3,274,919
edits
γηθέω: Difference between revisions
From LSJ
m
pape replacement
m (Text replacement - "εῑς" to "εῖς") |
m (pape replacement) |
||
| Line 23: | Line 23: | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[rejoice]] (Il.).<br />Other forms: Dor. [[γαθέω]], perf. [[γέγηθα]], Dor. [[γέγαθα]], aor. [[γηθῆσαι]], [[γαθῆσαι]]; late pres. [[γήθομαι]], [[γήθω]], [[γάθω]]<br />Derivatives: [[γηθοσύνη]] (Il.), [[γηθόσυνος]] (Il.; cf. Risch 138f.; late [[γῆθος]] n. (Epicur.) and [[γηθαλέος]] (Androm., ap. Gal.). Also <b class="b3">γᾶσσαν ἡδονήν</b> H., if with Baunack Philol. 70, 376 < <b class="b3">*γαθ-ι̯αν</b>.<br />Origin: IE [Indo-European] 9353] <b class="b2">*geh₂dʰ-</b>? [[be glad]]<br />Etymology: Because of Lat. [[gaudeō]], [[gāvīsus sum]] one reconstructed for [[γηθέω]] a form <b class="b3">*γαϜ-εθ-έω</b> (s. Schwyzer 703). But the contraction would have to be very early (Kretschmer Glotta 4, 324 and 337 against Jacobsohn KZ 43, 42ff.) and would have influenced the perfect (orig. <b class="b3">*γέ-γαϜ-α</b> to [[γαίω]]?; cf. Chantraine Gramm. hom. 1, 429). The same root in [[γαίω]] < <b class="b3">*γαϜ-ι̯ω</b>, [[γάνυμαι]] (s. vv.). The present <b class="b2">*gāu-̯edh-eiō</b> would be a remarkable IE formation, and is quite isolated. One now compares Toch. B [[katk-]] [[be glad]] (< <b class="b2">*geh₂dʰ-sk-</b>) and reconstructs for Greek simply <b class="b2">*geh₂dʰ-</b> (LIV, Adams Dict. 150). One compared further Lit. <b class="b2"> | |etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[rejoice]] (Il.).<br />Other forms: Dor. [[γαθέω]], perf. [[γέγηθα]], Dor. [[γέγαθα]], aor. [[γηθῆσαι]], [[γαθῆσαι]]; late pres. [[γήθομαι]], [[γήθω]], [[γάθω]]<br />Derivatives: [[γηθοσύνη]] (Il.), [[γηθόσυνος]] (Il.; cf. Risch 138f.; late [[γῆθος]] n. (Epicur.) and [[γηθαλέος]] (Androm., ap. Gal.). Also <b class="b3">γᾶσσαν ἡδονήν</b> H., if with Baunack Philol. 70, 376 < <b class="b3">*γαθ-ι̯αν</b>.<br />Origin: IE [Indo-European] 9353] <b class="b2">*geh₂dʰ-</b>? [[be glad]]<br />Etymology: Because of Lat. [[gaudeō]], [[gāvīsus sum]] one reconstructed for [[γηθέω]] a form <b class="b3">*γαϜ-εθ-έω</b> (s. Schwyzer 703). But the contraction would have to be very early (Kretschmer Glotta 4, 324 and 337 against Jacobsohn KZ 43, 42ff.) and would have influenced the perfect (orig. <b class="b3">*γέ-γαϜ-α</b> to [[γαίω]]?; cf. Chantraine Gramm. hom. 1, 429). The same root in [[γαίω]] < <b class="b3">*γαϜ-ι̯ω</b>, [[γάνυμαι]] (s. vv.). The present <b class="b2">*gāu-̯edh-eiō</b> would be a remarkable IE formation, and is quite isolated. One now compares Toch. B [[katk-]] [[be glad]] (< <b class="b2">*geh₂dʰ-sk-</b>) and reconstructs for Greek simply <b class="b2">*geh₂dʰ-</b> (LIV, Adams Dict. 150). One compared further Lit. <b class="b2">džaugiúos</b> [[be glad]], if from <b class="b2">*gaudžiúos</b> (Hirt BB 24, 280). | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''γηθέω:''' Δωρ. γᾱθέω, μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. | |lsmtext='''γηθέω:''' Δωρ. γᾱθέω, μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐγήθησα</i>· Επικ. <i>γήθησα</i>, παρακ. [[γέγηθα]]· Δωρ. <i>γέγᾱθα</i> (με [[σημασία]] ενεστ.), υπερσ. <i>ἐγεγήθειν</i>, Επικ. <i>γεγήθειν</i> ([[γαίω]])· [[χαίρω]], [[αγάλλομαι]], σε Όμηρ.· με αιτ. πράγμ., τίςἂν [[τάδε]] γηθήσειεν; σε Ομήρ. Ιλ.· με μτχ. <i>γηθήσει προφανείσα</i> (αιτ. δυϊκ.), θα χαρεί με την εμφάνισή μας, στο ίδ.· γέγηθας [[ζῶν]], χαίρεσαι με το να ζεις, με τη [[ζωή]], σε Σοφ.· γεγηθέναι [[ἐπί]] τινι, στον ίδ.· μτχ. <i>γεγηθώς</i>, όπως το <i>χαίρων</i>, Λατ. [[impune]], στον ίδ. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''γηθέω''': (seit Il.),<br />{gēthéō}<br />'''Forms''': dor. [[γαθέω]], Perf. [[γέγηθα]] (poet. seit Il.), dor. [[γέγαθα]], Aor. γηθῆσαι, γαθῆσαι (Hom., Pi. usw.), spätes Präs. γήθομαι, [[γήθω]], γάθω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[sich freuen]].<br />'''Derivative''': Wenige Ableitungen: [[γηθοσύνη]] (ep. seit Il., Ph.), [[γηθόσυνος]] [[freudig]] (poet. seit Il.; vgl. Risch 138f., dazu Porzig Satzinhalte 227 mit Versuch, die Wörter bildungsgeschichtlich einzuordnen; s. auch Frisk Eranos 43, 220); spät [[γῆθος]] n. (Epikur., Plu. u. a.) und [[γηθαλέος]] (Androm., ap. Gal.). Außerdem noch | |ftr='''γηθέω''': (seit Il.),<br />{gēthéō}<br />'''Forms''': dor. [[γαθέω]], Perf. [[γέγηθα]] (poet. seit Il.), dor. [[γέγαθα]], Aor. γηθῆσαι, γαθῆσαι (Hom., Pi. usw.), spätes Präs. γήθομαι, [[γήθω]], γάθω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[sich freuen]].<br />'''Derivative''': Wenige Ableitungen: [[γηθοσύνη]] (ep. seit Il., Ph.), [[γηθόσυνος]] [[freudig]] (poet. seit Il.; vgl. Risch 138f., dazu Porzig Satzinhalte 227 mit Versuch, die Wörter bildungsgeschichtlich einzuordnen; s. auch Frisk Eranos 43, 220); spät [[γῆθος]] n. (Epikur., Plu. u. a.) und [[γηθαλέος]] (Androm., ap. Gal.). Außerdem noch γᾶσσαν· ἡδονήν H., falls mit Baunack Philol. 70, 376 aus *γαθι̯αν.<br />'''Etymology''': Wegen lat. ''gaudeō'', ''gāvīsus'' ''sum'' wird [[γηθέω]] gewöhnlich auf *γαϝεθέω (evtl. -αθέω) zurückgeführt, das seinerseits als *γαϝεθέω zu zerlegen ist (vgl. Schwyzer 703). Die Kontraktion muß sehr früh gefolgt sein (Kretschmer Glotta 4, 324 und 337 gegen Jacobsohn KZ 43, 42ff.) und auch für das Perfekt (urspr. *γέγαϝα zu [[γαίω]]?; vgl. Chantraine Gramm. hom. 1, 429) maßgebend gewesen sein. Dadurch wird Anschluß an [[γαίω]] aus *γαϝι̯ω, [[γαῦρος]], [[γάνυμαι]] ermöglicht (s. dd.). Das graeco-lat. Präsens *''gāu̯edheiō'', das als alte idg. Bildung auffallend ist, steht im Ganzen isoliert da; in Betracht kommt immerhin lit. ''džaugiúos'' [[sich freuen]], falls aus *''gaudžiúos'' umgestellt (Hirt BB 24, 280).<br />'''Page''' 1,303-304 | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=fut. γηθήσω, perf. [[γέγηθα]], mit Präsensbedeutung, <i>sich freuen</i>; Hom. oft: <i>Il</i>. 14.140 Ἀχιλλῆος [[κῆρ]] γηθεῖ ἐνὶ στήθεσσι, [[varia lectio|v.l.]] γήθει; 7.127 [[Πηλεύς]], ὃς μέγ' ἐγήθεεν, vgl. Scholl.; 7.214 τὸν Ἀργεῖοι μὲν ἐγήθεον εἰσορόωντες, [[varia lectio|v.l.]] μέγ' ἐγήθεον, <i>Scholl. Didym</i>.; 8.559 γέγηθε φρένα [[ποιμήν]], im [[Herzen]]; 11.683 γεγήθει φρένα [[Νηλεύς]], imperfect.; 13.494 αἰνείᾳ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι γεγήθει; 13.416 ἀλλά ἕ φημι γηθήσειν κατὰ θυμόν; mit [[Partizip]] aor., <i>Od</i>. 13.226 τὴν δ' Ὀδυσεὺς γήθησεν [[ἰδών]]; <i>Il</i>. 8.278 τὸν δὲ ἰδὼν γήθησεν [[Ἀγαμέμνων]]; 7.189 γήθησε δὲ θυμῷ, im [[Herzen]]; <i>Od</i>. 7.269 γήθησε δέ [[μοι]] φίλον [[ἦτορ]] δυσμόρῳ; 12.88 οὐδέ κέ τίς μιν γηθήσειεν [[ἰδών]]; das, [[worüber]] man sich freut, im accus.: <i>Il</i>. 9.77 τίς ἂν τάδε γηθήσειεν, vgl. <i>Scholl. Aristonic</i>.; 8.377, 378 ἢ νῶι [[Ἕκτωρ]] γηθήσει προφανείσα ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας, Zenodot las γηθήσει προφανείσας ἰδὼν ἐς δοῦπον ἀκόντων, s. Scholl.; mit [[χαίρω]] [[verbunden]], <i>Od</i>. 13.250 γήθησεν δὲ Ὀδυσσεὺς χαίρων ᾗ γαίῃ πατρωίῃ; <i>Il</i>. 1.255 ἦ κεν γηθήσαι [[Πρίαμος]] Πριάμοιό τε παῖδες, ἄλλοι τε [[Τρῶες]] [[μέγα]] κεν κεχαροίατο θυμῷ, vgl. Scholl. Herodian.; <i>Od</i>. 15.165 οἱ δὲ ἰδόντες γήθησαν, καὶ πᾶσιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη, sie freuten sich über den [[Anblick]]. – [[Folgende]]: τινί, über etwas, Hes. <i>Sc</i>. 116 μύθῳ γηθήσας, [[varia lectio|v.l.]] θυμῷ; [[γέγηθα]] [[ζῶν]] Soph. <i>Phil</i>. 1021; πίνων Eur. <i>Cycl</i>. 167; γέγαθεν ἐν ἀρεταῖς Pind. <i>N</i>.3.32; ἃν περὶ ψυχὰν γάθησεν <i>P</i>. 4.122; Ar. <i>Pax</i> 335, und [[öfter]] im perf., wie Plat., z.B. <i>Phaedr</i>. 251b, und Folgde; ἐπί τινι Dem. 18.323. S. [[γήθω]]. | |||
}} | }} | ||
