῦ]]) he learned to know the god, [[assailing]] (him): later writers used the Pass. as if the Act. had a trans. sense, Dsc. l. c., Plu.2.951d. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[touch lightly]]. a way of feeling the pulse, opp. [[θλίβω]], Gal.8.808: metaph., [[touch upon]] a subject, [[notice]] it [[slightly]], <span class="bibl">Plb.1.13.8</span>:—Med., c. acc. rei, [[touch]] [[lightly upon]] a subject, Gal.18(1).331. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[touch as an enemy]], [[lay hands upon]], τινος <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>1559</span>: abs., κλάοις ἄν, εἰ ψαύσειας <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span> 925</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>856</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[touch]], [[affect]], οὐ γὰρ ἄκρας καρδίας ἔψαυσέ μου <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>242</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[reach]], [[gain]], ὕμνων <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.42</span>; ψ. Ἀφροδίτας <span class="bibl">Id.<span class="title">O.</span> 6.35</span>: abs., [[hit the mark]], AP7.428.11 (Mel.). </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> Math., <b class="b3">ἐπίπεδα ψαύοντα</b> [[tangent]] planes, <span class="bibl">Archim.<span class="title">Con.Sph.</span>17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> rarely in Pass., to [[be touched]], of the star-fish, ἐνδίδωσι τὸ σῶμα καὶ περιορᾷ ψαυόμενον ὑπὸ τῶν παρατρεχόντων Plu.2.978b, cf. 951d (if the comma be placed before, not after, [[οὐσίας]]) <b class="b3">; ὅσοι ὑπὸ τῶν Ἀμινναίων</b> (''[[sc.]]'' [[οἴνων]]) <b class="b3"> ψαύονται κεφαλῆς</b> those who [[are affected]] in the head... Dsc. 5.19.—The word is very rare in early Prose, <span class="bibl">Antipho 3.3.5</span>, <span class="bibl">X. <span class="title">Mem.</span>1.4.12</span>: freq. later, <span class="bibl">Plb.1.13.8</span>, al., Plu.2.589f, al.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1392.png Seite 1392]] perf. pass. ἔψαυσμαι, aor. ἐψαύσθην, [[berühren]], antasten, befühlen; gew. c. gen.; Il. 23, 519. 806; h. Ven. 125; Her. 2, 47. 3, 30; Pind. N. 5, 42; Od. 6, 35; Aesch. χεροῖν καλιῤῥόου ἔψαυσα πηγῆς Pers. 198; εἰ τῆσδε χώρας [[μήποτε]] ψαύσει ποδί Ch. 180; Soph. Trach. 1002 O. R. 1405 u. öfter; Eur. Or. 369; μὴ ψαῦ' ὧν σε μὴ ψαύειν [[χρεών]] El. 223, u. öfter; selten in att. Prosa, wie Xen. Mem. 1, 4,12 Antipho 3 γ 5; ψαῦον κόρυθες φάλοισιν Il. 13, 132. 11, 216 ist eigtl. die Helme stießen mit den Büschen an einander; Pind. P. 9, 124 vrbdt ὃς ἂν [[πρῶτος]] [[ἀμφί]] οἱ ψαύσειε πέπλοις, wer sie zuerst am Kleide berührte; vgl. Qu. Sm. 8, 349 ἄνω δ' ἔψαυε νέφεσσι [[τρυφάλεια]]; auch = feindlich angreifen, erreichen, treffen, so auch im med., Sp.; absolut, κἀμὲ φέρων ἐπ' ὠμοῖς ψαύει ματαίαις χερσίν, Soph. Trach. 562; O. C. 1541; übertr. von der Rede, [[κεῖνος]] ἐπέγνω μανίαις ψαύων τὸν θεὸν ἐν κερτομίοις γλώσσαις, Ant. 951, wo der acc. θεόν von ἐπέγνω abzuhangen scheint, wenn man ihn nicht von [[ψαύω]] = [[λοιδορέω]] abhangen läßt; ib. 850 ἔψαυσας ἀλγεινοτάτας ἐμοὶ μερίμνας ist μερίμνας entweder der gen. oder der accus., da ψαύων hier so viel wie »erwähnen«, »sagen« ist. – Übertr. = leicht berühren, einen Gegenstand nur andeuten, ἐπὶ κεφαλαίων ψαύειν τῶν πράξεων Pol. 1, 13, 8, u. öfter, u. a. Sp.
}}
{{bailly
|btext=<i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐψαύσθην, <i>pf.</i> ἔψαυσμαι;<br /><b>I.</b> tâter, palper : τοῦ στόματος XÉN la bouche <i>en parl. de la langue</i>;<br /><b>II.</b> [[toucher]] :<br /><b>1</b> <i>au propre</i> [[τῇ]] κεφάλῃ τοῦ οὐρανοῦ HDT toucher le ciel de la tête ; ψαῦον κόρυθες φάλοισι νευόντων IL les casques touchaient de leurs panaches les panaches qui s'inclinaient ; χώρας [[ποδί]] ESCHL toucher du pied le sol d'un pays ; <i>abs.</i> prendre la main pour conduire qqn;<br /><b>2</b> <i>avec idée d'hostilité</i> toucher, mettre la main sur, gén. ; en venir aux mains avec, gén.;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> toucher, atteindre : καρδίας EUR toucher le cœur, <i>càd</i> blesser, affliger ; μερίμνας SOPH toucher un souci, un chagrin, <i>càd</i> le réveiller, avec un <i>acc. de pers.</i> : θεὸν [[ἐν]] κερτομίοις γλώσσαις SOPH atteindre un dieu par des propos injurieux ; atteindre à, parvenir à : τῆς ἀληθείας PLUT à la vérité.<br />'''Étymologie:''' R. Ψυ, frotter ; cf. R. Ψα, v. [[ψάω]].
}}
{{elnl
|elnltext=ψαύω [~ ψάω] ep. imperf. ψαῦον; aor. ψαῦσα aanraken, met gen.:; ψ. παριὼν ὑός in het voorbijgaan een varken aanraken Hdt. 2.47.1; vijandig:. μὴ ψαύσῃ τις Ἀργείων ἐμοῦ laat niemand van de Grieken mij aanraken Eur. IA 1559. in aanraking komen met, raken, treffen, bereiken:. ὑπ’ Ἀπόλλωνι γλυκείας πρῶτον ἔψαυσ’ Ἀφροδίτας door toedoen van Apollo kwam zij voor het eerst in aanraking met de heerlijke liefde Pind. O. 6.35; οὐ ψαύω καὶ τᾷδε ook hiermee tref ik het niet AP 7.428.11.
}}
{{elru
|elrutext='''ψαύω:'''<br /><b class="num">1</b> [[прикасаться]], [[дотрагиваться]] (τινός Hom., Eur., Xen.; τινός и τινί Pind.): μὴ ψαύειν [[λέγω]] Soph. не (сметь) трогать, говорю; τῇ κεφαλῇ τοῦ οὐρανοῦ ψ. Her. касаться головой неба; ψ. и ψαύεσθαί τινος Plut. соприкасаться с чем-л.; ἄπτεσθαι καὶ ψ. [[ἀλλήλων]] Plut. соприкасаться (граничить) друг с другом, иметь смежные владения; τῆσδε χώρας ψ. [[ποδί]] Aesch. ступить ногой на эту землю; [[χεροῖν]] ψ. πηγῆς Aesch. ополоснуть руки в источнике; ψαῦον ἱππόκομοι κόρυθες φάλοισιν Hom. шлемы (воинов) соприкасались конскими султанами; ἐπὶ κεφαλαίων ψ. τῶν πράξεων Polyb. коснуться событий в общих чертах; ἔστιν [[ὅπη]] ψαύει τῆς ἀληθείας καὶ τὸ [[μυθῶδες]] Plut. бывает, что и сказка в какой-то мере говорит истину;<br /><b class="num">2</b> [[затрагивать]], [[задевать]], [[оскорблять]] (ἄκρας καρδίας τινός Eur.; τὸν θεὸν ἐν κερτομίοις γλώσσαις Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[пробуждать]], [[растравлять]], [[бередить]] (ἀλγεινοτάτας μερίμνας Soph.).
}}
{{ls
|lstext='''ψαύω''': μέλλ. ψαύσω· ἀόρ. ἔψαυσα· πρκμ. ἔψαυκα (παρ-) Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 7. 126. - Παθ., ἀόρ, ἐψαύσθην Διοσκ. 2. 16· πρκμ. ἔψαυσμαι (παρ-) Ἱππ. 501. 45· (συγγενὲς τῷ ψάω). - Ἐγγίζω, ἐφάπτομαι, τινὸς Ἰλ. Ψ. 519, 806, Ἡρόδ. 2. 47, Ἀττ.· μετὰ δοτ. τοῦ ὀργάνου, τῇ κεφαλῇ τοῦ οὐρανοῦ ψ. Ἡρόδ. 4. 30· χεροῖν .. ἔψαυσα πηγῆς Αἰσχύλ. Πέρσ. 201· εἰ τῆσδε χώρας [[μήποτε]] ψαύσει ποδὶ ὁ αὐτ. ἐν Χο. 182· οὕτω δὲ πιθανῶς ληπτέον τὴν δοτ. ἐν Ἰλ. Ν. 132, Π. 216· ψαῦον κόρυθες φάλοισιν, αἱ περικεφαλαῖαι ἔψαυον διὰ τῶν φάλων αὐτῶν· ἀλλ’ ἡ δοτ. ἐπέχει ἀναμφιβόλως τὸν τόπον τῆς γενικῆς ἐν Πινδ. Π. 9. 213, Κόϊντ. Σμυρ. 8. 349 (ὡς ἐν τῷ [[θιγγάνω]] καὶ [[προσψαύω]], ἃ ἴδε)· - ἐν δυσὶ χωρίοις τοῦ Σοφ. φαίνεται ὅτι κεῖται μετ’ αἰτ.· ἀλλ’ ἐν Ἀντιγ. 857, ἔψαυσας ἀλγεινοτάτας ἐμοὶ μερίμνας, πατρὸς τριπόλιστον οἶκτον, τὸ μερίμνας δυνατὸν νὰ [[εἶναι]] ἑνικὴ γενική, τὸ δὲ οἶκτον αἰτιατ. κατὰ παράθεσιν πρὸς τὴν προηγουμένην πρότασιν· καὶ [[αὐτόθι]] 961, [[κεῖνος]] ἐπέγνω ψαύων τὸν θεὸν ἐν κερτομίοις γλώσσαις, ἡ [[σύνταξις]] δύναται νὰ [[εἶναι]]: ἐπέγνω τὸν θεὸν ψαύων, ἀνεγνώρισε τὸν θεὸν καθαπτόμενος· [[ὁμολογητέον]] ὅτι αἱ συντάξεις αὗται εἶναί πως βεβιασμέναι, καὶ μεταγενέστεροι συγγραφεῖς βεβαίως μετεχειρίζοντο τὸ παθ., ὡς εἰ τὸ ἐνεργ. εἶχε [[κυρίως]] μεταβ. σημασ., Διοσκ. ἔνθ’ ἀνωτ., Πλούτ. 2. 951C, πρβλ. Foës. Oec. Hipp. 2) ἐλαφρῶς [[θιγγάνω]], ἐφάπτομαι, ψηλαφῶ· μεταφο., «[[ἐγγίζω]]» ὑπόθεσίν τινα, ζήτημά τι, Πολύβ. 1. 13, 8. 3) [[ἐγγίζω]] ὡς [[ἐχθρός]], [[ἐπιβάλλω]] χεῖρα ἐπί τινα, τινὸς Εὐρ. Ι. Α. 1559· ἀπολ., κλάοις ἄν, εἰ ψαύσειας Αἰσχύλ. Ἱκ. 925, πρβλ. Σοφ. Ο. Κ. 856. 4) [[ἐγγίζω]], [[φθάνω]], ἐπιδρῶ εἴς τι, οὐ γὰρ ἄκρας καρδίας ἔψαυσέ μου Εὐρ. Ἑκ. 242· ἐπὶ ταύτης τῆς σημασ. καὶ ὁ Διοσκ. 5. 27 ἔχει τὴν λέξιν ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ· [[ὡσαύτως]], [[φθάνω]] τι, [[λαμβάνω]], [[κερδαίνω]], Πινδ. Ν. 5. 76, Ἀνθ. Π. 7. 428, 11· - ψ. Ἀφροδίτας (πρβλ. ἅπτομαι) Πινδ. Ο. 6. 58. - Ἡ [[λέξις]] [[εἶναι]] σπανιωτάτη παρὰ τοῖς Ἀττ. πεζογράφοις, Ἀντιφῶν 123. 2, Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 12· συχν. παρὰ μεταγεν.. [[οἷον]] Πολύβ. 1. 13, 8, κ. ἀλλ., καὶ συχν. παρὰ Πλουτ. - Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 522, 527, 528.
}}
{{Autenrieth
|auten=(ψάϝω), ipf. ψαῦον, aor. ἔψαυσα: [[touch]] [[lightly]], [[graze]]; τινος, Il. 23.519, 806.
}}
{{Slater
|sltr=[[ψαύω]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[touch]] c. gen. [[εἶπε]] δ' ἐν μέσσοις ἀπάγεσθαι, ὃς ἂν [[πρῶτος]] θορὼν [[ἀμφί]] οἱ ψαύσειε πέπλοις (P. 9.120) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> met., c. gen., [[attain]] to, [[experience]] γλυκείας πρῶτον ἔψαυσ' Ἀφροδίτας (O. 6.35) ποικίλων ἔψαυσας ὕμνων (N. 5.42)
}}
{{grml
|mltxt=ΝΑ<br />[[αγγίζω]] [[κάτι]] [[ελαφρά]], [[ψηλαφώ]] με τις άκρες τών δαχτύλων<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (γενικά) [[αγγίζω]] [[κάτι]] («χεροῑν καλλιρρόου ἔψαυσα πηγῆς», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[φθάνω]] σε [[κάτι]], [[κερδίζω]] («[[ψαύω]] ὕμνων», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αγγίζω]] [[κάτι]] με εχθρική [[διάθεση]]<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> α) [[θίγω]] ένα [[θέμα]] [[χωρίς]] να [[υπεισέρχομαι]] σε λεπτομέρειες<br />β) [[ασκώ]] επιβλαβή [[επίδραση]]<br />γ) [[προσπαθώ]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «ἐπίπεδα ψαύοντα»<br /><b>μαθημ.</b> εφαπτόμενα επίπεδα <b>(Αρχιμ.)</b>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για [[καθαρά]] ελλ. σχηματισμό από το θ. του <i>ψήω</i> / <i>ψάω</i> / <i>ψῆν</i> [[τρίβω]] και [[σκουπίζω]]» ([[πρβλ]]. και τον σχηματισμό τών [[ψαίω]], [[ψαίρω]], <i>ψίω</i>), [[κατά]] τα [[χραύω]], [[χναύω]], [[θραύω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ψαύω:''' μέλ. <i>ψαύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔψαυσα</i>, παρακ. <i>ἔψαυκα</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐψαύσθην</i>, παρακ. <i>ἔψαυσμαι</i> (συγγενές προς το [[ψάω]])·<br /><b class="num">1.</b> [[αγγίζω]], [[ακουμπώ]], [[εφάπτομαι]], με γεν., <i>τινός</i>, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· με δοτ. του οργάνου, στο ίδ.· [[χεροῖν]] ἔψαυσα πηγῆς, σε Αισχύλ.· [[αλλά]], <i>ψαύειν τινί</i>, [[αγγίζω]] ένα [[πράγμα]], σε Πίνδ.· στον Σοφ. με αιτ., [[κεῖνος]] ψαύων τὸν θεόν, αυτός που προσβάλλει το θεό, σε Αντιγ. 961· [[αλλά]], στο ίδ. 857, <i>ἔψαυσας μερίμνας</i>, <i>πατρὸς οἶκτον</i>, άγγιξες το πεπρωμένο του [[πατέρα]] μου, (το <i>μερίμνας</i> είναι γεν. και το <i>οἶκτον</i> αιτ. κατά [[παράθεση]] προς την προηγούμενη [[πρόταση]]).<br /><b class="num">2.</b> [[αγγίζω]] ως [[εχθρός]], [[απλώνω]] [[χέρι]] πάνω σε, <i>τινός</i>, σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[αγγίζω]], [[φθάνω]], [[επιδρώ]] σε [[κάτι]], <i>ἄκρας καρδίας ἔψαυσέ μου</i>, στον ίδ. — Μέσ. επίσης, [[φθάνω]] [[κάτι]], [[λαμβάνω]], [[κερδίζω]], σε Πίνδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[akin]] to ψάω]<br /><b class="num">1.</b> to [[touch]], c. gen., Il., etc.; c. dat. instrumenti, Il.; [[χεροῖν]] ἔψαυσα πηγῆς Aesch.: but ψαύειν τινι to to [[touch]] a [[thing]], Pind.: —in Soph. it seems to be used c. acc., [[κεῖνος]] ψαύων τὸν θεόν assailing the god, Antig. 961; but Soph. Antig. 857, ἔψαυσας μερίμνας, πατρὸς οἶτον thou didst [[touch]] on a [[theme]] of [[grief]], —my [[father]]'s [[fate]], — μερίμνας is gen., and οἶτον acc. in apposition.<br /><b class="num">2.</b> to [[touch]] as an [[enemy]], lay hands [[upon]], τινός Eur.<br /><b class="num">3.</b> to [[touch]], [[reach]], [[affect]], ἄκρας καρδίας ἔψαυσέ μου Eur.:—Mid. also, to [[reach]], [[gain]], Pind.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ψαύω''': {psaúō}<br />'''Forms''': Aor. ψαῦσαι (seit Il., sehr selten in att. Prosa), Fut. ψαύσω (A. usw.), Pf. ἔψαυκα (sp.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[berühren]], [[streifen]], [[antasten]]; Pass. (selten) ἔψαυσμαι (Hp.), ψαυσθῆναι, ψαύομαι (sp.) [[berührt]], [[gestreift werden]].<br />'''Composita''': auch m. ἐπι-, ποτι-, προσ-, συν- u.a.,<br />'''Derivative''': Davon [[ψαῦσις]] ([[ἐπί]]-, [[σύν]]- u.a.) f. [[Berührung]], [[Liebkosung]], [[ψαῦσμα]] n. ib. (X. Eph.).<br />'''Etymology''': Reimwort zu [[χραύω]], [[χναύω]], [[θραύω]]; Anlaut wie [[ψαίω]], φαίρω, [[ψίω]]; s. [[ψῆν]].<br />'''Page''' 2,1131
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[ἀγγίζω]], [[ἐπιδρῶ]]). Θέμα ψαϝ → ψαυ + ω = [[ψαύω]]. Εἶναι συγγενικό μέ τό [[ψάω]]. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ψαῦσις]], [[ψαῦσμα]], [[ψαυστέον]], [[ψαυστός]], [[ἄψαυστος]] (=[[ἄθικτος]]).
}}