View source for φρόνημα

{{LSJ1
|Full diacritics=φρόνημα
|Medium diacritics=φρόνημα
|Low diacritics=φρόνημα
|Capitals=ΦΡΟΝΗΜΑ
|Transliteration A=phrónēma
|Transliteration B=phronēma
|Transliteration C=fronima
|Beta Code=fro/nhma
|Definition=ατος, τό, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">mind, spirit</b>, ἔστ' ἂν Διὸς φ. λωφήσῃ χόλου <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>378</span>; Αἰσχύλου φ. ἔχων <span class="bibl">Telecl.14</span>; with limiting epithets, φ. δύσθεον <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>191</span>; <b class="b3">ὑπέρτολμον</b> ib.<span class="bibl">595</span>(lyr.); ὠμόν <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>537</span>; ἐλεύθερον <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>865d</span>; τυραννικόν <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>573b</span>, <span class="bibl">X. <span class="title">Lac.</span>15.8</span>: pl., <span class="bibl">Hdt.9.54</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">thought, purpose, will</b>, φθέγμα καὶ ἀνεμόεν φ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>354</span> (lyr.); <b class="b3">ψυχὴ καὶ φ. καὶ γνώμη</b> ib.<span class="bibl">176</span>, cf. <span class="bibl">207</span>; <b class="b3">τὸ φ. τῆς σαρκός, τοῦ πνεύματος</b>, <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>8.6</span>: freq. in pl., <b class="b3">καρτεροῖς φρονήμασι</b> with stubborn <b class="b2">thoughts</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>209</span>; ματαίων . . φρονημάτων ἡ γλῶσσ' ἀληθὴς γίγνεται κατήγορος <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>438</span>; ἐμπέδοις φ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>169</span>; <b class="b3">τὰ σκλήρ' ἄγαν φ</b>. ib.<span class="bibl">473</span>; τὰ φ. ἀληθινὰ καὶ πάντῃ μεγάλα ἐκέκτηντο <span class="bibl">Pl.<span class="title">Criti.</span>120e</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> either in good or bad sense, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">high spirit, resolution, pride</b>, τὸ Ἀθηναίων φ. <span class="bibl">Hdt.8.144</span>, cf. <span class="bibl">9.7</span>.<b class="b3">β;</b> <b class="b3">ἀνδρί γε φ. ἔχοντι</b> to a man of <b class="b2">spirit</b>, <span class="bibl">Th.2.43</span>; φ. τε καὶ πίστις <span class="bibl">Arist. <span class="title">Pol.</span>1313b2</span>; <b class="b3">φ. ἔχων ἐλεύθερον</b> ib.<span class="bibl">1314a3</span>; <b class="b2">courage</b>, opp. <b class="b3">δειλία</b>, <span class="bibl">Jul. <span class="title">Or.</span>2.59c</span> (pl.); δουλοῖ τὸ φ. τὸ αἰφνίδιον <span class="bibl">Th.2.61</span>: c. fut. inf., <b class="b3">ἐν φρονήματι ὄντες τῆς Πελοποννήσου ἡγήσεσθαι</b> <b class="b2">aspiring</b> to be leaders of the P., <span class="bibl">Id.5.40</span>: freq. in pl., <b class="b2">high thoughts, proud designs</b>, διασείσειν τὰ Ἀθηναίων φ. <span class="bibl">Hdt.6.109</span>, cf. <span class="bibl">3.122</span>,<span class="bibl">125</span>, <span class="bibl">9.54</span>; οὐ . . ξυμφέρει τοῖς ἄρχουσι φ. μεγάλα ἐγγίγνεσθαι τῶν ἀρχομένων <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>182c</span>, cf. <span class="bibl">190b</span>, <span class="bibl">Isoc. 6.89</span>; Ζεύς τοι κολαστὴς τῶν ὑπερκόμπων ἄγαν φ. <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>828</span>; τῶν φ. ὁ Ζεὺς κολαστὴς τῶν ἄγαν ὑπερφρόνων <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>387</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in bad sense, <b class="b2">presumption, arrogance</b>, φρονήματος πλέως ὁ μῦθός ἐστιν <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span> 953</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>926</span> (lyr.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1024</span> (anap.), <span class="bibl"><span class="title">Pax</span>25</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>290d</span>, etc.; τὸ τῶν Ἀτρειδῶν φ. Phld.<span class="title">Rh.</span>2.217 S., etc.: pl., παυσάμενοι τῶν φ. <span class="bibl">Isoc.14.37</span>; φ. τυραννικά <span class="bibl">Plu.<span class="title">Eum.</span>13</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> pl., = [[φρένες]], <b class="b2">heart, breast</b>, ἰὸς ἐκ φρονημάτων . . πεσών <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>478</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1308.png Seite 1308]] τό, Sinn, Verstand, Gedanken; ἔστ' ἂν Διὸς [[φρόνημα]] λωφήσῃ χόλου Aesch. Prom. 376, u. oft, wie Soph. u. Eur.; das, was Einer im Sinn, in Gedanken hat, Her., auch Sinnesart, Gesinnung, nicht selten im plur., 3, 122. 125. 9, 54; ἐμπέδοις φρονήμασιν, mit unveränderlicher Gesinnung, Treue, Soph. Ant. 169; ἐν ἐλευθέρῳ φρονήματι βεβιωκώς Plat. Legg. IX, 685 d; μεθυσθεὶς ἀνὴρ τυραννικόν τι [[φρόνημα]] ἴσχει Rep. IX, 573 b; bes. erhabene Gesinnung, Muth, Hochsinn, φρονήματος τοῦ πρὶν στερέντες Eur. Hec. 622; καὶ τὰ φρονήματα μεγάλα εἶχον Plat. Conv. 190 b; allein, Muth, Menex. 239 e. Aber auch in tadelnder Bdtg, allzu hohe Meinung von sich, Hochmuth, Hoffart, Stolz u. Prahlerei, ὑπέρτολμον ἀνδρὸς [[φρόνημα]] [[τίς]] λέγοι; Aesch. Ch. 587; σεμνόστομός γε καὶ φρονήματος [[πλέως]] ὁ μῦθός ἐστιν Prom. 955 (er braucht es auch = φρένες, ἰὸς ἐκ φρονημάτων πέδῳ πεσών Eum. 456); ἀνδρὸς οὐδενὸς [[φρόνημα]] δείσασα Soph. Ant. 455; τῶν φρονημάτων ὁ Ζεὺς κολαστὴς τῶν [[ἄγαν]] ὑπερφρόνων Eur. Heracl. 388; ὀγκῶσαι τὸ [[φρόνημα]] Ar. Vesp. 1024; Thuc. 5, 43; οὐ φρονήματος καὶ θυμοῦ ἐμπίπλαται Plat. Rep. III, 411 c; καὶ [[μεγαλαυχία]] Lys. 206 a.
}}
{{ls
|lstext='''φρόνημα''': τό, ὁ, [[νοῦς]], τὸ πνεῦμά τινος, ἡ [[διάθεσις]], Λατιν. animus, ἔστ’ ἂν Διὸς φρ. λωφήσῃ χόλου Αἰσχύλ. Προμ. 376· Αἰσχύλου φρόνημ’ ἔχων Τηλεκλείδης ἐν «Ἠσιόδοις» 1· ― ἡ [[ἔννοια]] τῆς λέξεως ταύτης [[πολλάκις]] δι’ ἐπιθετικῶν προσδιορισμῶν περιορίζεταί πως, δύσθεον Αἰσχύλ. Χο. 191· ὑπέρτολμον [[αὐτόθι]] 595· ὠμὸν ὁ αὐτ ἐπὶ Θηβ. 519· ἐλεύθερον Πλάτ. Νόμ. 865D· τυραννικὸν ὁ αὐτ ἐν Πολ. 573Β, Ξεν. Λακ. Πολ. 15. 8. 2) [[διανόημα]], [[σκέψις]], [[σκοπός]], ἐπιθυμία, [[θέλησις]], [[φθέγμα]] καὶ ἀνεμόεν φρ. Σοφ. Ἀντιγ. 354. πρβλ. 176, 207· συχνάχις ἐν τῷ πληθ., καρτεροῖς φρ. Αἰσχύλ. Προμ. 207· Ζεύς τοι κολαστὴς τῶν ὑπερκόπων [[ἄγαν]] φρ. ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 827· ματαίων... φρονημάτων ἡ γλῶσσ’ ἀληθὴς γίγνεται [[κατήγορος]] ὁ αὐτ. ἐπὶ Θήβ. 438· ἐμπέδοις φρ. Σοφ. Ἀντ. 169· τὰ σκλήρ’ [[ἄγαν]] φρ. [[αὐτόθι]] 473· τῶν φρ. ὁ [[Ζεὺς]] κολαστὴς τῶν [[ἄγαν]] ὑπερφρόνων Εὐριπ. [[Ἡρακλ]]. 388· φρ. μεγάλα Πλάτ. Συμπ. 190Β, πρβλ. Κριτίαν 120Ε. ΙΙ ἐπὶ καλῆς ἢ ἐπὶ κακῆς σημασίας, 1) ὑψηλὸν καὶ εὐγενὲς [[φρόνημα]], [[μεγαλοφροσύνη]], ἀποφασιτικὸς [[χαρακτήρ]], θάρρος μετά ὑπερηφανίας, τῶν Ἀθηναίων τὸ φρ. Ἡρόδ. 8. 144, πρβλ. 9. 7, 2· φρονήματος [[πλέως]] ὁ μῦθός ἐστιν Αἰσχύλ. Πρ. 953· ἀνδρί γε φρ. ἔχοντι Θουκ. 2. 43 φο. καὶ [[πίστις]] Ἀριστ, Πολιτικ. 3. 11, 5· δουλοῦν τὸ φρ. Θουκ. 2. 61 (πρβλ. [[καταφρόνημα]])· μετά μέλλ. ἀπαρ., ἐν φρονήματι ὄντες τῆς Πελοποννήσου ἡγήσεσθαι, ἔχοντες τὴν φιλοτιμίαν καὶ φιλοδοξίαν νὰ γίνωσιν ἡγεμόνες τῆς Π., ὁ αὐτ. 5. 40· ― [[συχν]]. ἐν τῷ πληθ., ὑψηλαὶ σκέψεις, σχέδια μεγάλα, καὶ περιληπτικῶς, θάρρος, [[ὑπερηφανία]], [[πεποίθησις]], διασείειν τὰ Ἀθηναίων φρον. Ἡρόδ. 6. 109, πρβλ. 3. 122, 125., 9. 54· οὐ... ξυμφέρει τοῖς ἄρχουσι φρ. μεγάλα ἐγγίγνεσθαι τῶν ἀρχομένων Πλάτ. Συμπ. 182C, πρβλ. 190Β, Ἰσοκρ. 134D. 2) ἐπὶ κακῆς σημασίας, [[κόμπος]], [[ἀλαζονεία]], [[ὑπερηφανία]], [[τῦφος]], Αἰσχύλ. Πρ. 955, Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 926, Ἀριστοφ. Σφ. 1024, Εἰρ. 25, Πλάτ., κλπ.· καὶ ἐν τῷ πληθ., Ἰσοκρ. 303D, Πλούτ., κλπ ΙΙΙ. ὁ πληθ. [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Αἰσχύλ. ὡς συνώνυμον τῷ φρένες, ἡ καρδία, τὸ [[στῆθος]], ἰὸς ἐκ φρονημάτων… πεσὼν Εὐμενίδ. 478.
}}
{{bailly
|btext=ατος (τό) :<br /><b>A.</b> <i>au mor.</i> ;<br /><b>I.</b> esprit, intelligence, pensée;<br /><b>II.</b> manière de penser, sentiment :<br /><b>1</b> <i>en gén.</i><br /><b>2</b> <i>particul.</i> manière de penser grande <i>ou</i> élevée, courage, grandeur d’âme, noblesse, sentiments élevés;<br /><b>3</b> <i>en mauv. part</i> orgueil, présomption, arrogance, fierté;<br /><b>B.</b> <i>au phys.</i> cœur, <i>c.</i> φρένες.<br />'''Étymologie:''' [[φρονέω]].
}}