3,274,916
edits
σφριγάω: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
m (Text replacement - "v. l." to "v.l.") |
mNo edit summary |
||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=sfrigao | |Transliteration C=sfrigao | ||
|Beta Code=sfriga/w | |Beta Code=sfriga/w | ||
|Definition=[v. fin.], < | |Definition=[v. fin.],<br><span class="bld">A</span> to [[be full to bursting]], to [[be plump]], especially of a woman's [[breast]]s, Hp.Mul.1.71; οὔθατα σ. Poll.1.250: then,<br><span class="bld">2</span> generally, of young persons, high-fed horses, etc., to [[be fresh]], [[be vigorous]], [[be in full health and strength]], νέῳ τε καὶ σφριγῶντι σώματι E.Andr.196; εὐσωματεῖ καὶ σφριγᾷ Ar.Nu.799; σφριγᾷ τὸ σῶμά σου Id.Lys.80; τὰ σώματα σφριγῶντες Pl.Lg.840b; ἥβῃ σφριγῶντες Achae.4; οἱ μύες ([[muscle]]s) σφριγῶντες, ὡς ἂν εἴποι τις Archig. ap. Gal. 8.91; of animals, σφριγῶσα ἡμίονος Eust.1322.34; βόες τὸν αὐχένα σφριγῶντες Hld.3.1; of trees, δένδρα σφριγῶντα νέοις κλωσίν = [[luxuriant]], Luc.Am.12; βότρυες σφριγῶντες D.Chr.7.75; εὐδίᾳ καὶ γαλήνῃ σ. Ph.1.14.<br><span class="bld">3</span> metaph., [[full-blooded]], [[swollen]] with [[passion]] or [[pride]], σφριγῶντα θυμόν A.Pr.382; μῦθον E.Supp.478.<br><span class="bld">4</span> [[swell with desire]], [[be at heat]], Opp.C.3.368; τῶν σφριγώντων ἐν λόγοις Com.Adesp. 276: c. inf., Ael.NA14.5. Chiefly used in the pres. part. [In Opp. l.c., for σφρῑγᾷ Lobeck conjectured σφρῐγάᾳ.] | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 21: | Line 21: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''σφρῐγάω:''' ([[σπαργάω]]), μόνο στον ενεστ.,<br /><b class="num">1.</b> είμαι [[σφριγηλός]], [[γεμάτος]] από ζωτικούς χυμούς και [[ενέργεια]], είμαι [[γεμάτος]] [[ζωή]], [[ακμάζω]]· λέγεται για νεαρούς ανθρώπους και καλοαναθρεμμένα άλογα, [[εύσαρκος]], θρεμμένος, αυτός που σφύζει από [[υγεία]] και [[ζωντάνια]], [[ακμαίος]], Λατ. vigere, σε Ευρ., Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., σφριγῶν [[μῦθος]], [[ζωηρός]], [[γεμάτος]] [[έξαψη]], [[σφοδρός]] [[λόγος]], σε Ευρ. | |lsmtext='''σφρῐγάω:''' ([[σπαργάω]]), μόνο στον ενεστ.,<br /><b class="num">1.</b> είμαι [[σφριγηλός]], [[γεμάτος]] από ζωτικούς χυμούς και [[ενέργεια]], είμαι [[γεμάτος]] [[ζωή]], [[ακμάζω]]· λέγεται για νεαρούς ανθρώπους και καλοαναθρεμμένα άλογα, [[εύσαρκος]], θρεμμένος, αυτός που σφύζει από [[υγεία]] και [[ζωντάνια]], [[ακμαίος]], Λατ. vigere, σε Ευρ., Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., σφριγῶν [[μῦθος]], [[ζωηρός]], [[γεμάτος]] [[έξαψη]], [[σφοδρός]] [[λόγος]], σε Ευρ. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=[[σφριγῶ]], [[σφριγάω]], ΝΜΑ<br /> [[είμαι]] [[γεμάτος]] [[σφρίγος]], σφίζω από [[υγεία]] και σωματική [[δύναμη]], [[είμαι]] [[σφριγηλός]], [[ακμαίος]], [[ρωμαλέος]], [[ζωηρός]]<br /> <b>μσν.-αρχ.</b><br /> <b>μτφ.</b> (για [[λόγια]] [[αλλά]] και για δραστηριότητες) [[είμαι]] [[σφοδρός]] (α. «σφριγᾷ ὁ [[πόλεμος]]» — μαίνεται ο [[πόλεμος]], Θεοφύλ.<br /> β. «σφριγῶν μῡθος» — [[έντονος]] [[λόγος]], <b>Ευρ.</b>)<br /> <b>αρχ.</b><br /> <b>1.</b> ([[ιδίως]] για τους γυναικείους μαστούς) [[είμαι]] πρησμένος από την [[αφθονία]] γάλακτος (α. «μαζοὺς... σφριγόωντας ἐδείκνυεν», Χριστόδ.<br /> β. «σφριγᾷ [[στῆθος]]», Ιπποκρ.)<br /> <b>2.</b> <b>μτφ.</b> α) [[είμαι]] [[γεμάτος]] από θυμό, από [[οργή]] ή από [[έπαρση]] («σφριγῶντα θυμόν», <b>Αισχύλ.</b>)<br /> β) κατέχομαι από σφοδρή [[επιθυμία]] για [[κάτι]] («τοῡ μη σφριγᾱν περὶ τὰ ἀφροδίσια τὴν [[σάρκα]]», Κλήμ. Αλ.).<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Εκφραστικός όρος του καθημερινού λεξιλογίου άγνωστης ετυμολ. Κατά μία [[άποψη]], η λ. ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>sp</i>(<i>h</i>)<i>reig</i>- «[[είμαι]] [[σφριγηλός]], [[περήφανος]]» και συνδέεται με τα: νορβ. <i>sprikja</i> «[[απλώνω]], [[εκτείνω]]» και σουηδ. διαλ. <i>sprika</i> «[[απλώνω]], [[εκτείνω]]»]. | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''σφρῐγάω:''' (только praes.)<br /><b class="num">1)</b> досл. быть набухшим, пышным, перен. быть крепким, цветущим (εὐσωματεῖν καὶ σ. Arph.): σφριγῶν [[σῶμα]] Eur., Arph., Plat. свежее тело, расцвет физических сил; σφριγῶντα νέοις κλωσὶν (δένδρα) Luc. деревья, цветущие молодыми побегами;<br /><b class="num">2)</b> быть раздраженным (σφριγῶν [[θυμός]] Aesch.);<br /><b class="num">3)</b> быть заносчивым, гордым, резким (σφριγῶν [[μῦθος]] Eur.). | |elrutext='''σφρῐγάω:''' ([[только]] praes.)<br /><b class="num">1)</b> досл. [[быть набухшим]], [[пышным]], перен. [[быть крепким]], [[цветущим]] (εὐσωματεῖν καὶ σ. Arph.): σφριγῶν [[σῶμα]] Eur., Arph., Plat. [[свежее тело]], [[расцвет физических сил]]; σφριγῶντα νέοις κλωσὶν (δένδρα) Luc. [[деревья]], [[цветущие молодыми побегами]];<br /><b class="num">2)</b> [[быть раздраженным]] (σφριγῶν [[θυμός]] Aesch.);<br /><b class="num">3)</b> [[быть заносчивым]], [[гордым]], [[резким]] (σφριγῶν [[μῦθος]] Eur.). | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext= | |elnltext=σφρῐγάω [[vol zitten]], [[weldoorvoed zijn]]:; σφριγῶντι σώματι door een lichaam vol van kracht Eur. Andr. 196; ὡς δὲ σφριγᾷ τὸ σῶμά σου wat zit jij goed in je vlees Aristoph. Lys. 80; van planten:; σφριγῶντα νέοις κλωσίν vol zittend met jonge loten [Luc.] 49.12; overdr.. σφριγῶντα θυμόν opzwellend gemoed Aeschl. PV 380; μή... σφριγῶντ ’ ἀμείψῃ μῦθον geef niet een gezwollen verhaal als antwoord Eur. Suppl. 478. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">to teem, to be full unto bursting</b>, of women's breasts and udders, [[to brim with vitality and lust]], of men, animals and plants (Hp., A. Pr. 382, E., Pl.).<br />Other forms: only pres.stem, esp. ptc.<br />Derivatives: Backformation [[σφρίγος]] n. [[power]], [[strength]] (Hermipp.), <b class="b3">-ώδης</b> [[teeming]] (Orib.), <b class="b3">-ανός</b> [[teeming]], [[swelling]] (Theoc. 11, 21 [[varia lectio|v.l.]], Hp. ap. Tim. Lex., Poll., sch.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Intensive formation in <b class="b3">-άω</b> (Schwyzer 719) of popular character, which makes the search for a direct etymology a difficult enterprise. An "evident" (Persson Beitr. 2. 871 n. 2) connection with Norw. dial. [[sprikja]], Swed. dial. [[sprika]] <b class="b2">unyoke, spread out, split apart etc.</b> in Bugge KZ 20, 40 (also in Bq, WP. 2, 683f., Pok. 1001). -- Unclear <b class="b3">σφριαί ἀπειλαί</b>, [[ὀργαί]] H. If this belongs here, prob. loss of the γ; cf. Hiersche Ten. asp. 200 n. 50 w. lit. -- | |etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">to teem, to be full unto bursting</b>, of women's breasts and udders, [[to brim with vitality and lust]], of men, animals and plants (Hp., A. Pr. 382, E., Pl.).<br />Other forms: only pres.stem, esp. ptc.<br />Derivatives: Backformation [[σφρίγος]] n. [[power]], [[strength]] (Hermipp.), <b class="b3">-ώδης</b> [[teeming]] (Orib.), <b class="b3">-ανός</b> [[teeming]], [[swelling]] (Theoc. 11, 21 [[varia lectio|v.l.]], Hp. ap. Tim. Lex., Poll., sch.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Intensive formation in <b class="b3">-άω</b> (Schwyzer 719) of popular character, which makes the search for a direct etymology a difficult enterprise. An "evident" (Persson Beitr. 2. 871 n. 2) connection with Norw. dial. [[sprikja]], Swed. dial. [[sprika]] <b class="b2">unyoke, spread out, split apart etc.</b> in Bugge KZ 20, 40 (also in Bq, WP. 2, 683f., Pok. 1001). -- Unclear <b class="b3">σφριαί ἀπειλαί</b>, [[ὀργαί]] H. If this belongs here, prob. loss of the γ; cf. Hiersche Ten. asp. 200 n. 50 w. lit. -- Furnée 175 compares Celtic <b class="b2">*brigos</b> [[power]], [[courage]], [[liveliness]] (It. brio REW 1297); beside [[σφριαί]] he adduces 168 [[βρι]], [[βριάω]], 247 [[βριμάω]], 375 [[ὄβριμος]], [[βριμός]]; the word would be Pre-Greek. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 35: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''σφριγάω''': {sphrĭgáō}<br />'''Forms''': nur Präs.stamm, bes. Ptz.,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[strotzen]], [[zum Platzen voll sein]], von Frauenbrüsten und Eutern, [[von Lebenskraft und Lust übersprudeln]], von Menschen, Tieren und Pflanzen (Hp., A. ''Pr''. 382, E., Pl. usw.).<br />'''Derivative''': Davon als Rückbildung [[σφρίγος]] n. [[Kraftfülle]], [[Stärke]] (Hermipp.), -ώδης [[strotzend]] (Orib.), -ανός [[strotzend]], [[schwellend]] (Theok. 11, 21 [[varia lectio|v.l.]], Hp. ap. Tim. ''Lex''., Poll., Sch.).<br />'''Etymology''' : Intensivbildung auf -άω (Schwyzer 719) volkstümlichen Charakters, was die Suche nach einer gradlinigen Etymologie zu einem gewagten Unter. nehmen macht. Eine "evidente" (Persson Beitr. 2. 871 A 2) Zusammenstellung mit norw. dial. ''sprikja'', schwed. dial. ''sprika'' [[ausspannen]], [[spreizen]], [[auseinanderklaffen]] bei Bugge KZ 20, 40 (auch bei Bq, WP. 2, 683f., Pok. 1001). — Unklar | |ftr='''σφριγάω''': {sphrĭgáō}<br />'''Forms''': nur Präs.stamm, bes. Ptz.,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[strotzen]], [[zum Platzen voll sein]], von Frauenbrüsten und Eutern, [[von Lebenskraft und Lust übersprudeln]], von Menschen, Tieren und Pflanzen (Hp., A. ''Pr''. 382, E., Pl. usw.).<br />'''Derivative''': Davon als Rückbildung [[σφρίγος]] n. [[Kraftfülle]], [[Stärke]] (Hermipp.), -ώδης [[strotzend]] (Orib.), -ανός [[strotzend]], [[schwellend]] (Theok. 11, 21 [[varia lectio|v.l.]], Hp. ap. Tim. ''Lex''., Poll., Sch.).<br />'''Etymology''' : Intensivbildung auf -άω (Schwyzer 719) volkstümlichen Charakters, was die Suche nach einer gradlinigen Etymologie zu einem gewagten Unter. nehmen macht. Eine "evidente" (Persson Beitr. 2. 871 A 2) Zusammenstellung mit norw. dial. ''sprikja'', schwed. dial. ''sprika'' [[ausspannen]], [[spreizen]], [[auseinanderklaffen]] bei Bugge KZ 20, 40 (auch bei Bq, WP. 2, 683f., Pok. 1001). — Unklar σφριαί· ἀπειλαί, ὀργαί H. Wenn hierher, wohl Wegfall des γ; vgl. Hiersche Ten. asp. 200 A. 50 m. Lit.<br />'''Page''' 2,834 | ||
}} | }} | ||
