σοφίζω

English (LSJ)

   A make wise, instruct, LXX Ps.18(19).8; τινὰ εἰς σωτηρίαν 2 Ep.Ti.3.15.    2 Pass., become or be clever or skilled in a thing, c. gen. rei, ναυτιλίης σεσοφισμένος skilled in seamanship, Hes.Op.649; Μοίσαι σεσοφισμέναι Ibyc.Oxy.1790.23; so ἐν τοῖς ὀνόμασι σ. X.Cyn. 13.6: abs., to become or be wise, freq. in LXX, Ec.7.24(23), al.; βέλτερος ἀλκήεντος ἔφυ σεσοφισμένος ἀνήρ Ps.-Phoc.130.    3 Med., teach oneself, learn, ἐσοφίσατο ὅτι . .he became aware that... LXX 1 Ki.3.8.    II Med. σοφίζομαι, with aor. Med. and pf. Pass. (v. infr.), practise an art, Thgn.19, IG12.678; play subtle tricks, deal subtly, E.IA744, D.18.227, etc.; οὐδὲν σοφιζόμεσθα τοῖσι δαίμοσι we use no subtleties in dealing with the gods, E.Ba.200; to be scientific, speculate, περὶ τὸ ὄνομα Pl.R.509d, cf. Plt.299b, Muson.Fr.3p.12H., etc.; σοφιζόμενος φάναι to say rationalistically, Pl.Phdr.229c; καίπερ οὕτω τούτου σεσοφισμένου though he has dealt thus craftily, D.29.28; σοφίσασθαι πρός τι to use fraud for an end, Plb.6.58.12; οἱ ἰητροὶ σοφιζόμενοι ἔστιν οἳ ἁμαρτάνουσι when they deal in subtleties, Hp.Fract. 1; οἱ μυθικῶς σοφ. Arist.Metaph.1000a18, cf. HA582a35, D.35.56; σ. πρὸς τὸν νόμον evade it, Plu.Dem.27.    2 c. acc. rei, devise cleverly or skilfully, Hdt.2.66, 8.27, cf. 1.80; καινὰς ἰδέας σοφίζεσθαι Ar.Nu.547; χαρίεντα καὶ σοφά Id.Av.1401; ἀλλότρια σ. meddle with other men's craft, Id.Eq.299; with internal acc., ἀνόητα σ. exercise one's skill without νοῦς, Pl.Hp.Ma.283a, cf. X.Mem.1.2.46; ὅσα . . σοφίζονται πρὸς τὸν δῆμον Arist.Pol.1297a14; ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι this is the very thing one must gain by craft, S.Ph.77; οἶνον ἀπὸ τῶν φοινίκων σ. make spurious wine, Philostr.VA2.6; πορφύραν παρὰ τῆς κόχλου Id.Her.19.15:—Pass., σεσοφισμένοι μῦθοι craftily devised, 2 Ep.Pet.1.16.    b σ. νόμον evade it, Philostr.VA2.40, cf. Ael.VH2.41, Palaeph.50, OGI383.208 (Commagene, i B.C.).    3 c. acc. pers., deceive, τὸν Τίτον J.BJ4.2.3; μή με σοφίζου AP12.25 (Stat. Flacc.); τὸν δῆμον Hdn.7.10.7; also σ. τὴν αἴσθησιν Aret.SD 1.15.    4 'counter' by a device, σοφίζεται τὴν βίαν τοῦ μηχανήματος J.BJ3.7.20.

German (Pape)

[Seite 914] Einen geschickt machen, unterrichten, ihn klug und weise machen; im act. selten u. nur bei Sp., wie 2 Timoth. 3, 15, LXX.; – pass., οὔτε τι ναυτιλίης σεσοφισμένος, οὔτε τι νηῶν, Hes. O. 649, der Schifffahrt nicht kundig; ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, klug erwägen, Soph. Phil. 77, kann aktivisch und passivisch genommen werden; in andern Stellen zweifellos dep., = klug, verständig sein, reden und handeln, u. mit dem acc. der Sache, Etwas geschickt, künstlich ersinnen, verständig machen u. einrichten; aor. med. Aristoph. Av. 1401 χαρίεντα ἐσοφίσω καὶ σοφά; Eur. I. A. 744 Bacch. 200, wie Ar. Equ. 718; ἀλλότρια, 299; Her. 2, 66. 8, 27; σεσόφισμαι mit aktiv. Sinne 1, 80; οὐκ οἶδ', ἅττα σοφίζει, Plat. Gorg. 497 a; περί τι, Rep. VI, 509 d Polit. 299 b; im entschieden guten Sinne, τοιαῦτα καὶ ἐμελετῶμεν καὶ ἐσοφιζόμεθα, Xen. Mem. 1, 2, 46; καί περ οὕτω τούτου σεσοφισμένου, Dem. 29, 28, u. öfter; aor. med., ὁ σοφισάμενος πρὸς τὸ λῦσαι τὸν ὅρκον, Pol. 6, 58, 12, wie ein Sophist, listig sprechen und handeln; πρὸς τὸν νόμον, gegen das Gesetz listig handeln, es schlau umgehen, Plut. Dem. 27; a. Sp., μή με σοφίζου, täusche, überliste mich nicht, Flacc. 2 (XII, 25).