3,270,629
edits
ὑποδύω: Difference between revisions
From LSJ
43
(Bailly1_5) |
(43) |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>intr. (à l’ao.2</i> ὑπέδυν, <i>au pf.</i> ὑποδέδυκα <i>et au Moy.)</i>;<br /><b>I.</b> se plonger sous, s’enfoncer sous <i>ou</i> dans, <i>acc. ou dat. ; qqf avec</i> [[ὑπό]] <i>et l’acc., ou le gén. ; rar. avec</i> [[εἰς]] <i>et l’acc. ; abs.</i> ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες LUC yeux creux, enfoncés ; <i>fig.</i><br /><b>1</b> pénétrer sous <i>ou</i> dans, <i>rar. avec le dat.</i> : πᾶσιν ὑπέδυ [[γόος]] OD un gémissement de joie pénétra dans tous les cœurs;<br /><b>2</b> se glisser sous, s’insinuer dans : τὸν δῆμον PLUT dans l’esprit du peuple;<br /><b>3</b> se charger de, prendre sur soi : πόλεμον HDT entreprendre une guerre ; κίνδυνον XÉN affronter un danger ; avec l’inf. : ὑπ. διδάσκειν XÉN entreprendre de montrer;<br /><b>II.</b> <i>en parl. du costume</i> entrer dans, <i>d’où</i><br /><b>1</b> se chausser : καττύματα AR mettre des chaussures;<br /><b>2</b> se vêtir : τὸν Ἀριστοφάνη LUC prendre le masque d’Aristophane ; s’abriter derrière, τινι;<br /><b>III.</b> se glisser de dessous : θάμνων OD de dessous un taillis ; <i>fig.</i> ὑπ. κακῶν OD sortir des maux où l’on est plongé;<br /><b>IV.</b> s’enfoncer ; chercher à échapper à ; redouter, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[δύω]]. | |btext=<i>intr. (à l’ao.2</i> ὑπέδυν, <i>au pf.</i> ὑποδέδυκα <i>et au Moy.)</i>;<br /><b>I.</b> se plonger sous, s’enfoncer sous <i>ou</i> dans, <i>acc. ou dat. ; qqf avec</i> [[ὑπό]] <i>et l’acc., ou le gén. ; rar. avec</i> [[εἰς]] <i>et l’acc. ; abs.</i> ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες LUC yeux creux, enfoncés ; <i>fig.</i><br /><b>1</b> pénétrer sous <i>ou</i> dans, <i>rar. avec le dat.</i> : πᾶσιν ὑπέδυ [[γόος]] OD un gémissement de joie pénétra dans tous les cœurs;<br /><b>2</b> se glisser sous, s’insinuer dans : τὸν δῆμον PLUT dans l’esprit du peuple;<br /><b>3</b> se charger de, prendre sur soi : πόλεμον HDT entreprendre une guerre ; κίνδυνον XÉN affronter un danger ; avec l’inf. : ὑπ. διδάσκειν XÉN entreprendre de montrer;<br /><b>II.</b> <i>en parl. du costume</i> entrer dans, <i>d’où</i><br /><b>1</b> se chausser : καττύματα AR mettre des chaussures;<br /><b>2</b> se vêtir : τὸν Ἀριστοφάνη LUC prendre le masque d’Aristophane ; s’abriter derrière, τινι;<br /><b>III.</b> se glisser de dessous : θάμνων OD de dessous un taillis ; <i>fig.</i> ὑπ. κακῶν OD sortir des maux où l’on est plongé;<br /><b>IV.</b> s’enfoncer ; chercher à échapper à ; redouter, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[δύω]]. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=[[ὑποδύω]] ΝΜΑ, και δ. τ. [[ὑποδύνω]] Α [[δύω</i> / [[δύνω]]]]<br /><b>μέσ.</b> <i>υποδύομαι</i><br />(στο [[θέατρο]]) [[υποκρίνομαι]] ορισμένο χαρακτήρα, [[παριστάνω]] ένα [[άλλο]] [[πρόσωπο]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>(αμτβ.)</b> [[εισέρχομαι]] [[κάτω]] από [[κάτι]] με ήρεμο τρόπο<br /><b>2.</b> [[προσποιούμαι]] («εἴ τις διαπεπλάσθαι τὸν ἄνθρωπον, εἴθ' ὑποδεδυκέναι λέγοι θεόν, [[κατάκριτος]]», <b>Γρηγ. Ναζ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες» — βαθουλωμένα μάτια<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[φορώ]] από [[κάτω]] («κέλευε δὲ σφεας κιθῶνάς τε ὑποδύνειν τοῑσι εἵμασι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εισδύω]] [[κάπου]] με κρυφό και έντεχνο τρόπο («ὑπέδυνε τῶν Ἰώνων τὴν ἡγεμονίην», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μέσ.</b> α) [[φορώ]] τα υποδήματά μου<br />β) [[έρπω]] από [[κάτω]] («ὁ ὑποδυόμενός τις οὑτοσὶ ὑπὸ τῶν κεραμίδων ἡλιαστὴς [[ὀροφίας]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br />γ) ([[απλώς]]) [[έρπω]] («θαύματα μὲν οὖν καὶ [[τότε]] ὑπεδύετο περὶ αὐτά», <b>Πλάτ.</b>)<br />δ) [[βαστάζω]], [[φέρω]] στους ώμους μου<br />ε) [[αναλαμβάνω]] να [[φέρω]] εις [[πέρας]] [[κάτι]] («[[πάντα]] δὲ κίνδυνον [[ἡδέως]] ὑποδύεσθαι», <b>Ξεν.</b>)<br />στ) [[δέχομαι]] να [[κάνω]] [[κάτι]] («ὑπέδυσαν ποινὴν τῑσαι», <b>Ηρόδ.</b>)<br />ζ) [[φεύγω]] [[κάτω]] από [[κάτι]] («ἧττον ἄν ὑποδύοι ὁ [[ἵππος]]», <b>Ξεν.</b>)<br />η) [[φεύγω]] ήρεμα ή [[κρυφά]]<br />θ) [[υποκύπτω]], υποτάσσομαι σε [[κάτι]] («[[μηκέτι]] τὸ εἱμαρμένον ἢ παρὸν δυσχερᾱναι ἢ [[μέλλον]] ὑποδύεσθαι», Μ. Αυρ.)<br />ι) [[γλιστρώ]], [[παραπατώ]]<br />ια) <b>μτφ.</b> i) (για αισθήματα) [[εισέρχομαι]] [[κρυφά]] και [[καταλαμβάνω]] την [[ψυχή]] κάποιου<br />ii) [[κερδίζω]] την [[εύνοια]] κάποιου με επιτήδειο τρόπο («ἀπ' ἐξουσίας ὑπατικῆς αἰσχρῶς καὶ ταπεινῶς ὑποδυόμενος τὸν δῆμον», <b>Πλούτ.</b>). | |||
}} | }} | ||
