γένος: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0483.png Seite 483]] (genus), τό, 1) [[Geschlecht]], [[Stamm]], bes. edles Geschlecht; Hom. Iliad. 6, 209 μηδὲ [[γένος]] πατέρων αἰσχυνέμεν, οἳ μέγ' ἄριστοι ἔν τ' Ἐφύρῃ ἐγένοντο καὶ ἐν Λυκίῃ εὐρείῃ; Odyss. 8, 583 ἦ [[τίς]] τοι καὶ πηὸς ἀπέφθιτο Ἰλιόθι πρὸ ἐσθλὸς ἐών, γαμβρὸς ἢ [[πενθερός]], οἵ τε [[μάλιστα]] κήδιστοι τελέθουσι μεθ' αἷμά τε καὶ [[γένος]] αὐτῶν, Homerisch, [[αἷμα]] und [[γένος]] stehn παραλλήλως; Iliad. 13, 354 ἦ μὰν ἀμφοτέροισιν ὁμὸν [[γένος]] ἠδ' ἴα [[πάτρη]], [[γένος]] und [[πάτρη]] stehn παραλλήλως; Odyss. 15, 533 ὑμετέρου δ' οὐκ ἔστι [[γένος]] (v. l. γένευς) βασιλεύτερον ἄλλο ἐν δήμῳ Ἰθάκης; 17, 523 Κρήτῃ ναιετάων, ὅθι Μίνωος [[γένος]] ἐστίν; 6, 35 [[ἤδη]] γάρ σε μνῶνται ἀριστῆες κατὰ δῆμον πάντων Φαιήκων, ὅθι τοι [[γένος]] ἐστὶ καὶ αὐτῇ; 14, 199 sqq. ἐκ μὲν Κρητάων [[γένος]] εὔ. χομαι εὐρειάων, ἀνέρος ἀφνειοῖο πάις· πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι υἱέες ἐν μεγάρῳ ἠμὲν τράφεν ἠδ' ἐγένοντο γνήσιοι ἐξ ἀλόχου· ἐμὲ δ' ὠνητὴ τέκε [[μήτηρ]] [[παλλακίς]], [[ἀλλά]] με [[ἶσον]] ἰθαιγενέεσσιν ἐτίμα [[Κάστωρ]] Ὑλακίδης, τοῦ ἐγὼ [[γένος]] (var. lect. πάις, Scholl.) [[εὔχομαι]] εἶναι, accusat. [[γένος]], in Bezug auf das Geschlecht; Iliad. 21, 186 φῆσθα σὺ μὲν ποταμοῦ [[γένος]] ἔμμεναι εὐρυρέοντος, αὐτὰρ ἐγὼ γενεὴν μεγάλου Διὸς [[εὔχομαι]] εἶναι: [[γένος]] offenbar ganz gleichbedeutend mit [[γενεά]]; Odyss. 21, 335 πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ [[γένος]] εὔχεται ἔμμεναι [[υἱός]]; Iliad. 5, 896 ἐκ γὰρ [[ἐμεῦ]] [[γένος]] ἐσσί, ἐμοὶ δέ σε γείνα το [[μήτηρ]], beide Sätze παραλλήλως; Odyss. 15, 267 ἐξ Ἰθάκης [[γένος]] [[εἰμί]], πατὴρ δέ μοί ἐστιν [[Ὀδυσσεύς]]. – Sp. Ep. gradezu = Vaterland, Call. Iov. 5; Dion. Per. 213; [[γένος]] μέν εἰμι τῆς περιῤῥύτου.Σκύρου Soph. Phil. 239; τὸ [[γένος]] ἐξ Ἐλέας Plat. Soph. 216 a; τὸ [[γένος]] ἀπ' ἐκείνων Thuc. 1, 126; οἱ γένει πολῖται, der Geburt nach, entggstzt ποιητοί, Dem. 23, 24, wie [[υἱός]] 44, 2. Uebh. die ganze Verwandtschaft, οἱ ἐν γένει Soph. O. R. 1430 u. öfter; vgl. Eur. Alc. 903; οἱ ἔξω γένους Soph. Ant. 656; ἐγγύτατα γένους εἶναι, sehr nahe verwandt sein, Aesch. Suppl. 388; γένει ἐγγυτάτω εἶναί τινι Dem. 43, 3. 44, 15; ἐγγὺς τοῦ γένους εἶναι, ein Verwandter sein, Xen. Hell. 4, 2, 9; γένει προσήκειν τινί An. 1, 6, 1. In att. Gerichtssprache = die Descendenten, οἱ συγγενεῖς = die Collateralen, s. Schömann zu Is. 458. In Athen: eine Abtheilung von Bürgern (30 γένη machen eine Phratrie aus), ohne daß sie verwandt zu sein brauchten. – 2) [[Sprößling]], Nachkomme, Il. 19, 124 [[ἤδη]] ἀνὴρ γέγον' [[ἐσθλός]], ὃς Ἀργείοισιν ἀνάξει, Εὐρυσθεὺς Σθενέλοιο πάις Περσηιάδαο, σὸν [[γένος]]· οὔ οἱ ἀεικὲς ἀνασσέμεν Ἀργείοισιν; 6, 180 von der Chimära ἡ δ' ἄρ' ἔην [[θεῖον]] [[γένος]], οὐδ' ἀνθρώπων; von der Artemis 9, 538 ἡ δὲ χολωσαμένη, [[δῖον]] [[γένος]], [[ἰοχέαιρα]] ὦρσεν ἔπι χλούνην σῦν; Odyss. 16, 401 οὐκ ἂν ἔγωγε κατακτείνειν ἐθέλοιμι Τηλέμαχον· δεινὸν δὲ [[γένος]] βασιλήιόν ἐστιν κτείνειν; manche Stellen zweideutig, indem sich [[γένος]] auch eben so gut als accus. der näheren Bestimmung auffassen läßt, »in Bezug auf das Geschlecht«; s. z. B. Odyss. 4, 62 sq. οὐ γὰρ [[σφῷν]] γε [[γένος]] ἀπόλωλε τοκήων, ἀλλ' ἀνδρῶν [[γένος]] ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων. – Oefter bei Pind. u. Tragg.; seltner in Prosa, Her. 3, 159; Thuc. 1, 126; αὐτὸν καὶ [[γένος]] καὶ οἰκίαν Dem. 19, 71; D. Hal. 3, 47. – 3) Von Her. an [[Volksstamm]], [[Volk]]; τὸ Δωρικὸν [[γένος]] 1, 56; bes. von adligen Geschlechtern, 1, 101. 2, 164; übh. Adel des Geschlechts, καὶ [[πλοῦτος]] καὶ [[κάλλος]] Plat. Gorg. 523 c; Legg. IV, 711 e; οἱ ἀπὸ γένους, Leute von Familie, Plut. Rom. 21 Cat. mai. 1. – 4) Geschlecht, als [[Inbegriff einer Menge]], [[γένος]] ἀνδρῶν, ἀνθρώπων; Hom. Iliad. 12, 23 ἡμιθέων [[γένος]] ἀνδρῶν; von Thieren, Odyss. 20, 212 [[οὐδέ]] κεν [[ἄλλως]] ἀνδρί γ' ὑποσταχύοιτο βοῶν γενος εὐρυμετώπων; Iliad. 2, 852 ἐξ Ἐνετῶν, [[ὅθεν]] ἡμιόνων [[γένος]] ἀγροτεράων. – Hesiod. vom Stahl, Theog. 161 [[αἶψα]] δὲ ποιήσασα [[γένος]] πολιοῦ [[ἀδάμαντος]] τεῦξε μέγα [[δρέπανον]]. – Tragg.; θεῶν [[γένος]] Soph. Ai. 392; τὸ μαντικόν, = μάντεις, Ant. 1042; von Thieren, ἱππεῖον 341; φιλόσοφον, χρηματιστικόν, Plat. Rep. VI, 501 e IV, 434 c u. öfter; τῶν γεωργῶν, der Stand, Tim. 17 c. – In Beziehung auf die Zeit, ἀνδρῶν [[γένος]], Menschenalter; wie [[γενεά]]; Hom. Odyss. 3, 245 τρὶς γὰρ δή μίν φασιν ἀνάξασθαι γένε' ἀνδρῶν, die einzige Homerische Stelle, in welcher der plur. von [[γένος]] erscheint; – Hesiod. Op. 109 χρύσεον [[γένος]] ἀνθρώπων, 127 [[γένος]] ἀργύρεον, 143 [[γένος]] ἀνθρώπων χάλκειον, 159 ἀνδρῶν ἡρώων [[θεῖον]] [[γένος]], οἳ καλέονται ἡμίθεοι προτέρῃ γενεῇ, 176 [[γένος]] σιδήρεον; – Hom. Iliad. 3, 215 γένει [[ὕστερος]], jünger. – 5) Geschlecht, als Naturun ter schi ed, sexus, Plat. Conv. 189 d u. öfter; vom Geschlecht der Wörter, Gramm. – 6) [[Gattung]], im Ggstz der εἴδη, genus – species; Plat. Parm. 129 c, u. öfter bei Philosophen; γένει μέν ἐστι [[πᾶν]] ἕν, τὰ δὲ μέρη Plat. Phil. 12 e; dah. auch die Elemente so heißen, Tim. 55 b ff.

|elrutext='''γένος:''' εος, ион. ευς (v. l.) τό<br /><b class="num">1)</b> рождение, происхождение (ὁμὸν γ. ἠδ᾽ ἴα [[πάτρη]] Hom.): [[γένει]] [[πολίτης]] Dem. природный гражданин, т. е. коренной; αἱ κατὰ γ. βασιλεῖαι Arst. наследственная царская власть; γ. εἶναί (ἔκ) τινος Hom. происходить от кого-л.; γ. τῆς Σκύρου Soph. родом из Скироса; τὸ γ. ἐξ Ἐλέας Plat. родом из Элеи; ποδαπὸς τὸ γ. εἶ; Arph. откуда ты родом?; [[γένει]] [[ὕστερος]] Hom. самый младший;<br /><b class="num">2)</b> род, семья (αἷμά τε καὶ γ. Hom.); οἱ ἐν [[γένει]] Soph. родные, родственники; οἱ [[ἔξω]] γένους Soph. чужие; [[γένει]] προσήκειν τινί Xen. приходиться родственником кому-л.; εἶναι ἐγγύτατα γένους Aesch. и [[γένει]] [[ἐγγυτάτω]] Dem. находиться в ближайшем родстве;<br /><b class="num">3)</b> отпрыск, потомок или потомство ([[θεῖον]], [[δῖον]], [[βασιλήϊον]] Hom.; ἐκεῖνοι καὶ τὸ γ. τὸ ἀπ᾽ ἐκείνων Thuc.): γένους [[ἐπάρκεσις]] Soph. поддержка со стороны детей;<br /><b class="num">4)</b> род, племя (Δωρικόν Her.): χρύσεον γ. ἀνθρώπων Hes. золотой век человечества; иногда описательно: τὸ μαντικὸν γ. Soph. = μάντεις; τὸ [[φιλόσοφον]] [[γένος]] Plat. = φιλόσοφοι; γ. ἀδάμαντος Hes. = [[ἀδάμας]];<br /><b class="num">5)</b> тж. pl. знатное происхождение (γένη καὶ πλοῦτοι Plat.): [[ὅθι]] τοι γ. [[ἐστί]] Hom. ибо ты знатного рода; οἱ ἀπὸ γένους Plut. знатные люди, знать;<br /><b class="num">6)</b> пол (γ. [[ἄρρεν]], [[θῆλυ]] Arst.);<br /><b class="num">7)</b> биол. (в зависимости от предмета) род; семейство; отряд; разряд, класс; вид; разновидность, порода (ἰχθύων, ἐντόμων, ἵππων, γ. τι [[βοῶν]] Arst.);<br /><b class="num">8)</b> лог. род (ἠδιὰ τῶν γενῶν [[διαίρεσις]] Arst.): τὰ εἴδη μετέχει τῶν γενῶν Arst. виды причастны, т. е. подчинены родам;<br /><b class="num">9)</b> грам. род (τὰ γένη τῶν ὀνομάτων ἄρρενα καὶ [[θήλεα]] καὶ [[σκεύη]] Arst.);<br /><b class="num">10)</b> филос. элемент, стихия (τὰ τέτταρα γένη Plat.).