View source for καταβολή

{{LSJ1
|Full diacritics=καταβολή
|Medium diacritics=καταβολή
|Low diacritics=καταβολή
|Capitals=ΚΑΤΑΒΟΛΗ
|Transliteration A=katabolḗ
|Transliteration B=katabolē
|Transliteration C=katavoli
|Beta Code=katabolh/
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">throwing down</b>: hence, <b class="b2">sowing</b>, <span class="bibl">Corp.Herm.9.6</span>; esp. of <b class="b2">begetting</b>, <b class="b3">κ. σπέρματος, σπερμάτων</b>, <span class="bibl">Philol.13</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Am.</span>19</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ep.Hebr.</span>11.11</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>1.13.3</span>; <b class="b3">ἡ Ῥωμύλου σπορὰ καὶ κ</b>. Plu.2.320b. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">congenital defect</b>, <b class="b3">ἀπὸ ξυγγενικῆς αἰτίας καὶ κ</b>. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Tim.</span>37</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> Astrol., <b class="b2">nativity</b>, <b class="b3">ἡ ἐξ ἀρχῆς κ</b>. <span class="bibl">Vett.Val.220.29</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">paying down</b>, esp. by instalments, <b class="b3">καταβάλλειν τὰς κ</b>. <span class="bibl">D.59.27</span>; <b class="b3">τὸ ἀργύριον ἔφερε καταβολὴν τῇ πόλει</b> paid money as <b class="b2">a deposit</b> (by way of caution), Docum.ib.<span class="bibl">37.22</span>, cf.<span class="title">IG</span>12(7).515.26 (Amorgos, ii B. C.), <span class="bibl"><span class="title">UPZ</span>112v12</span> (pl., ii B. C.), etc.; ἔχειν τῆς γῆς . . καταβολήν <b class="b2">liability for rent</b>, PEleph. 23.17 (iii B. C.): pl., <b class="b2">instalments</b>, PLips.12.17 (iii A. D.), etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">laying of a foundation</b>: hence, <b class="b2">building, structure</b>, <span class="bibl">LXX<span class="title">2 Ma.</span>2.29</span>; τῆς ἀρχιτεκτονίας <span class="bibl">Bito 49.2</span>; ἔργου <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>12.2.9</span>: but usu. metaph., </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">foundation, beginning</b>, ἱερῶν ἀγώνων <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>2.4</span>; τῆς περιόδου <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>352b15</span>; κ. ἐποιεῖτο καὶ θεμέλιον ὑπεβάλλετο τυραννίδος <span class="bibl">Plb.13.6.2</span>; κ. κόσμου <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>13.35</span>,<span class="bibl"><span class="title">Ep.Eph.</span>1.4</span>; κ.κοσμική <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>8(3).138 (Thessal.); ἡ πρώτη κ. τῆς φιλοσόφου θεωρίας Procl. <b class="b2">in Alc.Praef</b>.p.8C.; <b class="b3">ἐκ καταβολῆς</b> from <b class="b2">the foundations</b>: hence, <b class="b2">anew</b>, <b class="b3">σκάφη ἐκ κ. ἐναυπηγοῦντο</b>, of <b class="b2">fresh</b> construction, <span class="bibl">Plb.1.36.8</span>; <b class="b3">ἐκ κ. πλάττων</b>, of <b class="b2">pure</b> invention, <span class="bibl">Id.15.25.35</span>: hence, of <b class="b2">set purpose, deliberately</b>, <span class="bibl">Id.1.47.7</span>, <span class="bibl">24.8.9</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = [[θυσία]], [[τελετή]], Hsch., cf. [[κατηβολή]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">periodical attack</b> of illness, <b class="b2">fit</b>, τῆς ἀσθενείας <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>519a</span>, cf. κατηβολή; πυρετοῦ <span class="bibl">D.9.29</span>, <span class="bibl">Ph.1.399</span>, <span class="bibl">2.563</span>, cf. <span class="bibl">Aristid.<span class="title">Or.</span>50(26).59</span>, Id.2.166J.; <b class="b2">trance</b>, <span class="bibl">Poll.1.16</span>; cf. Lat. <b class="b2">catabolicus</b>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> <b class="b2">detraction, abuse</b>, Phld.<span class="title">Rh.</span>2.56S.: pl., <span class="bibl">Ph.2.571</span> codd. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> perh. <b class="b2">outer wrapper</b> (cf. κατάβλημα <span class="bibl">11.4</span>) of a bandage, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Off.</span>9</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1340.png Seite 1340]] ἡ, 1) das Niederlegen, Gründen, Schaffen; ἀνθρώπων Plut. aqu. et ign. 2; κόσμου N. T. u. a. Sp.; καταβολὴν ποιεῖσθαι, den Grund legen, anfangen; übertr., τυραννίδος Pol. 13, 6, 2. Daher ἐκ καταβολῆς ναυπηγεῖν, neben ἐπισκευάζειν [[σκάφη]], von Grund aus neue Schiffe bauen, Pol. 1, 36, 8; D. Sic. 12, 32; ähnlich ἐκ καταβολῆς κατηγορεῖν Pol. 26, 1, 9; τῆς αὐτῆς καταβολῆς γεγονέναι, dieselbe Abstammung haben, Arr. Epict. 1, 13, 3. – 2) πυρετοῦ, Fieberanfall, Dem. 9, 29; ἡ κατ. τῆς ἀσθενείας Plat. Gorg. 519 a; Hipp. min. 372 e; Harpocr. führt diese Bdtg auf die folgde zurück. Auch eine Augenkrankheit, Plut. Timol. 37, gew. Katarakt genannt. Auch θεοῦ, göttliche Begeisterung, Poll. 1, 16. – 3) das Erlegen, Bezahlen, eine in bestimmten Terminen zu zahlende Geldsumme; τῶν τελῶν Dem. 24, 98; im Gesetz 37, 22 heißt es τὸ [[ἀργύριον]] ἔφερε καταβολὴν τῇ πόλει τοῦ μετάλλου, trug dem Staate eine bestimmte Abgabe; τὰς καταβολὰς καταβάλλειν εἰς τὸ [[βουλευτήριον]] κατὰ πρυτανείαν 59, 27
}}
{{ls
|lstext='''καταβολή''': ἡ, τὸ [[ῥίψιμον]], [[κατάθεσις]], σπερμάτων Λουκ. Ἔρωτ. 19, Πρὸς Ἑβρ. Ἐπ. ια΄ 11. ΙΙ. μεταφ., 1) θεμέλιον, [[ἀρχή]], Πινδ. Ν. 2. 5· κ. ποιεῖσθαι τυραννίδος Πολύβ. 13. 6, 2· ἐκ καταβολῆς, ἐκ θεμελίων, ἐκ νέου, [[πάλιν]], Λατ. denuo, ὁ αὐτ. 1. 36, 8, κτλ.· πρὸ καταβολῆς κόσμου Ἐπιστ. π. Ἐφεσ. α΄, 4· τῆς αὐτῆς κ. γεγονέναι Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1. 13, 3. 2) πληρωμή, ἰδίως μερική, κατὰ διαλείμματα καταβαλλομένη, καταβάλλειν τὰς καταβολὰς Δημ. 1352. 22· τὸ [[ἀργύριον]] ὃ ἔφερε καταβολὴν τῇ πόλει, τὰ χρήματα ἃ ἔφερεν ὡς παρακαταθήκην ([[χάριν]] ἐγγυήσεως), Νόμ. παρὰ Δημ. 973. 4· πρβλ. [[καταβάλλω]] ΙΙ. 4. 3) ἡ κ. τῆς περιόδου, ἡ τακτικὴ [[περίοδος]], Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 14, 18. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «[[καταβολή]]· [[θυσία]], [[τελετή]]». ΙΙΙ. περιοδικὴ προσβολὴ ἀσθενείας, [[παροξυσμός]], Λατ. accessio, τῆς ἀσθενείας Πλάτ. Γοργ. 519Α, πρβλ. Ἱππ. Ἐλάττων 372Ε ([[ἔνθα]] [[κατηβολή]])· πυρετοῦ Δημ. 118. 20· [[ὡσαύτως]] [[καταρράκτης]] ἐν τῷ ὀφθαλμῷ, Πλουτ. Τιμολ. 37. 2) κ. θεοῦ, [[θεία]] [[ἔμπνευσις]], [[θεοπνευστία]], [[Πολυδ]]. Α΄, 16. ― Ἐπὶ τοῦ τύπου [[κατηβολή]], [[ὅστις]] ἀναφέρεται (μὲ τὴν σημασ. ΙΙΙ.) ἐκ τοῦ Ἱππ. ὑπὸ Γαλην., καὶ ἐκ τοῦ Εὐρ. (Ἀποσπ. 617) ὑπὸ Ἡσυχ., ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 699.
}}
{{bailly
|btext=ῆς (ἡ) :<br /><b>I. 1</b> action de jeter les fondements ; fondement, fondation, principe, commencement;<br /><b>2</b> dépôt d’une somme d’argent, paiement ; <i>particul.</i> caution;<br /><b>II. 1</b> la cataracte, maladie des yeux;<br /><b>2</b> attaque <i>ou</i> accès d’une maladie.<br />'''Étymologie:''' [[καταβάλλω]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[καταβάλλω]]; a [[deposition]], i.e. founding; [[figuratively]], [[conception]]: [[conceive]], [[foundation]].
}}
{{Thayer
|txtha=καταβολῆς, ἡ ([[καταβάλλω]], [[which]] [[see]]);<br /><b class="num">1.</b> a throwing or laying [[down]]: [[τοῦ]] σπέρματος ([[namely]], [[εἰς]] [[τήν]] μήτραν), the injection or depositing of the [[virile]] semen in the [[womb]], Lucian, amor. 19; Galen, [[aphorism]]. iv. § 1; of the [[seed]] of animals and plants, [[Philo]] de opif. mund. §§ 22,45; σπέρματα τά [[εἰς]] γῆν ἤ μήτραν καταβαλλομενα, Antoninus 4,36; [[accordingly]] [[many]] [[interpret]] the words Σάρρα δύναμιν [[εἰς]] καταβολήν σπέρματος ἔλαβε in καταβάλλειν τό [[σπέρμα]], [[not]] to the [[female]], [[this]] [[interpretation]] cannot [[stand]] (according to the [[reading]] of WH marginal [[reading]] αὐτῇ Σάρρα, Abr. [[remains]] the subjunctive of ἔλαβεν; [[but]] [[see]] 2below)); cf. Bleek (and, on the [[other]] [[side]], Kurtz) at the [[passage]]<br /><b class="num">2.</b> a founding (laying [[down]] a [[foundation]]): [[εἰς]] καταβολήν σπέρματος, to [[found]] a [[posterity]], πυραννιδος, [[Polybius]] 13,6, 2; [[ἅμα]] τῇ πρώτη [[καταβολή]] [[τῶν]] ἀνθρώπων, [[Plato]], aquae et ignis comp. C. 2). [[ἀπό]] καταβολῆς κόσμου, from the [[foundation]] of the [[world]]: L T Tr WH [[omit]] κόσμου); [[πρό]] καταβολῆς κόσμου, 1 Peter 1:20.
}}
{{grml
|mltxt=η (AM [[καταβολή]]) [[καταβάλλω]]<br /><b>1.</b> [[κατάθεση]], [[τοποθέτηση]]<br /><b>2.</b> [[πληρωμή]], [[απόδοση]] χρηματικού ποσού<br /><b>3.</b> η [[αρχή]], το απώτατο [[χρονικό]] [[σημείο]] («ἀπὸ καταβολῆς κόσμου»<br />ΚΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αδυναμία]] του οργανισμού και γενική [[εξάντληση]] που μπορεί να προέλθει από διάφορα νοσήματα<br /><b>2.</b> <b>(νομ.)</b> ο [[φυσικός]] [[τρόπος]] με τον οποίο ικανοποιείται ο [[δανειστής]] λαμβάνοντας αυτό που του χρωστά ο [[οφειλέτης]]<br /><b>3.</b> στοιχεία και χαρακτηριστικοί τρόποι που μεταβιβάζονται κληρονομικά («έχει καλές καταβολές»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />το να καταβάλεις κάποιον, να τον ρίξεις [[κάτω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[σπορά]]<br /><b>2.</b> [[θεμελίωση]], [[ίδρυση]]<br /><b>3.</b> [[οικοδομή]], [[οικοδόμημα]]<br /><b>4.</b> το εξωτερικό [[περιτύλιγμα]] σε επίδεσμο<br /><b>5.</b> [[πληρωμή]] ή [[εξόφληση]] με δόσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα<br /><b>6.</b> [[κατηγορία]], [[συκοφαντία]]<br /><b>7.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> [[θυσία]], [[τελετή]]<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) <b>αστρολ.</b> «καταβολὴ τῆς περιόδου» — [[τακτική]] [[περίοδος]]<br />β) «καταβολὴ σπερμάτων» — η [[ρεύση]] του ανδρικού σπέρματος, [[εκσπερμάτωση]]<br />γ) «καταβολὴ τῆς ἀσθενείας» ή «τοῡ πυρετοῡ» — περιοδική [[έξαρση]], [[παροξυσμός]]<br />δ) «καταβολὴ ὀφθαλμῶν» — [[καταρράκτης]] τών ματιών<br />ε) «καταβολὴ θεοῡ» — [[θεία]] [[έμπνευση]]<br />στ) «ἐκ καταβολῆς»<br />i) εκ θεμελίων<br />ii) εκ νέου, [[πάλι]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''καταβολή:''' ἡ ([[καταβάλλω]]),<br /><b class="num">I.</b> [[ρίψη]] ή [[κατάθεση]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">II.</b> μεταφ.,<br /><b class="num">1.</b> [[θεμέλιο]], [[βάση]], [[αρχή]], σε Πίνδ., Κ.Δ.<br /><b class="num">2.</b> [[πληρωμή]], [[καταβολή]], [[εξόφληση]] με δόσεις, σε Δημ.<br /><b class="num">III.</b> περιοδική [[προσβολή]] από [[ασθένεια]], [[παροξυσμός]], [[σπασμός]], [[κρίση]], [[έξαψη]], σε Πλάτ.
}}
{{elru
|elrutext='''καταβολή:''' ἡ<b class="num">1)</b> соз(и)дание, сотворение (ἀνθρώπων Plut.; ἀπὸ καταβολῆς κόσμου NT);<br /><b class="num">2)</b> основание, основа (καταβολὴν ποιεῖσθαί τινος Polyb.): ἐκ καταβολῆς Polyb., Diod. с самого основания, начиная с основ; κ. σπέρματος NT зачатие;<br /><b class="num">3)</b> мед. приступ, припадок, пароксизм (πυρετοῦ Dem.): ἡ κ. τῆς ἀσθενείας Plat. крайнее ослабление;<br /><b class="num">4)</b> мед. катаракта Plut.;<br /><b class="num">5)</b> уплата, платеж (τῶν τελῶν Dem.; τῶν προσόδων Arst.);<br /><b class="num">6)</b> уплачиваемая сумма, взнос (τὰς καταβολὰς καταβάλλειν Dem.).
}}
{{elnl
|elnltext=καταβολή -ῆς, ἡ [καταβάλλω] oprichting, stichting;. κ. τοῦ κόσμου schepping van de wereld NT Luc. 11.50. het zaaien:; κ. σπερμάτων zaadlozing Luc. 49.19; overdr.: δύναμιν εἰς καταβολὴν σπέρματος ἔλαβεν zij heeft de kracht gekregen nageslacht te produceren NT Hebr. 11.11. betaling:. καταβάλλειν τὰς καταβολάς de betalingen verrichten Apollod. [Dem.] 59.27. geneesk. aanval, uitbraak:. ἀσθενείας van ziekte Plat. Grg. 519a; πυρετοῦ van koorts Dem. 9.29.
}}