3,270,625
edits
ἐκμαίνω: Difference between revisions
From LSJ
big3_13
(Bailly1_2) |
(big3_13) |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> ἐκμανῶ, <i>ao.</i> ἐξέμηνα ; <i>ao.2 Pass.</i> ἐξεμάνην;<br /><b>1</b> rendre fou, affoler ; <i>particul.</i> affoler de désir, de passion ; ἐκμ. πόθον SOPH exciter la passion ; <i>Pass.</i> avoir une passion folle : [[περί]] τινα pour qqn;<br /><b>2</b> rendre furieux ; <i>Pass.</i> être rendu furieux : [[ὑπό]] τινος par l’effet de qch ; ἐκμ. ἔς τινα être furieux contre qqn.<br />'''Étymologie:''' [[ἐκ]], [[μαίνω]]. | |btext=<i>f.</i> ἐκμανῶ, <i>ao.</i> ἐξέμηνα ; <i>ao.2 Pass.</i> ἐξεμάνην;<br /><b>1</b> rendre fou, affoler ; <i>particul.</i> affoler de désir, de passion ; ἐκμ. πόθον SOPH exciter la passion ; <i>Pass.</i> avoir une passion folle : [[περί]] τινα pour qqn;<br /><b>2</b> rendre furieux ; <i>Pass.</i> être rendu furieux : [[ὑπό]] τινος par l’effet de qch ; ἐκμ. ἔς τινα être furieux contre qqn.<br />'''Étymologie:''' [[ἐκ]], [[μαίνω]]. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">A</b> intr.<br /><b class="num">I</b> pres. en v. med. y aor. pas. en -η<br /><b class="num">1</b> medic., aor. [[sufrir un ataque de locura]] ἡ τοῦ Ἑρμοζύγου ἐκμανεῖσα ὀξέως [[ἄφωνος]] ἀπέθανεν Hp.<i>Prorrh</i>.1.17, cf. Hp.<i>Epid</i>.3.17.14, <i>Ep</i>.4.15, ἐλπὶς ἐκμανῆναι Hp.<i>Coac</i>.456, 632, παρεφρόνησε σφοδρῶς, ὡς ἐκμανῆναι Gal.17(1).786, c. giro prep. indic. causa καὶ [[ἔγωγε]] πολλοὺς οἶδα ... ἐκμανέντας ἐπὶ τοιαύταις κενώσεσιν Gal.11.170<br /><b class="num">•</b>pres. [[sufrir locura]], [[volverse loco]] ἐς τὸ πᾶν ἐκμαίνονται Aret.<i>SD</i> 1.6.10, μετεξέτεροι δὲ ὑπὸ ὀργῆς ἐκμαίνονται unos cuantos sufren locura acompañada de ira</i> Aret.<i>SD</i> 1.6.5, cf. <i>CA</i> 1.1.3<br /><b class="num">•</b>tb. de anim. [[ponerse rabioso]], [[enloquecer]] c. part. τὰς δὲ τίγρεις φασὶ περιτυμπανιζομένας ἐκμαίνεσθαι Plu.2.144d.<br /><b class="num">2</b> gener. [[sufrir arrebatos como de locura]], [[ponerse fuera de sí]], [[perder el juicio]] por determinadas pasiones (amor, odio, ira, venganza, etc.), καλὴν Κυβήβην τὸν ... Ἄττιν ... βοῶντα λέγουσιν ἐκμανῆναι <i>Anacreont</i>.12, c. giros prep. Τρωΐω<ι> δ' [ἐ] π' ἄν[δρι] ἐκμάνεισα de Helena loca de amor por un troyano</i> Alc.283.5, εἰς δὲ γυναῖκας ἐκμανείς καὶ τὴν τῶν ἀφροδισίων ἀκρασίαν I.<i>AI</i> 8.191, ὑπ' ἀκράτου ζηλοτυπίας ἐκμανείς I.<i>BI</i> 1.443, ἐκμανέντα ὑπὸ τοῦ θυμοῦ en un acceso de ira</i> Paus.4.9.8, cf. Plu.<i>Cic</i>.42, sin expresión de la causa τὸ ἐκμανὲν τοῦ πάθους de la pasión amorosa, Hld.10.19.1, ἐκμανέντος [[αὐτοῦ]] en una discusión, Arr.<i>Epict</i>.3.2.11, ὅπως ... μήθ' οἱ ἄνθρωποι κακῶς ἐκμαίνωνται ref. al apasionamiento de las competiciones deportivas, D.C.52.30.7.<br /><b class="num">3</b> c. giro prep. de finalidad [[descargar la furia o delirio sobre]] ἡ γὰρ Ἰνὼ ... λέγεται περὶ τὸν υἱὸν ἐκμανῆναι se cuenta que Ino descargó su locura sobre su hijo</i> Plu.2.267d, ἐξεμαίνετο εὐθὺς ἐς τοὺς Ἠπειρώτας Paus.1.11.5, c. ac. int. ταῦτα μὲν εἰς τοὺς οἰκηιοτάτους ὁ Καμβύσης ἐξεμάνη estas locuras cometió Cambises contra sus más allegados</i> Hdt.3.33, cf. 37, τοῦτον τοιαῦτα ἔς τε Ἑλληνίδας πόλεις ... ἐκμανέντα Paus.9.33.6.<br /><b class="num">4</b> del delirio báquico y los efectos del vino [[ser presa de delirio]], [[ponerse frenético]] αἱ περὶ τὸν Διόνυσον γυναῖκες ... ἐκμανεῖσαι Plu.2.249e, οἱ Ἰνδοὶ ... ὑπὸ τοῦ ἀκράτου ἐξεμάνησαν Luc.<i>Nigr</i>.5.<br /><b class="num">II</b> en perf. act. [[estar enloquecido]] c. ὑπό y gen. ἱέρειαν ὑπό του θεῶν ἐκμεμηνυῖαν una sacerdotisa enloquecida por obra de algún dios</i> Hld.1.2.6<br /><b class="num">•</b>[[estar enfurecido como un loco]] c. indic. de causa ὁ δὲ Θέρσανδρος ... πρὸς δὲ τὴν λύπην ἐξεμεμήνει Ach.Tat.6.7.3, εἰς τἄδικα διὰ τὸν σὸν πόθον οὕτως ἐκμεμηνυῖα Hld.7.20.5<br /><b class="num">•</b>de la mente [[estar fuera de sí]] c. dat. de causa ἔρωτι οὐρανίῳ σεσοβημένης κἀκμεμηνυῖας Ph.1.482.<br /><b class="num">B</b> tr., en v. act. en pres. y aor. sigm.<br /><b class="num">I</b> [[hacer enloquecer]], [[producir locura o desvarío]], [[volver loco]] frec. c. dat., medic. (νόσημα) τὴν ψυχὴν ἐκμαίνει ἀκρασίῃ τοῦ σώματος Aret.<i>SD</i> 1.1.2, abs. τὰ ... ἰώδεα ἐμέσματα μετὰ κωφώσιος ... ταχὺ ἐκμαίνει Hp.<i>Prorrh</i>.1.10, cf. Aret.<i>SD</i> 1.6.1<br /><b class="num">•</b>en cont. mítico o de fábula, c. dat. τοιῷδε φίλτρῳ τὸν σὸν ἐκμῆναι πόθον ref. Heracles, S.<i>Tr</i>.1142, αὐτὴν (τὴν Γεράναν) ἐξέμηναν τῇ πέρα τιμῇ Ael.<i>NA</i> 15.29<br /><b class="num">•</b>c. gen. [[enloquecer haciendo huir]] πᾶν τὸ θῆλυ σπέρμα Καδμείων ... ἐξέμηνα δωμάτων he hecho huir enloquecida de su morada toda la semilla femenil de los cadmeos</i> E.<i>Ba</i>.36, cf. Apollod.1.9.12<br /><b class="num">•</b>de anim. [[hacer enloquecer]], [[encabritar]] ταῦρος, φόβῳ τέτρωρον ἐκμαίνων ὄχον E.<i>Hipp</i>.1229, τὸ δὲ φάρμακον ... τὸν ταῦρον ἐξέμηνε Polyaen.8.43, διέστησέ τε αὐτὼ (ταύρω [[δύω]]) καὶ ἐξέμηνε κατ' ἀλλήλοιν Them.<i>Or</i>.22.279a.<br /><b class="num">II</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[volver loco]], [[trastornar]], [[alborotar]] c. dat. ἐκμαίνετον τὸν πατέρα τοῖς ὀρχήμασι Ar.<i>Fr</i>.603, c. adv. τὴν πόλιν ... οὕτως ἐξέμηνεν llevó a la ciudad a tal grado de locura</i> Aristid.<i>Or</i>.3.34<br /><b class="num">•</b>c. suj. abstr. [[hacer perder el juicio]] μὴ ὀργαὶ ἀτίθασοι ... τὴν διάνοιαν ἐκμήνωσιν Ph.2.272, ἐξέμηνε τὰ εἰρημένα τὴν Ἀρσάκην Hld.8.9.1, cf. Him.28.1, Thdt.<i>HE</i> 3.17.4, Gr.Naz.M.37.1340A, θέαμα πωλικῶν ἱπποδρόμων ... ἐκμαίνει νέους Amph.<i>Seleuc</i>.156, τί οὖν ἡμῖν τὸν χρηστὸν Ἄνυτον ἐξέμηνε; Lib.<i>Decl</i>.1.25<br /><b class="num">•</b>c. giros prep. de direcc., c. ἐπί y ac. de pers. [[suscitar un furor ciego contra]] ὑποψία μέν τις [[ἄδικος]] τῶν τινα ἐμοὶ πεπλησιακότων ἐξέμηνεν ἐπ' ἐμέ Lib.<i>Or</i>.1.257, cf. Him.40.6, Thdt.<i>HE</i> 3.6.4<br /><b class="num">•</b>c. εἰς y ac. [[incitar enloquecidamente hacia]] Ἔρως δὲ καὶ [[Διόνυσος]] ... ψυχὴν κατασχόντες ἐκμαίνουσιν εἰς ἀναισχυντίαν Eros y Dioniso adueñándose del alma la incitan enloquecidamente a la impudicia</i> Ach.Tat.2.3.3, γυναῖκας ὁ κόσμος ... ἐξέμηνεν εἰς ὕβρεις Clem.Al.<i>Paed</i>.2.12.123, ἀνθρωποθυσίας, εἰς ἃς τὸ ἀνθρώπειον γένος ἐξέμηναν Eus.<i>DE</i> 4.10.3, τί τὸν ... δαίμονα εἰς τὸν κατὰ ἀνθρώπων ἐξέμηνε πόλεμον; ¿qué llevó al demonio a enloquecer hasta hacer la guerra a los hombres?</i> Basil.M.31.376A, ἡ [[γαστριμαργία]] εἰς εἰδωλολατρείαν ἐξέμηνεν Basil.M.31.169C.<br /><b class="num">2</b> en cont. erót. [[volver loco de amor]], [[despertar un amor loco]] c. giro prep. indic. causa o modo Κύπρι, τί μ' ἐκμαίνεις ἐπὶ ταύτῃ; Ar.<i>Ec</i>.966, cf. X.Eph.1.11.5, ἔρως ὃς ἐξέμηνεν ἐπ' αὐτῷ γυναῖκα Ph.2.78, cf. Ach.Tat.5.11.5, Ant.Lib.21.2, ἡ γυνὴ δὲ [[αὐτοῦ]] ... ἔλεγεν ὡς ὑπὸ φαρμάκων ἐκμήναιμι αὐτόν Luc.<i>DMeretr</i>.8.3, c. part. ἐκείνη ἐξέμηνε τὸν ἄνθρωπον πιεῖν τῶν φαρμάκων ἐγχέασα Luc.<i>DMeretr</i>.1.2, cf. Theoc.5.91, ἐμὸν ἐκμήνας θυμὸν ἔρωτι Pl.<i>Epigr</i>.6, sin rég. ἐκμαίνει χείλη με ῥοδόχροα <i>AP</i> 5.56 (Diosc.), τὸ [[βλέμμα]] δεινῶς ἐκμαῖνον τὸν ὀρθῶς ἐρῶντα Aristaenet.1.16.14, abs. ταῦτα ἐκμαίνει del amor, Hld.1.15.4<br /><b class="num">•</b>c. rég. prep. de direcc. [[suscitar el amor hacia]] αἰ Μαδιηναίων γυναῖκες ... αὐτοὺς (τοὺς Ἑβραίους) ... ἐπί τε τὰς ἀλλοδαπὰς ἐξέμηναν γυναῖκας Clem.Al.<i>Strom</i>.2.18.83, abs. δεινὴ δέ, ... ἐφ' ἑαυτὴν ἐκμῆναι experta sí, en volver locos por ella a los hombres</i> Hld.1.9.2.<br /><b class="num">3</b> ref. al mar [[embravecer]], [[encrespar]] τὴν θάλατταν δὲ τίς ἐξέμηνεν; Lib.<i>Or</i>.24.33. | |||
}} | }} | ||
