View source for ἀρήγω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀρήγω
|Medium diacritics=ἀρήγω
|Low diacritics=αρήγω
|Capitals=ΑΡΗΓΩ
|Transliteration A=arḗgō
|Transliteration B=arēgō
|Transliteration C=arigo
|Beta Code=a)rh/gw
|Definition=[ᾰ], fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -ξω <span class="title">Com.Adesp.</span>12.5D., etc.:—[[aid]], [[succour]], τινί <span class="bibl">Il. 2.363</span>, al. (never in Od.); in Hom. always, [[succour in war]], freq. c. dat. pers. et modi, μάχῃ Τρώεσσιν ἀ. <span class="bibl">1.521</span>, <span class="bibl">5.507</span>; ὄμοσσον ἦ μέν μοι . . ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀ. <span class="bibl">1.77</span>: generally, [[help]], [[succour]], λέχει Ἀλκμήνας <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.49</span>; νεότατι ἀ. [[θράσος]] <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>2.63</span>; θνητοῖς <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>269</span>, etc.; in mock Trag. passages of Com., γυναῖκες, οὐκ ἀρήξετ'; <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>696</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>476</span>: rare in Prose, <span class="bibl">Hecat.30J.</span>, etc.; ὁ ναυτικὸς τῷ πεζῷ ἀρήξει <span class="bibl">Hdt.7.236</span>; τοῖς φίλοις ἀ. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.5.13</span>; ἀ. σὺν ὅπλοις τῇ χώρᾳ <span class="bibl">Id.<span class="title">Oec.</span>5.7</span>; to [[be good for]] a [[patient]] or his [[case]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Prorrh.</span>2.30</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Acut.</span>65</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> impers., c. inf., [[it is good]] or [[it is fit]], φέρειν ἀρήγει <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>2.94</span>; [[σιγᾶν]] ἀρήγει <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>571</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc. rei, [[ward off]], [[prevent]], [[ὄλεθρον]] [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Batr.279</span>; ἄρηξον . . ἅλωσιν <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>119</span> (lyr.); <b class="b3">ἀ. τινί τι</b> [[ward off from]] one, φόνον τέκνοις <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1275</span> (lyr.), cf. <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>777</span>. (Perh. cognate with Lat. [[rex]], Skt. rā´jati '[[rule]]'.)</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> intr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. [[ayudar]] c. dat. ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ, φῦλα δὲ φύλοις <i>Il</i>.2.363, ὅσαι (γυναῖκες) τύχον Ἀλκμήνας ἀρήγοισαι λέχει Pi.<i>N</i>.1.49, ὑμῖν A.<i>Supp</i>.377, πόλει τ' ἀρήγειν καὶ θεῶν ἐγχωρίων βωμοῖσι A.<i>Th</i>.14, cf. A.<i>Ch</i>.261, θνητοῖς A.<i>Pr</i>.267, φίλοις A.<i>Eu</i>.295, πᾶς ὁ ναυτικὸς τῷ πεζῷ ἀρήξει Hdt.7.236, τοῖς φίλοις X.<i>Cyr</i>.1.5.13, οὐ γὰρ ὑμῖν [[δυνατός]] εἰμι ἀρήγειν Hecat.30, αὐτοῖς [[LXX]] 3<i>Ma</i>.4.16, ἀλλήλοις A.R.2.715, ἀνδραφόνοισιν A.R.4.701, τῷ ἱερῷ Plu.2.702f, πᾶσιν Pamprepius 1ue.18<br /><b class="num">•</b>c. dat. de pers. y otra determ. en dat. μάχῃ Τρώεσσιν <i>Il</i>.1.521, 5.507, μοι ... ἔπεσιν καὶ χερσίν <i>Il</i>.1.77, σὺν ὅπλοις τῇ χώρᾳ X.<i>Oec</i>.5.7, Βακχιάδεσσιν ἐμαῖς στρατιῇσιν ... τριόδοντι Nonn.<i>D</i>.39.203<br /><b class="num">•</b>νεότατι μὲν ἀρήγει θράσος δεινῶν πολέμων Pi.<i>P</i>.2.63<br /><b class="num">•</b>abs. ἐγὼ δ' ἀρήξω A.<i>Eu</i>.232, οὐκ ἀρήξετε; Ar.<i>Th</i>.696, <i>Pl</i>.476, με Μοῖραι ... ἐπεκλήρωσαν ἀρήγειν Call.<i>Dian</i>.23, cf. Nonn.<i>D</i>.43.149.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de cosa [[ser beneficioso]] c. dat. de pers. τούτοισιν ἀρήγει [[αἷμα]] ῥυέν Hp.<i>Prorrh</i>.2.30, λουτρὸν ... ἀρήγοι ἂν χρεωμένοισιν Hp.<i>Acut</i>.65<br /><b class="num">•</b>excepcionalmente c. ac. de pers. τὸ φάρμακον ... ἔφη τοὺς ἀπεγνωσμένους ἀρήγειν Androm. en Gal.13.707<br /><b class="num">•</b>abs. φησι ... τοὺς τῶν ὀρνίθων ἐγκεφάλους ἐν οἴνῳ πινομένους ἀρήγειν Erasistr. en Philum.<i>Ven</i>.17.12<br /><b class="num">•</b>c. inf. [[es conveniente]] φέρειν ... ἀρήγει Pi.<i>P</i>.2.94, σιγᾶν ἀρήγει A.<i>Eu</i>.571, οὐδ' ἀρήγει ἐμεῖν Hp.<i>Loc.Hom</i>.12, ἀρήγει ... ἀνασηκῶσαι τὴν μεταβολήν Hp.<i>Acut</i>.29, δακρύειν τῷ ὀφθαλμῷ ἀρήγει Hp.<i>Loc.Hom</i>.13.<br /><b class="num">II</b> tr. c. ac. de cosa [[apartar]], [[alejar]] ἄρηξον δαίων ἅλωσιν aleja la conquista (de la ciudad) por los enemigos</i> A.<i>Th</i>.117, ἀρῆξαι φόνον ... τέκνοις alejar la muerte de los niños</i> E.<i>Med</i>.1275, παιδί ... θάνατον ἀρῆξαί E.<i>Tr</i>.777.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>rēg</i>- < *<i>reH2g</i>- que da lugar tb. a [[ἀρωγός]], [[ἀρωγή]], c. prótesis inicial, cf. as. <i>rōkjan</i>, a. nórdico <i>røkja</i>.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0349.png Seite 349]] helfen, beistehen, Hom. nicht selten, nur in der Ilias, meist im praes., fast überall von Hülfe im Kriege; τινί, Iliad. 2, 363 ὡς [[φρήτρη]] φρήτρηφιν ἀρήγῃ, φῦλα δὲ φύλοις; 16, 701 Τρώεσσι δ' ἀρήγων; τινί τινι, 1, 521 [[καί]] τέ μέ φησι μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν; fut. 1, 77 ἦ μέν μοι [[πρόφρων]] ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν; 5, 833 Ἀργείοισιν ἀρήξειν; 14, 265 ἃς Τρώεσσιν ἀρηξέμεν Ζῆν ὡς Ἡρακλῆος περιχώσατο. – Tragg.; Pind.; ἀρήγει, es hilft, c. inf., Aesch. Eum. 541, vgl. Pind. P. 2, 63; ἀρήγειν τι, etwas abwehren, ἅλωσιν Suppl. 112; so Sp. Medic.; φόνον τέκνοις, Mord von den Kindern, Eur. Med. 1275. – Seltener in Prosa, Her. 7, 136; τῇ χώρᾳ ἀρήγειν, das Land beschützen, Xen. Oec. 5, 7; τοῖς φίλοις Cyr. 1, 5, 13. Vgl. [[ἀρκέω]], Buttmann Lexil. 1 S. 5.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ἀρήξω, <i>ao. impér.</i> ἄρηξον, <i>2ᵉ pl.</i> ἀρήξατε, <i>inf.</i> ἀρῆξαι;<br /><b>1</b> secourir, défendre : τινί qqn ; • <i>impers.</i> il est utile de, il est bon de, inf.;<br /><b>2</b> écarter, repousser (un ennemi, un danger) : ἅλωσιν ESCHL empêcher la prise d'une ville ; φόνον τέκνοις EUR empêcher le meurtre de ses enfants.<br />'''Étymologie:''' R. Ἀρκ repousser.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀρήγω:''' (ᾰ)<br /><b class="num">1</b> [[помогать]], [[содействовать]] (τινὶ ἔπεσιν καὶ χερσίν Hom.; τινί Pind., Aesch., Her., Xen.): τοῖς καρποῖς ἀ. φθειρομένοις Plut. беречь плоды от порчи;<br /><b class="num">2</b> impers. (лат. [[juvat]]) подобает, надлежит, следует (σιγᾶν ἀρήγει καὶ [[μαθεῖν]] τι Aesch.);<br /><b class="num">3</b> [[отводить]], [[отклонять]], [[предотвращать]] (ἅλωσιν Aesch.; φόνον τινί Eur.).
}}
{{ls
|lstext='''ἀρήγω''': [ᾰ]: μέλλ. -ξω, βοηθῶ, [[ἔρχομαι]] εἰς ἐπικουρίαν, [[συντρέχω]], τινὶ Ἰλ. Β. 363, κ. ἀλλ. ([[οὐδαμοῦ]] ἐν Ὀδ.)· ἀείποτε βοηθῶ τινα ἐν πολέμῳ, συχν. μετὰ δοτ. προσ. καὶ τρόπου, μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν Ἰλ. Α. 521., Ε. 507· καί μοι ὄμοσσον, ἦ μέν μοι [[πρόφρων]] ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν Α. 77· [[καθόλου]], ἐπικουρῶ, βοηθῶ, ἐκ δ’ ἄρ’ ἄτλατον [[βέλος]] πλᾶξε γυναῖκας, ὅσαι τύχον Ἀλκμήνας ἀρήγοισαι λέχει, φοβερὸς [[τρόμος]] κατέλαβε τὰς γυναῖκας, ὅσαι ἔτυχον περὶ τὴν θεραπείαν τῆς Ἀλκμήνης καὶ τὴν κοίτην, Πινδ. Ν. 1. 73, πρβλ. Π. 2. 115· θνητοῖς Αἰσχύλ. Πρ. 267, καὶ συχν. παρὰ Τραγ. καὶ ἐν χωρίοις, ἐν οἷς παρῳδοῦνται οἱ Τραγικοὶ ὑπὸ τῶν κωμ., γυναῖκες, οὐκ ἀρήξετ’; Ἀριστοφ. Θεσμ. 696, πρβλ. Πλ. 475· σπάν. ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ, ὁ ναυτικὸς τῷ πεζῷ ἀρήξει Ἡρόδ. 7. 236· τοῖς φίλοις ἀρ. Ξεν. Κύρ. 1. 5, 13· συντελῶ πρὸς ἴασιν νόσου τινός, Ἱππ. Προρρ. 108, πρβλ. 395. 6. 2) ἀπρόσ. μετ’ ἀπαρ., ὡς τὸ Λατ. juval, φέρειν ἀρήγει, «συμβάλλεται» (Σχόλ.), Πινδ. Π. 2. 173· προσήκει, σιγᾶν ἀρήγει Αἰσχύλ. Εὐμ. 571. ΙΙ. μετ’ αἰτ. προσ., [[ἀποκρούω]], [[ἐμποδίζω]], ἄρηξον... ἅλωσιν Αἰσχύλ. Θήβ. 119· [[ὡσαύτως]] ὡς τὸ [[ἀρκέω]], ἀρ. τινί τι, [[ἀποτρέπω]], [[προλαμβάνω]] καὶ [[ἐμποδίζω]] τι, [[σπεύδω]] [[ὅπως]] σώσω τινὰ ἐκ κινδύνου, ἀρῆξαι φόνον δοκεῖ μοι τέκνοις Εὐρ. Μήδ. 1275, πρβλ. Τρῳ. 772. (Συγγενὲς τῷ [[ἀρκέω]], arceo, ἴδε ἐν λέξει [[ἄλαλκε]]).
}}
{{Autenrieth
|auten=fut. ἀρήξω: [[aid]], [[support]], succor (τινί); (ἐμοὶ) ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν, Il. 1.77. (Il.)
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰρήγω</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[assist]], c. dat. νεότατι μὲν ἀρήγει [[θράσος]] δεινῶν πολέμων lends [[strength]] to (P. 2.63) γυναῖκας, ὅσαι τύχον Ἀλκμήνας ἀρήγοισαι λέχει [[assist]] at her bedside (N. 1.49) [ἀρήξων [[varia lectio|v.l.]] (Pae. 6.10) ]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> impers., it is [[fitting]], [[best]] c. acc. &amp; inf. φέρειν δ' ἐλαφρῶς ἐπαυχένιον λαβόντα ζυγὸν ἀρήγει (P. 2.94)
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀρήγω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[βοηθώ]], [[συντρέχω]] κάποιον<br /><b>2.</b> [[βοηθώ]] κάποιον σε πόλεμο<br /><b>3.</b> [[συντελώ]] στη [[θεραπεία]] ασθένειας κάποιου<br /><b>4.</b> [[εμποδίζω]], [[προλαβαίνω]] [[κάτι]]<br /><b>5.</b> [[γλυτώνω]], κάποιον από κίνδυνο<br /><b>6.</b> <b>απρόσ.</b> <i>ἀρήγει</i><br />[[είναι]] καλό, [[πρέπει]], αρμόζει.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. συνδέεται ετυμολογικά με τα (αρχ. άνω γερμ.) <i>geruohhen</i>, (αρχ. σαξον. <i>r</i><i>ō</i><i>kjan</i>, (αρχ. νορβηγ.) <i>rokja</i> «[[φροντίζω]]» κ.λπ., ενώ δεν φαίνεται πιθ. η [[σχέση]] της με το <b>λατ.</b> <i>rego</i> «[[ανορθώνω]]» ([[πρβλ]]. ελλ. [[ορέγω]]), η οποία προϋποθέτει σημασιολογική [[εξέλιξη]] του <i>r</i> [[μέχρι]] την τελική [[σημασία]] «[[φροντίζω]]». Το [[αρήγω]] ανήκει σε παλαιότερη [[οικογένεια]] λέξεων που στον [[αττικό]] πεζό λόγο αντικαταστάθηκε από τους τ. του ρ. [[βοηθέω]] (-<i>ώ</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αρωγή]], [[αρωγός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρηγών]], [[άρηξις]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[συναρωγός]], <b>αρχ.</b> [[επαρωγός]], [[προσαρωγός]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀρήγω:''' [ᾰ], μέλ. <i>-ξω</i> (συγγενές προς το [[ἀρκέω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[βοηθώ]], [[συντρέχω]], [[επικουρώ]], [[ιδίως]] κατά τη [[μάχη]], με δοτ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> απρόσ., με απαρ., όπως και το Λατ. [[juvat]], αρμόζει, ταιριάζει· <i>σιγᾶν ἀρήγει</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II.</b> με αιτ. πράγμ., [[αποκρούω]], [[παρεμποδίζω]], <i>τι</i>, σε Αισχύλ.· επίσης, [[ἀρήγω]] τί τινι, [[αποτρέπω]], [[προφυλάσσω]] κάποιον από [[κάτι]], [[προλαβαίνω]] και [[απομακρύνω]] [[κάτι]] απειλητικά από κάποιον, σε Ευρ.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[help]], [[support (against)]] (Il.)<br />Derivatives: [[ἀρηγών]], <b class="b3">-όνος</b> m. f. [[helper]] (Il.). With old ablaut [[ἀρωγή]] [[help]], [[support]] and [[ἀρωγός]], <b class="b3">-όν</b> [[helper]] (Il.).<br />Origin: IE [Indo-European] [00] <b class="b2">*h₂reh₁g-</b> [[help]], [[support]]<br />Etymology: The forms require <b class="b2">*h₂re/oh₁g-</b>, unless <b class="b2">*h₂reg-</b>, <b class="b2">*h₂rog-</b> were root nouns, for which there is no indication. One compares Germanic forms, OHG. [[geruohhen]], OS. [[rōkjan]], ONo. [[røkja]] etc. [[care for]], Dutch [[roekeloos]] [[without care]] (with old [[ō]]). If so, not to Lat. [[rego]], Gr. [[ὀρέγω]], to which Skt. <b class="b2">rā́jā</b> [[king]] seems to belong (on which s. Gonda, KZ 73 (1956) 151ff.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[akin]] to [[ἀρκέω]]<br /><b class="num">I.</b> to [[help]], aid, [[succour]], especially in [[battle]], c. dat., Il., Hdt.<br /><b class="num">2.</b> impers., c. inf., like Lat, [[juvat]], it is [[good]] or fit, σιγᾶν ἀρήγει Aesch.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. rei, to [[ward]] off, [[prevent]], τι Aesch.; also, ἀρ. τί τινι to [[ward]] off from one, Eur.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀρήγω''': {arḗgō}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘helfen, beistehen (gegen etw.)’, vorwiegend poet. seit Il.; zur Verbreitung usw. s. Erika Kretschmer Glotta 18, 99f.<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἄρηξις]] [[Hilfe]], [[Beistand]] (A., S.), [[ἀρηγών]], -όνος m. f. ‘Helfer, -in’ (poet. seit Il.) mit [[ἀρηγοσύνη]] [[Hilfe]] (''AP'', ''Epigr''.). Mit altem Ablaut [[ἀρωγή]] [[Hilfe]], [[Beistand]] und [[ἀρωγός]], -όν [[Helfer]], [[helfend]] (beide vorw. poet. seit Il.); Versuch, [[ἄρηξις]] und [[ἀρωγή]] semantisch zu differenzieren, bei Holt Les noms d'action en -σις 145f.<br />'''Etymology''': Nicht sicher erklärt. Wird gewöhnlich mit einer germanischen Wortsippe, ahd. ''geruohhen'', as. ''rōkjan'', awno. ''rø̄kja'' usw. [[Sorge tragen]], [[Rücksicht nehmen]] (mit altem ''ō''-Vokalismus) verglichen und weiterhin, in der sehr hypothetischen Annahme einer Bedeutungsentwicklung [[aufrichten]] > [[Sorge tragen]], zu lat. ''rego'', gr. [[ὀρέγω]] (s. d.) usw. gezogen. Die daraus folgende Gleichung [[ἀρηγών]] = aind. ''rā́jā'' [[König]] (Schulze Kl. Schr. 172 A. 3 mit Fragezeichen) bleibt aber auch unter dieser Voraussetzung recht zweifelhaft. — Zur Vokalprothese s. Harl KZ 63, 18.<br />'''Page''' 1,137
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[βοηθῶ]], [[ἀποκρούω]]). Ἀπό ρίζα αρκ- τοῦ [[ἀρκέω]] πού συγγενεύει μέ τή ρίζα αλκ- τοῦ [[ἄλαλκε]]. Ὁ [[τύπος]] αρκἔχει θετική [[σημασία]], ἐνῶ ὁ [[τύπος]] αλκἀρνητική. Στά παράγωγα τό η ἔγινε ω.<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἀρηγοσύνη]] (=[[βοήθεια]]), [[ἀρηγών]] (=[[βοηθός]]), [[ἀρωγή]] (=[[βοήθεια]]), [[ἀρωγός]] (=[[βοηθός]]), [[ἀρωγοναύτης]].
}}