View source for πιθανός

{{LSJ1
|Full diacritics=πῐθᾰνός
|Medium diacritics=πιθανός
|Low diacritics=πιθανός
|Capitals=ΠΙΘΑΝΟΣ
|Transliteration A=pithanós
|Transliteration B=pithanos
|Transliteration C=pithanos
|Beta Code=piqano/s
|Definition=ή, όν, (πείθω) of persons, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">persuasive, plausible</b>, esp. of popular speakers, πιθανώτατος τοῖς πολλοῖς <span class="bibl">Th.6.35</span> ; <b class="b3">τῷ δήμῳ παρὰ πολὺ . . -ώτατος</b>, of Cleon, <span class="bibl">Id.3.36</span>, cf. <span class="bibl">4.21</span>; <b class="b3">ἐν ὄχλῳ π</b>. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>458e</span>; -ώτατος πάντων ἀνθρώπων <span class="bibl">D.37.48</span>; -ώτεροι οἱ ἀπαίδευτοι τῶν πεπαιδευμένων ἐν τοῖς ὄχλοις <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1395b27</span>; -ώτατοι οἱ ἐν τοῖς πάθεσιν <span class="bibl">Id.<span class="title">Po.</span>1455a30</span>; π. καὶ πανοῦργος Plu.2.26a; π. συνταγματάρχης <span class="bibl">Luc. <span class="title">Bacch.</span>2</span> : c. inf., -ώτατοι λέγειν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>479c</span>; <b class="b3">π. περιβαλεῖν τινα κακῷ</b> <b class="b2">apt</b> at... <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>906</span>; πιθανώτατος στρατηγῆσαί τε καὶ προσαγαγέσθαι <span class="bibl">App.<span class="title">Hisp.</span>15</span>, etc.: with a Prep., <b class="b3">π. ἐς στρατηγίαν, ἐς ἐνέδρας</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Mith.</span>51</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pun.</span>108</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of arguments, <b class="b2">plausible</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>464</span> (lyr.); λέγων πιθανώτατ' <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span>629</span>; <b class="b3">λόγος, φωναὶ π</b>., <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>88d</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span> 568c</span>; <b class="b3">λόγοι θαυμασίως ὡς π</b>. <span class="bibl">D.35.16</span>; <b class="b3">τὸ περὶ λόγους π</b>., = [[πιθανότης]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>178e</span> : freq. in Arist.<span class="title">Rh.</span>, as <span class="bibl">1356b26</span>, <span class="bibl">1403b20</span>; μόνον ἐφρόντισαν τοῦ π. τοῦ πρὸς αὑτούς <span class="bibl">Id.<span class="title">Metaph.</span>1000a10</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> of manners, <b class="b2">winning, plausible</b>, τὸ -ώτατον ἦθος <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.10.3</span>; τὸ π. ἰσχὺν τῆς ἀληθείας ἔχει μείζω <span class="bibl">Men.622</span> codd. Stob.; οὐ π. ἔσχεν ὄχλῳ τὸ ἦθος <span class="bibl">Plu.<span class="title">Phoc.</span>3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> of reports, etc., <b class="b2">plausible, specious, credible</b>, λόγος πιθανώτατος <span class="bibl">Hdt.1.214</span>, cf. <span class="bibl">2.123</span>; π. τινί <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>677a</span>: c. inf., <b class="b3">πιστεύεσθαι πιθανά</b> ib.<span class="bibl">782d</span>; <b class="b3">πιθανόν [ἐστι</b>] c. inf., it is <b class="b2">probable</b> that... <span class="bibl">Arist. <span class="title">Top.</span>151a29</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> of works of art, <b class="b2">producing illusion, true to nature</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.10.7</span> (Comp.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Pass., <b class="b2">easy to persuade, credulous</b>, <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>485</span> (lyr.), <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>493a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">obedient, docile</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>2.2.10</span>, <span class="bibl"><span class="title">Oec.</span> 13.9</span> (Comp.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Adv. -<b class="b3">νῶς</b> <b class="b2">persuasively, plausibly</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>268</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>269c</span>, al. : Comp. -ώτερον <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>63b</span>, <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span>456c</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span> 1096b5</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0613.png Seite 613]] 1) Act., leicht überzeugend, überredend, mit Ueberredungsgabe ausgestattet, vgl. Mein. Men. p. 222. 575; von Sachen, bes. Worten und Beweisgründen, die Wahrscheinlichkeit für sich habend, leicht zu glauben, auch von Personen, glaubhaft, glaubwürdig; οὐδ' ἀσύνετ' ἀλλὰ πιθανὰ πάντα, Ar. Thesm. 463; Her. 2, 123; τοῖς πολλοῖς, Thuc. 6, 35; [[λόγος]], Plat. Phaed. 88 d; τὸ περὶ τῆς χώρας ἡμῶν πιθανὸν καὶ ἀληθὲς ἐλέγετο, Critia. 110 d; [[ταῦτα]] πιθανὸν λόγον ἔχει τινά, Legg. VII, 791 b, u. öfter; [[ὅπως]] ἂν ὦσιν ὡς πιθανώτατοι λέγειν, Gorg. 479 c; u. adv., πιθανῶς λέγειν, Phaedr. 269 c; πιθανώτερον ἀπολογήσασθαι, Phaed. 63 b; Folgde. – 2; Pass., leicht zu überzeugen, zu überreden, <b class="b2">leichtgläubig</b>, Aesch. Ag. 472; dah. folgsam, Xen. Cyr. 2, 2, 10 u. Sp.
}}
{{ls
|lstext='''πῐθᾰνός''': -ή, -όν, (√ΠΙΘ, [[πείθω]]) ὁ εἰς πειθὼ ἢ κατάπεισιν τείνων· [[ἑπομένως]], 1) ἐπὶ προσώπων, [[πειστικός]], ἔχων τὴν δύναμιν νὰ πείθῃ, καταπειστικός, [[μάλιστα]] ἐπὶ ῥητόρων [[δημοσίᾳ]] ἀγορευόντων, π. τοῖς πολλοῖς Θουκ. 6. 35· τῷ δήμῳ παρὰ πολύ... πιθανώτατος, ἐπὶ τοῦ Κλέωνος, ὁ αὐτ. 3. 36, πρβλ. 4. 21· π. ἐν ὄχλῳ Πλάτ. Γοργ. 458Ε· πιθανώτατος πάντων ἀνθρώπων Δημ. 980. 23· τοῦτο γὰρ αἴτιον καὶ τοῦ πιθανωτέρους [[εἶναι]] τοὺς ἀπαιδεύτους τῶν πεπαιδευμένων ἐν τοῖς ὄχλοις Ἀριστ. Ρητορ. 2. 22, 3· πιθανώτατοι οἱ ἐν τοῖς πάθεσιν ὁ αὐτ. ἐν Ποιητ. 17. 3· ― πιθαν. καὶ [[πανοῦργος]] Πλούτ. 2. 26Α, κτλ.· ― μετ’ ἀπαρεμ., πιθανώτατος λέγειν Πλάτ. Γοργ. 479C· π. περιβαλεῖν τινα κακῷ, ἱκανὸς εἰς..., Εὐρ. Ὀρ. 906· πιθανώτατος στρατηγῆσαί τε καὶ προσαγαγέσθαι Ἱππ. 15, κτλ.· [[μετὰ]] προθ., π. ἐς στρατηγίαν ὁ αὐτ. ἐν Μιθρ. 51, πρβλ. Καρχηδ. 108, κτλ. 2) ἐπὶ λογικῶν ἐπιχειρημάτων, Ἀριστοφ. Θεσμ. 464· λέγειν πιθανώτατ’ ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 629· [[λόγος]], φωναὶ π. Πλάτ. Φαίδων 88D, κτλ.· λόγοι θαυμασίως ὡς π. Δημ. 928. 14· τὸ περὶ τοὺς λόγους π. = [[πιθανότης]], Πλάτ. Θεαίτ. 178Ε··[[συχν]]. παρ’ Ἀριστ. Ρητορ., ὡς 1. 2. 10., 2. 18. 1· μόνον ἐφρόντισαν τοῦ π. τοῦ πρὸς αὐτοὺς ὁ αὐτ. Μετὰ τὰ Φυτ. 2. 4, 12, κτλ. 3) ἐπὶ τρόπων, καταπειστικός, [[ἑλκυστικός]], Ξεν. Ἀπομν. 3. 16, 3· τὸ π. ἰσχὺν τῆς ἀληθείας ἔχει μείζω Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 78· οὐ π. ἔσχεν τὸ [[ἦθος]] Πλουτ. Φωκ. 3. 4) ἐπὶ φημῶν καὶ τῶν τοιούτων, πιστευτός, Ἡρόδ. 4. 214., 2. 123· π. τινι Πλάτ. Νόμ. 677Α· μετ’ ἀπαρ., πιστεύεσθαι πιθανὰ [[αὐτόθι]] 782D· ― πιθανόν [ἐστι], μετ’ ἀπαρ., [[εἶναι]] πιθανὸν ὅτι, Ἀριστ. Τοπ. 6. 14, 2. 5) ἐπὶ ἔργων τέχνης ἀπατῶν διὰ τὴν πιστότητα τῆς παραστάσεως, [[φυσικός]], Ξεν. Ἀπομν. 3. 10, 7. ΙΙ. Παθ. ὁ εὐκόλως πειθόμενος, [[εὔπιστος]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 485, πρβλ. Heind. εἰς Πλάτ. Παρμ. 133Β. 2) [[εὐπειθής]], [[ὑπήκοος]], Ξεν. Κύρ. 2. 2, 16· π. λόγῳ ὁ αὐτ. ἐν Οἰκ. 13, 9. ΙΙΙ. Ἐπίρρ. -νῶς, [[μετὰ]] πειστικότητος, Ἀριστοφ. Θεσμ. 268, Πλάτ. Φαῖδρ. 269C, κ. ἀλλ. συγκρ. -ώτερον, ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 63Β, Γοργ. 456C. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 108.
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>I.</b> capable de persuader, persuasif :<br /><b>1</b> <i>en parl. de pers.</i> τινι qui trouve créance auprès de qqn ; avec un inf., pour faire qch ; <i>en parl. du caractère</i> qui prévient en sa faveur, qui plaît ; <i>en mauv. part</i> insinuant, captieux;<br /><b>2</b> <i>en parl. de choses</i> croyable, vraisemblable ; <i>en parl. d’œuvres d’art</i> qui fait croire à la réalité, qui imite au naturel;<br /><b>II.</b> qui est <i>ou</i> peut être persuadé :<br /><b>1</b> crédule;<br /><b>2</b> obéissant, docile;<br /><i>Cp.</i> πιθανώτερος, <i>Sp.</i> πιθανώτατος.<br />'''Étymologie:''' [[πείθω]].
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό / [[πιθανός]], -ή, -όν, ΝΑ<br /><b>1.</b> (για λογικά επιχειρήματα) αυτός που πείθει, [[πειστικός]] («[[σφόδρα]] πιθανὸς ὤν, ὅv ὁ [[Σωκράτης]] ἔλεγε λόγον» <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> (για λόγους, γνώμες, απόψεις) [[αληθοφανής]], όχι [[βέβαιος]] [[αλλά]] που παρουσιάζεται ως [[πιστευτός]], [[ευλογοφανής]], ενδεχόμενος (α. «πιθανή [[ερμηνεία]]» β. «[[πάνυ]] πιθανὸν τὸ τοιοῡτον», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το πιθανόν</i><br />α) η [[πειστικότητα]]<br />β) η [[πιθανότητα]] («τὸ πιθανὸν ἰσχὺν ἔχει τῆς ἀληθείας μείζω», Μέν.)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[είναι]] πιθανό», «πιθανόν ἐστι» — φαίνεται πιστευτό, ενδέχεται, ίσως να... («[[είναι]] πιθανό να ταξιδέψω»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «πιθανή [[κρίση]]» ή «πιθανή [[πρόταση]]» — [[κρίση]] αβέβαιη, που η αντίθετή της δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αδύνατη ή αντιφατική, [[δηλαδή]] στην οποία οι λόγοι [[υπέρ]] της παραδοχής της [[είναι]] περισσότεροι από τους αντίθετους, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τις περιπτώσεις που συμβαίνει το αντίθετο, [[οπότε]] η [[κρίση]] χαρακτηρίζεται ως απίθανη, ή που οι λόγοι [[είναι]] ίσοι και ασθενείς, [[οπότε]] χαρακτηρίζεται ως αμφίβολη ή προβληματική [[κρίση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για πρόσ. και [[ιδίως]] για ρήτορες) αυτός που μπορεί να πείθει, να γίνεται [[πιστευτός]] («[ὁ Κλέων] τῷ δήμῳ παρὰ πολὺ πιθανώτατος», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> (με απρμφ.) [[αξιόπιστος]] ως [[προς]] [[κάτι]] («πιθανώτατος στρατηγῆσαι», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> (για έργα τέχνης) αυτός που μπορεί να πιστευθεί ως [[πραγματικός]], που μοιάζει, ο [[παραπλήσιος]] («ὁμοιότερα τοῑς ἀληθινοῑς καὶ πιθανώτερα ποιεῑς φαίνεσθαι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>4.</b> αυτός που πείθεται εύκολα, ο [[ευκολόπιστος]] («πιθανὸς [[ἄγαν]] ὁ [[θῆλυς]] [[ὅρος]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>5.</b> [[ευπειθής]], [[υπάκουος]] («πιθανοί δ' [[οὕτως]] [[εἰσί]] τινες, [[ὥστε]] πρὶν [[εἰδέναι]] τὸ προσταττόμενον πρότερον πείθονται», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «πιθανὸν [[ἦθος]]» — αυτό που πιστεύεται ως [[ορθό]], που επιδοκιμάζεται, που επικροτείται («[[οὗτος]] οὐ πιθανὸν ἔσχεν ουδὲ προσφιλὲς ὄχλῳ τὸ [[ἦθος]]», <b>Πλούτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[πιθανώς]] / <i>πιθανῶς</i> ΝΑ<br /><b>νεοελλ.</b><br />με τρόπο πιθανό, αληθοφανή, ενδεχόμενο, με [[πιθανότητα]], [[ενδεχομένως]], ίσως («[[πιθανώς]] να προαχθεί»)<br /><b>αρχ.</b><br />πειστικά, με [[πειθώ]], με τρόπο που πείθει («τὸ δ' ἕκαστα τούτων πιθανῶς λέγειν», <b>Πλάτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>πιθ</i>- του [[πείθω]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ανός</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ικ</i>-<i>ανός</i>, <i>λιχ</i>-<i>ανός</i>, <i>τραγ</i>-<i>ανός</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πῐθᾰνός:''' -ή, -όν ([[πείθω]]), σχεδιασμένος να [[πείσει]], και ως εκ [[τούτου]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> λέγεται για πρόσωπα, αυτός που έχει τη [[δύναμη]] της πειθούς, [[πειστικός]], [[καταπειστικός]], [[καπάτσος]], λέγεται για δημοφιλείς ομιλητές, ρήτορες, σε Θουκ. κ.λπ.· με απαρ., <i>πιθανώτατος λέγειν</i>, σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για λογικά επιχειρήματα, σε Αριστοφ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για τρόπους, [[πειστικός]], [[ελκυστικός]], σε Ξεν.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για φήμες, [[αληθοφανής]], [[εύσχημος]], [[πιθανός]], σε Ηρόδ., Πλάτ.<br /><b class="num">5.</b> λέγεται για έργα τέχνης, αυτός που δημιουργεί ψευδαισθήσεις, [[πιστός]] στην απομίμιση, σε Ξεν.<br /><b class="num">II. 1.</b> Παθ., εύκολα πειθόμενος, [[εύπιστος]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[υπάκουος]], [[πειθήνιος]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ. <i>-νῶς</i>, πειστικώς, με [[πειθώ]], συγκρ. <i>-ώτερον</i>, σε Πλάτ.
}}
{{elru
|elrutext='''πῐθᾰνός:''' <b class="num">1)</b> убедительно говорящий, умеющий убеждать, пользующийся влиянием (τῷ δήμῳ Thuc.; ἐν ὄχλῳ Plat.): πιθανώτατοι λέγειν Plat. обладающие необыкновенным искусством убеждать; πιθανώτατος περιβαλεῖν τινα κακῷ Eur. своими речами умеющий вовлечь кого-л. в беду; πιθανώτατοι ἐν τοῖς παθεσιν Arst. (актеры), наиболее убедительно изображающие страсти;<br /><b class="num">2)</b> убедительный, правдоподобный (φωναί Plat.; λόγοι Dem.): τὸ περὶ τοὺς λόγους πιθανόν Plat. убедительность слов;<br /><b class="num">3)</b> сходный (с оригиналом), похожий (sc. οἱ ἀνδριάντες Xen.);<br /><b class="num">4)</b> привлекательный, симпатичный (τῆς ψυχῆς [[ἦθος]] Xen.);<br /><b class="num">5)</b> легковерный (ὁ [[θῆλυς]] [[ὅρος]] Aesch.);<br /><b class="num">6)</b> послушный, покорный Xen.
}}
{{elnl
|elnltext=πιθανός -ή -όν [πείθω] overtuigend, geloofwaardig; van pers..; ὡς πιθανώτατοι λέγειν zo overtuigend mogelijk in het spreken Plat. Grg. 479c; πιθανώτατοι... οἱ ἐν τοῖς πάθεσίν εἰσιν het overtuigendst (zijn) zij die ten prooi zijn aan emoties Aristot. Poët. 1455a30; πιθανωτέρους εἶναι τοὺς ἀπαιδεύτους... ἐν τοῖς ὄχλοις dat onontwikkelde lieden voor een groot publiek overtuigender zijn Aristot. Rh. 1395b27; van zaken; τὰ γὰρ ἔργα οἶμαί σοι πιθανώτερα παρεσχῆσθαι want ik meen dat mijn daden jou een geloofwaardiger bewijs hebben geleverd Xen. Cyr. 6.4.5; οὐκοῦν... πιθανώτερα ποιεῖς φαίνεσθαι; maak jij niet dat zij (kunstwerken) waarheidsgetrouwer lijken? Xen. Mem. 3.10.7; οὗτος οὐ πιθανὸν ἔσχεν οὐδὲ προσφιλὲς ὄχλῳ τὸ ἦθος hij had geen karakter dat vertrouwen wekte of geliefd was bij de massa Plut. Phoc. 3.1; subst. τὸ πιθανόν het overtuigende:. τὸ πιθανὸν τινὶ πιθανόν ἐστι het overtuigende is wat voor iemand overtuigend is Aristot. Rh. 1356b28. gehoorzaam:. πιθανοὶ οὕτως... ὥστε πρὶν εἰδέναι τὸ προσταττόμενον... πείθονται zo gehoorzaam, dat ze al gehoorzamen voordat ze weten wat de opdracht is Xen. Cyr. 2.2.10.
}}