3,277,286
edits
σφαῖρα: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 13: | Line 13: | ||
|btext=ας (ἡ) :<br />tout corps rond, <i>particul.</i> :<br /><b>I.</b> balle pour jouer ; σφαίρῃ <i>(ion.)</i> παίζειν OD jouer à la balle ; σφαῖραν ῥίπτειν lancer la balle;<br /><b>II.</b> <i>t. d'astr., de math. ou de géogr.</i><br /><b>1</b> sphère, <i>particul.</i> globe terrestre <i>ou</i> céleste;<br /><b>2</b> corps céleste;<br /><b>III.</b> sorte de ceste <i>ou</i> gantelet rond pour le pugilat.<br />'''Étymologie:''' R. Σπαρ, tresser. | |btext=ας (ἡ) :<br />tout corps rond, <i>particul.</i> :<br /><b>I.</b> balle pour jouer ; σφαίρῃ <i>(ion.)</i> παίζειν OD jouer à la balle ; σφαῖραν ῥίπτειν lancer la balle;<br /><b>II.</b> <i>t. d'astr., de math. ou de géogr.</i><br /><b>1</b> sphère, <i>particul.</i> globe terrestre <i>ou</i> céleste;<br /><b>2</b> corps céleste;<br /><b>III.</b> sorte de ceste <i>ou</i> gantelet rond pour le pugilat.<br />'''Étymologie:''' R. Σπαρ, tresser. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=σφαῖρα -ας, ἡ [~ σπαίρω] bal, om mee te spelen:; σφαίρῃ ταί … παῖζον zij speelden met een bal Od. 6.100; ὥσπερ σφαῖραν ἐκδεξάμενος τὸν λόγον πάλιν ἐστοχάζετο τοῦ μειρακίου alsof het een bal was nam (hij) het woord aan (d.w.z. hij nam de spreekbeurt over) en mikte weer op de jongen Plat. Euthyd. 277b; bij het boksen trainingshandschoen:. ἀντὶ ἱμάντων σφαίρας ἂν περιεδούμεθα in plaats van de boksriemen (die in de wedstrijd gebruikt werden) zouden wij oefenhandschoenen aantrekken (bolvormig, door stootkussentje) Plat. Lg. 830b. bol, m. n. van de kosmos. ronde band (om gebroken ledemaat steun te geven). Hp. Fract. 30. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''σφαῖρα:''' ион. σφαίρη ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[мяч]] (Plat., Anth.; σφαίρῃ παίζειν Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[шар]], [[шарообразное тело]] Plat.: αἱ σφαῖραι τοῦ ὀφθαλμοῦ Arst. глазные яблоки; σ. πλανωμένη Plut. планета; σ. [[ἀπλανής]] Plut. (неподвижная) звезда; σ. θαλαττία Arst. морской шар, т. е. морской еж;<br /><b class="num">3)</b> астр. [[небесная сфера]] (по учению пифагорейцев) Arst., Plut.;<br /><b class="num">4)</b> (у кулачных бойцов), [[наручный шар]] (род боксерской перчатки) Plat. | |||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 28: | Line 31: | ||
|lsmtext='''σφαῖρᾰ:''' -ας, ἡ,<br /><b class="num">1.</b> [[μπάλα]] με την οποία παίζουν τα [[παιδιά]] [[τόπι]], σε Ομήρ. Οδ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[σφαίρα]] ως γεωμετρικό [[σχήμα]], και οτιδήποτε έχει σφαιρικό [[σχήμα]]· γήινη [[σφαίρα]], γη, σε Στράβ. | |lsmtext='''σφαῖρᾰ:''' -ας, ἡ,<br /><b class="num">1.</b> [[μπάλα]] με την οποία παίζουν τα [[παιδιά]] [[τόπι]], σε Ομήρ. Οδ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[σφαίρα]] ως γεωμετρικό [[σχήμα]], και οτιδήποτε έχει σφαιρικό [[σχήμα]]· γήινη [[σφαίρα]], γη, σε Στράβ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''σφαῖρᾰ''': -ας, ὡς καὶ νῦν, ἡ πρὸς παιδιὰν [[χρήσιμος]], κοινῶς «τόπι», σφαίρῃ παίζειν Ὀδ. Ζ. 100· σφαῖραν ῥίπτειν [[αὐτόθι]] 115· σφ. καλὴν μετὰ χερσὶν ἕλοντο Θ. 372· σφαίρῃ ἀν’ ἰθὺν πειρήσαντο [[αὐτόθι]] 377· [[ὥσπερ]] σφαῖραν ἐκδεξάμενος τὸν λόγον Πλάτ. Εὐθύδ. 277Β· ῥαπτὴ σφ. (πρβλ. [[δωδεκάσκυτος]]) Ἀνθ. Π. 12. 44, πρβλ. Νικόμαχον ἐν «Εἰλειθυίᾳ» 1. 25· ἡ διὰ τῆς σφαίρας [[ὄρχησις]] Ἀθήν. 14D· - μεταφορ., σφαῖραν ἐποίησε τὴν πατρῴαν οὐσίαν, ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας ἐφ’ ἧς καὶ τὸ [[ῥῆμα]] συστρογγύλλω (ὃ ἴδε), Ἄλεξις ἐν «Φαίδρῳ» 2. 3. - Περὶ τῆς παιδιᾶς ἴδε Meineke εἰς Ἀντιφ. ἐν Ἀδήλ. 7. 2) πᾶν [[εἶδος]] σφαίρας, Παρμεν. παρὰ Πλάτ. ἐν Σοφιστ. 244Ε, κλπ.· [[σφαῖρα]], ὡς γεωμετρικὸν [[σχῆμα]], Τίμ. Λοκρ. 95Ε, κλπ.· - [[μάλιστα]] δὲ ἡ τῆς γῆς [[σφαῖρα]], ἡ γῆ, Στράβ. 96· [[σφαῖρα]] ὑδρόγειος, τεχνητή, Ἑρμησιάναξ 88, Στραβ. 546· (ἡ [[δοξασία]] ὅτι ἡ γῆ [[εἶναι]] σφαιρικὴ ἀπαντᾷ πιθανῶς πρῶτον παρὰ Πλάτ., ἴδε Φαίδωνα 97D, καὶ πρβλ. [[εἴλω]] V)· - [[ὡσαύτως]] [[ἀστήρ]], σφ. πλανωμένη, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τό, σφ. ἀπλανὴς (ἀπλανὴς [[ἀστήρ]]), Πλούτ. 2. 1028Α. 3) [[κοίλη]] [[σφαῖρα]]· κατὰ τοὺς ἀρχαίους φυσικοὺς ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Ἀναξιμάνδρου ἡ γῆ ἐνομίζετο ὡς τὸ [[κέντρον]] πολλῶν κοίλων καὶ συγκεντρικῶν σφαιρῶν κυκλικῶς περὶ αὐτὴν κινουμένων ὧν μία μὲν ἐθεωρεῖτο ἀνήκουσα εἰς τοὺς ἀστέρας, ἑτέρα εἰς τὴν σελήνην, ἑτέρα εἰς τὸν ἥλιον, τὰ δὲ οὐράνια [[ταῦτα]] σώματα ἐνομίζοντο ὡς καθηλωμένα ἐπὶ τῶν οἰκείων σφαιρῶν [[ἔσωθεν]] (πρβλ. τὸ Ὁμηρικὸν οὐρανόν)· - τὴν θεωρίαν ταύτην παρέλαβον καὶ ἐξειργάσθησαν οἱ Πυθαγόρειοι, οἵτινες ἐπίστευον ὅτι αἱ σφαῖραι αὗται περιεστρέφοντο [[περί]] τι κεντρικὸν πῦρ καὶ ἦσαν διατεθειμέναι κατὰ τοὺς τόνους τῆς μουσικῆς κλίμακος, Στοβ. Ἐκλογ. 1, σ. 500, Πλούτ. παρ’ Εὐσ. ἐν Εὐαγγ. Προπ. 22Β κἑξ., Cic de Rep. 6. 18 (μετὰ τῶν σημειώσεων τοῦ Μακροβ.), Grote’s Plato 1. σ. 6, 13 κἑξ. Τὴν δοξασίαν ταύτην τῶν περιστρεφομένων σφαιρῶν παρεδέξατο ὁ Εὐδόξιος καὶ ἄλλοι Ἕλληνες ἀστρονόμοι, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 2. 8, 9. 13, πρβλ. περὶ Οὐραν. 2. 3 καὶ 4, Μετεωρ. 1. 4., 2. 2, 6, Θεόφρ. περὶ Πυρ. 4. Ἴδε Lewis' Astron. of Ancients σελ. 209 κἑξ. 4) [[ὅπλον]] πυκτῶν, πιθανῶς σιδηρᾶ τις [[σφαῖρα]], ἣν ἔφερον μετὰ καλυμμάτων (ἐπισφαίρια) ἀντὶ τῶν πυκτευτικῶν ἱμάντων κατὰ τὰς σφαιρομαχίας, Πλάτ. Νόμ. 830Β, ἴδε Wyttenb. εἰς Πλούτ. 2. 80Β. 5) αἱ σφ. τοῦ ὀφθαλμοῦ, οἱ βολβοί, Ἀριστ. Προβλ. 31. 7. 6) σφ. θαλαττία, [[θαλάσσιος]] [[ἐχῖνος]], «ἀχινός», ὁ αὐτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 14, 2. 7) [[καταπότιον]], Ἀρχιγέν. ἐν Medd. Vatt. 161, κτλ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
