View source for κελαινός

{{LSJ1
|Full diacritics=κελαινός
|Medium diacritics=κελαινός
|Low diacritics=κελαινός
|Capitals=ΚΕΛΑΙΝΟΣ
|Transliteration A=kelainós
|Transliteration B=kelainos
|Transliteration C=kelainos
|Beta Code=kelaino/s
|Definition=κελαινή, κελαινόν, [[black]], [[dark]], freq. in Hom., [[αἷμα]] Il.1.303, Od.16.441; [[νύξ]] Il.5.310, etc.; κῦμα 9.6; [[λαῖλαψ]] II.747; [[χθών]] 16.384; [[δέρμα]] 6.117; [[ἦτορ]] Hes.''Sc.''429: [[ὄμβρος]] Emp.111.6; κ. [[φῦλον]] a [[swarthy]] [[race]], of the [[Ethiopian]]s, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''808; [[Ἔπαφος]] ib.851; [[ξίφη]], [[λόγχα]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''231, ''Tr.''856 (both lyr.), cf. E.''Ba.''628 (troch., prob. from the colour of the metal rather than [[black]] with [[blood-stain]]s); of things on which the sun does not shine, especially of the nether world, [[dark]], [[murky]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''433 (lyr.); [[Ἐρινύες]] Id.''Ag.''462 (lyr.); Στύξ Lyc.706; κ. [[θῖνα]], of the [[bottom]] of the [[sea]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''590 (lyr.); λύει κ. [[βλέφαρον|βλέφαρα]] [[suffer]]s her [[eye]]s to [[close]] in [[darkness]], ib.1302: [[great]], [[mighty]], [[δίψα]] Lyc.1425. (Cf. Skt. kalaṅkas 'spot': [[κηλίς]] may be cogn.)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1414.png Seite 1414]] poet. = [[μέλας]], schwarz, dunkel, finster; [[αἷμα]] Il. 1, 303 Od. 16, 441; [[κῦμα]] Il. 9, 6; νύξ 5, 310, wie Aesch. Pers. 420; κελαινῇ λαίλαπι [[ἶσος]] Il. 1 1, 747; [[χθών]] 16, 384; [[φῦλον]], von den Aethiopen, Aesch. Prom. 810; von der Unterwelt, [[Τάρταρος]] 1052, κελαινὸς δ' ἄϊδος ὑποβρέμει μυχὸς γᾶς 431; κελαιναὶ Ἐρινύες, die grausen, gräßlichen, Ag. 449; νᾶες Soph. Ant. 944; βλέφαρα 1287; [[κόνις]] Eur. El. 478; [[ὄμβρος]] Empedocl. bei D. L. 8, 59; λόγχα, [[ξίφος]], wahrscheinlich blutbefleckt, Soph. Tr. 853 Ai. 227; vgl. Eur. Bacch. 628; [[φάσγανον]] Lycophr. 1169; a. sp. D.
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[noir]], [[sombre]];<br /><b>2</b> [[souillé de sang]].<br />'''Étymologie:''' cf. <i>skr.</i> k'alas « noir ».
}}
{{elnl
|elnltext=κελαινός -ή -όν [~ κηλίς?] Dor. vocat. f. -ά, zwart, donker:. αἷμα κ. donker bloed Il. 1.303; κελαιναὶ Ἐρινύες zwarte Erinyën Aeschl. Ag. 462; κελαιναὶ νᾶες donkere schepen Soph. Ant. 954.
}}
{{elru
|elrutext='''κελαινός:'''<br /><b class="num">1</b> [[черный]], [[темный]] ([[νύξ]], [[κῦμα]], [[αἷμα]], [[λαῖλαψ]], [[χθών]] Hom.; νᾶες Soph.; [[κόνις]] Eur.);<br /><b class="num">2</b> [[чернокожий]], [[темнокожий]] ([[φῦλον]], т. е. Αἰθίοπες Aesch.);<br /><b class="num">3</b> [[покрывшийся мраком]], [[потухший]] (βλέφαρα Soph.);<br /><b class="num">4</b> [[мрачный]], [[страшный]] ([[Τάρταρος]], Ἐρινύες Aesch.);<br /><b class="num">5</b> [[покрытый кровью]], [[окровавленный]] ([[ξίφος]], [[λόγχα]] Soph.).
}}
{{Autenrieth
|auten=[[dark]], [[black]]; of the [[skin]], [[blood]], [[night]], [[wave]], [[storm]], the [[earth]], Il. 16.384.
}}
{{grml
|mltxt=[[κελαινός]], -ή, -όν (Α)<br /><b>1.</b> αυτός που έχει σκοτεινό [[χρώμα]], [[μαύρος]] (α. «κελαινὴ νύξ», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «κελαιναὶ Ἐρινύες» γ. «κελαινὰν θῖνα»)<br /><b>2.</b> αυτός που δεν τον φωτίζει ο [[ήλιος]], [[σκοτεινός]]<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> (για [[πάθος]]) [[δυσάρεστος]], [[δριμύς]] («κελαινὴ [[δίψα]]», <b>Λυκόφρ.</b>)<br /><b>5.</b> (για [[λόγχη]]) μαύρη από το [[αίμα]], αιματοβαμμένη<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) (για τους Αιθίοπες) «κελαινὸν φῡλον» — μελαψή [[φυλή]], <b>Σοφ.</b> β) «λύει κελαινὰ βλέφαρα» — λέγεται για άνθρωπο που πεθαίνει, <b>Σοφ.</b> <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>κελαινῶς</i> (Μ)<br />[[σκοτεινά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Εμφανίζει πιθ. [[επίθημα]] -<i>νός</i> ([[πρβλ]]. [[ερεμνός]], [[περκνός]]), το θ. <i>κελαι</i>- όμως παραμένει ανερμήνευτο. Η λ. συνδέεται πιθ. με τον τ. [[κόλυμβος]] και το επίθ. [[κιλλός]]. Ο τ. απαντά στη Μυκηναϊκή με τη [[μορφή]] <i>kerano</i> και δήλωνε ένα μαύρο [[βόδι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κελαινιώ]], [[κελαινώ]]. Συνθ. (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[κελαινεγχής]], [[κελαινεφής]], [[κελαινόβρωτος]], [[κελαινοφαής]], [[κελαινόφρων]], [[κελαινόχρους]], [[κελαινώπας]], [[κελαινωπός]], [[κελαινώψ]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κελαινόρρινος]], [[κελαινόχρως]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κελαινός:''' -ή, -όν, [[μαύρος]], [[μελαψός]], [[σκοτεινός]], [[ζοφερός]], σε Όμηρ. κ.λπ.
}}
{{ls
|lstext='''κελαινός''': -ή, -όν, (ἴδε ἐν τέλ.)·- [[μέλας]], σκοτεινοῦ χρώματος, [[μαῦρος]], συχν. παρ’ Ὁμ., ἰδίως ὡς ἐπίθετ. τοῦ αἵματος, Ἰλ. Α. 303. Ὀδ. Π. 441· τῆς νυκτός, Ἰλ. Ε. 310, κτλ.· [[κῦμα]] Ι. 6· [[λαῖλαψ]] Λ. 747· χθὼν Π. 384· δέρμα Ζ. 117· [[ἦτορ]] Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 429· κ. [[φῦλον]], μελαψὴ [[φυλή]], ἐπὶ τῶν Αἰθιόπων, Αἰσχύλ. Πρ. 808, πρβλ. Ἱκέτ. 851· κελαιναὶ νᾶες Εὐρ. Τρ. 539· κελ. [[σκάφος]] Ἠλ. 478· βραδύτερον ἐπὶ πραγμάτων, τὰ ὁποῖα δὲν φωτίζει ὁ Ἥλιος, ἰδίως ἐπὶ τοῦ [[κάτω]] κόσμου, [[σκοτεινός]], «[[μαῦρος]]», [[αὐτόθι]] 434, κτλ.· [[οὕτως]] ἐπὶ τῶν Ἐρινύων, [[μαῦρος]], ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 463· Στὺξ Λυκόφρ.· [[ὡσαύτως]], κ. [[ξίφος]], [[λόγχη]], μαύρη ἐξ αἵματος, ἢ [[ἁπλῶς]] μαύρη, ἐκ τοῦ χρώματος τοῦ μετάλλου (πρβλ. [[μελάνδετος]]), Σοφ. Αἴ. 231, Τρ. 856, Εὐρ. Βάκχ. 628· κ. θῖνα, ἐπὶ τοῦ θαλασσίου πυθμένος, Σοφ. Ἀντ. 590· λύει κ. βλέφαρα, ἐπὶ τοῦ ἀποθνήσκοντος ἀνθρώπου, [[αὐτόθι]] 1302. (Ὁ Κούρτιος ἀναφέρει τὴν λέξιν εἰς √ΚΑΛ (ἢ [[μᾶλλον]] ΣΚΑΛ), [[ὁπόθεν]] καὶ τὸ κηλίς· πρβλ. Σανσκρ. kâl-as, kal-ankas, Λατ. s-qual-or· ἀρνεῖται δὲ ἐτυμολογικὴν σχέσιν πρὸς τὸ [[μέλας]], [[μέλαινα]]).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[black]], [[dark]] (Il.).<br />Compounds: As 1. member e. g. (with haplology) in <b class="b3">κελαι(νο)-νεφής</b> [[with black clouds]], of [[Ζεύς]] (Hom., Pi.); also of [[αἷμα]] (Hom.), of [[πεδίον]], [[σκότος]] (Pi.), for the explanation Leumann Hom. Wörter 202ff.<br />Derivatives: Denomin. verbs: [[κελαινόομαι]] [[get dark]] (A. Ch. >413, lyr.), [[κελαινιάω]] [[be black]] (Opp., Nonn.; after the verbs of disease in <b class="b3">-ιάω</b>, Schwyzer 732).<br />Origin: XX [etym. unknown], PGX [probably a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Morphologically isolated and therefore difficult to assess. For the ending cf. [[περκνός]], [[ἐρεμνός]] a. o., but <b class="b3">κελαι-</b> remains unclear. If one assumes a <b class="b3">ιο-</b>suffix (with metathesis) we arrive at an [[n-]]stem, which may be found in Lat. [[colum-ba]] [[dove]] (after the colour), Prellwitz BB 22, 102f. (Skt. <b class="b2">kalaṅka-</b> m. [[spot]], [[dirt]] is prob. of Dravidian origin (Mayrhofer KEWA. s. v.). - Further s. [[κηλίς]]. - One might think of a Pre-Greek <b class="b2">*kelany-o-</b>, with palatalized [[n]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[κελαινός]], ή, όν<br />[[black]], swart, [[dark]], [[murky]], Hom., etc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''κελαινός''': {kelainós}<br />'''Meaning''': [[schwarz]], [[dunkel]], [[finster]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': Als Vorderglied u. a. (mit Haplologie) in κελαι(νο)-νεφής [[schwarzwolkig]], von [[Ζεύς]] (Hom., Pi.); auch von [[αἷμα]] (Hom.), von [[πεδίον]], [[σκότος]] (Pi.), zur Erklärung (Umbeziehung in einem vorhomerischen Vers?) Leumann Hom. Wörter 202ff.<br />'''Derivative''': Denominative Verba: [[κελαινόομαι]] [[dunkel werden]] (A. ''Ch''. 413, lyr.), [[κελαινιάω]] [[schwarz sein]] (Opp., Nonn.; nach den Krankheitsverba auf -ιάω, Schwyzer 732).<br />'''Etymology''': Morphologisch isoliert und somit schwierig zu beurteilen. Zum Ausgang vgl. [[περκνός]], [[ἐρεμνός]] u. a., aber das vorausgehende κελαι- bleibt dabei unverständlich. Bei Annahme eines ιο-Suffixes (mit Metathese) kommt man dagegen zunächst auf einen ''n''-Stamm zurück, der auch in lat. ''colum''-''ba'' [[Taube]] (nach der Farbe) vorliegen kann (Prellwitz BB 22, 102f.). Dagegen ist aind. ''kalaṅka''- m. [[Fleck]], [[Schmutz]] als mutmaßliches dravidisches LW fernzuhalten (Mayrhofer Wb. s. v.). — Weiteres s. [[κηλίς]]; vgl. auch [[κόλυμβος]] und [[κιλλός]].<br />'''Page''' 1,813-814
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[sunburnt]], [[of colour]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[μαῦρος]]). Ἴσως ἀπό ρίζα καλ-, ἀπό ὅπου καί τό: [[κηλίς]].
}}