ἀνύω: Difference between revisions

{{bailly

|btext=<i>att.</i> [[ἁνύω]], <i>impf.</i> ἥνυον, <i>ao.</i> [[ἥνυσα]], <i>pf.</i> [[ἥνυκα]];<br /><i>Pass. f.</i> ἁνυσθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἡνύσθην]], <i>pf.</i> [[ἥνυσμαι]];<br /><b>1</b> mener à terme, accomplir, achever <i>souvent avec idée de vitesse</i> : [[ἔργον]] OD une œuvre ; ἀρωγὰν ἔς τινα SOPH apporter du secours à qqn ; θάνατον SOPH accomplir un meurtre ; οὐδὲν ἀ. HDT ne venir à bout de rien, ne rien faire de bon ; σμικρόν, πολλὰ ἀ. ATT parvenir à un résultat de peu d'importance, de grande importance ; avec un part. : [[οὐκ]] [[ἀνύω]] φθονέουσα IL je ne gagne rien à être jalouse ; avec un inf. : στρατὸς ἥνυσε [[περᾶν]] ESCHL l'armée réussit à passer ; avec un adj. : [[εὐδαίμων]] ἁνύσει SOPH il finira par être heureux ; <i>abs. en parl. d'oracles</i> accomplir ; avec une prop. inf. amener à ce résultat que ; <i>abs.</i> ne pas perdre de temps : [[οὐ]] μέλλειν, ἀλλ’ ἁνύτειν AR ne pas perdre de temps, mais faire vite ; ἅνυε πράττων AR fais vite ; λέγ’ ἁνύσας AR dis vite ; ἁν. ὁδόν, πλοῦν mener à bien un voyage, une traversée ; ὅσσον [[νηῦς]] ἤνυσεν (<i>s.e.</i> ὁδοῦ) OD tout l'espace que parcourt un navire (en un jour) ; [[ἀν]]. θαλάσσης [[ὕδωρ]] OD faire la traversée complète (le plus vite possible) ; <i>abs.</i> ἁνύτειν <i>ou</i> ἁνύειν parvenir : πρὸς πόλιν SOPH, ἐπὶ ἀκτάν EUR à la ville, au rivage ; ᾃδαν SOPH descendre aux enfers;<br /><b>2</b> faire pousser, faire croître ; <i>Pass.</i> croître, grandir;<br /><b>3</b> faire sourdre, faire jaillir;<br /><b>4</b> amener à sa fin, faire périr, détruire, acc.;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἀνύομαι (<i>f.</i> ἀνύσομαι, <i>att.</i> ἁνύσομαι) mener à terme pour soi, venir à bout de : [[τι]] de qch ; [[παρά]] τινος ESCHL obtenir qch de qqn.<br />'''Étymologie:''' DELG <i>skr.</i> sanoti, gagner.

}}

{{ls

{{lsm

|lsmtext='''ἀνύω:''' Αττ. [[ἀνύτω]] ή [[ἁνύτω]]· παρατ. <i>ἤνυον</i>, μέλ. ἀνύσω [ᾰνῠ-]· αόρ. αʹ <i>ἤνυσα</i>, Επικ. <i>ἄνυσσα</i>· παρακ. <i>ἤνῠκα</i> — Παθ., παρακ. <i>ἤνυσμαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἠνήσθην</i> (από το [[ρήμα]] [[ἄνω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[επηρεάζω]], [[κατορθώνω]], [[επιτυγχάνω]], [[ολοκληρώνω]], Λατ. conficere, με αιτ. πράγμ., σε Όμηρ. κ.λπ.· απόλ., <i>οὐδὲν ἤνυε</i>, δεν έκανε [[καλά]], σε Ηρόδ.· με αιτ. και απαρ., πραγματοποίησε, έφερε τα πράγματα ώστε να..., σε Σοφ. — Μέσ., [[επιτυγχάνω]] για το όφελος κάποιου, σε Ομήρ. Οδ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[επιφέρω]] [[τέλος]], [[καταστρέφω]], σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[ολοκληρώνω]] [[ταξίδι]], ὅσσον [[νηῦς]] ἤνυσεν, τόσο όσο μπορεί ένα [[πλοίο]] να κάνει, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, ἀν. θαλάσσης [[ὕδωρ]], φθάνει ως το θαλασσινό [[νερό]], στο ίδ.<br /><b class="num">4.</b> απόλ. στην Αττ., [[καταφθάνω]], <i>πρὸς πόλιν</i>, σε Σοφ.· <i>ἐπὶ ἀκτάν</i>, σε Ευρ.· επίσης, [[θάλαμον]] ἀνύτειν, φθάνει στη νυφική [[κάμαρα]], σε Σοφ.· με απαρ., <i>ἤνυσεπερᾶν</i>, κατόρθωσε να περάσει, σε Αισχύλ.· και με επίθ. το [[εἶναι]]παραλείπεται, [[εὐδαίμων]] ἀνύσει, θα γίνει [[ευτυχισμένος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">5.</b> Παθ., λέγεται για το χρόνο, [[καταλήγω]], σε Θεόκρ.<br /><b class="num">6.</b> Παθ. επίσης λέγεται για πρόσωπα, [[μεγαλώνω]], αναπτύσσομαι, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">7.</b> [[λαμβάνω]], [[προμηθεύομαι]], <i>φορβάν</i>, σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> με μτχ., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα, δεν [[κερδίζω]] [[τίποτα]] από φθόνο, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">III.</b> κάνω [[γρήγορα]], [[επισπεύδω]], σε Αριστοφ.· [[έπειτα]] όπως το [[φθάνω]], <i>ἄνυε πράττων</i>, κάνε [[γρήγορα]] γι' αυτό, στον ίδ.· <i>ἄνυσον ὑποδησάμενος</i>, κάνε [[γρήγορα]] και [[βάλε]] τα υποδήματά [[σου]], στον ίδ.· επίσης <i>ἀνύσας</i> με προστ., <i>ἄνοιγ' ἄνοιγ' ἀνύσας</i>, βιάσου και άνοιξε την πόρτα, στον ίδ.· <i>ἀνύσας τρέχε</i>, <i>λέγ' ἀνύσας</i>, στον ίδ. κ.λπ.

}}

{{mdlsj

|mdlsjtxt=[the Verb ἄνω]<br /><b class="num">I.</b> to [[effect]], [[achieve]], [[accomplish]], [[complete]], Lat. conficere, c. acc. rei, Hom., etc.; absol., οὐδὲν ἤνυε he did no [[good]], Hdt.; c. acc. et inf. to [[bring]] to [[pass]] that . ., Soph.:—Mid. to [[accomplish]] for one's own [[advantage]], Od., Plat., etc.<br /><b class="num">2.</b> to make an end of, [[destroy]], Hom., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[finish]] a [[journey]], ὅσσον [[νηῦς]] ἤνυσεν [[much]] as a [[ship]] can do, Od.; so, ἀν. θαλάσσης [[ὕδωρ]] to make its way [[over]] the sea [[water]], Od.<br /><b class="num">4.</b> in [[attic]] absol. to make one's way, πρὸς πόλιν Soph.; ἐπὶ ἀκτάν Eur.; also, [[θάλαμον]] ἀνύτειν to [[reach]] the [[bridal]] [[chamber]], Soph.; with inf., ἤνυσε [[περᾶν]] succeeded in [[crossing]], Aesch.; and with an adj., [[εἶναι]] [[being]] omitted, [[εὐδαίμων]] ἀνύσει [[will]] [[come]] to be [[happy]], Soph.<br /><b class="num">5.</b> Pass. of [[time]], to [[come]] to an end, Theocr.<br /><b class="num">6.</b> in Pass. also of persons, to [[grow]] up, Aesch.<br /><b class="num">7.</b> to get, [[procure]], φορβάν Soph., etc.<br /><b class="num">II.</b> with a partic., οὐκ [[ἀνύω]] φθονέουσα I [[gain]] [[nothing]] by gruding, Il.<br /><b class="num">III.</b> to do [[quickly]], make [[haste]], Ar.; then, like [[φθάνω]], ἄνυε πράττων make [[haste]] [[about]] it, Ar.; ἄνυσον ὑποδησάμενος make [[haste]] and get [[your]] shoes on, Ar.; also ἀνύσας with an imperat., ἄνοιγ', ἄνοιγ' ἀνύσας make [[haste]] and [[open]] the [[door]], Ar.; ἀνύσας τρέχε, λέγ' ἀνύσας Ar., etc.

}}