View source for ἀτενής

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀτενής
|Medium diacritics=ἀτενής
|Low diacritics=ατενής
|Capitals=ΑΤΕΝΗΣ
|Transliteration A=atenḗs
|Transliteration B=atenēs
|Transliteration C=atenis
|Beta Code=a)tenh/s
|Definition=ές, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[stretched]], [[strained]], κισσός <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>826</span> (lyr.); freq. of the eyes, [[staring]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>492a11</span>; τὸ ἀ. τῆς ὄψεως καὶ [[ἄτεγκτος|ἄτεγκτον]] <span class="bibl">D.H.5.8</span>; τὴν ὄψιν εἰς τὸ ἀ. [[ἀπερείδεσθαι]] [[intently]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Icar.</span>12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[intense]], [[excessive]], ὀργαί <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>71</span> (lyr.); [[ὀδυρμός|ὀδυρμοί]] <span class="bibl">Call.<span class="title">Fr.</span>1.7</span> P. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[straight]], [[direct]], <b class="b3">ἥκω δ' ἀτενὴς ἀπ' οἴκων</b> [[straight]] from [[home]], <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>65</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of [[disease]]s, [[obstinate]], [[ἰσχιάς]] prob. for [[ἀγεννής]] in Archig. ap. <span class="bibl">Aët.12.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of men's minds and speech, [[intent]], [[earnest]], ἀτενεῖ . . νόῳ <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>661</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.88</span>; <b class="b3">ἁπλοῖ καὶ ἀ</b>., of men, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>547e</span>; ἀ. [[παρρησία]] <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>737</span>; ἀ. [[ψυχή]] <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[unbending]], [[stubborn]], ἀ. [[ἀτεράμων]] τε <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>730</span> (lyr.); [[ἀστένακτος]] καὶ ἀτενής <span class="bibl">D.H.5.8</span>: Comp., <span class="bibl">Phld. <span class="title">Lib.</span>p.44</span> O. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Adv. [[ἀτενῶς]], Ion. [[ἀτενέως]] <span class="bibl">Hp.<span class="title">Prorrh.</span>1.24</span>; [[ἀτενῶς]] [[ἐμβλέπειν]] <span class="bibl">Agatharch.41</span>; [[δυσπειθῶς]] καὶ [[ἀτενῶς]] ἔχειν πρός τι = to be [[obstinately]] [[averse]] to, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Galb.</span>25</span>:—more freq. in neut., <b class="b3">ἀτενὲς ἴκελοι</b> [[exceeding]] [[like]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>2.77</span>; <b class="b3">ἀ. ἀπ' ἀοῦς</b> from [[dawn]] [[onwards]], <span class="bibl">Epich.124.1</span>; [[καταμαθεῖν]] [[ἀτενῶς]] <span class="bibl">Id.172.4</span>; ἀ. τηρεῖν <span class="bibl">Diph.61</span>; [[ἀτενῶς]] [[βλέπειν]] <span class="bibl">Plb.18.53.9</span>.</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=-ές<br /><b class="num">I</b> [[concr]].<br /><b class="num">1</b> [[tenaz]] κισσός S.<i>Ant</i>.826<br /><b class="num">•</b>c. idea de mov. [[derecho]], [[directo]] ἥκω δ' ἀτενὴς ἀπ' οἴκων E.<i>Fr</i>.65.<br /><b class="num">2</b> [[compacto]] γῆ ἀ. καὶ σκληρά Plu.2.640e.<br /><b class="num">II</b> [[fig]].<br /><b class="num">1</b> [[atento]], [[interesado]] de la mente νοῦς Hes.<i>Th</i>.661, Pi.<i>N</i>.7.88, cf. Pl.<i>R</i>.547e, ψυχή Luc.<i>Nigr</i>.4<br /><b class="num">•</b>de la mirada [[atenta]], [[fija]] Arist.<i>HA</i> 492<sup>a</sup>11, Hld.3.5.5<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ ἀ. [[fijeza]], [[atención]] τὸ ἀ. τῆς ὄψεως D.H.5.8, cf. Luc.<i>Icar</i>.12<br /><b class="num">•</b>neutr. como adv. [[atentamente]] αἰ λῇς καταμαθεῖν ἀτενές Epich.154.4, esp. de la mirada ἀτενὲς δὲ τηρῶ Diph.61.4, ὅταν ἴδωσιν ἀτενές Ael.<i>NA</i> 17.25, ἀναβλέψας X.Eph.2.4.3, cf. Longus 4.20, Aesop.117.1, δεδαρκῶς Macho 127.<br /><b class="num">2</b> de palabras [[inflexible]], [[recto]] παρρησία E.<i>Fr</i>.737, λόγος Cels.Phil.8.12.<br /><b class="num">3</b> de pasiones, dolores [[intenso]] ὀργαί A.<i>A</i>.71, ὀδυρμοί Call.<i>Fr</i>.228.7<br /><b class="num">•</b>de defectos [[obstinado]] φιλονικία Plu.<i>Arist</i>.2.<br /><b class="num">4</b> de pers. [[tenaz]], [[inflexible]] Ar.<i>V</i>.730, ἁπλούς τε καὶ ἀτενεῖς ... ἄνδρας Pl.<i>R</i>.547e, ἄδακρύς τε καὶ ... ἀ. διαμένων D.H.5.8, cf. Phld.<i>Lib</i>.p.44<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ ἀ. πρὸς τὸν δῆμον su inflexibilidad respecto al pueblo</i> Plu.<i>Dio</i> 52<br /><b class="num">•</b>neutr. como adv. [[pertinazmente]], [[sin parar]] ἀτενὲς ἀπ' ἀοῦς ἀφύας ἀπεπυρίζομες Epich.71.1.<br /><b class="num">III</b> adv. -ῶς, jón. -έως<br /><b class="num">1</b> [[fija]], [[atentamente]] ὀφθαλμοὶ ἐκλάμπουσιν ἀτενέως Hp.<i>Prorrh</i>.1.124, βλέποντες Plb.18.53.9, Agatharch.41, Sch.Ar.<i>Ach</i>.10d.<br /><b class="num">2</b> [[tenaz]], [[obstinadamente]] πρὸς τὰ τοιαῦτα δυσπειθῶς καὶ ἀ. ἔχοντας Plu.<i>Galb</i>.25.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de un tema *<i>tenos</i> no atestiguado en gr., de la raíz *<i>ten</i>- de τείνω q.u., cf. lat. <i>[[tenus]]</i> ai. <i>tánas</i>. La α vendría de <i>n̥</i> (grado ω de *<i>en</i>) o sería protética.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0385.png Seite 385]] ές ([[τείνω]], α intens.), sehr gespannt, aufmerksam, ernst, [[νόος]] Hes. Ih. 66 l; Pind. N. 7, 88; [[ψυχή]] Luc. Nigr. 4; standhaft, hart, ὀργαί Aesch. Ag. 71; ἁπλοῖ καὶ ἀτενεῖς ἄνδρες Plat. Rep. VII, 547 e; καὶ [[ἀτεράμων]] Ar. Vesp. 730; [[κισσός]], fest anhangend, Soph. Ant. 820; unerbittlich, καὶ [[στεῤῥός]] Dion. Hal. 8, 45; ἀτενὲς βλέπειν εἴς τινα, unverwandt, Pol. 18, 36; Luc. Alex. 14; τὴν ὄψιν ἐς τὸ ἀτενὲς ἀπερείσασθαι Icarom. 12; ἀτενεῖς ὀφθαλμοί, unverwandt auf einen Punkt gerichtet, Arist. H. A. 1, 10; τὸ ἀτενὲς τῆς ὄψεως D. Hal. 5, 8; – adv., ἀτενὲς [[ἴκελος]], ganz gleich, Pind. P. 2, 77; ἀτενὲς ἥκω ἀπ' οἴκων, stracks, Eur. Alcm. fr. 15; ἀτενὲς ἀπ' ἀοῦς, gleich vom Morgen an, Epicharm. Ath. VII, 277 f.
}}
{{bailly
|btext=ής, ές :<br />fortement tendu, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[fixe]], [[attentif]];<br /><b>2</b> <i>p. anal.</i> droit, qui vient en droite ligne, direct;<br /><b>3</b> ferme, fort : ἀτενεῖς ὀργαί ESCHL colère intense <i>ou</i> violente;<br /><b>4</b> qui s'attache fortement à (lierre).<br />'''Étymologie:''' ἀ intens., [[τείνω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀτενής:'''<br /><b class="num">1</b> тугой, крепкий, тж. цепкий ([[κισσός]] Soph.);<br /><b class="num">2</b> [[напряженный]], [[внимательный]], [[пристальный]] ([[νόος]] Hes.; [[ὀφθαλμός]] Arst.; [[ὄψις]] Luc.): ἀτενεῖ τῇ ψυχῇ Luc. с напряженным вниманием;<br /><b class="num">3</b> [[сильный]] (ὀργαί Aesch.);<br /><b class="num">4</b> [[прямой]], [[прямолинейный]] ([[ἥκω]] ἀ. ἀπ᾽ οἴκων Eur.);<br /><b class="num">5</b> [[прямой]], [[непреклонный]], [[упорный]] ([[ἀνήρ]] Arph., Plat.);<br /><b class="num">6</b> [[стремящийся]], [[тяготеющий]] (πρὸς τὸ [[δίκαιον]] ἀ. [[φύσις]] Plut.).
}}
{{ls
|lstext='''ἀτενής''': -ές, (α ἀθροιστ., [[τείνω]]) ὁ ἐξαπλούμενος, ὁ προσκολώμενος, τὰν κισσὸς ὡς ἀτενὴς πετραία βλάστα δάμασεν Σοφ. Ἀντ. 826· συχν. ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν, ὁ ἀτενίζων, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 1. 10, 3· τὸ ἀτ. τῆς ὄψεως Διον. Ἁλ. 5. 8· τὴν ὄψιν εἰς τὸ ἀτ. ἀπερείδεσθαι, ἀσκαρδαμυκτεὶ βλέπειν, Λουκ. Ἰκαρομ. 12· ἴδε κατωτ. ΙΙ. 2) [[σφοδρός]], [[ἰσχυρός]], [[δεινός]], ὀργαὶ Αἰσχύλ. Ἀγ. 71. 3) κατ’ εὐθεῖαν, ἥκω δ’ ἀτενὴς ἀπ’ οἴκων Εὐρ. Ἀποσπ. 66. ΙΙ. ἐπὶ τῆς διανοίας καὶ τοῦ λόγου τοῦ ἀνθρώπου, ἀτενεῖ… νόῳ Ἡσ. Θ. 661, πρβλ. Πινδ. Ν. 7. 129· ἁπλοῖ καὶ ἀτ. ἐπὶ ἀνθρώπων, Πλάτ. Πολ. 547Ε· ἀτ. [[παρρησία]] Εὐρ. Ἀποσπ. 737. 2) [[ἄκαμπτος]], [[ἰσχυρογνώμων]], [[ἐπίμονος]], ἀτενὴς [[ἀτεράμων]] τε Ἀριστοφ. Σφ. 730· [[ἀστένακτος]] καὶ ἀτ. Διον. Ἁλ. 5. 8. ΙΙΙ. ἐπίρρ. ἀτενῶς, Ἰων. -έως Ἱππ. Προρρ. 78· ἀτ. ἐμβλέπειν Διόδ. 3. 18· ἀτ. ἔχειν [[πρός]] τι Πλουτ. Γάλβ. 25: συχνότερον κατ’ οὐδέτ., ἀτενὲς ἴκελοι, καθ’ ὑπερβολὴν ὅμοιοι, Πινδ. Π. 2. 141· καταμαθεῖν ἀτενὲς Ἐπίχ. 96 Ahr.· ἀτενὲς τηρεῖν Δίφιλ. ἐν «Παρασίτῳ» 2, 4· ἀτ. βλέπειν Πολύβ. 18. 36, 9· πρβλ. [[ἀτενίζω]].
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰτενής</b> [[earnest]] φαῖμέν κε γείτον' [[ἔμμεναι]] νόῳ φιλήσαντ ἀτενέι γείτονι [[χάρμα]] πάντων ἐπάξιον (N. 7.88) n. [[sing]]. pro adv., [[really]], [[absolutely]], ὑποφάτιες, ὀργαῖς ἀτενὲς ἀλωπέκων ἴκελοι (P. 2.77)
}}
{{grml
|mltxt=-ές (AM [[ἀτενής]], -ές)<br />Ι. (για το [[βλέμμα]]) ο προσηλωμένος σ' ένα [[σημείο]]<br />II. <b>επίρρ.</b> <i>ατενώς</i><br /><b>1.</b> [[κατευθείαν]], [[μπροστά]]<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[εκτεταμένος]], [[τεντωμένος]]<br /><b>2.</b> [[έντονος]], [[ισχυρός]]<br /><b>3.</b> [[ευθύς]]<br /><b>4.</b> (για τον ανθρώπινο νου και λόγο) [[ειλικρινής]], [[τίμιος]]<br /><b>5.</b> [[άκαμπτος]], [[ισχυρογνώμων]]<br /><b>6.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>ἀτενές</i><br />υπερβολικά<br />II. <b>επίρρ.</b> <b>φρ.</b> «ἀτενῶς ἔχω [[πρός]] τι» — [[είμαι]] επίμονα [[αντίθετος]] σε [[κάτι]], [[απεχθάνομαι]] [[κάτι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>α</i>- (αθροιστικό) (πιθ. με ιωνική [[ψίλωση]]) <span style="color: red;">+</span> (ένσιγμο [[θέμα]]) <i>τένος</i> «[[τέντωμα]], [[ένταση]]» ([[πρβλ]]. λατ. <i>tenus</i> «[[βρόχος]]», απ' όπου επίρρ. <i>tenus</i> «[[μέχρι]], έως», αρχ. ινδ. <i>tanas</i> «[[καταγωγή]], απόγονοι», ρ. [[τείνω]]), ενώ κατ' [[άλλη]] [[άποψη]] το <i>α</i>- πιθ. αντιπροσωπεύει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] του προρρηματικού <i>εν</i>-. Η λ. [[ατενής]] σημαίνει αρχικά «[[τεντωμένος]], [[τεταμένος]]», μ' αυτή δε την [[έννοια]] χρησιμοποιείται [[κυρίως]] για να χαρακτηρίσει τα μάτια ή το σταθερό [[βλέμμα]] (Αριστοτέλης, Λουκιανός). Στην αρχική αυτή [[σημασία]] της λ. ανάγονται οι [[περαιτέρω]] χρήσεις της, «ολόισος» στον Ευριπίδη, «[[δριμύς]], [[υπερβολικός]]» στον Αισχύλο και στον Καλλίμαχο, ενώ στον Ησίοδο, τον Πίνδαρο και τον Πλάτωνα σημαίνει «[[τεταμένος]], [[θετικός]], [[ειλικρινής]]» και αναφέρεται στον ανθρώπινο νου. Τέλος, ο Αριστοφάνης χρησιμοποιεί τον τ. [[ατενής]] για να δηλώσει «τον επίμονο».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ατενίζω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀτενής:''' -ές (<i>α αθροιστικό</i>, [[τείνω]])·<br /><b class="num">I.</b> εξαπλούμενος, προσκολλώμενος, λέγεται για τον κισσό, σε Σοφ.·<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., λέγεται για τη [[διάνοια]] και το λόγο του ανθρώπου, [[επίμονος]], [[σταθερός]], [[άκαμπτος]], [[ισχυρογνώμων]], σε Ησίοδ., Πλάτ.· επίσης, [[σκληρός]], [[ατίθασος]], [[ανελέητος]], σε Αισχύλ., Αριστοφ.· επίρρ. <i>ἀτενῶς</i>, [[σοβαρά]], αυστηρά, ἀτενῶς ἔχειν [[πρός]] τι, σε Πλούτ.
}}
{{etym
|etymtx=-ές<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[stretched]], [[strained]] (Hes.).<br />Derivatives: [[ἀτενίζω]] [[stare]] (Hp.)<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [1065] <b class="b2">*ten-</b> [[draw]], [[stretch]]<br />Etymology: Perhaps [[with tension]], with a copulativum (Ion. psilosis?) and a subst. <b class="b3">*τένος</b> n. = Lat. [[tenus]] n. [[cord]], from the root of [[τείνω]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[α <i>copulat.</i>,, [[τείνω]]<br /><b class="num">I.</b> strained [[tight]], clinging, of ivy, Soph.: metaph.<br /><b class="num">II.</b> of men's minds and [[speech]], [[intent]], [[earnest]], Hes., Plat.; also [[stiff]], [[stubborn]], [[inexorable]], Aesch., Ar.:—adv. ἀτενῶς [[earnestly]], ἀτ. ἔχειν πρός τι Plut.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀτενής''': -ές<br />{atenḗs}<br />'''Meaning''': [[straff]], [[unverwandt]], [[aufmerksam]] (Hes., Pi. usw., vorw. poet.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀτενίζω]] [[starren]], [[mit unverwandtem Blick hinsehen]] (Hp., Arist. usw.) mit [[ἀτενισμός]] (Thphr. u. a.) und [[ἀτένισις]] (Paul. Aeg.).<br />'''Etymology''': Eig. [[mit Spannung]] aus ''a'' copulativum (ion. Psilose) und einem Subst. *τένος n. [[Spannung]], formal = lat. ''tenus'' n. [[Schnur mit Schlinge]], wohl auch = Adv. ''tenus'' [[bis an]], eig. [[Erstreckung]], ai. ''tánas''- n. [[Nachkommenschaft]], s. Solmsen Wortforsch. 22f., Fraenkel KZ 43, 206. Vgl. [[τείνω]].<br />'''Page''' 1,177
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(τεντωμένος, [[ἐπίμονος]]). Ἀπό τό α ἀθροιστ. + [[τείνω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}