3,274,754
edits
τρέπω: Difference between revisions
From LSJ
41
(SL_2) |
(41) |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[τρέπω]] (aor. 1, ἔτρεψεν; τρέψαις, -αντες; τρέψαι: aor. 2, (ἔ）τραπε（ν); τράποι: aor. med. 2, τράποιο: [[pass]]. pf. τέτραπται; τετραμμένον.) <br /> <b>1</b> [[turn]] <br /> <b>a</b> [[turn]] [[back]], [[put]] to [[flight]] ὅτ' ἀλκάεντας Δαναοὺς τρέψαις ἁλίαισιν πρύμναις Τήλεφος ἔμβαλεν (O. 9.72) [[τράπε]] δὲ Κύκνεια [[μάχα]] καὶ ὑπέρβιον Ἡρακλέα (O. 10.15) παῦροι δὲ βουλεῦσαι φόνου παρποδίου νεφέλαν τρέψαι [[ποτὶ]] [[δυσμενέων]] [[ἀνδρῶν]] στίχας χερσὶ καὶ ψυχᾷ δυνατοί (N. 9.38) <br /> <b>b</b> [[turn]], met. τὰ καλὰ τρέψαντες [[ἔξω]] i. e. so as to [[conceal]] [[what]] is [[bad]] (P. 3.83) <br /> <b>c</b> [[turn]], [[guide]], [[lead]] c. πρὸς, ἐς; inf., met. [[σύν]] [[τοι]] τίν κεν ἁγητὴρ ἀνὴρ δᾶμον γεραίρων τράποι σύμφωνον ἐς ἡσυχίαν (P. 1.70) ἐς κακὸν τρέψαις ἐδαμάσσατό νιν (P. 3.35) ἔτραπεν καὶ κεῖνον ἀγάνορι μισθῷ χρυσὸς ἄνδρ' ἐκ θανάτου κομίσαι (P. 3.55) “καὶ γὰρ σέ ἔτραπε [[μείλιχος]] ὀργὰ παρφάμεν τοῦτον λόγον” (P. 9.43) ἔστι δὲ καὶ διδύμων ἀέθλων Μελίσσῳ [[μοῖρα]] πρὸς εὐφροσύναν τρέψαι γλυκεῖαν [[ἦτορ]] (I. 3.10) [[also]] med., ἀπήμονα [[εἰς]] ὄλβον τινὰ τράποιο Θήβαις, ὦ [[πότνια]], πάγκοινον [[τέρας]] (Sylburg: τρόποιο codd. Dion. Hal.) (Pae. 9.9) <br /> <b>d</b> [[pass]]., [[turn]] [[one]]'s steps to, met. νιν [[αἰνέω]] πρὸς ἡσυχίαν φιλόπολιν καθαρᾷ γνώμᾳ τετραμμένον (O. 4.16) εἰ δὲ τέτραπται (sc. [[Αἴγινα]]) θεοδότων ἔργων κέλευθον ἂν καθαράν (I. 5.23) <br /> <b>e</b> in tmesis [[παρά]] [[τις]] ἔτρεψεν [[ἄμμι]] θεὸς (v. [[παρατρέπω]]) (I. 8.10) | |sltr=[[τρέπω]] (aor. 1, ἔτρεψεν; τρέψαις, -αντες; τρέψαι: aor. 2, (ἔ）τραπε（ν); τράποι: aor. med. 2, τράποιο: [[pass]]. pf. τέτραπται; τετραμμένον.) <br /> <b>1</b> [[turn]] <br /> <b>a</b> [[turn]] [[back]], [[put]] to [[flight]] ὅτ' ἀλκάεντας Δαναοὺς τρέψαις ἁλίαισιν πρύμναις Τήλεφος ἔμβαλεν (O. 9.72) [[τράπε]] δὲ Κύκνεια [[μάχα]] καὶ ὑπέρβιον Ἡρακλέα (O. 10.15) παῦροι δὲ βουλεῦσαι φόνου παρποδίου νεφέλαν τρέψαι [[ποτὶ]] [[δυσμενέων]] [[ἀνδρῶν]] στίχας χερσὶ καὶ ψυχᾷ δυνατοί (N. 9.38) <br /> <b>b</b> [[turn]], met. τὰ καλὰ τρέψαντες [[ἔξω]] i. e. so as to [[conceal]] [[what]] is [[bad]] (P. 3.83) <br /> <b>c</b> [[turn]], [[guide]], [[lead]] c. πρὸς, ἐς; inf., met. [[σύν]] [[τοι]] τίν κεν ἁγητὴρ ἀνὴρ δᾶμον γεραίρων τράποι σύμφωνον ἐς ἡσυχίαν (P. 1.70) ἐς κακὸν τρέψαις ἐδαμάσσατό νιν (P. 3.35) ἔτραπεν καὶ κεῖνον ἀγάνορι μισθῷ χρυσὸς ἄνδρ' ἐκ θανάτου κομίσαι (P. 3.55) “καὶ γὰρ σέ ἔτραπε [[μείλιχος]] ὀργὰ παρφάμεν τοῦτον λόγον” (P. 9.43) ἔστι δὲ καὶ διδύμων ἀέθλων Μελίσσῳ [[μοῖρα]] πρὸς εὐφροσύναν τρέψαι γλυκεῖαν [[ἦτορ]] (I. 3.10) [[also]] med., ἀπήμονα [[εἰς]] ὄλβον τινὰ τράποιο Θήβαις, ὦ [[πότνια]], πάγκοινον [[τέρας]] (Sylburg: τρόποιο codd. Dion. Hal.) (Pae. 9.9) <br /> <b>d</b> [[pass]]., [[turn]] [[one]]'s steps to, met. νιν [[αἰνέω]] πρὸς ἡσυχίαν φιλόπολιν καθαρᾷ γνώμᾳ τετραμμένον (O. 4.16) εἰ δὲ τέτραπται (sc. [[Αἴγινα]]) θεοδότων ἔργων κέλευθον ἂν καθαράν (I. 5.23) <br /> <b>e</b> in tmesis [[παρά]] [[τις]] ἔτρεψεν [[ἄμμι]] θεὸς (v. [[παρατρέπω]]) (I. 8.10) | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[τράπω]] Α<br /><b>1.</b> [[κάνω]] κάποιον ή [[κάτι]] να στραφεί, να αλλάξει [[κατεύθυνση]] ή [[στάση]] (α. «οι κακές παρέες τον έτρεψαν στο [[κακό]]» β. «πρὸς εὐφροσύναν τρέψαι... [[ἦτορ]]», <b>Πίνδ.</b><br />γ. «τήνδε... τὴν ὁδὸν ἀναγκαιοτάτην ἡμῑν [[εἶναι]] τρέπεσθαι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[μετατρέπω]], [[μεταβάλλω]], [[αλλάζω]] (α. «το <i>ε</i> του θέματος τρέπεται σε <i>ο</i>» β. «ἐπὶ τὸ βέλτιον τρέπειν», <b>Αριστοφ.</b><br />γ. «τρέπεται [[χρώς]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μέσ.</b> <i>τρέπομαι</i><br />α) κατευθύνομαι<br />β) [[στρέφω]] την [[προσοχή]] μου σε [[κάτι]], αφοσιώνομαι, επιδίδομαι σε [[κάτι]] («τρέπεσθαι πρὸς τὸν πότον», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[τρέπω]] σε [[φυγή]]», «[[τρέπω]] εἰς φυγήν» — [[αναγκάζω]] κάποιον να υποχωρήσει τρέχοντας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατευθύνω]] κάποιον [[εναντίον]] άλλου («ἐς κεφαλὴν τρέποιτό μοι» — ας πέσει στο [[κεφάλι]] μου, <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αποτρέπω]], [[απομακρύνω]], [[εμποδίζω]] («τρέψας ἀπὸ τείχεος», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αναγκάζω]] κάποιον να φύγει τρέχοντας («ἔτρεψε [[φάλαγγας]]», Τυρτ.)<br /><b>4.</b> [[ανατρέπω]], [[αναποδογυρίζω]]<br /><b>5.</b> [[μεταχειρίζομαι]], [[χρησιμοποιώ]] («τὰ μὲν ἄνω αὐτῆς [τῆς βίβλου]... εἰς [[ἄλλο]] τι τρέπουσι, τὸ δὲ [[κάτω]] τρώγουσι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>6.</b> (μέσ. και παθ.) (για [[τόπο]]) [[είμαι]] στραμμένος [[προς]] κάποια [[κατεύθυνση]], [[βλέπω]] [[προς]] κάποιο [[μέρος]] («ἀντ' ἠελίου τετραμμένος», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «[[πάλιν]] [[τρέπω]]» — [[γυρίζω]] κάποιον [[προς]] τα [[πίσω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Το ρ. [[τρέπω]] ανάγεται [[κατά]] μία [[άποψη]] σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>trep</i> και συνδέεται με το αρχ. ινδ. <i>trapate</i> «[[νιώθω]] [[ντροπή]]» (<b>πρβλ.</b> <i>ἐντρέπομαι</i>). Ο τ. όμως <i>toroqo</i> «στριφτό [[κρόσσι]]», που μαρτυρείται στη Μυκηναϊκή, οδήγησε πολλούς να υποθέσουν ότι το ρ. ανάγεται σε [[ρίζα]] <i>trek</i><sup>w- </sup>με χειλουπερωικό φθόγγο (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>torqueo</i> «[[στρέφω]]»), αν και ο μυκην. τ. θα μπορούσε [[κάλλιστα]] να συνδεθεί με το ρ. [[στρέφω]] (<b>πρβλ.</b> μυκην. <i>kusutoroqa</i> - [[συστροφή]], <b>βλ. λ.</b> [[στρέφω]]). Στην απαθή [[βαθμίδα]] του θ. <i>τρεπ</i>- ανάγονται το ουσ. [[τρέψις]] και το ρηματ. επίθ. [[τρεπτός]], στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>τροπ</i>- τα ουσ. [[τρόπος]], [[τροπή]], [[τροπίας]], [[τρόπις]], [[επίσης]] το ρ. <i>τροπῶ</i>, ενώ στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>τραπ</i>- ανάγονται ο δωρ. τ. του ρ. [[τράπω]] και τα σύνθ. σε -<i>τράπ</i>-<i>ελος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>εὐ</i>-<i>τράπελος</i>)]. | |||
}} | }} | ||
