View source for τέκτων

{{LSJ1
|Full diacritics=τέκτων
|Medium diacritics=τέκτων
|Low diacritics=τέκτων
|Capitals=ΤΕΚΤΩΝ
|Transliteration A=téktōn
|Transliteration B=tektōn
|Transliteration C=tekton
|Beta Code=te/ktwn
|Definition=ονος<b class="b3">, ὁ</b> (fem. in <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1406</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>409</span>), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">worker in wood, carpenter, joiner</b>, τέκτονες ἄνδρες, οἵ οἱ ἐποίησαν θάλαμον καὶ δῶμα καὶ αὐλήν <span class="bibl">Il.6.315</span>, cf. Sapph.91; τέκτονος υἱόν, Ἁρμονίδεω . . ὂς καὶ Ἀλεξάνδρῳ τεκτήνατο νῆας ἐΐσας <span class="bibl">Il.5.59</span>; <b class="b3">νηῶν, δούρων τ</b>., <span class="bibl">Od.9.126</span>, <span class="bibl">17.384</span>, cf. <span class="bibl">19.56</span>, <span class="bibl">21.43</span>; [πίτυν] οὔρεσι τέκτονες ἄνδρες ἐξέταμον πελέκεσσι <span class="bibl">Il.13.390</span>; τ., ὅς ῥά τε πάσης εὖ εἰδῇ σοφίης <span class="bibl">15.411</span>; τ. γὰρ ὢν ἔπρασσες οὐ ξυλουργικά <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>988</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>357</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>474</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.2.37</span>: it is freq. opp. to a smith (χαλκεύς), <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>319d</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span>370d</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>3.4.17</span>; to a mason (λιθολόγος), <span class="bibl">Th.6.44</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1154</span>: freq. in Inscrr., <span class="title">IG</span>12.373.245, etc., and Papyri, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>27.3</span> (iii B.C.), etc.:—but also, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> generally, any <b class="b2">craftsman</b> or <b class="b2">workman</b>, <b class="b3">κεραοξόος τ</b>. <b class="b2">a worker</b> in horn, <span class="bibl">Il.4.110</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>768</span>; rarely of <b class="b2">metal-workers</b>, h.Ven.12; τ. Δίου πυρὸς Κύκλωπας <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>5</span>; <b class="b2">sculptor, statuary</b>, ib. <span class="bibl">348</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">master in any art</b>, as in gymnastics, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.49</span>; of poets, <b class="b3">τέκτονες σοφοὶ</b> (sc. <b class="b3">ἐπέων</b>) <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>3.113</span>; τέκτονες εὐπαλάμων ὕμνων <span class="bibl">Cratin.70</span> (ap.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>530</span>); <b class="b3">τέκτονες κώμων</b>, i.e. the <b class="b3">χορευταί</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span> 3.4</span>; <b class="b3">τ. νωδυνίας</b>, i.e. a physician, <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>3.6</span>; <b class="b3">δεξιᾶς χερὸς ἔργον, δικαίας τέκτονος</b> a true <b class="b2">workman</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1406</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> metaph., <b class="b2">maker, author</b>, <b class="b3">νεικέων</b> ib.<span class="bibl">152</span> (lyr.); κακῶν <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>409</span>; <b class="b3">γένους</b> <b class="b2">the author</b> of a race, <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>594</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">283</span>; <b class="b3">ψευδῶν τ</b>. <span class="bibl">Heraclit.28</span>; ὁ γὰρ χρόνος μ' ἔκαμψε, τ. μὲν σοφός <span class="bibl">Crates Com.39</span>. (Cf. Skt. <b class="b2">tákṣan</b>- 'carpenter', <b class="b2">tákṣati, tāṣ[tnull ]i</b> 'form by cutting, plane, chisel, chop', Lett. <b class="b2">test, tēst</b> 'hew, plane', etc.: cf. [[τέχνη]].)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1084.png Seite 1084]] ονος, ὁ, jeder in Holz arbeitende Handwerker, bes. der Zimmermann, der Schiffszimmermann, der Baumeister; τέκτονες ἄνδρες, οἵ οἱ ἐποίησαν θάλαμον καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλήν, Il. 6, 315, vgl. 15, 411 u. 5, 59 ff.; πίτυν οὔρεσι τέκτονες ἄνδρες ἐξέταμον πελέκεσσι, νήϊον εἶναι, 13, 390; οὐδ' ἄνδρες [[νηῶν]] ἔνι τέκτονες, Od. 9, 126; τέκτονα δούρων, 17, 384, wo er zu den δημιοεργοῖς gerechnet wird (s. dieses Wort); Hes. O. 25 u. sonst; vgl. Plat. Rep. X, 597 d, wo er δημιουργὸς κλίνης heißt; Thuc. 6, 44 u. öfter; vgl. Xen. Mem. 1, 2, 37. 4, 4, 5. Uebh. jeder Arbeiter, der Etwas verfertigt, κεραξόος, Il. 4, 110, ein Hornarbeiter; auch von Metallarbeitern, Schmieden, H. h. Ven. 12; [[χαλκεύς]], Plat. Prot. 319 d; χεριαρᾶν τεκτόνων δαίδαλα, Pind. P. 5, 34. – Auch übertr. von Dichtern, τέκτονες σοφοὶ ἐπέων, Pind. P. 3, 113, wie κώμων, N. 3, 4; τέκτονα νωδυνιᾶν ἅμερον, P. 3, 6, von Asklepios, dem Stiller der Schmerzen, der Schmerzlosigkeit hervorbringt; ὕμνων, Ar. Equ. 528; Paul. Sil. 52 (VI, 66) vrbdt τέκτονα δονάκων χαλκόν; – poet. auch der Erzeuger, Aesch. γένους, Suppl. 589; u. übertr., [[θυσία]] νεικέων [[τέκτων]], Ag. 148, vgl. 1379; bes. im schlimmen Sinne, der Ränkeschmied.
}}
{{ls
|lstext='''τέκτων''': -ονος, ὁ, (√ΤΕΚ, [[τίκτω]]) πᾶς ὁ ἐργαζόμενος τὰ ξύλα, [[μάλιστα]] [[ξυλουργός]], [[λεπτουργός]], «μαραγκός», [[προσέτι]] [[ναυπηγός]], τέκτονες ἄνδρες, οἳ οἱ ἐποίησαν [[θάλαμον]] καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλὴν Ἰλ. Ζ. 315· τέκτονος [[υἱόν]]... ὃς καὶ Ἀλεξάνδρῳ τεκτήνατο νῆας ἐΐσας Ε. 59 [[νηῶν]], δούρων τ. Ὀδ. Ι. 126., Ρ. 384, πρβλ. Τ. 56., Φ. 44· πίτυν οὔρεσι τέκτονες ἄνδρες ἐξέταμον πελέκεσσι Ἰλ. Ν. 390· τ., ὃς ῥά τε πάσης εὖ εἰδῇ σοφίης Ο. 411· τ. γὰρ ὢν ἔπρασσες, οὐ ξυλουργικὰ Εὐριπ. Ἀποσπ. 978, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 372, Σοφ. Ἀποσπ. 491, Ξεν. Ἀπομν. 1. 2, 37· - συνήθως ἀντίκειται πρὸς τὸν χαλκέα, σιδηρουργόν, Πλάτ. Πρωτ. 419D, Πολ. 370D, Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 17· πρὸς τὸν λιθολόγον, κτίστην, Θουκ. 6. 44, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 1134, 1154, πρβλ. [[τεκτονικός]]· - ἀλλὰ καί, 2) [[καθόλου]], πᾶς [[ἐργάτης]] [[χειρῶναξ]], τ. [[κεραοξόος]], ὁ κατασκευάζων ἀντικείμενα διάφορα ἐκ κέρατος, Ἰλ. Δ. 110· σπανίως ἐπὶ τῶν ἐργαζομένων τὰ μέταλλα, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀφρ. 12, πρβλ. Εὐρ. Ἄλκ. 5· [[γλύπτης]], [[ἀγαλματοποιός]], [[ἀνδριαντοποιός]], Σοφ. Τρ. 768, Εὐριπ. Ἄλκ. 348. 3) [[δόκιμος]] [[τεχνίτης]] ἐν οἵᾳ [[δήποτε]] [[τέχνη]], [[οἷον]] ἐν τῇ γυμναστικῇ, Πινδ. Ν. 5. 90· ἐπὶ τῶν ποιητῶν, τέκτονες σοφοὶ ἐπέων ὁ αὐτ. Π. 3. 200· τέκτονες εὐπαλάμων ὕμνων Κρατῖν. ἐν «Εὐνίδαις» 3 (παρ’ Ἀριστοφ. Ἱππ. 530)· τέκτονες κώμων, δηλ. οἱ χορευταί, Πινδ. Ν. 3. 7· [[τέκτων]] νωδυνίας, ὁ [[ἰατρός]], ὁ αὐτ. ἐν Π. 3. 6· δεξιᾶς χερὸς [[ἔργον]], δικαίας τέκτονος, ἀληθοῦς ἐργάτου, τεχνίτου, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1406. 4) μεταφ., δημιουργός, [[αἴτιος]], [[πρωτουργός]] νεικέων [[αὐτόθι]] 152· κακῶν Εὐρ. Μήδ. 408· [[τέκτων]] γένους, ὁ ἀρχηγὸς τοῦ γέν., Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 594, πρβλ. 283· ὁ... [[χρόνος]] μ’ ἔκαμψε, τ. μὲν σοφὸς Κράτης ἐν Ἀδήλ. 2.
}}
{{bailly
|btext=ονος (ὁ, <i>qqf</i> ἡ)<br /><b>1</b> ouvrier travaillant le bois, charpentier <i>ou</i> menuisier;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> ouvrier <i>ou</i> artisan <i>en gén. ; fig.</i> auteur (de querelles, de maux, <i>etc.</i>).<br />'''Étymologie:''' R. Τεκ, produire ; cf. [[τίκτω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ονος (cf. πίκτω, [[τεύχω]]): [[maker]], [[builder]], [[joiner]], [[carpenter]].
}}
{{Slater
|sltr=[[τέκτων]] (-ονα; -ονες, -όνων.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[craftsman]], [[architect]] τέκτονα νωδυνίας ἥμερον γυιαρκέο̄ς Ἀσκλαπιόν (P. 3.6) ἐξ ἐπέων κελαδεννῶν, τέκτονες [[οἷα]] σοφοὶ ἅρμοσαν (P. 3.113) χεριαρᾶν τεκτόνων δαίδαλ' [[ἄγων]] (P. 5.36) μελιγαρύων τέκτονες κώμων νεανίαι (N. 3.4) χρὴ δ' ἀπ Ἀθανᾶν τέκτον ἀεθληταῖσιν [[ἔμμεν]] (ἐπιστάτην Σ.) (N. 5.49)
}}
{{StrongGR
|strgr=from the [[base]] of [[τιμωρία]]; an [[artificer]] (as producer of fabrics), i.e. ([[specially]]), a [[craftsman]] in [[wood]]: [[carpenter]].
}}
{{Thayer
|txtha=τέκτονος, ὁ ([[τεκεῖν]], [[τίκτω]]; [[akin]] to [[τέχνη]], [[τεύχω]], [[hence]], [[properly]], '[[begetter]]' ([[Curtius]], § 235)), from [[Homer]] [[down]], the Sept. for חָרָשׁ; a [[worker]] in [[wood]], a [[carpenter]]: WH's Appendix on the [[latter]] [[passage]]).
}}
{{grml
|mltxt=ὁ, ΜΑ<br /><b>βλ.</b> [[τέκτονας]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τέκτων:''' -ονος, ὁ ([[τίκτω]])·<br /><b class="num">1.</b> [[κάθε]] [[ένας]] που κατεργάζεται ξύλα, [[ιδίως]] [[ξυλουργός]], [[λεπτουργός]], σε Όμηρ. κ.λπ.· αντίθ. προς τον σιδηρουργό ([[χαλκεύς]]), σε Πλάτ., Ξεν.· προς τον κτίστη ([[λιθολόγος]]), σε Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[κάθε]] [[τεχνίτης]] ή [[χειρωνάκτης]] [[εργάτης]], [[τέκτων]] [[κεραοξόος]], αυτός που κατασκευάζει διάφορα αντικείμενα από [[κέρατο]], σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για [[εργάτη]] μετάλλων, σε Ευρ.· [[γλύπτης]], [[αγαλματοποιός]], σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[δόκιμος]] [[τεχνίτης]] σε οποιαδήποτε [[τέχνη]], σε Πίνδ.· [[τέκτων]] νωδυνίας, δηλ. [[ιατρός]], στον ίδ.<br /><b class="num">4.</b> μεταφ., [[δημιουργός]], [[πρωτουργός]], <i>νεικέων</i>, σε Αισχύλ.· <i>κακῶν</i>, σε Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''τέκτων:''' ονος ὁ, редко ἡ<br /><b class="num">1)</b> плотник Hom., Trag., Thuc., Xen. etc.;<br /><b class="num">2)</b> строитель, мастер: [[νεῶν]] τέκτονες Hom. кораблестроители; τ. [[κεραοξόος]] Hom. мастер, изготовляющий изделия из рога; τ. νωδυνιᾶν Pind. целитель болезней, врач;<br /><b class="num">3)</b> художник, создатель, творец Soph., Eur.: τ. ἐπέων Pind. поэт.; τέκτονες κώμων Pind. участники хоровода, танцоры;<br /><b class="num">4)</b> виновник или зачинщик (νεικέων Aesch.; κακῶν πάντων Eur.): τ. γένους Aesch. родоначальник.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[τέκτων]], ονος, ὁ, [[τίκτω]]<br /><b class="num">1.</b> any [[worker]] in [[wood]], esp. a [[carpenter]], [[joiner]], Hom., etc.; opp. to a [[smith]] (χαλκεύσ), Plat., Xen.; to a [[mason]] (λιθολόγοσ), Thuc., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], any [[craftsman]] or [[workman]], τ. [[κεραοξόος]] a [[worker]] in [[horn]], Il.; of a [[metal]]-[[worker]], Eur.; a [[sculptor]], Soph., Eur.<br /><b class="num">3.</b> a [[master]] in any art, Pind.; τ. νωδυνιᾶν, i. e. a [[physician]], Pind.<br /><b class="num">4.</b> metaph. a [[maker]], [[author]], νεικέων Aesch.; κακῶν Eur.
}}