View source for πταίω

{{LSJ1
|Full diacritics=πταίω
|Medium diacritics=πταίω
|Low diacritics=πταίω
|Capitals=ΠΤΑΙΩ
|Transliteration A=ptaíō
|Transliteration B=ptaiō
|Transliteration C=ptaio
|Beta Code=ptai/w
|Definition=<span class="bibl">Th.1.122</span>, etc.: fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πταίσω <span class="bibl">D.2.20</span>: aor. ἔπταισα <span class="bibl">Hdt.9.101</span>, etc.: pf. ἔπταικα <span class="bibl">Men.675</span>, <span class="bibl">Bato 1</span>, <span class="bibl">Plb.3.48.4</span>, (προσ-) <span class="bibl">Isoc.6.82</span>:— Pass., v. infr.1: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> trans., <b class="b2">cause to stumble</b> or <b class="b2">fall</b>, σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>205</span>, cf.<span class="bibl">LXX <span class="title">1 Ki.</span>4.3</span>:—Pass., <b class="b2">to be missed</b>, of things, <span class="bibl">Ael. <span class="title">NA</span>2.15</span>; <b class="b3">τὰ πταισθέντα</b> <b class="b2">failures, errors</b>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Demon.</span>7</span>; <b class="b3">ἃ ἐπταίσθη</b> his <b class="b2">failures</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Comp.Dion.Brut.</span>3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> intr., <b class="b2">stumble, trip, fall</b>, <b class="b3">π. πρός τινι</b> <b class="b2">stumble against, fall over</b>, π., ὥσπερ πρὸς ἕρματι, πρὸς τῇ πόλει <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>553b</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>926</span>, <span class="bibl">Theoc.7.26</span>; <b class="b3">πρὸς τὰς πέτρας</b> cj. in <span class="bibl">X. <span class="title">An.</span>4.2.3</span>; prov., μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν <span class="bibl">Plb.31.11.5</span>; also <b class="b3">π. περί τινι, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς</b> lest Hellas <b class="b2">should get a fall</b> over him, i.e. be defeated by him, <span class="bibl">Hdt.9.101</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> metaph., <b class="b2">make a false step</b> or <b class="b2">mistake</b>, <span class="bibl">Th.2.43</span>, <span class="bibl">D.2.20</span>, <span class="bibl">Men.672</span>, etc.; <b class="b3">ἐὰν πταίωσί τι</b> when <b class="b2">they make a blunder</b>, of medical men, <span class="bibl">Philem.75.5</span>; <b class="b3">οὐκ ἐλάττω, ἐλάχιστα, τὰ πλείω π</b>., <span class="bibl">Th.1.122</span>, <span class="bibl">4.18</span>, <span class="bibl">6.33</span>; ἔν τισι <span class="bibl">D. 18.286</span>; λογισμοῖς <span class="bibl">Men.380</span>; <b class="b3">τῇ μάχῃ, τοῖς ὅλοις, τοῖς πράγμασι</b>, etc., <span class="bibl">Plb.18.14.13</span>, <span class="bibl">3.48.4</span>, <span class="bibl">1.10.1</span>, etc.; ἀψευδὴς ὢν καὶ μὴ π. τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ ὄντα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>160d</span>; also π. ὑπ' ἀνάγκας <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>215</span> (lyr.); ὑπό τινος π. τῇ πατρίδι <span class="bibl">Plb.5.93.2</span>; ἐκ τύχης <span class="bibl">Id.2.7.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">π. τῆς ἐλπίδος</b> <b class="b2">to be baulked of . .</b>, <span class="bibl">Hdn.8.5.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b3">ἡ γλῶττα π</b>. <b class="b2">stutters</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>875b19</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0807.png Seite 807]] πταίσω, perf. pass. ἔπταισμαι, – 1) trans. anstoßen, machen, daß Etwas fallt, ausgleitet; μὴ πταίσῃς ἐμὰν σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει, Pind. frg. 221; τινὰ τῆς ἐλπίδος, machen, daß Einer seine Hoffnungen aufgiebt, ihn in seinen Hoffnungen täuschen, Hdn. 8, 5, 1; pass. τὰ πταισθέντα, Fehler, Irrthümer, Luc. Demon. 7. – Gew. 2) intrans., anstoßen, anschlagen; vom Steine, πταίοντες πρὸς τὰς πέτρας διεσφενδονῶντο, Xen. An. 4, 2, 3; sprichwörtlich μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν, Pol. 31, 19, 5; anrennen, straucheln, fallen, πταίσας δὲ τῷδε πρὸς κακῷ, Aesch. Prom. 928; μὴ πταίσας μογῇς, Ag. 1607; ἦ που πταίων βοᾷ, Soph. Phil. 215; u. in Prosa: Thuc. 4, 18 n. öfter; einen Unfall haben, in Unglück gerathen, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ [[Ἑλλάς]], daß Griechenland nicht im Kampfe mit Mardonius unterliege, Her. 9, 101; μὴ πταίων τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ [[ὄντα]], Plat. Theaet. 160 d; fehlen, irren, εὐλαβηθῶμεν, μὴ προπετῶς ἀποκρινόμενοι πταίσωμεν, Phil. 45 a; πρὸς ἕρματα, Rep. VIII, 553 a; Ggstz von εὐτυχεῖν, Xen. Cyr. 3, 1, 26; εἰ δέ τι πταίσει Φίλιππος, Dem. 2, 20; ταῦτ' ἐν οἷς ἔπταισεν ἡ [[πόλις]], 18, 286, u. öfter; Folgde; im Ggstz von κατορθοῦν, Pol. 11, 14, 4; πταίειν τῇ μάχῃ, 17, 14, 13; τοῖς πράγμασι, 1, 10, 1; τοῖς ὅλοις, Alles verlieren, 3, 48, 4, u. öfter; auch vom Exil, τῇ πατρίδι, 1, 12, 7; ὑπό τινος, von Einem vertrieben werden, 5, 93, 2 u. Sp. – Ueber den Zusammenhang mit [[πίπτω]], [[πτῶσις]] s. Buttm. Lexil. I p. 295.
}}
{{ls
|lstext='''πταίω''': μέλλ. πταίσω Δημ. 23 ἐν τέλ.· - ἀόρ. ἔπταισα Ἡρόδ., κλπ.· - πρκμ. ἔπταικα Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 129, Βάτων ἐν «Αἰτωλ.» 1, (προσ-) Ἰσοκρ. 133Β. - Παθητ., ἰδὲ κατωτ. Ι· Ι. μεταβ., [[κάμνω]] τινὰ νὰ προσκόψῃ ἢ πέσῃ, τινὰ [[πρός]] τινι Πινδ. Ἀποσπ. 221. - Παθητ., δὲν ἐπιτυγχάνομαι, ἐπὶ πραγμάτων. Αἰλ. π. Ζ. 2. 15· τὰ πταισθέντα, ἀποτυχίαι, πλάναι, σφάλματα. Λουκ. Δημώνακτ. Βίος 7· [[οὕτως]] ἃ ἐπταίσθη, αἱ ἀποτυχίαι [[αὐτοῦ]], Πλουτ. Δίων. κ. Βρούτ. Σύγκρ. 3. ΙΙ. ἀμετάβ., [[προσκόπτω]], σφάλλομαι, «σκοντάπτω», [[πίπτω]], ἀπολ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1624 (κατὰ τὸν Butl. ἀντὶ πήσας), Σοφ. Φιλ. 215, κτλ.· πτ. [[πρός]] τινι, [[προσκόπτω]] ἐπί τινος, [[πίπτω]] ἐπί τινος, πτ., [[ὥσπερ]] πρὸς ἕρματι, πρὸς τῇ πόλει Πλάτ. Πολ. 553Β, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 926· πρὸς τὰς πέτρας Ξεν. Ἀνάβ. 4, 3. 3· παροιμ., μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν Πολύβ. 31. 19, 5· [[ὡσαύτως]], πτ. [[περί]] τινι, [[οἷον]], μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ [[Ἑλλάς]], μὴ ἡττηθῇ ὑπ’ [[αὐτοῦ]], Ἡρόδ. 9. 101 (πρβλ. [[πταῖσμα]] ΙΙ). 2) μεταφορ., [[κάμνω]] ἐσφαλμένον βῆμα ἢ [[σφάλμα]], [[ἀποτυγχάνω]], Θουκ. 2, 43, Δημ. 23. 29, κτλ.· [[ὅταν]] πταίωσί τι, [[ὅταν]] ὑποπέσωσιν εἴς τι [[σφάλμα]], ἐπὶ ἰατρῶν, Φιλήμων ἐν «Σικελικῷ» 1. 5· [[οὕτως]], οὐκ ἐλάττω, ἐλάχιστα, τὰ [[πλείω]] πτ. Θουκ. 1. 122., 4. 18, 6. 33· ἔν τινι Δημ. 321. 8· λογισμοῖς πτ. Μένανδρ. ἐν «Παρακαταθήκῃ» 4· μὴ μάχῃ, τοῖς ὅλοις, τοῖς πράγμασι, κτλ., Πολύβ. 17. 14, 13., 3. 48, 4, κτλ.· ἀψευδὴς ὢν καὶ μὴ πτ. τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ [[ὄντα]] Πλάτ. Θεαίτ. 160D. 3) ὡς παθητ. [[ῥῆμα]], πτ. ὑπ’ ἀνάγκης Σοφ. Φιλ. 215· πτ. ὑπό τινος Πολύβ. 5. 93, 2, κτλ.· ἐκ τύχης ὁ αὐτ. 2. 7, 3. 4) πτ. τῆς ἐλπίδος, διαψεύδεται ἡ [[ἐλπίς]] μου., Ἡρῳδιαν. 8. 5. 5) ἡ [[γλῶττα]] πτ., προσκόπτει, ἐμποδίζεται, Ἀριστ. Προβλ. 3. 31. 2. (Ὁ Κούρτ. δοξάζει ὅτι δύναται νὰ [[εἶναι]] = [[παίω]], καθὼς τὰ [[πτόλις]], [[πτόλεμος]], = [[πόλις]], [[πόλεμος]]· ― ἀλλὰ [[παρατηρητέον]] ὅτι αἱ λέξ. [[πτόλις]], [[πτόλεμος]] εἰσὶν [[ἁπλῶς]] ποιητικοὶ τύποι).
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> πταίσω, <i>ao.</i> ἔπταισα, <i>pf.</i> ἔπταικα, <i>Pass. ao.</i> ἐπταίσθην, <i>pf.</i> ἔπταισμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> faire broncher, renverser ; <i>Pass.</i> τὰ πταισθέντα LUC le faux pas, les erreurs ; πταίεσθαι τὸ ἀληθὲς αὐτοῖς εἴωθε ÉL <i>litt.</i> la vérité a coutume d’être pour eux l’occasion de faux pas, <i>càd</i> ils n’atteignent pas d’ordinaire la vérité;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> se heurter contre, donner contre : [[πρός]] [[τι]] contre qch (un rocher, une pierre, <i>etc.</i>) ; <i>fig.</i> [[πρός]] τινι <i>ou</i> [[περί]] τινι <i>m. sign.</i><br /><b>2</b> broncher, échouer, ne pas réussir : ἔν τινι en qch ; <i>abs.</i> échouer <i>ou</i> être malheureux.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. inconnue.
}}