View source for ἀνδρεῖος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀνδρεῖος
|Medium diacritics=ἀνδρεῖος
|Low diacritics=ανδρείος
|Capitals=ΑΝΔΡΕΙΟΣ
|Transliteration A=andreîos
|Transliteration B=andreios
|Transliteration C=andreios
|Beta Code=a)ndrei=os
|Definition=α, ον, Ion. [[ἀνδρήιος]], η, ον (codd. of Hdt. have the common form in the Comp. and Sup. [[ἀνδρειότερος]], [[ἀνδρειότατος]], <span class="bibl">1.79</span>,<span class="bibl">123</span>), Delph. ἀνδρέος <span class="title">GDI</span>1724, al.:—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[of a man]] or [[for a man]], [[στέγη]] dub. in <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>124</span>; θαἰμάτια <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>75</span>; opp. [[γυναικεῖος]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>154</span>, <span class="bibl">Archipp.6D.</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span> 451c</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>2.7.5</span>; πέπλοι <span class="bibl">Theoc.28.10</span> (where [[ἀνδρέϊοι]]) <b class="b3">; αὐλός</b> (v. [[αὐλός]]) <span class="bibl">Hdt.1.17</span>; ἀνδρεία [[ἀγορά]] = the [[men's market]], <span class="title">CIG</span>3657 (Cyzicus); [[ἀνδρεῖος]] (sc. [[σύλλογος]]) <span class="title">Test.Epict.</span>1.22, 2.29; [[ἀνδρεῖα ἠμπίσχετο]] = [[vestem virilem]], <span class="bibl">D.L.3.46</span>; [[ἀνδρεῖον ἱμάτιον]] = [[toga virilis]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Brut.</span>14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[manly]], [[masculine]], [[courageous]], ῥώμη <span class="bibl">Hdt.7.153</span>, etc.; even of women, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1277b22</span>, <span class="bibl"><span class="title">Po.</span>1454a23</span>; and in bad sense, [[stubborn]], [[ἀναίσχυντος]] καὶ ἀ. τὰ τοιαῦτα <span class="bibl">Luc.<span class="title">Ind.</span>3</span>: neut., τὸ [[ἀνδρεῖον]] = [[ἀνδρεία]], <span class="bibl">Th. 2.39</span>; καὶ τοῦτ' ἐμοὶ τἀνδρεῖον ἡ προμηθία <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>510</span>; ἔβησαν εἰς τἀνδρεῖον <span class="bibl">Id.<span class="title">Andr.</span>683</span>. Adv. [[ἀνδρείως]] <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>498</span>, al.: Sup. [[ἀνδρειότατα]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span> 262a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of animals, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>488b17</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">La.</span>196d</span>, <span class="bibl">196e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of things, [[strong]], [[vigorous]], [[λαφυγμός]] <span class="bibl">Eup.148</span>; θήρατρον <span class="bibl">Ael.<span class="title">VH</span> 1.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> ἀνδρεῖα, τά, the public meals of the Cretans, also the older name for the Spartan [[φειδίτια]] or [[φιλίτια]] ([[quod vide|q.v.]]), <span class="bibl">Alcm.22</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Pol.</span>1272a3</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Lyc.</span>12</span>, <span class="bibl">Str.10.4.18</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[ἄνδρια]]:—also [[ἀνδρήιον]], τό, Cretan for the [[public]] [[hall]], <span class="title">GDI</span>4992 a ii 9, cf. 5040.38, al. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[ἀνδρεῖον]], τό, = [[σίνηπι ἄγριον]], Ps.-Dsc.2.154.</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=-α, -ον<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. -ήιος, -η, -ον Hdt.1.123, 7.153; locr. ἀνδρέος <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.624 d.4; ἀνδρῆος <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.708.3; tard. [[ἀνδρῖος]] Pall.<i>H.Laus</i>.65.4<br /><b class="num">I</b> de cosas<br /><b class="num">1</b> [[propio de varón]] op. [[γυναικεῖος]]: θαἰμάτια Ar.<i>Ec</i>.75, μετὰ ἀνδρεῖον [[δρᾶμα]] παντελῶς διαπερανθὲν τὸ γυναικεῖον αὖ περαίνειν Pl.<i>R</i>.451c, πέπλοι Theoc.28.10, ἀγορά <i>CIG</i> 3657 (Cízico), cf. Ar.<i>Th</i>.154, Archipp.45B, X.<i>Mem</i>.2.7.5, <i>IG</i> 12(3).330.22, 61 (Tera III a.C.), σῶμα ἀνδρέον esclavo</i>, <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.624d.4 (Festino II a.C.), <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.708.3 (Festino II a.C.)<br /><b class="num">•</b>op. [[ἄνανδρος]] ‘[[afeminado]]’ [[viril]] πόνοι Pl.<i>Phdr</i>.239c<br /><b class="num">•</b>[[valeroso]] ἐκεῖν' ἀνδρειότατόν γε τῶν ἐμῶν Ar.<i>V</i>.1200<br /><b class="num">•</b>[[violento]], [[fuerte]] λαφυγμός Eup.148, θήρατρον Ael.<i>VH</i> 1.1, λόγος <i>PCair.Isidor</i>.126.7.<br /><b class="num">2</b> fig. [[que tiene un sonido grave como la voz de un hombre]] αὐλοῦ γυναικείου τε καὶ ἀνδρείου Hdt.1.17.<br /><b class="num">3</b> [[propio del adulto]] [[ἁνίκα]] τὰν γένυν ἀνδρεΐαν ἔχῃς Theoc.29.33, ἀνδρεῖον ἱμάτιον toga uirilis</i> Plu.<i>Brut</i>.14.<br /><b class="num">4</b> [[humano]] op. divino ἀνδρείων ἀχέων Emp.B 147.2.<br /><b class="num">II</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> [[varonil]], [[valiente]] τίς ἀ. ἦν Ar.<i>Nu</i>.1052, Κῦρος Hdt.1.123, [[ἄνθρωπος]] Plu.2.235e, ὁ δειλὸς ὑποπέπτωκε τῷ ἀνδρείῳ Ph.1.60, cf. Protag.B 9, Pl.<i>Grg</i>.491b, Hdt.7.153<br /><b class="num">•</b>de una mujer οὐχ ἁρμόττον γυναικὶ οὕτως ἀνδρείαν ἢ δεινὴν εἶναι Arist.<i>Po</i>.1454<sup>a</sup>23, cf. <i>Pol</i>.1277<sup>b</sup>22, [[LXX]] <i>Pr</i>.12.4.<br /><b class="num">2</b> [[fuerte]], [[virtuoso]] ὀρθοπραγέων τις [[ἀνδρεῖος]] [[ἅμα]] καὶ εὐθύγνωμος γίγνεται Democr.B 181.<br /><b class="num">3</b> [[adulto]] τῷ ἡβῶντι τε καὶ ἀνδρείῳ Pl.<i>R</i>.468d.<br /><b class="num">4</b> [[osado]], [[temerario]] [[ἀναίσχυντος]] εἶ καὶ [[ἀνδρεῖος]] τὰ τοιαῦτα Luc.<i>Ind</i>.3.<br /><b class="num">5</b> tard. en sup., como tít. [[excelentísimo]] ἀνδρειοτάτου Καίσαρος <i>POxy</i>.1318 (IV d.C.), τῷ δεσπότῃ μου τῷ ... μεγαλοπρεπεστάτῳ καὶ ἀνδριοτάτῳ κόμιτι <i>POxy</i>.1163.3 (V d.C.).<br /><b class="num">III</b> de animales [[fuerte]], [[vigoroso]] ὗν πιστεύεις σύ γε ἀνδρείαν γεγονέναι Pl.<i>La</i>.196e, cf. Arist.<i>HA</i> 488<sup>b</sup>17.<br /><b class="num">IV</b> subst.<br /><b class="num">1</b> sg. τὸ ἀνδρεῖον [[la valentía]], [[hombría]] τοῦτ' ἐμοὶ τἀνδρεῖον, ἡ προμηθία E.<i>Supp</i>.510, νέοι ὄντες τὸ ἀνδρεῖον μετέρχονται Th.2.39, cf. E.<i>Andr</i>.683, Th.4.126.<br /><b class="num">2</b> plu. τὰ ἀνδρεῖα [[actos de valor]], [[hombradas]] πολλαὶ γυναῖκες ... διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ ἐπετελέσαντο πολλὰ ἀνδρεῖα 1<i>Ep.Clem</i>.55.3.<br /><b class="num">3</b> τὰ ἀνδρεῖα [[comidas públicas de]] los varones en Creta, y antiguo n. de las mismas en Esparta, Alcm.98.2, τὰ δὲ συσσίτια ἀνδρεῖα παρὰ μὲν τοῖς Κρησὶν ... καλεῖσθαι Str.10.4.18, cf. Arist.<i>Pol</i>.1272<sup>a</sup>3, Plu.<i>Lyc</i>.12, Hsch.<br /><b class="num">4</b> τὰ ἀνδρεῖα, τὰ ἀνδρῖα [[vestidos de hombre]] D.L.3.46, Pall.<i>H.Laus</i>.65.4.<br /><b class="num">5</b> τὸ ἀνδρεῖον bot. [[bolsa de pastor]], [[Capsella bursa pastoris Medikus]], Ps.Dsc.2.154.<br /><b class="num">V</b> adv. [[ἀνδρείως]]<br /><b class="num">1</b> [[virilmente]], [[como un hombre]] de niños καλῶς καὶ ἀ. ἕκαστα ποιεῖν X.<i>Cyr</i>.1.3.1<br /><b class="num">•</b>de mujeres, Ar.<i>Th</i>.656.<br /><b class="num">2</b> [[valientemente]], [[con valor]] σπᾶτ' ἀ. Ar.<i>Pax</i> 498, φέρειν δὲ χρὴ ... τὰ τῶν πολεμίων ἀ. Th.2.64, cf. 5.9, Pl.<i>Lg</i>.855a, Arist.<i>Pol</i>.1265<sup>a</sup>36<br /><b class="num">•</b>[[con resolución]] σκοπεῖσθαι χρὴ ἀ. τε καὶ εὖ Pl.<i>Cra</i>.440d.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0217.png Seite 217]] (Her. [[ἀνδρήϊος]], Theocr. 28, 10 ἀνδρέϊος), männlich, den Mann betreffend, dem [[γυναικεῖος]] entgeggstzt, [[αὐλός]] Her. 1, 17; Plat. [[δρᾶμα]] Rep. IV, 451 c; μαθήματα Alc. 1, 187 a; ὑποδήματα Xen. Cyr. 8, 2, 5; [[ἱμάτιον]] Mem. 2, 7, 5; τὸ ἀνδρεῖον, das männliche Glied, Luc. D. meretr. 5 Mort. 28, 2. Dah. bes. männlich, muthig, [[ῥώμη]] Her. 7, 153. Bei Plat., der Gorg. 491 b erkl. ἀνδρ. ἱκανοὶ ὄντες, ἃ ἂν νοήσωσιν ἐπιτελεῖν, Ggstz von [[δειλός]], Phaedr. 239 a; oft mit [[σώφρων]] vbdn, Prot. 349 ff.; von [[θαῤῥαλέος]], dreist, unterschieden, wie von [[θρασύς]], Arist. Eth. Nic. 3, 7; τὸ ἀνδρεῖον, Mannskraft, Thuc. 2, 39; τὰ ἀνδρεῖα, die gemeinschaftlichen Mahlzeiten der Männer bei den Kretern, wie die [[φειδίτια]] bei den Spartanern, Ath. V, 2, 186 b – Comp. ἀνδρειότερος, superl. -ότατος, Plat. – Adv., ἀνδρείως, männlich, Ar. P. 490; muthig, Plat.
}}
{{bailly
|btext=α, ον :<br /><b>1</b> d'homme ; τὰ [[ἀνδρεῖα]] repas public des hommes, en Crète;<br /><b>2</b> viril, courageux ; <i>p. anal.</i> ἀνδρεῖον [[θήρατρον]] ÉL filet solide ; τὸ ἀνδρεῖον THC courage viril.<br />'''Étymologie:''' [[ἀνήρ]].
}}
{{ls
|lstext='''ἀνδρεῖος''': -α, -ον, Ἰων. -ήϊος, η, ον, ἀλλ’ ὁ Ἡρόδ. τηρεῖ τὸν κοινὸν τύπον ἐν τῷ συγκρ. καὶ ὑπερθ. ἀνδρειότερος, -ότατος 1. 79, 123: - ([[ἀνήρ]]) [[ἀνδρικός]], κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[γυναικεῖος]], Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 123· [[θαἰμάτια]] τἀνδρεῖα, τὰ ἀνδρικά, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 75· ἀνδρεῖα δ’ ἢν ποιῇ τις ὁ αὐτ. Θεσμ. 154, Πλάτ., Ξεν., πέπλοι Θεόκρ. 28. 10 ([[ἔνθα]] ἀνδρέϊοι)· αὐλὸς (ἴδε [[αὐλός]]) Ἡρόδ. 1. 17· ἀνδρ. [[ἀγορά]], ἡ ἀγορὰ τῶν ἀνδρῶν, Ἐπιγρ. Κυζ. ἐν Συλλογ. Ἐπιγρ. 3657· (οὕτω, γυναικεῖα ἀγορὰ Μένανδ. ἐν «Συναριστώσαις» 7)· [[ἀνδρεῖος]] (δηλ. [[σύλλογος]]) Ἐπιγρ. Δωρικὴ ἐν Συλλογ. Ἐπιγρ. 2448. 1. 24· ἀνδρεῖα ἠμπίσχετο, «φοροῦσεν ἀνδρικά», vestem virilem, Διογ. Λ. 3. 46. ΙΙ. [[ἀνδρεῖος]], [[γενναῖος]], [[θαρραλέος]], Ἡρόδ. 7. 153, καὶ συχν. παρ’ Ἀττ., ἔτι δὲ καὶ [[γυνή]], ὡς, δεῖ τὴν γυναῖκα [[εἶναι]] σώφρονα καὶ ἀνδρείαν Ἀριστ. Πολ. 1. 13, 3., 3. 4, 17· καὶ ἐπὶ κακῆς σημασίας, [[ἰσχυρογνώμων]], εἰ καὶ [[πάνυ]] [[ἀναίσχυντος]] εἶ καὶ ἀνδρ. τὰ τοιαῦτα Λουκ. Πρὸς Ἀπαιδ. 3: - οὐδ. τὸ ἀνδρεῖον = [[ἀνδρεία]], Θουκ. 2. 39· καὶ τοῦτο δὴ τἀνδρεῖον, ἡ [[προμηθία]], τοῦτο [[εἶναι]] ἀληθὴς [[ἀνδρεία]], ἡ [[πρόνοια]], Εὐκρ. Ἱκ. 510· ἔβησαν πρὸς τἀνδρεῖον (ὡς τὸ πρὸς ἀλκὴν τρέπεσθαι) ὁ αὐτ. Ἀνδρ. 683: - Ἐπίρρ. [[ἀνδρείως]] Ἀριστοφ. Εἰρ. 498, καὶ ἀλλ. ὑπερθ. -ότατα Πλάτ. Πολιτ. 262 Α. 2) ἐπὶ ζῴων Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 1. 1, 32, πρβλ. Πλάτ. Λάχ. 196D καὶ Ε. 3) ἐπὶ πραγμάτων, [[ἰσχυρός]], [[ζωηρός]], λαφυγμὸν ἀνδρεῖον [[πάνυ]] Εὔπολ. ἐν «Κόλαξι» 22· [[ἔργον]] Ἀριστοφ. Σφ. 1200· [[θήρατρον]] Αἰλ. Π. Ἱ. 1. 1. ΙΙΙ. ἀνδρεῖα, τὰ, τὰ συσσίτια τῶν Κρητῶν, [[προσέτι]] τὸ ἀρχαιότερον [[ὄνομα]] τῶν παρὰ Σπαρτιάταις φειδιτίων ἢ φιλιτίων (ἴδε τὰς λέξεις), Ἀλκμὰν 37, Ἀριστ. Πολ. 2. 10. 5 ([[ἔνθα]], ὡς ἐν Πλουτ. Λυκούργῳ 12, [[εἶναι]] γεγραμμένον [[ἄνδρια]]), πρβλ. Μυλλ. π. Δωρ. 4. 3, 3: - [[ὡσαύτως]], τὸ ἀνδρήϊον, Κρητικὴ [[λέξις]], ἡ δημοσία [[αἴθουσα]], Ἐπιγρ. Κρητ. ἐν τῇ Συλλογ. Ἐπιγρ. 2554. 51., 2556. 38.
}}
{{grml
|mltxt=-α, -ο (ΜΑ ἀνδρεῑος, -εία, -ον)<br />[[γενναίος]], [[θαρραλέος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το ανδρείο</i>(<i>ν</i>)<br /><b>βοτ.</b> ο [[ανδρώνας]] του άνθους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που ταιριάζει σε άνδρα, [[ανδρικός]]<br /><b>2.</b> [[ισχυρογνώμων]]<br /><b>3.</b> (<b>για πράγμ.</b>) [[ισχυρός]], [[ζωηρός]], [[έντονος]]<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> α) <b>εν.</b> η [[ανδρεία]]<br />β) <b>πληθ.</b> τὰ ἀνδρεῖα<br />συσσίτια τών Κρητών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[ανήρ]], <i>ανδρός</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>είος</i> <span style="color: red;"><</span> -<i>ηF</i>-<i>ιος</i>, με σίγηση του [[δίγαμμα]] (F) και [[βράχυνση]] ([[πρβλ]]. ιων. <i>ανδρήιος</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ανδρειώνω]] (-<i>όω</i>), <b>αρχ.</b> [[ανδρειότης]], <b>μσν.-νεοελλ.</b> [[ανδρειοσύνη]], <b>νεοελλ.</b> [[ανδρειεύω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀνδρεῖος:''' -α, -ον, Ιων. -[[ήιος]], <i>-η</i>, <i>-ον</i>, συγκρ. και υπερθ. <i>ἀνδρειότερος</i>, <i>-ότατος</i>, [[ακόμα]] και στον Ηρόδ.· ([[ἀνήρ]])·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ανήκει ή χαρακτηρίζει τον άνδρα, σε Αισχύλ. κ.λπ.· για το <i>αὐλοὶ ἀνδρεῖοι</i>, βλ. [[αὐλός]].<br /><b class="num">II. 1.</b> [[αρρενωπός]], [[αρσενικός]], [[ανδροπρεπής]], σε Ηρόδ., Αττ.· με αρνητική [[σημασία]], [[ξεροκέφαλος]], [[πεισματάρης]], σε Λουκ· ουδ. <i>τὸἀνδρεῖον</i>, με [[κράση]] τἀνδρεῖον = [[ἀνδρεία]], σε Ευρ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πράγματα, δυνατό, ζωηρό, σε Αριστοφ. <b>III. [[ἀνδρεῖα]]</b>, <i>τά</i>, τα δημόσια γεύματα των Κρητών, παλαιότερο όνομα επίσης για τα σπαρτιατικά [[φειδίτια]], σε Αλκμ., σε Πλούτ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀνδρεῖος:''' ион. [[ἀνδρήϊος]], эол. ἀνδρέϊος 3<br /><b class="num">1)</b> [[мужской]] ([[αὐλός]] Her.; [[θαἰμάτια]] Arph.; [[ἱμάτιον]] Xen., Theocr., Plut.);<br /><b class="num">2)</b> [[мужского пола]] (τὰ θηρία Arst.);<br /><b class="num">3)</b> [[мужественный]], [[отважный]] ([[ῥώμη]] Her.; [[ἔργον]] Arph., Arst.; [[γυνή]] Arst.);<br /><b class="num">4)</b> [[дерзкий]] ([[ἀναίσχυντος]] καὶ ἀ. Luc.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ἀνήρ]] [Comp. and Superl. ἀνδρειότερος, -οτατος.]<br /><b class="num">I.</b> of or for a man, Aesch., etc.; for αὐλοὶ ἀνδρεῖοι, v. [[αὐλός]].<br /><b class="num">II.</b> [[manly]], [[masculine]], Hdt., [[attic]]; in bad [[sense]], [[stubborn]], Luc.:—neut. τὸ ἀνδρεῖον, by crasis τἀνδρεῖον, = [[ἀνδρεία]], Eur., Thuc.<br /><b class="num">2.</b> of things, [[strong]], [[vigorous]], Ar.
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[brave]], [[of a man]], [[of man]]
}}