View source for ἀτάσθαλος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀτάσθᾰλος
|Medium diacritics=ἀτάσθαλος
|Low diacritics=ατάσθαλος
|Capitals=ΑΤΑΣΘΑΛΟΣ
|Transliteration A=atásthalos
|Transliteration B=atasthalos
|Transliteration C=atasthalos
|Beta Code=a)ta/sqalos
|Definition=[<b class="b3">ᾰτ], ον,</b> <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[reckless]], [[presumptuous]], [[wicked]], of men, ἀνέρα . . ἀ. ὀβριμοεργόν <span class="bibl">Il.22.418</span>; ἀ. ἀνδρὶ ἔοικας <span class="bibl">Od.8.166</span>, etc.; so in Hdt., ἄνδρα ἀνόσιόν τε καὶ ἀ. <span class="bibl">8.109</span>; ἀνὴρ δεινὸς καὶ ἀ. <span class="bibl">9.116</span>, cf. <span class="bibl">Him.<span class="title">Ecl.</span>13.28</span>, al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of men's acts, words, etc., Τρωσὶν τῶν μένος αἰὲν ἀ. <span class="bibl">Il.13.634</span>; λίην γὰρ ἀ. ὕβριν ἔχουσιν <span class="bibl">Od.16.86</span>; ἄνδρες δραῖσιν ἀτάσθαλα Alc.<span class="title">Supp.</span>27.11; λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀ. <span class="bibl">Hdt.7.35</span>; ἔρδειν πολλὰ καὶ ἀ. <span class="bibl">Id.3.80</span>; <b class="b3">πρῆγμα ἀ. ποιήσαντες</b> ib.<span class="bibl">49</span>; ἀ. οὐδὲν ἔρεξας <span class="bibl">Theoc.22.131</span>.—Ep., Aeol., and Ion. word, used for comic effect by <span class="bibl">Strato Com.1.38</span>; also in later Prose, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Cont.</span>3</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">An.</span>6.27.4</span>, etc.—In <span class="bibl"><span class="title">EM</span>261.56</span> also ἀτασθάλεος, [[ον]].</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0384.png Seite 384]] (ἄτη), aus Unbesonnenheit od. Übermuth frevelhaft, ausgelassen, wild, [[ἀνήρ]] Od. 8, 166; [[ὕβρις]] 16, 86; [[μένος]] Il. 13, 634; ἀτάσθαλα μηχανάασθαι Od. 16, 93; sp. D., wie Theocr. 22, 131; Opp. Hal. 3, 491. Selten in Prosa, Her. 3, 49. 9, 116; Arr. An. 6, 27, 9. 7, 1, 9.
}}
{{ls
|lstext='''ἀτάσθᾰλος''': [ᾰτ], ον: κακός, [[μοχθηρός]], [[αὐθάδης]], [[ὑβριστής]], [[ἀνόσιος]], [[ἄφρων]], [[ἀκόλαστος]], [[θρασύς]], «ἄτσαλος», ἀνέρα τοῦτον ἀτάσθαλον ὀβριμοεργὸν Ἰλ. Χ. 418· ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας Ὀδ. Θ. 166, κτλ.· οὕτω καὶ ἐν Ἡροδ., ἄνδρα ἀνόσιόν τε καὶ ἀτάσθαλον 8. 109· ἀνὴρ δεινὸς καὶ [[ἀτάσθαλος]] 9. 116. 2) ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων πράξεων ἢ λόγων, κλ.· Τρωσίν, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον Ἰλ. Ν. 634· [[λίην]] γὰρ ἀτ. ὕβριν ἔχουσιν Ὀδ. ΙΙ. 86· οὕτω. λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀτάσθαλα Ἡρόδ. 7. 35· ἔρδειν πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα ὁ αὐτ. 3. 80· [[πρῆγμα]] ἀτ. ποιήσαντες [[αὐτόθι]] 49. - Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., σπανιωτάτη παρ’ Ἀττ., Στράτων ἐν «Φοινικίδῃ» 38· ἀλλ’ εὕρηται παρὰ μεταγ. πεζοῖς, Λουκ. Ἐπισκ. 3, Ἀρρ. Ἀν. 6. 27, 9, κτλ.· - ἐν τῷ Ἐτυμολ. Μ. 261. 56 [[ὡσαύτως]] ἀτασθάλεος, ον. (Πιθαν. συγγενὲς τῇ λέξει, ἄτη, ἂν καὶ ἐναντιοῦται εἰς τοῦτο τὸ ᾰ, ἴδε Γλάδστωνος Ὁμηρ. Μελέτ. 2. 430).
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br />follement orgueilleux, présomptueux jusqu’à la démence, arrogant.<br />'''Étymologie:''' [[ἄτη]] et pê *σθάλ-ος = <i>lat.</i> stol-idus, stul-tus.
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. [[ἄτη]]): [[wicked]], [[wanton]], Il. 22.418; [[mostly]] of actions, Od. 22.314; esp. in pl., ἀτάσθαλα ῥέζειν, μηχανᾶσθαι, Od. 3.207.
}}
{{DGE
|dgtxt=(ἀτάσθᾰλος) -ον<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">1</b> [[insolente]], [[violento]], [[que trae el mal consigo]] de pers. y personif. ἀνέρα τοῦτον ἀτάσθαλον ὀβριμοεργόν <i>Il</i>.22.418, ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας <i>Od</i>.8.166, πατρὸς ἀτασθάλου Hes.<i>Th</i>.164, (Ἔρωτες) ὑβρισταὶ καὶ ἀτασθάλου Anacr.127, cf. Hp.<i>Ep</i>.17 (p.370), ἀνὴρ [[ἄδικος]] καὶ ἀ. Thgn.749, ἄνδρα ... ἔοντα ἀνόσιόν τε καὶ ἀτάσθαλον Hdt.8.109, cf. Alc.76.11, B.18.24, Hdt.9.116, Strato Com.1.38, A.R.1.815, Orph.<i>Fr</i>.83, Luc.<i>Cont</i>.3, Hld.2.16.3, Him.12.28<br /><b class="num">•</b>de sus acciones, palabras, etc. μένος <i>Il</i>.13.634, ὕβρις <i>Od</i>.16.86, Nonn.<i>D</i>.5.478, ἀτάσθαλα μηχανάαται Hes.<i>Op</i>.241, λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀτάσθαλα Hdt.7.35, πρῆγμα ἀτάσθαλον ποιήσαντες Hdt.3.49, cf. 3.80, Theoc.22.131, Arr.<i>An</i>.6.27.4, <i>Ind</i>.13.12<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. como adv. [[violentamente]] ζήλῳ μαργαίνουσαν ἀτάσθαλα Opp.<i>H</i>.3.491, ἀτάσθαλα λωβήσαιτο Orph.<i>Fr</i>.135.3.<br /><b class="num">2</b> de concr. [[criminal]] φάρμακα Orph.<i>L</i>.588, ἔδνον Nonn.<i>D</i>.16.61.<br /><b class="num">3</b> de un caballo [[indómito]] Them.<i>Or</i>.1.13c.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. desc. Se ha intentado derivarlo de ἄτας θάλλων y de ἄτας *θάλος pero [[ἄτη]] tiene ᾱ, lo cual dificulta la hipótesis.
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἀτάσθαλος]], -ον)<br />[[απρεπής]], [[ακόλαστος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυθάδης]], [[αλαζονικός]], [[ανόσιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Κατά την επικρατούσα [[άποψη]] ο τ. αποτελεί πιθ. σύνθετο της λ. <i>άτη</i>. Δηλ. [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <i>άτας</i> (αιτ. πληθ.) <span style="color: red;">+</span> <i>θάλλων</i> «αυτός που κάνει να αφθονούν οι συμφορές», ενώ σύμφωνα με [[άλλη]] [[υπόθεση]]: [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <b>γεν.</b> <i>άτας</i> <span style="color: red;">+</span> <b>επίθ.</b> [[θάλος]], που συνδέεται με γοτθ. <i>dwals</i> «[[μωρός]]». Η [[παρουσία]] όμως μακρού <i>α</i> στο <i>άτη</i> δεν δικαιολογεί μια τέτοια ετυμολόγηση, ενώ η [[μαρτυρία]] της λ. <i>άτη</i> με <i>α</i> βραχύ στον Αρχίλοχο [[είναι]] [[μάλλον]] εσφαλμένη ή [[υστερογενής]] [[διόρθωση]]. Υπάρχει [[ακόμη]] η [[εξίσου]] αμφίβολη [[άποψη]] πως η λ. προέρχεται από <i>άτασθος</i> <span style="color: red;">+</span> <b>(κατάλ.)</b> -<i>αλος</i>, με [[μετάθεση]] της δασύτητας [[αντί]] <i>ά</i>-<i>θαρστος</i> ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>άdhţsta</i>- «[[ακαταμάχητος]], [[ασυναγώνιστος]]»), που συνδέεται με τα [[θάρσος]], [[θρασύς]] κ.ά.].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀτάσθᾰλος:''' [ᾰτ], -ον ([[ἄτη]], παρόλο που το <i>α δεν</i> συμφωνεί στην [[ποσότητα]]), [[αλαζόνας]], [[απερίσκεπτος]], [[υπερόπτης]], σε Όμηρ., Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀτάσθᾰλος:''' (ᾰτᾰ) нечестивый, преступный, беззаконный Hom., Hes., Her., Theocr., Luc.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[reckless]], [[wicked]] (Il., Aeol.).<br />Derivatives: [[ἀτασθαλίαι]] pl. (Il.); [[ἀτασθάλλω]] (Od.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unexplained. Frisk, Eranos 31, 21ff., from <b class="b3">*ἄ-θαρστος</b> = Skt. <b class="b2">á-dhr̥ṣta-</b> [[irresistable]], to [[θάρσος]]. - Not to [[ἄτη]], which has a long [[ἀ-]] (Hesychios, Schwyzer); s. Frisk, Leumann Hom. Wörter 215 n. 10 (with other proposals); also Fur. 379.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[ἄτη, [[though]] α does not [[agree]] in [[quantity]]<br />[[presumptuous]], [[reckless]], [[arrogant]], Hom., Hdt.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀτάσθαλος''': {atásthalos}<br />'''Meaning''': [[unbesonnen]], [[übermutig]], [[frevelhaft]], [[verblendet]] (äol. und ion. seit Il., auch späte Prosa).<br />'''Derivative''': Davon ἀτασθαλίαι pl. (so immer Hom.), sg. -ίη, -ία (Hes., Hdt., Pi. usw.) und [[ἀτασθάλλω]] (nur Präs. Ptz., σ 57, τ 88).<br />'''Etymology''' : Unerklärt. Hypothese bei Frisk Eranos 31, 21ff.: Ableitung auf -αλος von *ἄτασθος mit Hauchversetzung für *ἄθαρστος = ai. ''á''-''dhr̥ṣta''- [[unwiderstehlich]], zu [[θάρσος]], [[θρασύς]], vgl. ἀτάσθαλα ἐθρασύνετο (Ael.). — Oft, aber mit Unrecht, zu [[ἄτη]] gezogen (Hesychios, Schwyzer, Lagercrantz, Pisani); dagegen Frisk a. a. O. und Leumann Hom. Wörter 215 A. 10, wo auch andere Vorschläge besprochen werden. — Unhaltbar Pisani IF 54, 295ff.<br />'''Page''' 1,177
}}