ἐπιβάλλω

English (LSJ)

   I. trans., throw or cast upon, θριξὶ... ἃς ἐπέβαλλον (sc. πυρί) Il.23.135; ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ Od.14.520, cf. 4.440; ἑωυτὸν ἐς τὸ πῦρ v.l. in Hdt.7.107; φάρη κόραις E.El.1221 (lyr.); ἐ. τινὰς ἐπὶ ἁμάξας Th.4.48, cf.Hdt.4.75,5.112; ἐπιβάλλοντας (sc. χοῦν) throwing on more and more, Th.2.76.    2. lay on, [ἡμιόνοις] ἐπέβαλλεν ἱμάσθλην Od.6.320; ἐ. πληγάς τινι X.Lac.2.8; Ζεὺς ἐπὶ χεῖρα βάλοι A.Ch.395 (lyr.), cf.Ar.Nu.933 (anap.); ἐ.τὴν χεῖρά τινι Id.Lys. 440 (but τῷ καρπῷ τοῦ νοσοῦντος τὴν χεῖρα, of feeling the pulse, Gal. 18(2).40; so τὴν ἁφήν Id.8.821, Marcellin. Puls.119); τὰς χεῖρας τοῖς κατ' Αἴγαιον Plb.3.2.8; Ῥωμαίοις Id.18.51.8; ἐπί τινα Ev.Matt.26.50; impose as a tax tribute, τινί τι Hdt.1.106, Th.8.108; as a fine or penalty, ζημίην, φυγὴν ἐ. τινί, Hdt.6.92 (Pass.), 7.3; ἀργύριον Lys.9.6; ἐπιβολάς Id.20.14, cf. Arist.Ath.61.2; λύτρα LXX Ex.21.30 (Pass.); inflict, θνατοῖς ἐ. ἀνάλγητα, λύπην, etc., S.Tr.128 (lyr.), E.Med.1115 (anap.), etc.    3. ἐ. σφρηγῖδα, δακτύλιον, affix a seal, Hdt.3.128, 2.38; σφραγῖδ' ἐπί τι Ar.Av.559; σύμβολόν τινι ib.1215.    4. add, contribute, μικρὸν [ἀληθεία] Arist.Metaph.993b2; ἐ. ἐπὶ τὸ ὕδωρ Thphr.Ign.49; νέον [φῶς] Pl.Cra.409b: metaph., throw in, mention, τι dub. in S.El.1246 (lyr.) (in Med., "χαίρειν τεοῖς προθύροις ἐπιβάλλομαι Theoc.23.27); Φαῖστος . . ἐπιβάλλων φησί Sch.Pi.P.4.28: abs., bid higher, Arist.Pol.1259a14.    5. place next in order, Plb.1.26.15.    6. let grow, κλήματα Thphr. HP4.13.5; βλαστούς ib.3.5.1.    7. let loose, πρόβατα ἐπὶ κνῆκον PRyl.69.6 (i B.C.).    8. causal of ἐπιβαίνω A. 111.3, D.Chr.7.134.    II. throw oneself upon, go straight towards, c. acc., ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν Od.15.297: later c. dat. loci, Plb.5.18.3, D.S.1.30, Plot.3.7.12, etc.; νήσοις Rhian.39; εἰς Ιταλίαν, ἐπὶ τὸν τόπον, Plb.2.24.17, 5.6.6, cf. PAmh.2.31.5 (ii B.C.), etc.    2. fall upon, ὅπου ἂν ὁ ἥλιος ἐ. Arist. HA598a3; esp. in hostile sense, set upon, c.dat., ib.623b1, etc.; τοῖσ' Αρβήλοις D.S.17.64: abs., ἐ.ληστρικῷ τρόπῳ PRyl.127.10 (i A.D.); ἐπιβάλλουσαι jostling, trampling, Pl.Phdr.248a; sens. obsc., Ar.Av.1216.    3. (sc. τὸν νοῦν) set to a thing, devote oneself to it, c. dat., M.Ant.10.30; τοῖς αὐλοῖς D.S.3.59; τοῖς κοινοῖς πράγμασιν Plu.Cic.4 (in full τὴν διάνοιαν ἐ. πρός τι D.S.20.43): generally, give one's attention to, think on, Ev.Marc. 14.72.    b. apprehend, Epicur. Fr.423; attain by intuition, c.dat., Dam.Pr.54.    4. fall in one's way, ὅταν ἐπιβάλλῃ περὶ τῆς τοιαύτηςπολιτείας ἡ σκέψις Arist.Pol.1266a25; κατὰ τὸν ἐπιβάλλοντα λόγον Id.GA716a3.    5. follow, come next, Plb.11.23.2; τισί Plu.Aem. 33; ἐφ' ὃν ἐπιβαλὼν ἔφη said thereupon, Plb.1.80.1; interrupt, ἀποκρινομένῳ Thphr.Char.7.2.    6. belong to, fall to the share of, μόριον ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Hdt.7.23, cf. Diph.43.16; εἰ μὴ τὸ ὅλον, μέρος γε, ἐπιβάλλει τῆς βλασφημίας ἅπασι D.18.272; ὅσον ἐπιβάλλει αὐτοῖς Arist.Pol.1260a19; ἑκάστῳ τῆς εὐδαιμονίας ἐπιβάλλει τοσοῦτον ὅσονπερ ἀρετῆς ib.1323b21; τῶν κτημάτων τὸ ἐπιβάλλον (sc. μέρος) the portion that falls to one, Hdt.4.115, cf. LXX To.3.17,6.12; so τὸ ἐ. ἐφ' ἡμᾶς μέρος D.18.254; τὸ ἐ. μέρος τῆς οὐσίας Ev.Luc.15.12, cf. PGrenf. 1.33.33 (ii B.C.), etc.; fall due, of payments, PLond.1.3.21 (ii B.C.); τόκον ὃν ἔφη ἐπιβάλλειν αὑτῷ which was payable by him, BCH6.21 (Delos, ii B.C.).    b. part. ἐπιβάλλων, in Law, next-of-kin, ὁ ἐ., οἱ ἐ., Leg.Gort.7.36, 11.42, al.    7. impers. c. acc. et inf., τοὺς Δελφοὺς δὴ ἐπέβαλλε . . παρασχεῖν it concerned them to provide, Hdt.2.180: or c. dat. et inf., ἐπιβάλλει τινὶ ποιεῖν τι Chrysipp.Stoic.2.39,al., Plb.18.51.1; ἐπιβάλλοντος ἡμῖν εὐεργετικοῖς εἶναι Corn.ND15; κοινῇ πᾶσιν ἐπιβάλλει UPZ112.10 (ii B.C.); καθότι ἐπέβαλλεν ἀνδρὶ καλῷ καὶ ἀγαθῷ IG12(7).231.5 (Amorgos): freq. in part., ἐπιβάλλουσαν ἡγεῖσθαι τὴν στρατείαν τινί incumbent upon.., Teles p.61 H.; τὸ ἐπιβάλλον Cleanth.Stoic.1.128, Arr.Epict.2.11.3, etc.; τὰς -ούσας τάσεις τῆς φωνῆς Chrysipp.Stoic.2.96; τὸ τῇ φύσει ἐ. Antip.Stoic.3.255; appropriate, ὑποδοχαί Telesp.41 H.; ἰήματα IG22.1121.15; ἁρμονία Iamb.Comm. Math.30; ἡ στέρησις ἐπιβάλλοντός ἐστι παρεῖναι εἴδους τινός a specific form which ought to be present, Plot.1.8.11.    8. shut to, close, of the larynx, Arist.PA664b26.    9. in Logic, λόγοι ἐπιβάλλοντες, -όμενοι, overlapping and overlapped, of syllogisms in a sorites, Chrysipp.Stoic.2.85; so of Time, ἐπέβαλε τοῖς χρόνοις Ἰουλιανῷ Eun.VS p.497 B.:—Med., γηραιῷ τῷ Κυρηναίῳ ἐπεβάλετο Anon. Intr.Arat. p.326M.    10. in Alchemy, make a `projection' (cf. ἐπιβολή), Syn.Alch.p.68B.    III. Med., mostly like the intr. usages, but also:    1. c. gen., throw oneself upon, desire eagerly, ἐνάρων ἐπιβαλλόμενος Il.6.68; παρθενίας ἐπιβάλλομαι Sapph.102; τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται Arist.Pol.1258a3.    2. c. acc., put upon oneself, ἐπιβαλλομέναν . . πλόκον ἀνθέων E.Med.840; ἐπιβάλλεσθαι put on more wraps, Thphr. Char.2.10 (cf. IV. 1); ὕπνον ἡδὺν -όμενος D.Chr.12.51: metaph., take possession of, καὶ ἐπὶ κλήρους ἐβάλοντο Od.14.209; αὐθαίρετον δουλείαν ἐπιβαλεῖται will take upon himself, Th.6.40.    b. of trees, make fresh growth, Thphr. HP3.5.1.    3. c.acc., also, attempt, undertake, ἔργον Pl.Sph.264b, Ti.48c; μέθοδον Arist.Pol. 1260b36: c.inf., Decr. ap. D.18.164, Zeno Stoic.1.68, Plb.1.43.2, etc.: abs., πολλῶν -ημένων though many have made the attempt, Agatharch. 76.    4. c. dat., put one's hand to, ἐχέτλῃ AP7.650 (Phal.(?)): metaph., apply or devote oneself to, τόλμῃ καὶ πράξει Plb.5.81.1; ἐγχειρήματι μεγάλῳ D.H.5.25, etc.    5. arrive at, [πολίεσσι] Call.Del.68; ὅταν ἐπὶ τοὺς χρόνους ἐπιβαλώμεθα D.S.19.55.    6. ἐπὶ πᾶσι -εβάλοντο brought up the rear, Id.18.33.    IV. in Pass., lie upon, be put upon, ἐπιβεβλημένοι τοξόται archers with their arrows on the string, X.An.4.3.28, cf. 5.2.12; λάσιον ἐπιβεβλημένος having a rough cloak on, Theopomp.Com.36; τὸ ἐν ψύχει κεῖσθαι -ημένον Hp.Epid.2.3.1, cf. 6.4.14; διφθέραν -ημένη D.Chr.5.25.    2. to be set over, ὁ τελώνης ὁ ἐπιβεβλημένος τῷ Ζεύγματι Philostr. VA1.20.    3. Rhet., ornate (v. ἐπιβολή), ἰδέα λόγων οὔτ' ἐπιβεβλημένη οὔτ' αὖος Id.VS1.20.2.

German (Pape)

[Seite 928] (s. βάλλω), 1) daraufwerfen, ἅς (τρίχας) ἐπέβαλλον κειρόμενοι, auf den Todten, Il. 23, 135; oft in tmesi, z. B. ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεν αὐτῷ Od. 14, 520; ἑωυτὸν ἐπέβαλε ἐς τὸ πῦρ, stürzte sich ins Feuer von oben her, Her. 7, 107; ἐπιβαλῶ ὕλην Xen. An. 3, 5, 10; ἄνωθεν ἐπιβαλόντες Thue. 2, 52; ἐπὶ ἁμάξας 4, 48; ἐπὶ τοὺς πτόρθους καὶ τοὺς νέους κλῶνας κόπρον Plat. Prot. 334 b; – χεῖρά τινι, Hand anlegen, Ar. Lys. 440 Nubb. 933; vgl. Aesch. καὶ πότ' ἂν Ζεὺς ἐπὶ χεῖρα βάλοι; Ch. 389; übertr., τὰς χεῖρας τοῖς πράγμασι Pol. 3, 2, 8; Ῥωμαίοις 18, 34, 8; – ὀφθαλμόν τινι, wie wir, das Auge auf Einen werfen, Alexis bei B. A. 110; Luc. u. a. Sp.; VLL. erkl. περιέργως θεᾶσθαι. – 2) auflegen, ἵπποις ἱμάσθλην, d. i. ihnen die Peitsche geben, Od. 6, 320; πληγάς τινι Xen. Lac. 2, 9; σφραγῖδα, ein Siegel darauf drücken, legen, Ar. Thesm. 415, wie σύμβολον Av. 1215; γράμμασι σημεῖα Plat. Legg. IX, 856 a; τὸν δακτύλιον, den Siegelring aufdrücken, Her. 2, 38; χαρακτῆρα Arist. Polit. 1, 9; – bei den Aerzten = Pflaster, Salben u. dgl. auflegen. – Bes. auch Strafe, Tribut u. dgl. auferlegen, Her. 1, 106; φυγὴν ἑωυτῷ ἐκ Λακεδαίμονος 7, 3; καί σφι ὑπ' Ἀργείων ἐπεβλήθη ζημίη 6, 92; τοῖς ἀπειθοῦσι ζημίας Plat. Legg. XII, 949 d; Lys. 9, 6; ἐπιβολάς 20, 14; absol., bestrafen, 15, 5 u. Sp.; φόρον ταῖς πόλεσι Plut. Ant. 51. – Aehnl. ἀνάλγητα γἁρ οὐδ' ἐπέβαλε θνατοῖς Κρονίδας Soph. Tr. 128; λύπην τινί Eur. Med. 1115; κινδύνους καὶ φόβους ψυχαῖς Plat. Theaet. 173 a; ἐπιβάλλοντος αὐτοῦ, ἃ φέρειν οὐκ ἠδύναντο Thuc. 8, 108; – κλήματα ἐπιβάλλειν, in die Höhe gehen, wachsen lassen, Theophr. – 3) mit Auslassung von ἑαυτόν, intrans., sich wohin bewegen, darauflosfahren; vom Schiffe, ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν, es segelte nach Pheä zu, Od. 15, 297; H. h. Apoll. 427; anfallen, πατοῦσαι ἀλλήλας καὶ ἐπιβάλλουσαι Plat. Phaedr. 248 a. Bes. Sp., Ἀλέξανδρος ἐπέβαλε τοῖς Ἀρβήλοις D. Sic. 17, 64; λόφοις Pol. 5, 18, 3; auch ἐπὶ τὸν τόπον ἐπιβαλεῖν, 5, 6, 6; εἰς Ἰταλίαν, 2, 24, 17; εἰς τοὺς Λοκρούς 12, 10, 2; τὰ κύματα ἐπέβαλλεν ἐς τὸ πλοῖον N. T. Uebertr., sich auf Etwas werfen, es betreiben, τοῖς κοινοῖς πράγμασι Plut. Cic. 4; τοῖς αὐλοῖς D. Sic. 3, 59; τούτῳ ἐπιβαλών, darauf merkend, M. Anton. 10, 30; – darauf fallen, πρὶν τὸν ἥλιον ἐπιβάλλειν Pol. 4, 78, 7; vgl. Plat. Crat. 409 a; – darauf folgen, τινί, Plut. Aem. Paul. 33, vgl. Pol. 11, 23, 2; ἐπιβαλὼν ἔφη, darauf, 1, 80, 1, öfter; – ἐπιβάλλει μοι, auch ἐπιβάλλει μοί τι, es fällt mir Etwas zu, kommt mir zu, betrifft mich, geht mich an, μόριον, ὅσον αὐτοῖσι ἐπέβαλλε Her. 7, 23; ἀπολαχόντες τῶν κτημάτων τὸ ἐπιβάλλον 4, 115, den gebührenden Theil; wie Dem. τὸ ἐπιβάλλον ἐφ' ἡμᾶς μέρος, 18, 254; καθ' ὅσον ἐπιβάλλει μέρος ἑκάστῳ τοῦ ζῆν καλῶς Arist. Pol. 5, 6; κατὰ τὸ ἐπιβ. αὐτοῖς μέρος D. Sic. 14, 17, Pol. u. a. Sp. Vgl. z. B. Plut. adv. gt. 12, der auch ἐπιβάλλει τοῦτο ποιεῖν sagt, es ist Pflicht, dies zu thun. – 4) Med. sich auf Etwas werfen, darüber herfallen, ἐνάρων, über die Waffenbeute, Il. 6, 68; übh. wonach trachten, τοὺς ὅρκους λύειν ἐπιβάλλεται Dem. 18, 164. 165, wie Pol. 1, 4, 3 u. öfter; auch οὐκ ἀνάνδρῳ ἐπεβάλετο τόλμῃ καὶ πράξει, machte sich daran, 5, 81, 1; c. acc., τοσοῦτον ἔργον Plat. Tim. 48 c, wie Soph. 264 b; τὴν μέθοδον Arist. polit. 2, 1; c. gen., τοῦ εὖ ζῆν ἐπιβάλλονται, trachten danach, 1, 9. – Sich Etwas anlegen, sich mit Etwas bekleiden, wie Eur. Med. 840 ἐπιβαλλομέναν (Κύπριν) χαίταισιν εὐώδη ῥοδέων πλόκον ἀνθέων, der Schol. erkl. περιτιθεμένην; Hippocr. u. Sp., wie N. T., ἐπιβεβλημένος σινδόνα, u. ä. – Uebertr., αὐθαίρετον δουλείαν, über sich nehmen, Thuc. 6, 41. – Bei Xen. An. 4, 3, 28 sind τοξόται ἐπιβεβλημένοι Schützen, die den Pfeil aufgelegt haben, schußfertig sind, wie 5, 2, 12 ἐπιβεβλῆσθαι ἐπὶ ταῖς νευραῖς. – Bei Pol. 24, 4, 10 σφραγῖδας, wie oben im activ.