Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ἀνύω: Difference between revisions

From LSJ

ἀνύω (view source)

Revision as of 13:15, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 15: Line 15:
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0267.png Seite 267]] att. [[ἀνύτω]] (ἄνω, vgl. [[ἄνυμι]]), fut. ἀνύσω, 1) eigtl. nach oben vollenden, von einer Mauer, Thuc. 2, 75; übh. vollenden, die Arbeit fertigen, οὐδὲν ἤνυε Her. 9, 66; ἤνυον Xen. Cyr. 5, 5, 22. 7, 3, 14; εἰκόνα, das Bild vollenden, Mel. 11 (XII, 56); – γαστρὶ φορβάν, dem Leibe Nahrung verschaffen, Soph. Phil. 703; ἀρωγάν τινι, beistehen, 1130; vgl. O. C. 1755; οἷον ἤνυσεν κακόν Aesch. Pers. 712; πικρὸν ἔρωτα Theocr. 1, 93; βραδεῖς μῦθοι πλεῖστον ἀνύουσι σοφόν Eur. Phoen. 456. Bes. κέλευθον, ὁδόν, einen Weg zurücklegen, Aesch. Pers. 734; Leon. Al. 38 (VII, 547). So ὅσσον ἤνυσε νηῦς, so viel ein Schiff zurücklegt, sc. ὁδοῦ Od. 4, 357; [[ὄφρα]] τάχιστα νηῦς ἀνύσειε θέουσα θαλάσσης ὰλμυρὸν [[ὕδωρ]] Od. 15, 294. Dah. ἀνύειν εἴς τι, [[πρός]] τινα, wohin gelangen; πρὸς πόλιν Soph. Tr. 654; ἐπί τι Eur. Hipp. 743; εἴς τι Opp. Hal. 3, 135; öfter bei den sp. D. Auch mit dem bloßen acc., Tragg., θάλαμον, das Brautgemach erreichen, Soph. Ant. 805; vgl. Eur. Suppl. 1141 Troad. 595; Ἅιδαν Soph. Ai. 608; ζυγὰ δούλια ἀνύσαι, ins Sklavenjoch gelangen, Eur. Tr. 595; σοφὸν [[γῆρας]] Ep. ad. 458 (IX, 145), das Alter erreichen. – 2) ein Ende machen, zerstören, [[φλόξ]] σε ἤνυσεν Od. 24, 71; Pind. P. 12, 11. – 3) mit dem partic., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα, ich richte durch Beneiden nichts aus, Il. 4, 56; oft bei Att., bes. schnell zu Stande bringen, ἀνύσατε πετόμενα, flieget schnell, Ar. Av. 241; ἄνυσον ὑποδησάμενος, mach schnell fertig, Vesp. 1168, u. öfter; nach häufiger ἀνύσας ἄνοιγε, τρέχε, öffne schnell u. s. w., Ach. 545 Nubb. 182 u. öfter; vgl. Luc. Pisc. 47; auch ohne Zusatz, ἀνύετον, macht schnell, Ar. Ran. 606; οὐκ ἀνύσεις; 649. – 4) Auch mit dem inf., στρατὸς ἤνυσε περᾶν, das Heer bewerkstelligte es überzusetzen, Aesch. Pers. 707; mit einem adj., Soph. Phil. 711 ἀνύσει [[εὐδαίμων]], d. i. γενήσεται. – Med., für sich, zu seinem Vortheil zu Stande bringen; ἀνύσσεσθαι τάδε ἔργα Od. 16, 373 ist pass.; erlangen, τάλαντα Ar. Plut. 196; vgl. Theocr. 5, 144; [[παρά]] τινος Aesch. Prom. 701; τὰ Μοιρέων Leon. Tar. 95 (VII, 506); πῶς ἴσον εἰποῦσ' ἀνύσωμαι; wie soll ich entsprechende Worte finden? Aesch. Ch. 845. Die Vorschrift der Atticisten, bei Att. ἁνύω, ἁνύτω zu schreiben, findet sich in den Handschriften nicht bestätigt.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0267.png Seite 267]] att. [[ἀνύτω]] (ἄνω, vgl. [[ἄνυμι]]), fut. ἀνύσω, 1) eigtl. nach oben vollenden, von einer Mauer, Thuc. 2, 75; übh. vollenden, die Arbeit fertigen, οὐδὲν ἤνυε Her. 9, 66; ἤνυον Xen. Cyr. 5, 5, 22. 7, 3, 14; εἰκόνα, das Bild vollenden, Mel. 11 (XII, 56); – γαστρὶ φορβάν, dem Leibe Nahrung verschaffen, Soph. Phil. 703; ἀρωγάν τινι, beistehen, 1130; vgl. O. C. 1755; οἷον ἤνυσεν κακόν Aesch. Pers. 712; πικρὸν ἔρωτα Theocr. 1, 93; βραδεῖς μῦθοι πλεῖστον ἀνύουσι σοφόν Eur. Phoen. 456. Bes. κέλευθον, ὁδόν, einen Weg zurücklegen, Aesch. Pers. 734; Leon. Al. 38 (VII, 547). So ὅσσον ἤνυσε νηῦς, so viel ein Schiff zurücklegt, sc. ὁδοῦ Od. 4, 357; [[ὄφρα]] τάχιστα νηῦς ἀνύσειε θέουσα θαλάσσης ὰλμυρὸν [[ὕδωρ]] Od. 15, 294. Dah. ἀνύειν εἴς τι, [[πρός]] τινα, wohin gelangen; πρὸς πόλιν Soph. Tr. 654; ἐπί τι Eur. Hipp. 743; εἴς τι Opp. Hal. 3, 135; öfter bei den sp. D. Auch mit dem bloßen acc., Tragg., θάλαμον, das Brautgemach erreichen, Soph. Ant. 805; vgl. Eur. Suppl. 1141 Troad. 595; Ἅιδαν Soph. Ai. 608; ζυγὰ δούλια ἀνύσαι, ins Sklavenjoch gelangen, Eur. Tr. 595; σοφὸν [[γῆρας]] Ep. ad. 458 (IX, 145), das Alter erreichen. – 2) ein Ende machen, zerstören, [[φλόξ]] σε ἤνυσεν Od. 24, 71; Pind. P. 12, 11. – 3) mit dem partic., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα, ich richte durch Beneiden nichts aus, Il. 4, 56; oft bei Att., bes. schnell zu Stande bringen, ἀνύσατε πετόμενα, flieget schnell, Ar. Av. 241; ἄνυσον ὑποδησάμενος, mach schnell fertig, Vesp. 1168, u. öfter; nach häufiger ἀνύσας ἄνοιγε, τρέχε, öffne schnell u. s. w., Ach. 545 Nubb. 182 u. öfter; vgl. Luc. Pisc. 47; auch ohne Zusatz, ἀνύετον, macht schnell, Ar. Ran. 606; οὐκ ἀνύσεις; 649. – 4) Auch mit dem inf., στρατὸς ἤνυσε περᾶν, das Heer bewerkstelligte es überzusetzen, Aesch. Pers. 707; mit einem adj., Soph. Phil. 711 ἀνύσει [[εὐδαίμων]], d. i. γενήσεται. – Med., für sich, zu seinem Vortheil zu Stande bringen; ἀνύσσεσθαι τάδε ἔργα Od. 16, 373 ist pass.; erlangen, τάλαντα Ar. Plut. 196; vgl. Theocr. 5, 144; [[παρά]] τινος Aesch. Prom. 701; τὰ Μοιρέων Leon. Tar. 95 (VII, 506); πῶς ἴσον εἰποῦσ' ἀνύσωμαι; wie soll ich entsprechende Worte finden? Aesch. Ch. 845. Die Vorschrift der Atticisten, bei Att. ἁνύω, ἁνύτω zu schreiben, findet sich in den Handschriften nicht bestätigt.
}}
{{bailly
|btext=<i>att.</i> [[ἁνύω]], <i>impf.</i> ἥνυον, <i>ao.</i> [[ἥνυσα]], <i>pf.</i> [[ἥνυκα]];<br /><i>Pass. f.</i> ἁνυσθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἡνύσθην]], <i>pf.</i> [[ἥνυσμαι]];<br /><b>1</b> mener à terme, accomplir, achever <i>souvent avec idée de vitesse</i> : [[ἔργον]] OD une œuvre ; ἀρωγὰν ἔς τινα SOPH apporter du secours à qqn ; θάνατον SOPH accomplir un meurtre ; οὐδὲν ἀ. HDT ne venir à bout de rien, ne rien faire de bon ; σμικρόν, πολλὰ ἀ. ATT parvenir à un résultat de peu d'importance, de grande importance ; avec un part. : [[οὐκ]] [[ἀνύω]] φθονέουσα IL je ne gagne rien à être jalouse ; avec un inf. : στρατὸς ἥνυσε [[περᾶν]] ESCHL l'armée réussit à passer ; avec un adj. : [[εὐδαίμων]] ἁνύσει SOPH il finira par être heureux ; <i>abs. en parl. d'oracles</i> accomplir ; avec une prop. inf. amener à ce résultat que ; <i>abs.</i> ne pas perdre de temps : [[οὐ]] μέλλειν, ἀλλ’ ἁνύτειν AR ne pas perdre de temps, mais faire vite ; ἅνυε πράττων AR fais vite ; λέγ’ ἁνύσας AR dis vite ; ἁν. ὁδόν, πλοῦν mener à bien un voyage, une traversée ; ὅσσον [[νηῦς]] ἤνυσεν (<i>s.e.</i> ὁδοῦ) OD tout l'espace que parcourt un navire (en un jour) ; [[ἀν]]. θαλάσσης [[ὕδωρ]] OD faire la traversée complète (le plus vite possible) ; <i>abs.</i> ἁνύτειν <i>ou</i> ἁνύειν parvenir : πρὸς πόλιν SOPH, ἐπὶ ἀκτάν EUR à la ville, au rivage ; ᾃδαν SOPH descendre aux enfers;<br /><b>2</b> faire pousser, faire croître ; <i>Pass.</i> croître, grandir;<br /><b>3</b> faire sourdre, faire jaillir;<br /><b>4</b> amener à sa fin, faire périr, détruire, acc.;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἀνύομαι (<i>f.</i> ἀνύσομαι, <i>att.</i> ἁνύσομαι) mener à terme pour soi, venir à bout de : [[τι]] de qch ; [[παρά]] τινος ESCHL obtenir qch de qqn.<br />'''Étymologie:''' DELG <i>skr.</i> sanoti, gagner.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''ἀνύω''': Ἀττ. [[ἀνύτω]] ἢ ἁνύτω (Πόρσ. Φοίν. 463, Ἐλμσλ. Βάκχ. 1098), πρβλ. [[ἀρύω]], ἀρύτω. Οἱ καθαροὶ τύποι [[εἶναι]] σπάνιοι, ὡς Ἰλ. Δ. 56, Εὐρ. Ἑκ. 1167, Ἀριστοφ. Βάτρ. 606: παρατ. ἤνυον Ἡρόδ. 9. 66, Ἀττ.: - μέλλ. ἀνύσω [ᾰνῠ-], Σοφ. Αἴ. 607, Ἀριστοφ. Βάτρ. 649: - ἀόρ. ἤνυσα Ὀδ. Ω. 71, Αἰσχύλ. Πέρσ. 726, κτλ.· ποιητ. ἤνυσα (Δωρ. ἄνυσσα) Πινδ. Π. 12. 20, Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 413, Ἐπ. ἄνυσσα [ᾰ] Ἡσ. Θ. 954: - πρκμ. ἤνῠκα Πλάτ. Πολιτικ. 264Β: - Παθ., πρκμ. ἤνυσμαι Πολύβ. 8. 31, 1, κτλ. (διήνυσμαι Ξεν.): ἀόρ. ἠνύσθην ὁ αὐτ. 32. 7, 17: μέλλ. ἀνυσθήσομαι Αἰλ. Π. Ἱ. 1. 21: - Μέσ., ἀνύομαι Πινδ. Π. 2. 90, Βίων· ἀνύτομαι Ξεν. Ἀν. 7. 7, 24: παρατ. ἠνυτόμην Αἰσχύλ. Ἀγ. 1159: μέλλ. ἀνύσομαι (ἴδε κατωτ.): ἀόρ. ἠνυσάμην Τραγ., ἀνύσασθαι Ξεν. - Παρὰ ποιηταῖς εὑρίσκομεν καί τινας τύπους ἐσχηματισμένους ὡς ἐξ ἐνεστῶτος [[ἄνυμι]], τοιοῦτοι δὲ [[εἶναι]] ὁ ἐνεργ. παρατ. ἄνῠμες, Δωρ. ἀντὶ ἤνυμεν, Θεόκρ. 7. 10: ὁ παθ. ἐνεστ. ἄνυται Ὀππ. Ἁλ. 3. 427, Νικ.: ὁ παθ. παρατ. ἤνῠτο Ὀδ. Ε. 243., Δωρ. ἄνῠτο Θεόκρ. 2. 92: - ἀλλ’ ὁ Meineke θέλει νὰ διορθώσῃ ἄνομεν, ἄνεται, ἄνετο ἐκ τοῦ ἐνεστ. τοῦ ῥήμ. ἄνω, ὃ ἴδε. [τὸ υ ἁπανταχοῦ τοῦ ῥήματος βραχὺ (ῠ)· [[ὥστε]] τὸ ἀνῦσαι ἐν Τρυφ. 126, ἀνῡσάμενοι ἐν Ἀνθ. Π. 10. 12, πρέπει νὰ γραφῶσι διὰ διπλοῦ σ· τὸ ἀνύων παρὰ Νόνν. Δ. 21. 16 [[εἶναι]] πλημμελές, δι’ ὃ καὶ ὁ Koechly γράφει ἐάσω ἀντὶ ἀνύων]. Ἀπεργάζομαι, ἐπιτελῶ, [[καταρτίζω]], ἐκτελῶ, [[περαίνω]], τελεσφορώ, Λατ. conficere, ἤνυτο δ’ [[ἔργον]] Ὀδ. Ε. 243, πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 726, κτλ.· πῶς ἐμήσατο πρὸς θανάτῳ θάνατον ἀνύσασα μόνα; Σοφ. Τρ. 886· ἀρωγὰν ὁ αὐτ. Φ. 1145· τοὔπος ὡς ἄρ’ ὀρθὸν ἤνυσας ὁ αὐτ. Ἀντ. 1178, πρβλ. Ο. Κ. 454: - ἀπολ., οὐδὲν ἤνυε, οὐδὲν κατώρθου, Ἡρόδ. 9. 66· εἴ τι ἔμελλεν ἀνύτειν, ὅ,τι θὰ συνετέλει εἰς τὸ [[ἔργον]], Θουκ. 2. 75· σμικρὸν ἀνύτειν Πλάτ. Σοφ. 230Α, κ. ἀλλ.· ἦσσον ἀνύτειν Θουκ. 2. 76· οὐδὲν ἤνυε τούτοις, οὐδὲν κατώρθου διὰ τῶν μέτρων τούτων, Δημ. 548. 18· ἀν. εἴς τι, συντελῶ εἴς τι, Πλάτ. Ἀξ. 369D· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., [[Ἀπόλλων]]... ἐκεῖνον ἤνυσε φονέα γενέσθαι, ἔφερε τὰ πράγματα [[οὕτως]] [[ὥστε]] νά…, Σοφ. Ο. Τ. 720. - Μέσ., κατορθῶ τι πρὸς τὸ ἐμὸν συμφέρον, ἀνύσσεσθαι τάδε ἔργα ([[ἔνθα]] [[πολλάκις]] ἐκλαμβάνεται ὡς παθ., θὰ ἐκτελεσθῶσι), Ὀδ. Π. 373· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., Ἀριστοφ. Πλ. 196, Πλάτ. Φαίδων 69D· ἀλλὰ τὸ μέσ. [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[ὡσαύτως]] καὶ ὡς τὸ ἐνεργ., Ἡρόδ. 1. 91, Πινδ. Π. 2. 90. 2) [[καταναλίσκω]], [[ἐπεὶ]] δή σε φλὸξ ἤνυσεν Ἡφαίστοιο, «ἔκαυσεν, ἐτελείωσε» (Σχόλ.) Ὀδ. Ω. 71· καὶ μετὰ ἰδιαιτέρας σημασ., ἠνύσατ’ ἐκτοπίαν φλόγα, ἐποιήσατε ἐκτοπίαν, ἐξωρίσατε, Σοφ. Ο. Τ. 166, ἴδε σημ. Jebb ἐν τόπῳ, πρβλ. Νικ. Ἀλεξιφ. 400: [[ὡσαύτως]], [[φονεύω]] (ἐν [[ταύτῃ]] τῇ σημασ. ὁ Ὅμ. ἔχει [[ἐξανύω]]), Πινδ. Π. 12. 20. 3) [[διανύω]], [[διατρέχω]], ὅσσον τε πανημερίη γλαφυρὴ [[νηῦς]] ἤνυσεν (ἐνν. ὁδοῦ), ὅσην ὁδὸν δύναται νὰ διανύσῃ [[πλοῖον]] ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ, Ὀδ. Δ. 357· οὕτω, πολλὴν κέλευθον ἤνυσεν Αἰσχ. Πέρσ. 747: [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ. τόπου, [[ὄφρα]] τάχιστα [[νηῦς]] ἀνύσειε... θαλάσσης... [[ὕδωρ]] Ὀδ. Ο. 294, πρβλ. Θέογν. 511, Σοφ. Ἀντ. 231. 4) παρ’ Ἀττ. [[συχνάκις]] ἀπολ. (ἐξυπακουομένου ὁδὸν ἢ κέλευθον) ὡς τὸ [[ἐξανύω]] ἢ τὸ [[τελέω]], ἀφικνοῦμαι, [[φθάνω]], πρὶν τάνδε πρὸς πόλιν ἀνύσειε Σοφ. Τρ. 657· ἐπὶ ἀκτὰν Εὐρ. Ἱππ. 743· [[ὡσαύτως]], [[θάλαμον]]... ἀνύτουσαν (ὅ ἐ. εἰς [[θάλαμον]]), φθάνουσαν εἰς τὸν [[θάλαμον]], Σοφ. Ἀντ. 805· ἀν... Ἅιδαν ὁ αὐτ. Αἴ. 607, Εὐρ. Ἱκ. 1142· μεταφ., δούλια ζυγὰ ἀνύσαι, νὰ τελειώσῃ τις ἐν δουλείᾳ, Εὐρ. Τρῳ. 595: - σπανίως μετ’ ἀπαρεμ. ἀντὶ τῆς ἀιτιατ. [[στρατός]]... ἤνυσεν περᾶν, κατώρθωσε νὰ διαβῇ, Αἰσχύλ. Πέρσ. 721· καὶ μετ’ ἐπιθ. κατὰ παράλειψιν τοῦ [[εἶναι]], [[καταλήγω]], [[γίνομαι]] εἰς τὸ [[τέλος]], [[εὐδαίμων]] ἀνύσει καὶ [[μέγας]] (ἐνν. ὤν), τελευτῶν εὐδαιμονήσει, Σοφ. Φ. 720. 5) ἐν τῷ παθ. ἐπὶ χρόνου, [[φθάνω]] εἰς [[τέλος]], τελειώνω, [[χρόνος]] ἄνυτο Θεόκρ. 2. 92. 6) ἐν τῷ παθ. [[ὡσαύτως]], ἐπὶ προσ., αὐξάνομαι, «μεγαλώνω», ἠνυτόμαν τροφαῖς (λυρ.), Αἰσχύλ. Ἀγ. 1159. 7) [[λαμβάνω]], [[προμηθεύομαι]], ἀν. γαστρὶ φορβὰν Σοφ. Φ. 713· πρβλ. Θεόκρ. 5. 144· τίνος χρείας ἀνύσαι; ὅ ἐ. τίνος χρείας προσπίτνετε, [[ὥστε]] ἀνύσαι αὐτήν; Σοφ. Ο. Κ. 1755: - Μέσ., χρείαν ἠνύσασθε, ἐπετύχετε, ἐλάβετε, Αἰσχύλ. Πρ. 700· πρβλ. Χο. 858, Σοφ. Τρ. 996, καὶ ἴδε [[ἐξανύω]] 6. ΙΙ. μετὰ μετοχ., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα, οὐδὲν [[κερδαίνω]] διὰ τοῦ φθόνου, Ἰλ. Δ. 56. 2) παρὰ κωμ. [[πράττω]] τι [[ταχέως]], [[σπεύδω]], οὐ μέλλειν... ἀλλ’ ἀνύειν Ἀριστοφ. Πλ. 607, πρβλ. Βατρ. 606, 649· ἀλλ’ ἄνυσον, οὐ μέλλειν ἐχρῆν Ἀποσπ. 110· ἐν χρήσει [[πολλάκις]] [[ὅπως]] καὶ τὸ [[φθάνω]], ἄνυε πράττων, σπεῦδε, «[[κάμε]] γρήγορα» Πλ. 413· ἄνυσον... ὑποδησάμενος, [[κάμε]] γρήγορα καὶ [[βάλε]] τὰ ὑποδήματά σου, Σφ. 1168, πρβλ. Ὄρν. 241· ἄνυσὸν ποτ’ ἐξελθών, «[[κάμε]] γρήγορα καὶ ἔβγα ἐπὶ τέλους» Φερεκρ. ἐν «Δουλοδιδασκάλῳ» 5· ἀλλὰ συχνότερον κατὰ μετοχ. ἀνύσας ἢ ἀνύσας τι καὶ μεθ’ ἑτέρου ῥήματος, ἄνοιγ’, ἄνοιγ’ ἀνύσας, σπεῦσον καὶ ἄνοιξον, Ἀριστοφ. Νεφ. 181· ἀνάβαιν’ ἀνύσας Σφ. 398· ἀλλ’ ἀνύσας τρέχε Πλ. 229· λέγ’ ἀνύσας [[αὐτόθι]] 349· σὺ δ’ ἔγχεον πιεῖν ἀνύσας τι Ἱππ. 118· πρβλ. Σφῆκ. 202, 847, 1158, Πλ. 648, 974· βοηθησάτω τις ἀνύσας Ἀχ. 571· νῦν οὖν ἀνύσαντε φροντίσωμεν Ἱππ. 71· ἀκολουθήσεις ἐμοὶ ἀνύσας τι Νεφ. 506, πρβλ. 1253· ἀποδῶμεν... ἀνύσαντε Εἰρ. 872.
|lstext='''ἀνύω''': Ἀττ. [[ἀνύτω]] ἢ ἁνύτω (Πόρσ. Φοίν. 463, Ἐλμσλ. Βάκχ. 1098), πρβλ. [[ἀρύω]], ἀρύτω. Οἱ καθαροὶ τύποι [[εἶναι]] σπάνιοι, ὡς Ἰλ. Δ. 56, Εὐρ. Ἑκ. 1167, Ἀριστοφ. Βάτρ. 606: παρατ. ἤνυον Ἡρόδ. 9. 66, Ἀττ.: - μέλλ. ἀνύσω [ᾰνῠ-], Σοφ. Αἴ. 607, Ἀριστοφ. Βάτρ. 649: - ἀόρ. ἤνυσα Ὀδ. Ω. 71, Αἰσχύλ. Πέρσ. 726, κτλ.· ποιητ. ἤνυσα (Δωρ. ἄνυσσα) Πινδ. Π. 12. 20, Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 413, Ἐπ. ἄνυσσα [ᾰ] Ἡσ. Θ. 954: - πρκμ. ἤνῠκα Πλάτ. Πολιτικ. 264Β: - Παθ., πρκμ. ἤνυσμαι Πολύβ. 8. 31, 1, κτλ. (διήνυσμαι Ξεν.): ἀόρ. ἠνύσθην ὁ αὐτ. 32. 7, 17: μέλλ. ἀνυσθήσομαι Αἰλ. Π. Ἱ. 1. 21: - Μέσ., ἀνύομαι Πινδ. Π. 2. 90, Βίων· ἀνύτομαι Ξεν. Ἀν. 7. 7, 24: παρατ. ἠνυτόμην Αἰσχύλ. Ἀγ. 1159: μέλλ. ἀνύσομαι (ἴδε κατωτ.): ἀόρ. ἠνυσάμην Τραγ., ἀνύσασθαι Ξεν. - Παρὰ ποιηταῖς εὑρίσκομεν καί τινας τύπους ἐσχηματισμένους ὡς ἐξ ἐνεστῶτος [[ἄνυμι]], τοιοῦτοι δὲ [[εἶναι]] ὁ ἐνεργ. παρατ. ἄνῠμες, Δωρ. ἀντὶ ἤνυμεν, Θεόκρ. 7. 10: ὁ παθ. ἐνεστ. ἄνυται Ὀππ. Ἁλ. 3. 427, Νικ.: ὁ παθ. παρατ. ἤνῠτο Ὀδ. Ε. 243., Δωρ. ἄνῠτο Θεόκρ. 2. 92: - ἀλλ’ ὁ Meineke θέλει νὰ διορθώσῃ ἄνομεν, ἄνεται, ἄνετο ἐκ τοῦ ἐνεστ. τοῦ ῥήμ. ἄνω, ὃ ἴδε. [τὸ υ ἁπανταχοῦ τοῦ ῥήματος βραχὺ (ῠ)· [[ὥστε]] τὸ ἀνῦσαι ἐν Τρυφ. 126, ἀνῡσάμενοι ἐν Ἀνθ. Π. 10. 12, πρέπει νὰ γραφῶσι διὰ διπλοῦ σ· τὸ ἀνύων παρὰ Νόνν. Δ. 21. 16 [[εἶναι]] πλημμελές, δι’ ὃ καὶ ὁ Koechly γράφει ἐάσω ἀντὶ ἀνύων]. Ἀπεργάζομαι, ἐπιτελῶ, [[καταρτίζω]], ἐκτελῶ, [[περαίνω]], τελεσφορώ, Λατ. conficere, ἤνυτο δ’ [[ἔργον]] Ὀδ. Ε. 243, πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 726, κτλ.· πῶς ἐμήσατο πρὸς θανάτῳ θάνατον ἀνύσασα μόνα; Σοφ. Τρ. 886· ἀρωγὰν ὁ αὐτ. Φ. 1145· τοὔπος ὡς ἄρ’ ὀρθὸν ἤνυσας ὁ αὐτ. Ἀντ. 1178, πρβλ. Ο. Κ. 454: - ἀπολ., οὐδὲν ἤνυε, οὐδὲν κατώρθου, Ἡρόδ. 9. 66· εἴ τι ἔμελλεν ἀνύτειν, ὅ,τι θὰ συνετέλει εἰς τὸ [[ἔργον]], Θουκ. 2. 75· σμικρὸν ἀνύτειν Πλάτ. Σοφ. 230Α, κ. ἀλλ.· ἦσσον ἀνύτειν Θουκ. 2. 76· οὐδὲν ἤνυε τούτοις, οὐδὲν κατώρθου διὰ τῶν μέτρων τούτων, Δημ. 548. 18· ἀν. εἴς τι, συντελῶ εἴς τι, Πλάτ. Ἀξ. 369D· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., [[Ἀπόλλων]]... ἐκεῖνον ἤνυσε φονέα γενέσθαι, ἔφερε τὰ πράγματα [[οὕτως]] [[ὥστε]] νά…, Σοφ. Ο. Τ. 720. - Μέσ., κατορθῶ τι πρὸς τὸ ἐμὸν συμφέρον, ἀνύσσεσθαι τάδε ἔργα ([[ἔνθα]] [[πολλάκις]] ἐκλαμβάνεται ὡς παθ., θὰ ἐκτελεσθῶσι), Ὀδ. Π. 373· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., Ἀριστοφ. Πλ. 196, Πλάτ. Φαίδων 69D· ἀλλὰ τὸ μέσ. [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[ὡσαύτως]] καὶ ὡς τὸ ἐνεργ., Ἡρόδ. 1. 91, Πινδ. Π. 2. 90. 2) [[καταναλίσκω]], [[ἐπεὶ]] δή σε φλὸξ ἤνυσεν Ἡφαίστοιο, «ἔκαυσεν, ἐτελείωσε» (Σχόλ.) Ὀδ. Ω. 71· καὶ μετὰ ἰδιαιτέρας σημασ., ἠνύσατ’ ἐκτοπίαν φλόγα, ἐποιήσατε ἐκτοπίαν, ἐξωρίσατε, Σοφ. Ο. Τ. 166, ἴδε σημ. Jebb ἐν τόπῳ, πρβλ. Νικ. Ἀλεξιφ. 400: [[ὡσαύτως]], [[φονεύω]] (ἐν [[ταύτῃ]] τῇ σημασ. ὁ Ὅμ. ἔχει [[ἐξανύω]]), Πινδ. Π. 12. 20. 3) [[διανύω]], [[διατρέχω]], ὅσσον τε πανημερίη γλαφυρὴ [[νηῦς]] ἤνυσεν (ἐνν. ὁδοῦ), ὅσην ὁδὸν δύναται νὰ διανύσῃ [[πλοῖον]] ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ, Ὀδ. Δ. 357· οὕτω, πολλὴν κέλευθον ἤνυσεν Αἰσχ. Πέρσ. 747: [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ. τόπου, [[ὄφρα]] τάχιστα [[νηῦς]] ἀνύσειε... θαλάσσης... [[ὕδωρ]] Ὀδ. Ο. 294, πρβλ. Θέογν. 511, Σοφ. Ἀντ. 231. 4) παρ’ Ἀττ. [[συχνάκις]] ἀπολ. (ἐξυπακουομένου ὁδὸν ἢ κέλευθον) ὡς τὸ [[ἐξανύω]] ἢ τὸ [[τελέω]], ἀφικνοῦμαι, [[φθάνω]], πρὶν τάνδε πρὸς πόλιν ἀνύσειε Σοφ. Τρ. 657· ἐπὶ ἀκτὰν Εὐρ. Ἱππ. 743· [[ὡσαύτως]], [[θάλαμον]]... ἀνύτουσαν (ὅ ἐ. εἰς [[θάλαμον]]), φθάνουσαν εἰς τὸν [[θάλαμον]], Σοφ. Ἀντ. 805· ἀν... Ἅιδαν ὁ αὐτ. Αἴ. 607, Εὐρ. Ἱκ. 1142· μεταφ., δούλια ζυγὰ ἀνύσαι, νὰ τελειώσῃ τις ἐν δουλείᾳ, Εὐρ. Τρῳ. 595: - σπανίως μετ’ ἀπαρεμ. ἀντὶ τῆς ἀιτιατ. [[στρατός]]... ἤνυσεν περᾶν, κατώρθωσε νὰ διαβῇ, Αἰσχύλ. Πέρσ. 721· καὶ μετ’ ἐπιθ. κατὰ παράλειψιν τοῦ [[εἶναι]], [[καταλήγω]], [[γίνομαι]] εἰς τὸ [[τέλος]], [[εὐδαίμων]] ἀνύσει καὶ [[μέγας]] (ἐνν. ὤν), τελευτῶν εὐδαιμονήσει, Σοφ. Φ. 720. 5) ἐν τῷ παθ. ἐπὶ χρόνου, [[φθάνω]] εἰς [[τέλος]], τελειώνω, [[χρόνος]] ἄνυτο Θεόκρ. 2. 92. 6) ἐν τῷ παθ. [[ὡσαύτως]], ἐπὶ προσ., αὐξάνομαι, «μεγαλώνω», ἠνυτόμαν τροφαῖς (λυρ.), Αἰσχύλ. Ἀγ. 1159. 7) [[λαμβάνω]], [[προμηθεύομαι]], ἀν. γαστρὶ φορβὰν Σοφ. Φ. 713· πρβλ. Θεόκρ. 5. 144· τίνος χρείας ἀνύσαι; ὅ ἐ. τίνος χρείας προσπίτνετε, [[ὥστε]] ἀνύσαι αὐτήν; Σοφ. Ο. Κ. 1755: - Μέσ., χρείαν ἠνύσασθε, ἐπετύχετε, ἐλάβετε, Αἰσχύλ. Πρ. 700· πρβλ. Χο. 858, Σοφ. Τρ. 996, καὶ ἴδε [[ἐξανύω]] 6. ΙΙ. μετὰ μετοχ., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα, οὐδὲν [[κερδαίνω]] διὰ τοῦ φθόνου, Ἰλ. Δ. 56. 2) παρὰ κωμ. [[πράττω]] τι [[ταχέως]], [[σπεύδω]], οὐ μέλλειν... ἀλλ’ ἀνύειν Ἀριστοφ. Πλ. 607, πρβλ. Βατρ. 606, 649· ἀλλ’ ἄνυσον, οὐ μέλλειν ἐχρῆν Ἀποσπ. 110· ἐν χρήσει [[πολλάκις]] [[ὅπως]] καὶ τὸ [[φθάνω]], ἄνυε πράττων, σπεῦδε, «[[κάμε]] γρήγορα» Πλ. 413· ἄνυσον... ὑποδησάμενος, [[κάμε]] γρήγορα καὶ [[βάλε]] τὰ ὑποδήματά σου, Σφ. 1168, πρβλ. Ὄρν. 241· ἄνυσὸν ποτ’ ἐξελθών, «[[κάμε]] γρήγορα καὶ ἔβγα ἐπὶ τέλους» Φερεκρ. ἐν «Δουλοδιδασκάλῳ» 5· ἀλλὰ συχνότερον κατὰ μετοχ. ἀνύσας ἢ ἀνύσας τι καὶ μεθ’ ἑτέρου ῥήματος, ἄνοιγ’, ἄνοιγ’ ἀνύσας, σπεῦσον καὶ ἄνοιξον, Ἀριστοφ. Νεφ. 181· ἀνάβαιν’ ἀνύσας Σφ. 398· ἀλλ’ ἀνύσας τρέχε Πλ. 229· λέγ’ ἀνύσας [[αὐτόθι]] 349· σὺ δ’ ἔγχεον πιεῖν ἀνύσας τι Ἱππ. 118· πρβλ. Σφῆκ. 202, 847, 1158, Πλ. 648, 974· βοηθησάτω τις ἀνύσας Ἀχ. 571· νῦν οὖν ἀνύσαντε φροντίσωμεν Ἱππ. 71· ἀκολουθήσεις ἐμοὶ ἀνύσας τι Νεφ. 506, πρβλ. 1253· ἀποδῶμεν... ἀνύσαντε Εἰρ. 872.
}}
{{bailly
|btext=<i>att.</i> [[ἁνύω]], <i>impf.</i> ἥνυον, <i>ao.</i> [[ἥνυσα]], <i>pf.</i> [[ἥνυκα]];<br /><i>Pass. f.</i> ἁνυσθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἡνύσθην]], <i>pf.</i> [[ἥνυσμαι]];<br /><b>1</b> mener à terme, accomplir, achever <i>souvent avec idée de vitesse</i> : [[ἔργον]] OD une œuvre ; ἀρωγὰν ἔς τινα SOPH apporter du secours à qqn ; θάνατον SOPH accomplir un meurtre ; οὐδὲν ἀ. HDT ne venir à bout de rien, ne rien faire de bon ; σμικρόν, πολλὰ ἀ. ATT parvenir à un résultat de peu d'importance, de grande importance ; avec un part. : [[οὐκ]] [[ἀνύω]] φθονέουσα IL je ne gagne rien à être jalouse ; avec un inf. : στρατὸς ἥνυσε [[περᾶν]] ESCHL l'armée réussit à passer ; avec un adj. : [[εὐδαίμων]] ἁνύσει SOPH il finira par être heureux ; <i>abs. en parl. d'oracles</i> accomplir ; avec une prop. inf. amener à ce résultat que ; <i>abs.</i> ne pas perdre de temps : [[οὐ]] μέλλειν, ἀλλ’ ἁνύτειν AR ne pas perdre de temps, mais faire vite ; ἅνυε πράττων AR fais vite ; λέγ’ ἁνύσας AR dis vite ; ἁν. ὁδόν, πλοῦν mener à bien un voyage, une traversée ; ὅσσον [[νηῦς]] ἤνυσεν (<i>s.e.</i> ὁδοῦ) OD tout l'espace que parcourt un navire (en un jour) ; [[ἀν]]. θαλάσσης [[ὕδωρ]] OD faire la traversée complète (le plus vite possible) ; <i>abs.</i> ἁνύτειν <i>ou</i> ἁνύειν parvenir : πρὸς πόλιν SOPH, ἐπὶ ἀκτάν EUR à la ville, au rivage ; ᾃδαν SOPH descendre aux enfers;<br /><b>2</b> faire pousser, faire croître ; <i>Pass.</i> croître, grandir;<br /><b>3</b> faire sourdre, faire jaillir;<br /><b>4</b> amener à sa fin, faire périr, détruire, acc.;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἀνύομαι (<i>f.</i> ἀνύσομαι, <i>att.</i> ἁνύσομαι) mener à terme pour soi, venir à bout de : [[τι]] de qch ; [[παρά]] τινος ESCHL obtenir qch de qqn.<br />'''Étymologie:''' DELG <i>skr.</i> sanoti, gagner.
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2651856"