ἐπιστάτης: Difference between revisions

|Definition=ου, ὁ, ([[ἐφίσταμαι]])<br><span class="bld">A</span> [[one who stands near]] or [[one who stands by]]: hence, like [[ἱκέτης]], [[suppliant]], οὐ σύ γ' ἂν . . σῷ ἐπιστάτῃ οὐδ' ἅλα δοίης ''Od.17.455''.<br><span class="bld">2</span>. in [[battle]]-[[order]], [[one's rear-rank man]], ''X.Cyr.'' 3.3.50, ''8.1.10'', al.<br><span class="bld">b</span>. also, [[even numbers]] in a [[λόχος]], Ascl.Tact.2.3, ''Arr.Tact.''6.6.<br><span class="bld">II</span>. [[one who stands]] or [[one who is mounted upon]], [[ἁρμάτων ἐπιστάτης]], of a [[charioteer]], ''S.El.''702, ''E.Ph.''1147; ἐλεφάντων ἐπιστάτης, of the [[driver]], ''Plb.1.40.11''.<br><span class="bld">2</span>. [[one who is set over]], [[chief]], [[commander]], ''A.Th.''816 (''815''); ὅπλων ''Id.Pers.''379; ποιμνίων ἐπιστάτης ''S.Aj.''27; ἐρετμῶν ἐπιστάτης ''E.Hel.'' 1267; θύματος ἐπιστάτης ''Id.Hec.''223; but ταύρων πυρπνόων ζεύγλῃσι [[master]]ing them with... ''Id.Med.''478; ἐνόπτρων καὶ μύρων, of the Trojans, ''Id.Or.''1112; ἐπιστάτης Κολωνοῦ, of a [[tutelary]] [[god]], ''S.OC''889; [καιρὸς] ἀνδράσιν μέγιστος ἔργου παντός ἐστ' ἐπιστάτης ''Id.El.''76; also in Prose, ἐπιστάτης γενέσθαι τῶν λόγων ἴσους καὶ κοινούς [[judge]]s, ''And.4.7''; ποίας ἐργασίας ἐπιστάτης; Answ. ἐπιστάτης τοῦ ποιῆσαι δεινὸν λέγειν (where it = [[ἐπιστήμων]]) ''Pl.Prt.''312d; πραγμάτων ''Isoc.4.121''; ἐπιστάται ἄθλων [[steward]]s of [[game]]s, ''Pl.Lg.''949a, cf. ''X.Lac.''8.4; of a pilot, ''Id.Oec.''21.3; [[supervisor]] of [[training]], ''Pl. R.''412a, ''X.Mem.''3.5.18 (pl.); ἐπιστάτης τῶν παίδων IG12(1).43 (Rhodes); τῶν ἐφήβων Inscr.Prien.112.73 (i B.C.): voc. [[ἐπιστάτα]] = [[master]], [[rabbi]], Ev. Luc.5.5, al.<br><span class="bld">III</span>. [[president]] of a [[board]] or [[assembly]]: at Athens, ἐπιστάτης τῶν πρυτάνεων [[chairman]] of [[βουλή]] and [[ἐκκλησία]] in cent. v, ''Arist. Ath.''44.1, later, [[keeper]] of Treasury or Archives, IG3.841, etc.; [[ἐπιστάτης]] τῶν προέδρων [[chairman]] of [[βουλή]] and [[ἐκκλησία]] from cent.iv, ''Aeschin. 3.39'', ''D.22.9'', etc.; ἐπιστάτης ὁ ἐκ τῶν προέδρων IG22.204.31 (iv B.C.); in other Greek states, ib.12(1).731 (Rhodes), 12(7).515.116, 125 (Amorgos), etc.; ἐπιστάτης τῶν νομοθετῶν ib.22.222; ἐπιστάτης τῶν δικαστῶν LW1539 (Erythrae).<br><span class="bld">2</span>. [[overseer]], [[superintendent]], in [[charge]] of any [[public]] [[building]] or [[work]]s, τοῦ νεὼ τοῦ ἐν πόλει, i.e. of the [[temple]] of [[Athena Polias]], IG12.372; ἱεροῦ ''UPZ''42.22 (ii B.C.); ἐπιστάτης τῶν ἔργων [[clerk]] of the [[work]]s, ''D.18.114'', ''[[LXX]] Ex.''1.11 (pl.); τῶν δημοσίων ἔργων ''Aeschin.3.14''; ἐπιστάτης τοῦ ναυτικοῦ ib.222; ἐπιστάτης τῆς Ἀκαδημείας Hyp.Dem.Fr.7; τοῦ Μουσείου OGI104.4 (ii B.C.); τῶν κοπρώνων ''D.25.49''.<br><span class="bld">3</span>. [[governor]], [[administrator]], τῆς πόλεως OGI254.3 (Babylon, ii B.C.), cf. IG12(3).320.7 (Thera, iii B.C.), OGI479.7 (Dorylaeum, ii A.D.); [[κώμη]]ς [[local]] [[magistrate]], Arch.Pap.4.38.<br><span class="bld">4</span>. = [[προστάτης]], Lat. [[patronus]], IG14.1317.<br><span class="bld">IV</span>. in ''Ar.Av.''437, = [[χυτρόπους]], Ar.Byz. ap. ''Eust.1827.45''; other explanations, ibid., cf.Sch.Ar.l.c.: [[τοὐπιστάτου]] is fr. [[ἐπίστατος]], = [[πυρίστατος]], Anon. ap. ''Eust.1827.56'': dub. sens. in BpW1892.514; cf. [[ἐπίστατον]].

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0983.png Seite 983]] ὁ, 1) der Herantretende, so nur Od. 17, 455, οὐ σύγ' ἂν ἐξ οἴκου σῷ ἐπιστάτῃ οὐδ' ἅλα δοίης; nach VLL. ἀπὸ τοῦ ἐφίσ τασθαι τῇ τραπέζῃ, der an dich herantritt, dich anspricht, der Bettler. – 2) der auf Etwas steht, ἁρμάτων Soph. El. 692 Eur. Phoen. 1154, Kämpfer zu Wagen. So auch ἐλεφάντων Pol. 1, 40, 11. – 3) der hinter Einem steht, der Hintermann im Treffen, Xen. Cyr. 3, 3, 59. 8, 1, 10; Arr. vom Hirten. – 4) der Vorsteher, Aufseher, bei Aesch. Spt. 797 dem [[στρατηγός]] entsprechend; ὅπλων Pers. 371; ποιμνίων Soph. Ai. 27; vom Schutzgott, O. C. 893, καιρὸς [[ὅςπερ]] ἀνδράσιν [[μέγιστος]] ἔργο υ παντός ἐστ' [[ἐπιστάτης]] El. 76, »die Stunde, die ordnend über jede That der Menschen wacht,« nach Donner, ἐρετμῶν, ταύρων, Lenker, Lenker. Eur. Hel. 1267 Med. 478, der Fürst, Xen. Cyr. 8, 1, 6, übh. der Etwas leitet, besorgt, ἐργασίας Plat. Prot. 312 d; ποιμνίων Legg. X, 906 a; γυμνικῶν ἄθλων ἐπ. καὶ βραβεῖς XII, 949 a; οἱ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν ἐπ. Xen. Lac. 8, 4. In Athen bes. – a) der täglich durchs Loos ernannte Vorsteher der Prytanen, der in den Sitzungen des Raths und in den Volksversammlungen den Vorsitz führt, Dem. u. a. Or. oft; vgl. Hermanns Staatsalterth. §. 127. – b) ἐπιστάται τῶν δημοσίων ἔργων, Aufseher über die Staatsbauten, zu denen die τειχοποιοί, ὁδοποιοί u. ä., auch ἐπιστάται τῶν ὑδάτων, Wasserbauinspectoren gehören, Herm. a. a. O. §. 149, 7 u. Böckh Staatshh. I p. 218. – c) Vorsteher der Tempel, Inscr., vgl. Böckh a. a. O. p. 173. – Bei Plat. Prot. 312 d, ἐπιστ. τοῦ ποιῆσαι δεινὸν λέγειν, liegt darin auch der Begriff des Kundigen. – Ar. Av. 436, κρεμάσατον τύχῃ 'γαθῇ εἰς τὸν ἰπνὸν [[εἴσω]] πλησίον τοῦ 'πιστάτου, wird verschieden erkl., entweder als [[ἰπνολέβης]], od. als ein Thonbild des Hephästus, das auf dem Feuerheerde stand, od. ein Gestell, um Küchengeräthschaften aufzuhängen, od. der Dreifuß unter dem Mischgefäß, s. Schol. u. Böckh Inscr. I p. 20.

|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> qui se tient sur (un char);<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> qui préside à, préposé à, intendant, directeur, chef, gén. : ποιμνίων [[ἐπιστάτης]] SOPH préposé au soin des troupeaux ; ταύρων πυρπνόων ἐπιστάτην ζεύγλαισι EUR chargé de soumettre au joug les taureaux qui soufflaient la flamme ; <i>particul. à Athènes</i> épistate, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> le président des πρόεδροι, prytane qui préside, pour une journée, le Conseil et l'Assemblée du peuple ; c'est lui qui garde le sceau officiel et la clé du trésor;<br /><b>2</b> inspecteur des travaux publics, constructions, <i>etc.</i> ; préposé à l'organisation de certaines fêtes <i>ou</i> concours, <i>ou</i> à des tâches particulières (<i>e.g.</i> contrôler le port);<br /><b>3</b> [[qui se tient à la suite de]] <i>ou</i> derrière ; soldat du second rang;<br /><b>III.</b> [[qui se tient auprès]] ; suppliant;<br /><b>[[NT]]</b>: maître, enseignant.<br />'''Étymologie:''' [[ἐφίστημι]], et, au dernier sens, [[ἐπίσταμαι]], probabl. de même origine que [[ἐφίστημι]].

|trtx====superintendent===