πολιτικός

English (LSJ)

ή, όν,

   A of, for, or relating to citizens, σύλλογος Pl.Grg.452e; οἶκοι Isoc.2.21; αἱ π. λειτουργίαι, opp. αἱ τῶν μετοίκων, D.20.18; π. κοινωνία, βίος, Arist.Pol.1252a7, 1254b30; π. νόμος IG9 (1).32.22 (Stiris, ii B. C.), PHal.1.79, cf. PPetr.3p.49 (iii B. C.), Mitteis Chr.31 vii 9 (ii B. C.); π. χώρα, Lat. ager publicus, Plb.6.45.3; παῖδες π. IG14.748 (Naples); χορὸς π. ib.7.1776 (Helice); at Rome, π. στρατηγία office of praetor urbanus (i. e. qui inter cives ius dicit), Plu.Brut. 7. Adv. -κῶς, κινεῖν bring a civil action, Cod.Just.4.20.13.1.    b in a town, π. τόπος a city site, POxy.2109.8 (iii A. D.).    c πολιτικός, ὁ, official, PTeb.208 (i B. C.), Sammelb.286 (pl.), POxy.34 iii 10 (pl., ii A. D.), etc.    2 befitting a citizen, civic, civil, ἰσονομία Th.3.82; σχῆμα π. τοῦ λόγου Id.8.89; ἀγῶνες X.Mem.2.6.26; π. ἀρετή Id.Lac. 10.7; ἡ -ωτάτη ἔρις ib.4.5; τὰ πολιτικά civil affairs, opp. τὰ πολεμικά, Id.Eq.2.1, cf. Hier.9.5; πολιτικωτέρα ἐγένετο ἡ ὀλιγαρχία more constitutionly, Arist.Pol.1305b10; π. ἀρχή, opp. δεσποτική, ib.1254b4; observant of social order, Plb.34.14.2. Adv. -κῶς, ἔχειν act like a citizen, in a constitutional manner, Isoc.4.79; οὐδὲ κοινῶς οὐδὲ π. ἐβίωσαν ib. 151; οὐκ ἴσως οὐδὲ π. D.10.74; οὕτω . . ἀρχαίως εἶχον, μᾶλλον δὲ π. the Greek states were so much like members of one state, Id.9.48; π. ἄρχειν, opp. βασιλικῶς, Arist.Pol.1259b1; opp. δεσποτικῶς, ib. 1324a37; of animals, πολιτικώτερον χρῶνται τοῖς ἀπογόνοις more socially, Id.HA 589a2: hence,    b civil, courteous, Plb.23.5.7. Adv. civilly, courteously, πράως καὶ π. μεμψιμοιρεῖν Id.18.48.7.    3 consisting of citizens or of one's fellow-citizens, τὸ πολιτικόν the community, Hdt.7.103, cf. Th.8.93; τὸ π. στράτευμα, opp. τὸ τῶν συμμάχων, X.HG4.4.19: without στράτευμα, ib.5.3.25, etc.; αἱ π. δυνάμεις Aeschin.3.98; opp. οἱ σύμμαχοι, D.18.237, cf. 9.48; π. δικαστήριον a court composed of locally appointed citizens, opp. ξενικὸν δ. (one composed of foreigners invited from abroad), SIG306.28 (Tegea, iv B. C.), 976.9 (Samos, ii B. C.); οἱ π. ἱππεῖς καὶ πεζοί Plb.1.9.4, cf. D.S.19.106; τὰ π. σώματα prob. cj. for τὰ πολεμικὰ σ. in Plb.4.52.7, cf. SIG588.64 (Milet., ii B. C.); σῶμα π. IG12(7).386.25 (Aegiale, iii B. C.); οἱ π., = οἱ πολῖται, ib.22.2316.54.    4 living in a community, ἄνθρωπος φύσει π. ζῷον Arist.Pol.1253a3; πολιτικὰ δ' ἐστίν, ὧν ἕν τι καὶ κοινὸν γίγνεται πάντων τὸ ἔργον Id.HA488a7; also, fit for, characteristic of, free government, Id.Pol.1287b38, 1294b1; πλῆθος ib.1288a12.    5 secular, opp. ecclesiastical, πρόσοδοι SIG459.6 (Beroea, iii B. C.), cf. 526.35 (Itanus, iii B. C.), OGI267.29 (Pergam., iii B. C.); οἱ π. the laity, Lyd. Mens.3.10.    II of or befitting a statesman, statesmanlike, δεινότητες Nausiph.2; ψυχαὶ -ώτεραι, opp. οἰκονομικώτεραι, X.Cyr.2.2.14, cf. Pl.Alc.1.133e; ὁ πολιτικός the statesman, Arist.Pol.1252a7, 1274b36, 1276a34; also, title of a dialogue by Plato.    III belonging to the state or its administration, political, οἰκείων καὶ π. ἐπιμέλεια Th. 2.40; τέχνη π. Democr.157, Pl.Prt.319a, Grg.521d; ἡ π. ἐπιστήμη, ἡ π., the science of politics, opp. οἰκονομική, βασιλική, Id.Plt.259c, 303e (in Arist. politics includes ethics, EN1094b11, Rh.1356a27, and is divided into πολιτική (proper) καὶ οἰκονομία καὶ φρόνησις, EE1218b13, cf. EN1141b23 sq.); π. πράγματα Isoc.4.113; πράξεις Pl.Hp.Ma. 281c; φρόνησις Arist.EN1141b26; λόγος, title of work by Antipho Soph., Hermog.Id.2.11, etc.; τὰ π. public matters, γνῶναι Th.2.40, cf. 6.15,89; πράττειν τὰ π. Pl.Grg.521d, cf. Ap.31d, etc.; but τὰ π. βλάπτειν prejudice the weal of the state, Id.R.407d.    2 civil, municipal, opp. natural or general, οὐ γὰρ ἐκ π. αἰτίας D.21.218.    IV generally, having relation to public life, political, public, opp. κατ' ἰδίας, Th.8.89; π. τιμαί X.Mem.2.6.24; λόγοι civil oratory, Isoc.15.46, D.H.Comp.1, al.; τίς π. καὶ κοινὴ βοήθεια; D.18.311. Adv. Comp. -ώτερον, litterae π. scriptae Cic.Att.5.12.2.    V suited to a citizen's common life, ordinary, κάνναθρον X.Ages.8.7; belonging to common usage, τῶν ὀνομάτων τὰ π. Isoc.9.10; drawn from ordinary life, παραδείγματα Gal.5.221; τὰς π. . . χρείας [τοῦ σκέλους] ordinary, opp. wrestling and dancing, Id.2.299; ὁ π., opp. ὁ ποιητής, Phryn.45. Adv. -κῶς, λέγειν, opp. ῥητορικῶς, Arist.Po.1450b7; ὁρίζεσθαι Id.Pol. 1275b25; ἑρμηνεύειν Gal.18(1).415.    VI πολιτική, ἡ, concubine, mistress, PGrenf.2.73 (iii A. D.), POxy.903.37 (iv A. D.).

German (Pape)

[Seite 657] den Bürger betreffend, bürgerlich; ξύλλογος, Plat. Gorg. 452 e; οἶκοι, Bürgerhäuser, Isocr. 2, 21; στράτευμα, aus Bürgern bestehend, im Ggstz von συμμάχων, Xen. Hell. 4, 4, 19 u. oft, wie οἱ πολιτικοὶ ἱππεῖς, Pol. 1, 9, 4; bes. im Ggstz von ξένοι, ξενικόν (so auch μάγειρος πολιτικός im Ggstz des ἐκτόπιος, Ath. XIV, 659 a, u. nach B. A. 99 stehen den ἄγρια θηρία die πολιτικά, Hausthiere, entgegen). – Bes. aber = zur Staatsverwaltung geschickt, ὁ πολιτικός, der Staatsmann, Plat. defin. 415 c πολιτικὸς ἐπιστήμων πόλεως κατασκευῆς; so ἐπιθυμεῖς πολιτικὸς εἶναι, Gorg. 513 b; Euthyd. 305 c u. öfter; vgl. Xen. Cyr. 2, 2, 14; πολιτικὴ ἐπιστήμη, die Kunst der Staatsverwaltung, Plat. Polit. 303 e; τέχνη, Gorg. 521 d; auch πολιτικὸς βίος, Rep. VII, 521 b; πολιτικαὶ πράξεις, Hipp. mai. 281 c, u. sonst; auch πράττειν τὰ πολιτικά, Staatsgeschäfte treiben, Gorg. 521 d Apol. 31 d; im Ggstz von τὰ οἰκεῖα, Thuc. 2, 40; τὸ πολιτικόν, die Gesammtheit der Bürger, die Bürgerschaft, Her. 7, 103; – πολιτικὴ χώρα, ager publicus, Pol. 6, 45, 3. – Ueberh. in Beziehung auf das Leben im Staate, öffentlich, λόγος u. dgl.; dem Staate nützlich, πολιτικώτατον κτῆμα, Xen. Cyr. 1, 5, 12; auch den Bürgern angenehm, bürgerfreundlich, Pol. 24, 5, 7 u. öfter; u. so im adv., πολιτικῶς μεμψιμοιρεῖν, mild, freundlich, 18, 31, 7; vgl. noch οὐκ ἴσως οὐδὲ πολιτικῶς ἔνιοι πολιτεύονται, Dem. 10, 74; πολιτικῶς βιῶναι, Isocr. 4, 151. – Von der Sprache und dem Ausdrucke, wie sie im bürgerlichen Leben oder in öffentlichen Verhandlungen gelten, vgl. Schaef, zu D. Hal. de C. V. p. 6, 7.