καλός: Difference between revisions

|lstext='''καλός''': -ή, -όν, Αἰολ. [[κάλος]], -α, -ον, ἴδε κατωτ. Ζ)· [[εὔμορφος]], [[ὡραῖος]] Λατ. pulcher. ἐπὶ ἐξωτερικῆς μορφῆς, [[κάλλιστος]] ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθεν Ἰλ. Β. 673· ἀλλ’ ἐπὶ ἀνδρῶν, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀπαντᾷ ἐν τῇ φράσει, [[καλός]] τε [[μέγας]] τε· [[ὡσαύτως]], [[μέγας]] καὶ καλὸς Ὀδ. Ι. 513· οὕτω καὶ ἐπὶ γυναικῶν, καλή τε [[μεγάλη]] τε Ν. 289, Ο. 418· καὶ ἐπὶ τόπων, αὐλὴ καλή τε [[μεγάλη]] τε Ξ. 7· ἐπὶ κυνός, [[κύων]] ὅδε κεῖτ’ ἐνὶ κόπρῳ, καλὸς μὲν [[δέμας]] ἐστὶν Ρ. 307· οὕτω παρὰ πεζολόγοις, [[εἶδος]] [[κάλλιστος]] Ξεν. Κύρ. 1. 2, 1· καλὸς τὸ [[σῶμα]] ὁ αὐτ. ἐν Ἀπομν. 2, 6, 30· τὴν ὄψιν Θεόπομπ. Ἱστ. παρ’ Ἀθην. 517Ε· οὕτω, καλὸς ἰδέᾳ Πινδ. Ο. 10 (11). 123· [[ὡσαύτως]], χορῷ καλή, [[ὡραία]] ἐν τῷ χορῷ, Ἰλ. Π. 180· [[κάλλιστος]]... ποικίλμασιν ἠδὲ μέγιστος Ζ. 294, Ὀδ. Ο. 107· [[ὡσαύτως]] μετ’ ἀπαρ., καλ. εἰσοράασθαι κτλ., Ὅμ.· ἐσορᾶν κ. Πινδ. Ο. 8. 25· καλλίονες καὶ μείζονες εἰσοράασθαι Ὀδ. Κ. 396· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ μερῶν τοῦ σώματος, ἐνδυμάτων, ὅπλων, κτλ., πρόσωπα, ὄμματα, παρήϊα, ὦμοι, κτλ.· εἵματα, φάρεα, [[χιτών]], [[χλαῖνα]], πέδιλα, κτλ.· [[φάσγανον]], [[σάκος]], [[ἀσπίς]], [[κόρυς]]· ἐπὶ οἰκοδομῶν καὶ τῶν ὁμοίων, [[δῶμα]], [[τεῖχος]], [[ἅμαξα]], [[τράπεζα]], [[θρόνος]], [[κρήνη]], [[πόλις]], [[τέμενος]], [[ἀγρός]], κτλ. 2) παρ’ Ἀττ. ὁ καλὸς [[συχνάκις]] ἀκολουθεῖ κύριον [[ὄνομα]] προσώπου, Ἀλκιβιάδης ὁ [[καλός]], ἡ Σαπφὼ ἡ καλὴ Πλάτ. Ἀλκ. 1.113Β, Φαῖδρ. 235C· [[ἐντεῦθεν]] οἱ ἐρασταὶ συνείθιζον νὰ γράφωσι τὰ ὀνόματα τῶν ἐρωμένων ἐπὶ τῶν τοίχων, δένδρων, κ.τ.τ., ὁ [[δεῖνα]] [[καλός]], ἡ [[δεῖνα]] καλή, ἴδε Ἑρμηνευτ. εἰς Ἀριστοφ. Ἀχ. 144, Σφ. 98, Creuzer Πλωτῖν. περὶ τοῦ «καλοῦ» σ. 97· ― [[οὕτως]], ἡ Καλὴ ἢ Καλλίστη ἦτο [[ὄνομα]] τῆς Ἀρτέμιδος, Αἰσχύλ. Ἀγ. 140, Παυσ. 1. 29, 2, Συλλ. Ἐπιγρ. 4443· ἴδε ἐν λ. [[Καλλιστώ]]. 3) τὸ καλόν, ὡς τὸ [[κάλλος]], [[καλλονή]], [[ὡραιότης]], Εὐρ. Ι. 21, κτλ.· τὰ καλά, τὰ προσήκοντα, τὰ πρέποντα, ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ βίῳ, Ἡρόδ. 1. 8, 207, Πινδ. Ο. 1. 134, κτλ.· τὰ ἐν ἀνθρώποις καλά, κτλ., ἴδε Schneid. εἰς Ξεν. Κύρ. 7. 2, 13. ΙΙ. ἐν σχέσει πρὸς τὴν χρῆσιν, ὡς τὸ [[ἀγαθός]], [[καλός]], [[ἁρμόδιος]], ὡς λέγομεν καὶ νῦν, καλὸς λιμὴν Ὀδ. Ζ. 263· ἀνέμῳ... καλῷ Ξ. 253, 299· ― καλὸς εἴς τι Ξεν. 3. 3, 6· [[πρός]] τι Πλάτ. Ἱππ. Μείζων 295C, Γοργ. 474D, κτλ.· μετ’ ἀπαρ., [[κάλλιστος]] τρέχειν Ξεν. Ἀν. 4. 8, 26· ― ἰδίως ἐν ταῖσδε ταῖς φράσεσιν: ἐν καλῷ τόπῳ, ἐν καλῇ θέσει, Ἀριστοφ. Θεσμ. 292, Ξεν. Ἑλλ. 2. 1, 25· ἐ καλῷ τοῦ κόλπου, τῆς πόλεως [[αὐτόθι]] 6. 2, 9, κτλ.· [[ὡσαύτως]], ἐν καλῷ, ἐν καλῇ θέσει ἢ ἐν περιστάσεσιν εὐνοϊκαῖς, Θουκ. 5. 59, 60· ἐν καλῷ (ἐξυπ. χρόνῳ) σ’ ἔξω δόμων ηὕρηχ’, εἰς καλὴν ὥραν σὲ ηὗρα ἔξω τῆς οἰκίας, Εὐρ. Ι. Α. 1106, Ξεν., κτλ.· ἐν καλῷ ἐστί, μετ’ ἀπαρ., Σοφ. Ἠλ. 384· (οὕτω, καλόν ἐστι, μετ’ ἀπαρ., ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 1155, Ἀριστοφ. Εἰρ. 278, Θουκ. 8. 2)· ― οὕτω καί, εἰς καλὸν Σοφ. Ο.Τ. 78, Πλάτ. Μένων 89Ε· εἰς κάλλιστον Σοφ. Ο. Τ. 78, κτλ. 2) ἐπὶ θυσιῶν, [[καλός]], [[αἴσιος]], εὐοίωνος (ἴδε [[καλλιερέω]]), ἱερὰ Αἰσχύλ. Θήβ. 379· οἰωνοὶ Εὐρ. Ἴων 1333· τὰ τοῦ θεοῦ καλά, ἅπαντα τὰ ἱερὰ καθήκοντα ἐτελέσθησαν [[καλῶς]], Ἀριστοφ. Εἰρ. 868· οἱ γὰρ μάντεις ἀποδεδειγμένοι ἦσαν ὅτι [[μάχη]] μὲν ἔσται, τὸ δὲ [[τέλος]] καλὸν τῆς ἐξόδου Ξεν. Ἀν. 5. 2, 9· καλὰ ἦν τὰ ἱερὰ αὐτῷ ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 3. 2, 3· μετ’ ἀπαρ., ἰέναι..καλὰ τὰ ἱερὰ ἦν ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 2. 2, 3· περὶ τῆς ἐν τοῖς Ἑλληνικοῖς 1. 1, 23, φράσεως: ἔρρει τὰ κ…, ἴδε ἐν λ. [[κᾶλον]] ΙΙΙ. ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας, ὡς καὶ νῦν, Λατ. pulcher, honestus, παρ’ Ὁμ. ἀείποτε κατ’ οὐδ., οὐ καλὸν ἔειπας Ὀδ., πρβλ. Ρ. 381· μεῖζον [[κλέος]]... καὶ [[κάλλιον]] Σ. 255· [[συχνάκις]], καλόν ἐστι, μετ’ ἀπαρ., καλόν τοι σὺν ἐμοὶ τὸν κήδειν, ὅς κέ με κήδῃ Ἰλ. Ι. 615 (611)· οὐ γὰρ ἔμοιγε καλὸν (ἐξυπ. ἄρχειν) Φ. 440· οὐ καλὸν ἀτέμβειν, οὐδὲ δίκαιον Ὀδ. Υ. 294· οὕτω παρ’ Ἀττ., καλόν μοι τοῦτο ποιούσῃ θανεῖν Σοφ. Ἀντ. 72, κτλ.· καὶ ἐν τῷ Συγκρ., οὐ μέν τοι τόδε [[κάλλιον]] οὐδὲ ἔοικε Ὀδ. Η. 159, πρβλ. Ἰλ. Ω. 52: ― [[συχνάκις]] παρὰ μεταγεν., καλὰ ἔργματα, εὐγενεῖς πράξεις, Πινδ. Ι. 4. 71 (3. 60)· [[ὡσαύτως]]. τὰ καλὰ ὁ αὐτ. ἐν Ο. 13. 64, Σοφ. Ἀποσπ.675, κτλ.· [[ὡσαύτως]], [[ἔξοχα]] προτερήματα, Ξεν. Συμπ. 8. 17. 2) τὸ καλόν, ἠθικὸν [[κάλλος]], ἀρετή, ἀντίθετον πρὸς τὸ αἰσχρόν (κατὰ Κικέρωνα honestum καὶ turpe), Ξεν. Ἀπομν. 1. 1, 16 Πλάτ. Συμπ. 183D, 201Ε, Λυσ. 216C, κ. ἀλλ.· ὅτι καλόν, φίλον ἐστί. τὸ δ’ οὐ καλὸν οὐ φίλον ἐστίν. τοῦτ’ [[ἔπος]] ἀθανάτων ἦλθε διὰ στομάτων Θέογν. 17, πρβλ. Εὐρ. Βάκχ. 881, Ἱκέτ. 300, Ι. Α. 22. 3) ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας μεταχειρίζονται τὴν λέξιν ἐπὶ ἀνδρῶν οἱ δόκιμοι συγγραφεῖς μόνον ἐν τῇ φράσει: καλὸς κἀγαθός, ἴδε ἐν λ. [[καλοκάγαθος]]. ΙV. παρ’ Ἀττ. οὐχὶ σπανίως εἰρωνικῶς ὡς τὸ Λατ. praeclarus, [[λαμπρός]], [[θαυμάσιος]], [[γέρας]] καλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 209· καλ. γὰρ οὑμὸς [[βίοτος]], [[ὥστε]] θαυμάσαι Σοφ. Ἠλ. 393, πρβλ. Elmsl. εἰς Εὐρ. Βάκχ. 652· καλὴν... ἀπειλήφασιν Ὠρειτῶν [[χάριν]] Δημ. 128. 2· καλὴν γ’ ὕβριν [[ἦμεν]] ἂν ὑβισμένοι ὁ αὐτ. 660. 20· καί σοι… θωπεῦσαι καλὸν Σοφ. Ο. Κ. 1003· μετ’ ὀνομάτων καλῶν Θουκ. 5. 89: ἴδε κατωτ. [[καλῶς]] 8. Β. Βαθμοὶ συγκρίσ.: ― Συγκρ. [[καλλίων]], ον, Ὅμηρ., παρ’ ᾧ συνάπτεται μετὰ τοῦ [[ἀμείνων]] καὶ μείζων, Ἰλ. Ω. 52, Ὀδ. Κ. 396· ὁ Ἀλκαῖος (130) ἔχει καλίων. ― Ὑπερθ. [[κάλλιστος]], -η, -ον, Ἰλ. Υ. 233, κτλ.· ― καλλιώτερος [[εἶναι]] [[λίαν]] μεταγεν. [[τύπος]] ἀπαντῶν παρὰ τοῖς Ἀντιγράφοις τοῦ Θουκ. 4. 118· ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 136· [[ὡσαύτως]] καλώτερος, ἴδε Ἡρῳδιαν. Ἐπιμ. 69· Ὑπερθ. καλλιστότατος, Ψελλ. εἰς ᾎσμα ᾈσμάτ. 2.16. Γ. Ἐπίρρ.: ― οἱ ποιηταὶ [[πολλάκις]] χρῶνται τῷ οὐδετ. καλὸν ὡς ἐπιρ., καλὸν ἀείδειν κτλ. Ἰλ. Σ. 570, Ὀδ. Α. 155· οὕτω καὶ τῷ καλά, οὐ μὲν καλὰ χόλον τόνδ’ ἔνθεο θυμῷ Ἰλ. Ζ. 326· βραδύτερον [[ὡσαύτως]], τὸ καλὸν Θεόκρ. 3. 3 καὶ 18, Καλλ. Ἐπιγράμμ. 56. ΙΙ. ὁμαλ. Ἐπίρρ. [[καλῶς]]: ― κατὰ τὸ πλεῖστον ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας, [[καλῶς]], ὀρθῶς, δικαίως, οὐδ’ ἔτι [[καλῶς]] [[οἶκος]] ἐμὸς διόλωλε Ὀδ. Β. 63· [[καλῶς]] ζῆν, τεθνηκέναι κτλ. Σοφ. Αἴ. 479, κτλ.· οὐ [[καλῶς]] ταρβεῖς ὁ αὐτ. ἐν Τρ. 457· [[καλῶς]] ἀγωνίζεσθαι, [[προσηκόντως]], Λυσ. 138. 20· [[συχν]]. ἐν τῇ φράσει, [[καλῶς]] καὶ εὖ, [[καλῶς]] τε καὶ εὖ Πλάτ. Πρωτ. 319Ε, Παρμ. 128Β, κτλ. 2) ἐπὶ καλῆς τύχης, [[καλῶς]], εὐτυχῶς, [[καλῶς]] πράσσειν = εὖ πράσσειν, Αἰσχύλ. Πρ. 979, Σοφοκλ. Ἀντ. 272· [[καλῶς]] καὶ εὖ πράττειν Πλάτ. Χαρμ. 172Α· ἰδίως ἐν τῇ φράσει [[καλῶς]] ἔχειν Αἰσχύλ. Θήβ. 799, κτλ.· [[καλῶς]] ἔχει σοι Ἀριστοφ. Ἀχ. 947· [[καλῶς]] ἔχει, μετ’ ἀπαρ., Ξεν. Ἀπομν. 3. 11, 1· [[ὡσαύτως]] μετὰ γεν., [[καλῶς]] ἔχειν τινός, [[καλῶς]] ἔχειν ὡς [[πρός]] τι, Ἱππ. 264. 13· [[καλῶς]] τινος κεῖσθαι Θουκ. 1. 36· [[ὡσαύτως]], καλ. ἔχει τινὶ ὁ αὐτ. 4. 117, Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 3· ― καλλιόνως ἔχειν Πλάτ. Θεαίτ. 169Ε, κτλ. 3) [[καλῶς]] = [[πάνυ]], τελείως, τὸν [[καλῶς]] εὐδαίμονα Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 300· [[καλῶς]] [[ἔξοιδα]] Σοφ. Ο. Κ. 269· [[οὕτως]] ἐν τῷ Συγκρ., [[κάλλιον]] εἰδέναι Πλάτ. Ἱππ. Μείζων 300D. πρβλ. Θεαίτ. 161Β· [[κάλλιον]] ἐοικέναι Ἱππ. 234. 19· ― καὶ ἐν τῷ Ὑπερθ. κάλλιστα, Σοφ. Ο. Τ. 1172, Πλάτ. κλ. 4) κάλλιστα ἀκούειν, ἔχειν καλὴν φήμην, Λατ. bone audire, Πλούτ. 2. 177Ε. 5) [[καλῶς]] ποιῶν, ὡς Ἐπίρρ., = ὀρθῶς, δικαίως, [[ἀξίως]], Λατ. merito, [[καλῶς]] [[τοίνυν]] ποιῶν ἀπόλλυται Ἀριστοφ. Πλ. 863, πρβλ. Δημ. 17. 10., 141. 14., 304. 26, Αἰσχίν. 87. 1. 6) ἐν ἀποκρίσεσι, πρὸς βεβαίωσιν τῶν λόγων τοῦ προλαλήσαντος, = «πολὺ καλά», καλά, Λατ. euge, Εὐρ. Ὀρ. 1216, Δημ. 998. 25· ― ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], [[ὅταν]] ἀποποιῆταί τίς τι εὐγενῶς ἢ μετ’ εἰρωνείας, «σ’ εὐχαριστῶ!», Λατ. benigne, Ἀριστοφ. Βάτρ. 888· [[πάνυ]] κ. [[αὐτόθι]] 512· [[ἀμέλει]] κ. [[αὐτόθι]] 532· καὶ ἐν τῷ ὑπερθετ., κάλλιστ’ ἐπαινῶ [[αὐτόθι]] 508· ἔχει κάλλιστα Θεόκρ. 15. 3· πρβλ. Bentl. Terent. Heaut. 3. 2, 7, Ὁράτ.Ι. Ἐπ. 7, 16 καὶ 62. 7) εἰρωνικῶς, ― λαμπρά, Λατ. belle, [[καλῶς]] ἐρήμης γ’ ἂν σὺ γῆς ἄρχοις [[μόνος]] Σοφ. Ἀντ. 739, πρβλ. Εὐρ. Μήδ. 588, Δείναρχ. 98, ἐν τέλ., Ἑρμηνευτ. εἰς Ἀριστοφ. Ἱππ. 344. 8) [[συχνάκις]] ἐπαναλαμβανόμενον μετὰ τοῦ ἐπιθ. (ἴδε κακὸς Β καὶ Δ), καλὴ [[καλῶς]] Ἀριστοφ. Ἀχ. 253, Εἰρ. 1330, Ἐκκλ. 730 (ὡς ἐν τῇ Λατ. bella belle, Plaut. Asin. 3. 3, 86, κτλ.)· οὕτω, καλὸς κάλλιστά τε ῥέξαις Πινδ. Ο. 9. 142. Δ. Περὶ τῶν συνθέτων ἴδε ἐν καλλι -. Ε. Ποσότης: ― ᾱ παρ’ Ἐπικοῖς καὶ παλαιοῖς Ἰαμβ. ποιηταῖς (ὁ Ἕρμαννος διορθοῖ τὰ χωρία ἐν Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 63, Θεογ. 585)· ᾰ παρὰ Πινδ. καὶ τοῖς Ἀττικ. ([[διότι]] τὸ ἐν Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 308 [[εἶναι]] ἐφθαρμένον, καὶ ἐν Σοφ. Φιλ. 1381 ὁ Δινδ. ἀντὶ [[καλῶς]] ὁρῶ ἀναγινώσκει λῶσθ’ ὁρῶ). Ἐν Ἐλεγ. Ἐπιγρ. καὶ βουκολικοῖς ποιηταῖς ᾰ ἢ ᾱ κατὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ μέτρου, ἀλλ’ ἐν τῇ θέσει κατὰ τὸ πλεῖστον ᾰ, Ἰακωψ. Ἀνθ. Π. σ. 761. Ἐν Θεοκρ. 6. 19, ἀμφότεραι αἱ ποσότητες ἀπαντῶσιν ἐν ἐνὶ καὶ τῷ αὐτῷ στίχῳ, τά μὴ κᾰλὰ κᾱλὰ [[πέφανται]]· πρβλ. [[ἴσος]]. Ἐν τῷ Συγκρ., ῐ παρ’ Ὁμ., ῑ παρ’ Ἀττ. ἀείποτε πλὴν ἐν Μενάνδρ. Μονοστίχ. 89· ἀλλὰ τὸν στίχον τοῦτον ἀπορρίπτει ὁ Meineke. Ϛ΄. (Ἐτυμολ.: ― ὡς ἀρχικὴ [[σημασία]] φαίνεται ἡ τοῦ καθαροῦ, πρβλ. [[καλλύνω]], [[κάλλυντρον]], κάλλιστον [[ὕδωρ]] (Ἰλ. Φ. 158), Καλλιρόη· ― ὁ Κούρτ. σχετίζει τὴν λέξιν πρὸς τὸ Σανσκριτ. Kalyas (σῷος, ὑγιής), Kalzànas ([[καλός]], [[εὔμορφος]])· Γοτθ. hails (hale, whole).