θαυμάζω: Difference between revisions

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1188.png Seite 1188]] ion. θωϋμάζω u. [[θωμάζω]], fut. θαυμάσομαι, ep. θαυμάσσομαι, selten θαυμάσω, Xen. Hell. 5, 1, 14 Din. 2, 15, [[staunen]], anstaunen, steh [[verwundern]]; absolut, [[ἡμεῖς]] δ' ἑσταότες θαυμάζομεν Il. 24, 394; ἰδόντες θαύμαζον κατὰ [[δῶμα]] Od. 4, 44; μὴ θαύμαζε Soph. O. C. 1121; [[τύχη]] θαυμάσαι μὲν [[ἀξία]] O. R. 777; Her. 1, 68; ὥςτε ἐκεῖνον θαυμάζειν καὶ ἐκπεπλῆχθαι Plat. Hipp. mai. 282 e; – c. acc., [[bewundern]], anstaunen, Ἕκτορα Il. 5, 601; [[Πρίαμος]] θαύμαζ' Ἀχιλῆα, [[ὅσσος]] ἔην 24, 629; θαυμάζων ἧστο πτόλεμόν τε μάχην τε 13, 11; Τηλέμαχον θαύμαζον, ὃ θαρσαλέως ἀγόρευεν, sie verwunderten sich über den Telemach, daß er muthig gesprochen, Od. 18, 411; τὸ δὲ θαυμάζεσκον ἅπαντες 19, 229; τίν' ἀνδρῶν γὰρ τόσον ἐθαύμασαν θεοί; Aesch. Ag. 853; θαυμάζομέν σου γλῶσσαν ὡς [[θρασύστομος]] 1372; οὐκ ἄν ποτ' ἄνδρα θαυμάσαιμ' ἔτι Soph. Ai. 1072; [[μήτε]] τοὺς [[καλῶς]] τεθνηκότας θαυμάζετε Eur. Hec. 330. Auch pass., Aesch. Spt. 685 u. sonst. In Prosa, θωμάσας τὸν λόγον Her. 9, 16; ἃ [[θαυμάζω]] ἐν τοῖς λεγομένοις ὑπὸ σοῦ Plat. Gorg. 458 e; μὴ θαύμαζε τὰ λεγόμενα Crit. 50 c; auch = hochhalten, schätzen, verehren, [[μόνος]] Ὀρέστην τόνδ' ἐθαύμαζες [[φίλων]] Eur. El. 84; so auch in Prosa, [[βασιλέα]] Isocr. 1, 10. 36; τινὰ ἐπὶ σοφίᾳ Xen. Mem. 1, 4, 2; θαυμάζεσθαι dem τιμᾶσθαι entsprechend, Dem. Lpt. 19; – τί τινος, Etwas an Einem bewundern, Aesch. Ag. 1172; τοῦ δ' ἔγωγε θαυμάσας ἔχω Soph. Phil. 1346; ἔγωγε [[μάλιστα]] ἐθαύμασα [[αὐτοῦ]] πρῶτον μὲν τοῦτο, ὡς – Plat. Phaed. 89 a; ὃ καὶ ἄξιον θαυμάσαι τοῦ θηρίου Rep. II, 376 c; auch θαυμάζειν τινός, ὅτι, sich über Einen wundern, daß er, Isocr. 4, 1, [[διότι]], 5, 1; Xen. An. 5, 10, 4 u. A.; auch [[θαυμάζω]] τῶν προθέντων [[αὖθις]] περὶ Μιτυληναίων λέγειν, Thuc. 3, 38; τούτου τῆς διανοίας Lys. 3, 44. – Seltener τινί, über Etwas, Thuc. 4, 85. 7, 83; [[περί]] τινος, Plat. Tim. 80 c. – Sehr häufig liegt darin der Nebenbegriff nicht wissen u. gern erfahren mögen, wie die Sache sich verhält, dah. folgt εἰ u. andere indirecte Fragen, [[θαυμάζω]], [[ὅστις]] ἔσται ὁ ἀντερῶν Thuc. 3, 38; θαυμάζοντες, τί ἔσοιτο ἡ [[πολιτεία]], sie wunderten sich, was aus der Verfassung werden solle, Xen. Hell. 2, 3, 18; ἐθαύμασε, [[τίς]] παραγγέλλει, καὶ ἤρετο, ὅ τι εἴη An. 1, 8, 16; [[θαυμάζω]] γάρ, εἰ ἓν ἄρ' ἑκάτερον ἦν Plat. Phaed. 97 a; θαυμάζεις καὶ ἀπορεῖς, εἰ διδακτόν ἐστιν [[ἀρετή]] Prot. 326 e; auch ἐάν, Conv. 215 a Legg. VI, 781 d; wenn aber der Gegenstand der Verwunderung als Thatsache hingestellt wird, folgt acc. c. inf., πενθεῖν οὔ σε [[θαυμάζω]] τύχας Eur. Med. 268; Alc. 1133; oder ὅτι, Plat. Rep. VI, 489 a u. sonst oft. – Diese Constructionen stehen auch bei dem gen., [[θαυμάζω]] τοῦ ἀδελφοῦ, ἣν γνώμην ἔχων καθέστηκε, eigtl. = ich bewundere an dem Bruder, in welcher Ansicht er –, d. i. wundere mich, in welcher Ansicht der Bruder, Antiph. 1, 5; [[αὐτοῦ]], τί τολμήσει λέγειν Dem. 24, 66; ὑμῶν [[θαυμάζω]], εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς Xen. Hell. 2, 3, 52. – Das pass. wird auch mit dem partic. verbunden, [[πάλαι]] δὲ μὴ παρὼν θαυμάζεται, man wundert sich, daß er nicht da ist, Soph. O. R. 289.

}}

{{ls

|lstext='''θαυμάζω''': Ἰων. θωυμ- ἢ [[μᾶλλον]] θωμ- (Ἴδε [[θαῦμα]])· Ἀττ. μέλλ. θαυμάσομαι Αἰσχύλ. Πρ. 476, Εὐρ. Ἀλκ. 157, Πλάτ., θαυμάσσομαι Ἰλ. Ξ. 467· μέλλ. θαυμάσω Ἱππ. 246. 9, Πλούτ. καὶ παρὰ μεταγεν. πεζοῖς (ἐν Ξεν. Ἑλλ. 5, 1, 14, θαυμάζουσι, ἐκ διορθώσεως ἀντὶ -σουσι, ἐν Κύρ. 5. 2, 12 θαυμάσαιτε ἀντὶ -σετε)· ἀόρ. ἐθαύμασα Ἀττ., Ἐπ. θαύμασα Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 414· πρκμ. τεθαύμακα Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 2, κτλ. - Μέσ., Γαλην., Πρόκλ., κτλ. - Παθ. μέλλ. -ασθήσομαι Θουκ., κτλ.· ἀόρ. ἐθαυμάσθην ὁ αὐτ.· πρκμ. τεθαύμασμαι Πολύβ. 4. 82, 1. ΙΙ. ἀπολ., [[θαυμάζω]], εἶμαι [[ἔκθαμβος]], Ἰλ. Ω. 394, κτλ.· πρβλ. [[θαύμας]]. 2) μετ’ αἰτ., [[βλέπω]] τι μετὰ θαυμασμοῦ καὶ ἐκπλήξεως, ἐκπλήττομαι διά τι, Ἰλ. Ω. 631, Ὀδ. Α. 382· θ. πόλεμόν τε μάχην τε Ἰλ. Ν. 11· συχν. παρ’ Ἡροδ. καὶ Ἀττ.· [[τύχη]] θαυμάσαι μὲν [[ἀξία]] Σοφ. Ο. T. 777, πρβλ, Ο. Κ. 1152, Ἠλ. 393. β) θεωρῶ μετὰ θαυμασμοῦ καὶ σεβασμοῦ, τιμῶ, [[θαυμάζω]], Λατ. admirari, observare, μόνον [[ἅπαξ]] παρ’ Ὁμ. (ἀλλὰ πρβλ. [[θαυμαίνω]]), [[οὔτε]] τι θαυμάζειν..., οὔτ’ [[ἀγάασθαι]] Ὀδ. Π. 203· ἀλλὰ συχν. παρὰ τοῖς [[μετέπειτα]], [[οἷον]] Ἡρόδ. 3. 80, Αἰσχύλ. Θήβ. 772, Σοφ. Αἴ. 1093, κτλ.· θ. τύμβον πατρὸς Εὐρ. Ἠλ. 519· [[μηδὲ]] τὸν πλοῦτον [[μηδὲ]] τὴν δόξαν τὴν τούτων θαυμάζητε, ἀλλ’ ὑμᾶς αὐτοὺς Δημ. 582. 5· μηδὲν θ., Λατ. nil admirare, Πλούτ. 2. 44Β· ὁ Ἀριστ. μεταχειρίζεται τὴν λέξιν πρὸς δήλωσιν θεραπείας μικρῶν πτηνῶν πρὸς τὴν γλαῦκα, Ι. Ζ. 9.1,15· - θ. τινά τινος, διὰ τι [[πρᾶγμα]], Θουκ. 6. 36, Ἰσοκρ. 137D· θ. τινὰ ἐπὶ σοφίᾳ Πλάτ. Θεαιτ. 161C, Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 2· διά τι Ἰσοκρ. 52D· ἀπό τίνος Πλούτ. Ρωμ. 7. γ) [[λέγω]] μετὰ θαυμασμοῦ, μετ’ ἐκπλήξεως, ἵνα μηδεὶς... [[εἶτα]] τότ’ οὐκ ἔλεγες [[ταῦτα]].., θαυμάζῃ Δημ. 349. 3. 3) μετὰ γεν., [[θαυμάζω]], ἐκπλήττομαι ἐπί τινι, Θουκ. 3. 38, Ξεν. Ἑλλ. 2. 3, 53, Ἰσοκρ. 27Β· μετὰ μετοχ., θ. σοῦ λέγοντος Πλάτ. Πρωτ. 329Β, πρβλ. Κρίτ. 50C· θ. τῶν προθέντων [[αὖθις]] λέγειν Θουκ. 3. 38· θαμ. τί τινος, [[θαυμάζω]] πρόσωπόν τι διά τι [[πρᾶγμα]], Σοφ. Φ. 1362, πρβλ. Εὐρ. Ἱππ. 1041· ὃ [[θαυμάζω]] τοῦ ἑταίρου Πλάτ. Θεαιτ. 161Β, πρβλ. Πολ. 376C· [[ὡσαύτως]] μετὰ διπλῆς γεν., θ. τούτου τῆς διανοίας Λυσ. 100. 16· - αἱ φράσεις αὗται εἶνε ἐν χρήσει παρ’ Ἀττ. ὡς εὐγενὴς [[τρόπος]] πρὸς δήλωσιν διαφωνίας. 4) σπανίως μετὰ δοτ. πράγμ., [[θαυμάζω]] διά τι, Θουκ. 4. 85., 7. 63. 5) ἑπομένης προθέσ., [[περί]] τινος Πλάτ. Tίμ. 80C· θ. [[περί]] τινος τί τῇ τέχνῃ συμβάλλεται Σώσιπ. Καταψ. 1. 37. β) [[συχνάκις]] ἀκολουθεῖ ἐξηρτημένη [[πρότασις]], θαυμάζομεν, [[οἷον]] ἐτύχθη Ἰλ. Β. 320· θ. [[ὅστις]] ἔσται ὁ ἀντερῶν Θουκ. 3. 38· θαυμάζοντες τί ἔσοιτο ἡ [[πολιτεία]] Ξεν. Ἑλλ. 2. 3, 17· θ. ὡς οὔ πω πάρεισι Θουκ. 1. 90, πρβλ. Ξεν. Κύρ. 1. 4, 20, κτλ.· - παρ’ Ἀττ., θ. ὅτι Πλάτ. Πολ. 489Α· ἀλλὰ τοῦτο συνηθέστερον ἐκφέρεται διὰ τοῦ ἐνδοιαστικοῦ τύπου [[θαυμάζω]] εἰ..., [[θαυμάζω]] ἐάν..., ὡς εὐγενέστερος [[τρόπος]] ἐκφράσεως ἀντὶ [[θαυμάζω]] ὅτι..., Ἡρόδ. 1. 155, Σοφ. Ο.Κ. 1140, Πλάτ. Φαίδωνι 97Α, Συμπ. 215Α· ὃ καὶ [[θαυμάζω]], εἰ..., Δημ. 368. 12· θ. εἰ μή..., Λατ. mirum ni..., Ἀριστοφ. Εἰρ. 1292. - Ἡ [[σύνταξις]] αὕτη [[συχνάκις]] συνδυάζεται μετὰ μιᾶς ἢ δύο ἐκ των προηγηθεισῶν. β) μετ’ αἰτ., ἑπομένης ἐξηρτημένης προτάσεως, θαύμαζ’ Ἀχιλῆα, [[ὅσσος]] ἔην οἷός τε Ἰλ. Ω. 629, πρβλ. 2. 392· Τηλέμαχον θαύμαζον, ὃ θαρσαλέως ἀγόρευεν, ἐθαύμαζον τὸν Τηλέμαχον ὅτι μετὰ θάρρους ὡμίλει, Ὀδ. Α. 382, Σ. 411, Υ. 269· τὸ δὲ θαυμάζεσκον (Ἰων. παρατ.) ὡς... T. 229· θ. σοῦ γλῶσσαν, ὡς [[θρασύστομος]] Αἰσχύλ. Ἀγ. 1399, κτλ.· - [[ἐνίοτε]] καὶ παραλειπομένου τοῦ ὡς, ἀλλὰ τὸ [[θαυμάζω]]· ἴδον..., Ὀδ. Δ. 655· θαυμάσας ἔχω τόδε· χρῆν γὰρ.., Σοφ. Φ. 1362· - [[ἐνίοτε]] μετ’ ἀπαρ., θαυμάζομεν Ἕκτορα [[δῖον]], αἰχμητὴν ἔμεναι (ἀντὶ οἷός ἐστιν) Ἰλ. Ε. 601. γ) μετὰ γεν. κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον, θαυμ. τινός, ἥντινα γνώμην ἔχων κτλ., Ἀντιφῶν 112. 7· - θ. τῶν.. ἐχόντων [[ὅπως]] οὐ λέγουσι Ἰσοκρ. 27Β· θαυμ. [[αὐτοῦ]] τί τολμήσει λέγειν Δημ. 721. 27· [[θαυμάζω]] τιν’... ὅτι..., Ἰσοκρ. 41Α· θαυμ. τῶν δυναστευόντων εἰ ἡγοῦνται, [[θαυμάζω]] τοὺς ἐν δυναστείᾳ (ἀρχῇ) ὄντας ἐὰν νομίζωσιν, ὁ αὐτ. 76Β· ὑμῶν θ. εἰ μὴ βοηθήσετε Ξεν. Ἑλλ. 2. 3, 52· - [[ὡσαύτως]], θ. [[αὐτοῦ]].. τοῦτο, ὡς.., Πλάτ. Φαίδ. 89Α. 7) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., θ. σε πενθεῖν Εὐρ. Μηδ. 268, πρβλ. Ἀλκ. 1130· ἀλλὰ καὶ μετὰ γεν. ἀντὶ αἰτ., [[θαυμάζω]] δέ σου.. κυρεῖν λέγουσαν Αἰσχύλ. Ἀγ. 1199. ΙΙ. Παθ., βλέπομαι μετὰ θαυμασμοῦ, Ἡρόδ. 4. 28· θαυμάζεται μὴ παρών, κινεῖ τὸν θαυμασμὸν εἰ (ὅτι) μὴ πάρεστι, Σοφ. Ο.T. 289. 2) θαυμάζομαι, Ἡρόδ. 3. 82., 7. 204· [[χάρις]] δ’ ἀφ’ ἡμῶν ὀλομένων θαυμάζεται Αἰσχύλ. Θήβ. 703· τὰ εἰκότα θ., [[λαμβάνω]] τὰς προσηκούσας τιμάς, Θουκ. 1. 38.

}}

{{Autenrieth