εὔχομαι: Difference between revisions

|Definition=impf. εὐχόμην (Att. ηὐχόμην) Il.3.275, etc.: fut.<br><span class="bld">A</span> εὔξομαι [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]'' 622 (anap.), etc.: aor. 1 εὐξάμην (Att. ηὐξάμην) Il.8.254, etc.: 2sg. subj. εὔξεαι Od.3.45: (augm. ηὐ- only Att.acc. to Hdn.Gr.2.789, Moer.175): —[[pray]], θεοῖς Il.3.296, [[Herodotus|Hdt.]]8.64, Th.3.58, etc.; ἀγάλμασι Heraclit.5; ἀνέμοισι [[Herodotus|Hdt.]]7.178; Ἀργείοισι A.''Supp.''980: c.acc. cogn., εὐχὰς εὔχομαι τοῖς θεοῖς D.19.130; <b class="b3">εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔ.</b> Aeschin.3.18; <b class="b3">εὔχομαι ἔπος</b> to [[utter]] it in [[prayer]], Simon.37.19, Pi.''P.''3.2, A.''Supp.''1059 (lyr.); <b class="b3">μεγάλα, μέγα εὔχομαι</b>, [[pray]] [[aloud]], Il.3.275, Od.17.239; πολλὰ Ποσειδάωνι 3.54: later, c.acc., <b class="b3">Ἄρτεμιν εὔχομαι</b> ''AP''9.268 (Antip. Thess.): abs., Il.7.298, A.''Ch.''465 (lyr.), Ar.''Fr.''39 D. (lyr.), etc.<br><span class="bld">2</span> c. acc. et inf., [[pray]] that, Od.15.353, 21.211, [[Herodotus|Hdt.]]1.31; of an [[unrealizable]] [[wish]] (cf. [[εὐχή]] 2), [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1118a32, cf. Macho ap.Ath.8.341d: c. inf. alone, εὔχομαι θάνατον [[φυγεῖν]] Il.2.401; <b class="b3">τί δοκέεις εὔχεσθαι ἄλλο ἢ… λαβεῖν</b>; [[Herodotus|Hdt.]]1.27; οἶκον [[ἰδεῖν]] Pi.''P.''4.293, etc.; <b class="b3">τοῖς θεοῖς</b> c. acc. et inf., [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''117c; also <b class="b3">εὔχομαι τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι</b> [[pray]] that the [[god]]s may [[give]], Ar.''Th.''351, X.''An.''6.1.26; πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι Id.''Mem.''1.3.2; ταῖς Μούσαις εἰπεῖν [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]''545d, etc.; later <b class="b3">εὔχομαι ἵνα</b> [[Aristeas]] 45, D.H.9.53, Arr.''Epict.''2.6.12; ὅπως ''Wien.Stud.''44.159.<br><span class="bld">3</span> c. acc. obj., [[pray for]], [[long]] or [[wish for]], χρυσόν Pi.''N.''8.37, etc.; [[εὐχόμενος]] ἄν τις ταῦτα εὔξαιτο Antipho 6.1; <b class="b3">εὔχομαι τινί τι</b> [[pray for]] something [[for]] a person, S.''Ph.''1019; κακόν τινι Lys.21.21; also, [[pray for]] a thing [[from]]... τοῖς θεοῖς πολλὰ ἀγαθὰ ὑπέρ τινος [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.2.10; <b class="b3">τοῖς θεοῖς πολυκαρπίαν</b> ib.3.14.3; δεινὸν κατά τινος Luc.''Abd.''32.<br><span class="bld">II</span> [[vow]] or [[promise]] to do... c. fut. inf., εὔχομαι ἐξελάαν κύνας Il.8.526; θεοῖσι… ἑκατόμβας ῥέξειν Od.17.50, cf. Il.4.101, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''58b, ''IG''12.108.55, 22.112.6 (iv B.C.): c. aor. inf., <b class="b3">εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι</b> [[claim]]ed (the [[right]]) to [[pay]] in [[full]], Il.18.499 (unless in signf. 111.3): c. pres.inf., <b class="b3">ηὔξω θεοῖς… ἂν ὧδ' ἔρδειν τάδε</b>; [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''933, cf. S.''Ph.''1032 codd.<br><span class="bld">2</span> c. acc. rei, [[vow]] a thing, πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''963; [[ἱερεῖον]] [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1619; [λύχνον] περὶ παιδός Call.''Epigr.''56.3.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">εὔχομαι κατά τινος</b> of the thing [[vow]]ed (as though on the [[altar]]), εὔχομαι τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης Plu.''Mar.''26, cf. 2.294b; κατὰ νικητηρίων D.''Ep.''1.16.<br><span class="bld">III</span> [[profess]] [[loudly]], [[boast]], [[vaunt]], οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ' Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει Il.14.366; [[εὑρεῖν]] Emp. 2.6: mostly, not of empty [[boasting]], but of something of which one has a [[right]] to be [[proud]], ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι εἶναι Il.6.211, cf. 8.190; πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι 14.113, cf. Pl.''Grg.''449a: rarely without inf., <b class="b3">ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι</b> (''[[sc.]]'' [[εἶναι]]) Od.14.199; τὸ πατρόθεν ἐκ Διὸς εὔχονται Pi.''O.''7.23, cf.''P.'' 4.97; <b class="b3">πόρτις εὔχεται βοός</b> (''[[sc.]]'' [[εἶναι]]) A.''Supp.''314; ἔνθεν [[εὔχομαι]] [[γένος]] E.''Fr.''696; but also,<br><span class="bld">2</span> [[boast]] [[vainly]], [[brag]], εὔχεαι αὔτως Il.11.388: c. inf., εὔ. δῃώσειν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1318.<br><span class="bld">3</span> simply, [[profess]] or [[declare]], [[ἱκέτης]] δέ τοι εὔ. εἶναι Od.5.450; οὔτ' ὦν ἀκοῦσαι οὔτ' ἰδεῖν εὔχοντο Pi.''O.''6.53; <b class="b3">τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [εἶναι]</b>; A.R.4.1251; cf. supr.11.1.<br><span class="bld">IV</span> Pass., ἐμοὶ [[μετρίως]] ηὖκται = I have [[pray]]ed [[sufficiently]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''279c: pf.inf., ταῦτα μὲν ηὖχθαι ''IG''22.112.12 (iv B.C.); ἡ [[πανήγυρις]] ἡ… εὐχθεῖσα [[vow]]ed, D.C.48.32: but plpf. (or non-thematic preterite) [[ηὔγμην]] in act. sense, S.''Tr.''610; so εὖκτο Thebaïs ''Fr.''3. (Cf. Skt. óhate 'to ([[be able]] to) [[boast]] that one is', 'to [[brag]]', Avest. aog- '[[declare]] [[solemnly]]'.)

|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> [[former un vœu]], [[un souhait]] :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; τί τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : τι, qch ; τί τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> [[se flatter de]], [[se glorifier de]] : πατρὸς δ' [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : ἐκ Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> [[être prié]], [[être demandé par une prière]].<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ».

|auten=imp. εὔχεο and εὔχου, ipf. εὐχόμην, aor. [[εὐξάμην]]: (1) [[pray]], [[vow]]; [[then]] solemnly [[declare]] and [[wish]]; εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι, ‘asseverated,’ Il. 18.499; εὐξάμενός τι [[ἔπος]] [[ἐρέω]].. εἴθ' ὣς [[ἡβώοιμι]], Od. 14.463, Il. 14.484; [[usually]], [[however]], of praying to the gods.—(2) [[avow]], avouch [[oneself]], [[boast]]; [[ἡμεῖς]] [[τοι]] πατέρων μέγ' ἀμείνονες εὐχόμεθ [[εἶναι]], Il. 4.405; [[usually]] of [[just]] [[pride]], [[but]] [[not]] [[always]], Il. 13.447.

|sltr=[[εὔχομαι]] ([[εὔχομαι]], -εαι, -εται, -ονται; εὐχοίμαν; εὐχόμενον: impf. εὔχοντο: aor. εὔξατο; εὔξασθαι.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[pray]] followed by [[various]] constructions.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> abs. Χάριτες, κλῦτ, [[ἐπεὶ]] [[εὔχομαι]] (O. 14.5) ]γὰρ [[εὔχομαι]] Δ. 1. 15. c. cogn. acc., εἰ χρεὼν τοῦθ' ἁμετέρας ἀπὸ γλώσσας κοινὸν εὔξασθαι [[ἔπος]] (P. 3.2) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> c. acc., [[pray]] [[for]] χρυσὸν εὔχονται, [[πεδίον]] δ' ἕτεροι ἀπέραντον, ἐγὼ δ ἀστοῖς ἁδὼν καὶ χθονὶ γυῖα καλύψαι (Wackernagel: καλύψαιμ codd.) (N. 8.37) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> c. (acc. &amp;) inf., [[pray]], [[hope]] [[that]] Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις [[ἁδεῖν]] [[εὔχομαι]] (O. 3.2) [[εὔχομαι]] ἀμφὶ [[καλῶν]] μοίρᾳ νέμεσιν διχόβουλον μὴ [[θέμεν]] (''[[sc.]]'' [[Δία]]) (O. 8.86) ἀλλ' εὔχεται οὐλομέναν νοῦσον διαντλήσαις ποτὲ οἶκον [[ἰδεῖν]] (P. 4.293) [[εὔχομαι]] νιν (= [[Δία]]) Ὀλυμπίᾳ [[τοῦτο]] [[δόμεν]] [[γέρας]] [[ἔπι]] Βάττου γένει (P. 5.124) [[ὦναξ]], ἑκόντι δ' [[εὔχομαι]] νόῳ [[κατά]] τιν ἁρμονίαν βλέπειν (''[[sc.]]'' σε) (P. 8.67) ἄφωνοί θ' ὡς ἕκασται φίλτατον παρθενικαὶ πόσιν ἢ υἱὸν εὔχοντ, ὦ Τελεσίκρατες, [[ἔμμεν]] (''[[sc.]]'' σε, i. e. [[they]] wished [[that]] [[you]] were) (P. 9.100) Ζεῦ πάτερ, [[εὔχομαι]] ταύταν ἀρετὰν κελαδῆσαι σὺν Χαρίτεσσιν (N. 9.54) τοίαισιν ὀργαῖς εὔχεται ἀντιάσαις Ἀίδαν γῆράς τε δέξασθαι πολιὸν ὁ Κλεονίκου [[παῖς]] (I. 6.15) ]α μὲν γὰρ [[εὔχομαι]][ ]θέλοντι [[δόμεν]][ (Pae. 16.3) cf. (N. 8.37) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>IV</b> dat., + acc. &amp; inf. φιλέων δ' ἂν εὐχοίμαν Κρονίδαις ἐπ Αἰολάδᾳ καὶ γένει εὐτυχίαν τετάσθαι ὁμαλὸν χρόνον Παρθ. 1. 11.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[avow]] c. (acc. &amp;) inf. τοὶ δ' οὔτ ὦν ἀκοῦσαι οὔτ [[ἰδεῖν]] εὔχοντο (O. 6.53) “ποίαν γαῖαν, ὦ ξεῖν, [[εὔχεαι]] πατρίδ' [[ἔμμεν]];” (P. 4.97) inf. suppressed, τὸ μὲν γὰρ [[πατρόθεν]] ἐκ Διὸς εὔχονται, τὸ δ' Ἀμυντορίδαι ματρόθεν Ἀστυδαμείας (''[[sc.]]'' [[εἶναι]]. ἀντὶ τοῦ καυχῶνται. Σ.) (O. 7.23) Πανελλάδος, ἅν τε Δελφῶν [[ἔθνος]] εὔξατο λιμοῦ[ (Pae. 6.64) ἐμὲ δ' ἐξαίρετον κάρυκα σοφῶν ἐπέων Μοῖσ ἀνέστασ Ἑλλάδι καλλιχόρῳ εὐχόμενον βρισαρμάτοις[ (''[[sc.]]'' Θήβαις) Δ. 2. 26.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> frag. ]ος ευχομ[ P. Oxy. 1792. fr. 39.

|mdlsjtxt=[v. sub fin.]<br />Dep.:<br /><b class="num">I.</b> to [[pray]], [[offer]] prayers, pay one's vows, make a vow, Lat. precari, vota facere, θεῶι or θεοῖς Hom., etc.; πρὸς τοὺς θεούς Xen., etc.:—c. dat. commodi, to [[pray]] for one, Il.<br /><b class="num">2.</b> c. inf. to [[pray]] that, Hom., etc.; also, εὔχ. τοὺς θεοὺς [[δοῦναι]] to [[pray]] them to [[give]], Xen.<br /><b class="num">3.</b> c. acc. objecti, to [[pray]] for a [[thing]], [[long]] or [[wish]] for, Pind., Attic; εὔχ. τινί τι to [[pray]] for [[something]] for a [[person]], as Soph.<br /><b class="num">II.</b> to vow or [[promise]] to do, c. inf., Hom., [[Attic]]<br /><b class="num">2.</b> c. acc. rei, like Lat. vovere, to vow a [[thing]], Aesch., Ar.<br /><b class="num">III.</b> to [[profess]] [[loudly]], to [[boast]], [[vaunt]], Il.; [[mostly]] of [[something]] of [[which]] one has a [[right]] to be [[proud]], πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] Il.<br /><b class="num">2.</b> [[simply]] to [[profess]] or [[declare]], Od.<br /><b class="num">IV.</b> as a Pass., ἐμοὶ [[μετρίως]] [[εὖκται]] I [[have]] prayed [[sufficiently]], Plat.:—but Soph. uses plup. [[ηὔγμην]] in act. [[sense]].