σφαῖρα: Difference between revisions

|Beta Code=sfai=ra

|Definition=ας, ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[ball]], [[σφαίρῃ παίζειν]] = [[play at ball]], <span class="bibl">Od.6.100</span>; <b class="b3">σφαῖραν ἔρριψε</b> ib.<span class="bibl">115</span>; σ. καλὴν μετὰ χερσὶν ἕλοντο <span class="bibl">8.372</span>; <b class="b3">σφαίρῃ ἀν' ἰθὺν πειρήσαντο</b> ib.<span class="bibl">377</span>; ὥσπερ σφαῖραν ἐκδεξάμενος τὸν λόγον <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthd.</span> 277b</span>; <b class="b3">ῥαπτὴ σφαῖρα</b> <span class="title">AP</span>12.44 (Glauc.), cf. <span class="bibl">Nicom.Com.1.25</span>, <span class="bibl">Antiph.234</span>; διὰ σφαίρας . . ἐκπονῆσαι τὸ σῶμα Gal.6.134, cf. <span class="bibl">Sor.1.49</span>,<span class="bibl">93</span>; ἡ διὰ τῆς σ. [[ὄρχησις]] <span class="bibl">Ath.1.14d</span>: metaph., <b class="b3">σφαῖραν ἐποίησε τὴν οὐσίαν</b> (cf. [[συστρογγύλλω]]) <span class="bibl">Alex.246.3</span>: [[proverb|prov.]], <b class="b3">σφαῖρα κατὰ πρανοῦς</b>, of [[accelerating]] [[motion]], <span class="bibl">Eust.249.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> any [[globe]], <span class="bibl">Parm.8.43</span>; [[sphere]], as a geom. figure, <span class="bibl">Ti.Locr.95d</span>, etc.; esp. [[the terrestrial globe]], [[earth]], <span class="bibl">Str.2.3.1</span>; an [[artificial]] [[globe]], <span class="bibl">Hermesian.7.88</span>, <span class="bibl">Str.12.3.11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[hollow]] [[sphere]] or [[globe]]: in the Ancient Physics, from the time of Anaximander (cf. <span class="title">Placit.</span> 2.16.5), of the [[sphere]]s believed to [[revolve]] round the [[earth]] [[carry]]ing the [[heavenly]] bodies, and according to the Pythagoreans arranged after the intervals of the musical scale (cf. Alex.Eph. ap. Theon.Sm.<span class="bibl">p.139</span> H., Cic. <span class="title">de Rep.</span>6.18), <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1073b18</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cael.</span> 286b24</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mete.</span>341b20</span>, <span class="bibl">354b24</span>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Ign.</span>4</span>; <b class="b3">σφαῖρα ἀπλανής</b> = ἡ τῶν ἀπλανῶν σφαῖρα = the [[sphere]] of the [[fixed star]]s, <span class="bibl">Procl.<span class="title">Hyp.</span>5.1</span>; so <b class="b3">ἡ ἀπλανής</b>, without ς., ib.<span class="bibl">7.25</span>; <b class="b3">αἱ πλανώμεναι σφαῖραι</b> [[planetary]] [[sphere]]s, Plu.2.1028a; Astrol., <b class="b3">ἡ ὀρθὴ σφαῖρα</b> = [[right]] [[sphere]], i.e. the [[celestial]] [[sphere]] as viewed from the [[equator]], Rhetorius in <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>8(1).231. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> a [[weapon]] of [[boxer]]s, prob. [[iron ball]], worn with [[pad]]ded [[cover]]s ([[ἐπίσφαιρα]]) instead of boxing-gloves (ἱμάντες) in the [[σφαιρομαχία]]ι, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>830b</span>, cf. Plu. 2.80b. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> <b class="b3">αἱ σφαῖραι τῶν ὀμμάτων</b> [[eyeball]]s, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>958a7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> <b class="b3">σφαῖραι θαλάττιαι</b> [[seaball]]s, <span class="bibl">Id.<span class="title">HA</span>616a20</span>, Crito ap.Gal.12.437. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[pill]], Archig. ap. <span class="bibl">Orib.8.2.18</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">8</span> <b class="b3">πλατάνου σφαῖραι</b>, i.e. [[globular]] [[catkin]]s, Dsc.4.73. </span><span class="sense"><span class="bld">9</span> as a quantitative measure, ἐπίβαλε . . φύκους στυπτηρίου ὡς σφαῖραν <span class="bibl"><span class="title">PHolm.</span>16.32</span>.</span>

}}

{{ls

|lstext='''σφαῖρᾰ''': -ας, ὡς καὶ νῦν, ἡ πρὸς παιδιὰν [[χρήσιμος]], κοινῶς «τόπι», σφαίρῃ παίζειν Ὀδ. Ζ. 100· σφαῖραν ῥίπτειν [[αὐτόθι]] 115· σφ. καλὴν μετὰ χερσὶν ἕλοντο Θ. 372· σφαίρῃ ἀν’ ἰθὺν πειρήσαντο [[αὐτόθι]] 377· [[ὥσπερ]] σφαῖραν ἐκδεξάμενος τὸν λόγον Πλάτ. Εὐθύδ. 277Β· ῥαπτὴ σφ. (πρβλ. [[δωδεκάσκυτος]]) Ἀνθ. Π. 12. 44, πρβλ. Νικόμαχον ἐν «Εἰλειθυίᾳ» 1. 25· ἡ διὰ τῆς σφαίρας [[ὄρχησις]] Ἀθήν. 14D· - μεταφορ., σφαῖραν ἐποίησε τὴν πατρῴαν οὐσίαν, ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας ἐφ’ ἧς καὶ τὸ [[ῥῆμα]] συστρογγύλλω (ὃ ἴδε), Ἄλεξις ἐν «Φαίδρῳ» 2. 3. - Περὶ τῆς παιδιᾶς ἴδε Meineke εἰς Ἀντιφ. ἐν Ἀδήλ. 7. 2) πᾶν [[εἶδος]] σφαίρας, Παρμεν. παρὰ Πλάτ. ἐν Σοφιστ. 244Ε, κλπ.· [[σφαῖρα]], ὡς γεωμετρικὸν [[σχῆμα]], Τίμ. Λοκρ. 95Ε, κλπ.· - [[μάλιστα]] δὲ ἡ τῆς γῆς [[σφαῖρα]], ἡ γῆ, Στράβ. 96· [[σφαῖρα]] ὑδρόγειος, τεχνητή, Ἑρμησιάναξ 88, Στραβ. 546· (ἡ [[δοξασία]] ὅτι ἡ γῆ [[εἶναι]] σφαιρικὴ ἀπαντᾷ πιθανῶς πρῶτον παρὰ Πλάτ., ἴδε Φαίδωνα 97D, καὶ πρβλ. [[εἴλω]] V)· - [[ὡσαύτως]] [[ἀστήρ]], σφ. πλανωμένη, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τό, σφ. ἀπλανὴς (ἀπλανὴς [[ἀστήρ]]), Πλούτ. 2. 1028Α. 3) [[κοίλη]] [[σφαῖρα]]· κατὰ τοὺς ἀρχαίους φυσικοὺς ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Ἀναξιμάνδρου ἡ γῆ ἐνομίζετο ὡς τὸ [[κέντρον]] πολλῶν κοίλων καὶ συγκεντρικῶν σφαιρῶν κυκλικῶς περὶ αὐτὴν κινουμένων ὧν μία μὲν ἐθεωρεῖτο ἀνήκουσα εἰς τοὺς ἀστέρας, ἑτέρα εἰς τὴν σελήνην, ἑτέρα εἰς τὸν ἥλιον, τὰ δὲ οὐράνια [[ταῦτα]] σώματα ἐνομίζοντο ὡς καθηλωμένα ἐπὶ τῶν οἰκείων σφαιρῶν [[ἔσωθεν]] (πρβλ. τὸ Ὁμηρικὸν οὐρανόν)· - τὴν θεωρίαν ταύτην παρέλαβον καὶ ἐξειργάσθησαν οἱ Πυθαγόρειοι, οἵτινες ἐπίστευον ὅτι αἱ σφαῖραι αὗται περιεστρέφοντο [[περί]] τι κεντρικὸν πῦρ καὶ ἦσαν διατεθειμέναι κατὰ τοὺς τόνους τῆς μουσικῆς κλίμακος, Στοβ. Ἐκλογ. 1, σ. 500, Πλούτ. παρ’ Εὐσ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 22Β κἑξ., Cic de Rep. 6. 18 (μετὰ τῶν σημειώσεων τοῦ Μακροβ.), Grote’s Plato 1. σ. 6, 13 κἑξ. Τὴν δοξασίαν ταύτην τῶν περιστρεφομένων σφαιρῶν παρεδέξατο ὁ Εὐδόξιος καὶ ἄλλοι Ἕλληνες ἀστρονόμοι, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 2. 8, 9. 13, πρβλ. περὶ Οὐραν. 2. 3 καὶ 4, Μετεωρ. 1. 4., 2. 2, 6, Θεόφρ. περὶ Πυρ. 4. Ἴδε Lewis' Astron. of Ancients σελ. 209 κἑξ. 4) [[ὅπλον]] πυκτῶν, πιθανῶς σιδηρᾶ τις [[σφαῖρα]], ἣν ἔφερον μετὰ καλυμμάτων (ἐπισφαίρια) ἀντὶ τῶν πυκτευτικῶν ἱμάντων κατὰ τὰς σφαιρομαχίας, Πλάτ. Νόμ. 830Β, ἴδε Wyttenb. εἰς Πλούτ. 2. 80Β. 5) αἱ σφ. τοῦ ὀφθαλμοῦ, οἱ βολβοί, Ἀριστ. Προβλ. 31. 7. 6) σφ. θαλαττία, [[θαλάσσιος]] [[ἐχῖνος]], «ἀχινός», ὁ αὐτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 14, 2. 7) [[καταπότιον]], Ἀρχιγέν. ἐν Medd. Vatt. 161, κτλ.

}}

{{Autenrieth