3,277,301
edits
κέντρον: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=ου (τό) :<br /><b>I.</b> aiguillon ; <i>fig.</i> stimulant, excitant ; aiguillon (de la douleur, du désir);<br /><b>II.</b> aiguillon d'un animal, dard (d'un scorpion, d'une abeille, <i>etc.</i>) ; <i>fig.</i> [[κέντρον]] ἐγκαταλείπειν PLAT laisser l'aiguillon dans l'esprit <i>en parl. de l'impression produite par un orateur éloquent</i>;<br /><b>III.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> fouet garni de clous;<br /><b>2</b> piquants du porc-épic;<br /><b>IV.</b> point central d'une circonférence : κύκλον κέντρῳ περιγράφειν PLUT tracer un cercle autour d'un point central ; κέντρῳ καὶ διαστήματι περιγράφειν PLUT limiter par une circonférence, circonscrire.<br />'''Étymologie:''' DELG [[κεντέω]]. | |btext=ου (τό) :<br /><b>I.</b> aiguillon ; <i>fig.</i> stimulant, excitant ; aiguillon (de la douleur, du désir);<br /><b>II.</b> aiguillon d'un animal, dard (d'un scorpion, d'une abeille, <i>etc.</i>) ; <i>fig.</i> [[κέντρον]] ἐγκαταλείπειν PLAT laisser l'aiguillon dans l'esprit <i>en parl. de l'impression produite par un orateur éloquent</i>;<br /><b>III.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> fouet garni de clous;<br /><b>2</b> piquants du porc-épic;<br /><b>IV.</b> point central d'une circonférence : κύκλον κέντρῳ περιγράφειν PLUT tracer un cercle autour d'un point central ; κέντρῳ καὶ διαστήματι περιγράφειν PLUT limiter par une circonférence, circonscrire.<br />'''Étymologie:''' DELG [[κεντέω]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=κέντρον -ου, τό [κεντέω] gepunt voorwerp prikkel, prikstok, zweep (voor paarden); spreekw.:; πρὸς κέντρα λακτίζειν tegen de prikkel trappen (= weerbarstig zijn) Eur. Ba. 795; overdr. aandrang, prikkel:. κέντροις ἔρωτος door liefdesprikkels Eur. Hipp. 39; τρέφειν πόθου κέντρον de prikkel van het verlangen voeden Plat. Resp. 573a. prikkel, gesel, als martelwerktuig:. μάστιγάς τε καὶ κέντρα παραφέρειν ἐς τὸ μέσον de zwepen en prikkels te voorschijn te halen Hdt. 3.130.2. speld:. κέντρων τε τῶνδ’ οἴστρημα het prikken van deze spelden Soph. OT 1318. angel (van insect); overdr.: ἐς τούς τ’ ἔχοντας κέντρ’ ἀφιᾶσιν κακά en op de rijken richten zij (de armen) hun kwaadaardige pijlen Eur. Suppl. 242. geom. waar de punt van de passer staat middelpunt (van een cirkel). | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''κέντρον:''' τό<br /><b class="num">1)</b> [[кентр]], [[стрекало]] (κέντρῳ ἐπισπέρχειν Hom.; κέντρα ἡνιοχικὰ καὶ [[μάστιξ]] Plat.): πρὸς κέντρα λακτίζειν погов. Pind., Soph. etc. лягать стрекала, т. е. идти против рожна;<br /><b class="num">2)</b> [[колющее орудие]], [[игла]], [[скорпион]] (орудие пытки) Her.;<br /><b class="num">3)</b> pl. [[уколы]], [[мучения]] (κέντρα καὶ ὀδύναι Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[жало]] (sc. μελίττης Plat.; ἐντόμων Arst.; sc. τοῦ σκορπίου NT; τῷ κέντρῳ κεντεῖν Arph.): εἴς τινα κέντρα ἀφιέναι κακά Eur. злобно бранить кого-л.;<br /><b class="num">5)</b> [[кончик]], [[острие]] (τοῦ στροβίλου Plat.);<br /><b class="num">6)</b> [[membrum]] virile [[Sotades]] ap. Plut.;<br /><b class="num">7)</b> [[срединная точка]], [[средоточие]], [[центр]] (ἐκ τοῦ κέντρου ἀγόμεναι γραμμαί Arst.): κύκλον κέντρῳ [[περι]] γράφειν Plut. описать окружность из центра;<br /><b class="num">8)</b> [[побудительное начало]], [[побуждение]], [[желание]], [[страсть]]: κ. [[ἐμοῦ]] Soph. желание увидеться со мной; τῆς ἐχθίστης [[θεῶν]] δηχθεῖσα κέντροις Eur. (Федра), уязвленная побуждениями самой ненавистной из богинь, т. е. соблазненная Афродитой; ἐκπεπληγμένη κέντροις ἔρωτος Eur. терзаемая любовными страстями; κ. ἐγερτικὸν θυμοῦ Plut. волнующее душу начало, возбуждающая сила. | |||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 34: | Line 37: | ||
|lsmtext='''κέντρον:''' τό ([[κεντέω]]), [[κάθε]] αιχμηρό [[σημείο]]· <b>1. α)</b> το [[κέντρο]] των αλόγων, Λατ. [[stimulus]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· επίσης, βούκεντρο, σε Πλάτ.· παροιμ., <i>πρὸς κέντρα λακτίζειν</i>, βλ. [[λακτίζω]]. <b>β)</b> μεταφ., [[παρακίνηση]], [[παρόρμηση]], [[έναυσμα]], [[ερέθισμα]], [[κίνητρο]], σε Αισχύλ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> όργανο βασανισμού, σε Ηρόδ.· μεταφ. στον πληθ., βασανιστήρια, σουβλιές, οξείς πόνοι, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[κεντρί]] [[μελισσών]] και [[σφηκών]], σε Αριστοφ.· λέγεται για σκορπιό, σε Δημ.· μεταφ., λέγεται για την [[εντύπωση]] που έκανε ο [[Σωκράτης]], [[ὥσπερ]] [[μέλιττα]] τὸ κ. ἐγκαταλιπών, σε Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> περιστρεφόμενο [[σκέλος]] διαβήτη, [[κέντρο]] κύκλου, στον ίδ. | |lsmtext='''κέντρον:''' τό ([[κεντέω]]), [[κάθε]] αιχμηρό [[σημείο]]· <b>1. α)</b> το [[κέντρο]] των αλόγων, Λατ. [[stimulus]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· επίσης, βούκεντρο, σε Πλάτ.· παροιμ., <i>πρὸς κέντρα λακτίζειν</i>, βλ. [[λακτίζω]]. <b>β)</b> μεταφ., [[παρακίνηση]], [[παρόρμηση]], [[έναυσμα]], [[ερέθισμα]], [[κίνητρο]], σε Αισχύλ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> όργανο βασανισμού, σε Ηρόδ.· μεταφ. στον πληθ., βασανιστήρια, σουβλιές, οξείς πόνοι, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[κεντρί]] [[μελισσών]] και [[σφηκών]], σε Αριστοφ.· λέγεται για σκορπιό, σε Δημ.· μεταφ., λέγεται για την [[εντύπωση]] που έκανε ο [[Σωκράτης]], [[ὥσπερ]] [[μέλιττα]] τὸ κ. ἐγκαταλιπών, σε Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> περιστρεφόμενο [[σκέλος]] διαβήτη, [[κέντρο]] κύκλου, στον ίδ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''κέντρον''': τό, ([[κεντέω]]) ὀξὺ [[ἄκρον]], [[ὀξεῖα]] [[αἰχμή]]· 1) κεντρί, [[κέντρον]] διὰ τοὺς ἵππους, Λατ. stimulus, ἵπποι [[ἄνευ]] κέντροιο θέοντες Ἰλ. Ψ. 387, πρβλ. 430, Σοφ. Ο. Τ. 809, Ἀριστοφ. Νεφ. 1297, Ξεν. Κύρ. 7, 1, 29, κτλ.· κέντρῳ μεσολαβεῖ Αἰσχύλ. Εὐμ. 157· κ. διπλᾶ Σοφ. Ο. Τ. 809·- παρ’ Ἀττ. [[συχνάκις]] = τῷ Ὁμηρικῷ [[βουπλήξ]], [[βούκεντρον]], «φκέντρι», κέντροις καὶ μάστιξιν Πλάτ. Νόμ. 777 Α, κτλ.·- παροιμ., πρὸς κέντρα λακτίζειν (ἴδε [[λακτίζω]] 2)· δεῖ… κέντρου [[πολλάκις]], οὕτω δὲ καὶ χαλινοῦ Λογγῖν. 2. 2, πρβλ. Κικ. ad M. Brutum Epist. 56· ἐν χρήσει ὡς [[σύμβολον]] τυραννίδος, λαβὼν… χερσὶ κέντρα κηδεύει πόλιν Σοφ. Ἀποσπ. 606. β) μεταφορ., [[παρακίνησις]], [[παρόρμησις]], Πινδ. Ἀποσπ. 89, Αἰσχύλ. Πρ. 693, 598, πρβλ. Εὐμ. 427· κέντροις ἔρωτος Εὐρ. Ἱππ. 39, πρβλ. 1303· πόθου κ. Πλάτ. Πολ. 573 Α, πρβλ. Φαῖδρ. 251 Ε· κ. ἐγερτικὸν θυμοῦ Πλουτ. Λυκοῦργ. 21· κέντρα πτολέμοιο, ἐπὶ τῶν Ἀργείων, Χρησμ. παρὰ τῷ Σχολ. Θεοκρ. 14. 48· [[ἀλλά]], κ. ἐμοῦ, ἐπιθυμία δι’ ἐμέ, Σοφ. Φιλ. 1039. 2) κολαστήριον [[ὄργανον]], Ἡρόδ. 3. 130·- μεταφορ., ἐν τῷ πληθ., βάσανοι, ὀδύναι, Σοφ. Τρ. 839· τὰ ἐν Ο. Τ. 1318 κέντρα ἀναφέρονται εἰς τὰς περόνας, δι’ ὧν ὁ [[Οἰδίπους]] ἐτύφλωσεν ἑαυτόν. 3) ἡ αἰχμὴ τοῦ δόρατος, Πολύβ. 6. 22, 4. 4) ἡ κορυφὴ ἢ τὸ [[κέντρον]] στροβίλου, ῥόμβου, κοιν. «σβούρου», Πλάτ. Πολ. 436D. 5) ἐπὶ ζῴων, α) τὸ [[κέντρον]] τῶν μελισσῶν καὶ σφηκῶν, Ἀριστοφ. Σφ. 225, 406, κ. ἀλλ.· τῶν [[σκορπίων]], Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 4. 5, 58·- [[ἐντεῦθεν]], μεταφορ., ἐπὶ κακῶν ἀνθρώπων, ἐς τοὺς ἔχοντας κέντρ’ ἀφιᾱσιν Εὐρ. Ἱκέτ. 242· πορεύεται, [[ὥσπερ]] [[σκορπίος]], ἠρκὼς τὸ κ. Δημ. 786. 4· [[ὡσαύτως]], ἐπὶ τῆς ἐντυπώσεως, τῆς καταλειπομένης εἰς τοὺς ἀκροωμένους ἐκ τῶν λόγων τοῦ Περικλέους, [[κέντρον]] ἐγκατέλειπε τοῖς ἀκροωμένοις Εὔπολις ἐν «Δήμοις» 6· [[οὕτως]] ἐπὶ τοῦ Σωκράτους, [[ὥσπερ]] [[μέλιττα]] τὸ κ. ἐγκαταλιπὼν Πλάτ. Φαίδων 91C. β) τὸ [[πλῆκτρον]] ἀλεκτρυόνος, Γεωπ. 14. 7, 17. γ) [[ἄκανθα]] τοῦ τοξότου, θαλασσίου τινὸς ζῴου ἔχοντος ὁμοιότητα πρὸς τὸν ἐχῖνον, Αἰλ. π. Ζ. 12. 26. δ) = [[πόσθη]], Σωτάδ. παρὰ Στοβ. 2. 11 Α. 6) τὸ μὴ περιστρεφόμενον [[σκέλος]] τοῦ διαβήτου, Πλάτ. Πολ. 436D, Βιτρούβ. 3. 1· [[καθόλου]], τὸ [[κέντρον]] κύκλου, Πλάτ. Τίμ. 54 Ε, 55Β, Ἀριστ. Ἀναλυτ. Πρότ. 1. 24, 2, κ. ἀλλ.· κύκλον κέντρῳ περιγράφειν, [[γράφω]] κύκλον, Πλουτ. Ρωμ. 11· τὸ κ. τᾱς σφαίρας Τίμ. Λοκρ. 100 Ε·- μεταφορ., κ. καὶ διαστήματι περιγράφειν Πλούτ. 2. 513C, 524F. 7) [[ἧλος]] ἢ [[γόμφος]], Παυσ. 10. 16, 1. ΙΙ. σκληρόν τι [[ἔκφυμα]] ἐντὸς λίθου, Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 5. 2, 3, Πλίν. 37. 10, κτλ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
