View source for κριτικός

{{LSJ1
|Full diacritics=κρῐτῐκός
|Medium diacritics=κριτικός
|Low diacritics=κριτικός
|Capitals=ΚΡΙΤΙΚΟΣ
|Transliteration A=kritikós
|Transliteration B=kritikos
|Transliteration C=kritikos
|Beta Code=kritiko/s
|Definition=κριτική, κριτικόν,<br><span class="bld">A</span> [[able to discern]], [[critical]], δύναμις σύμφυτος κ. Arist. ''APo.''99b35; οὐκ ἔχει ῥῖνα κριτικὴν πρὸς τοὖψον Posidipp.1.4; αἰσθήσεις κ. Phld.''Mus.''p.8 K.; <b class="b3">τὸ κ.</b> [[the power of discerning]], Arist.''de An.''432a16; <b class="b3">ἡ κριτική</b> (''[[sc.]]'' [[τέχνη]]) [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 260c, etc.: c. gen., ἡ γεῦσις τῶν σχημάτων κριτικωτάτη Arist.''Sens.''442b17, cf. [[Theophrastus|Thphr.]] ''Sens.''43, Ocell.2.7; of persons, [τὸν ὅλως πεπαιδευμένον] περὶ πάντων ὡς εἰπεῖν κ. τινὰ νομίζομεν εἶναι [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''639a9: especially in language, [[grammarian]], [[scholar]], [[literary]] [[critic]], Pl.''Ax.''366e, Phld.''Po.''5.24, Str.9.1.10, etc.; of Crates, Ath. 11.490e, who distinguished [[κ]]. and [[γραμματικός]], S.E.''M.''1.79; <b class="b3">εἰ δύναταί τις εἶναι κ. καὶ γραμματικός</b>, title of work by Galen (''Libr.Propr.''17); but τῶν ὕστερον γραμματικῶν κληθέντων πρότερον δὲ κ. D.Chr.53.1, cf. Apollod. ap. Clem.Al.''Strom.''1.16.79; οἱ κ. τῶν λόγων Philostr.''VS'' 2.1.14; <b class="b3">πρὸς τοὺς κ.</b>, title of work by Chrysippus, ''Stoic.''2.9; <b class="b3">ἡ κ.</b>, opp. <b class="b3">ἡ γραμματική</b>, Taurisc. ap. S.E.''M.''1.248, cf. Sch.''DT''p.3 H. Adv. [[κριτικῶς]], ἔχειν τινός Artem.4''Praef.'', cf. Erot.''Praef.''p.7 N., Men.Rh. p.391 S.<br><span class="bld">2</span> of or for [[judging]], <b class="b3">ἀρχὴ κ.</b> the office [[of judges]], opp. <b class="b3">ἀρχὴ βουλευτική</b>, [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1275b19.<br><span class="bld">II</span> = [[κρίσιμος]], [[ἑβδομάς]] Ph.1.45 (Sup.), cf. Plu.2.134f, Gal.9.93, al. Adv. [[κριτικῶς]] Id.''UP''17.2, al.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1511.png Seite 1511]] zum Entscheiden, Veureheiten geschickt, gehörig; ἡ κριτική, ''[[sc.]]'' [[τέχνη]], die Kunst der Beurtheilung, Plat. Polit. 260 c 292 b u. Sp.; [[ὄψις]] γὰρ ὤτων κριτικωτέρα πᾶσιν Schol. Il. 19, 292. – Bes. ὁ [[κριτικός]], der [[Beurtheiler]] der Sprache u. der Schriftwerke, der Kritiker; Plat. Ax. 366 e, neben γεωμέτραι u. τακτικοί; ποιημάτων καὶ ᾀσμάτων καὶ μελῶν τῶν ἀρίστων [[διαγνωστικός]] Luc. de salt. 74; ἡ κριτική, die [[Kritik]], die Kunst der Beurtheilung der Schriftwerke, Luc. u. a. Sp. – Bei den Aerzten = entscheidend, [[kritisch]], [[ἱδρώς]] u. ä.
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[capable de juger]], [[de décider]] : ἡ κριτική ([[τέχνη]]) l'art de juger;<br /><b>2</b> [[décisif]], [[critique]].<br />'''Étymologie:''' [[κρίνω]].
}}
{{elnl
|elnltext=κριτικός -ή -όν [κρίνω] tot beoordelen in staat:; ἡ σύνεσις κριτικὴ μόνον kritisch inzicht is alleen tot oordelen in staat Aristot. EN 1143a10; met gen.:; κριτικὸς... ἐννοιών καρδίας in staat gedachten van het hart te beoordelen NT Hebr. 4.12; subst. ὁ κριτικός beoordelaar, geleerde. rechterlijk:. ἀρχὴ κριτική rechterlijk ambt Aristot. Pol. 1275b 19. geneesk. kritiek, beslissend.
}}
{{elru
|elrutext='''κρῐτῐκός:'''<br /><b class="num">1</b> [[способный к различению]], [[умеющий разбираться]] (ἡ [[γεῦσις]], [[δύναμις]] Arst.);<br /><b class="num">2</b> [[судебный]], [[судейский]] ([[ἀρχή]] Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[судящий]] (ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας NT);<br /><b class="num">4</b> мед. [[решающий]], [[переломный]], [[кризисный]] ([[ἱδρώς]]);<br /><b class="num">5</b> [[установленный на определенные дни]] (ἀσιτίαι Plut.).<br /><b class="num">II</b> ὁ [[производящий разбор]] (языка или литературных произведений), критик Plat., Luc.
}}
{{ls
|lstext='''κρῐτῐκός''': -ή, -όν, ἔχων τὴν ἰδιότητα ἢ τὴν δύναμιν νὰ κρίνῃ, νὰ διακρίνῃ, [[δύναμις]] [[σύμφυτος]] κριτικὴ Ἀριστ. Ἀναλ. Ὕστ. 2. 19, 3· οὐκ ἔχει [[ῥῖνα]] κριτικὴν πρὸς τοὖψον Ποσείδιππ. ἐν «Ἀναβλ.» 1. 4· τὸ κριτικόν, ἡ [[δύναμις]] τοῦ διακρίνειν, Ἀριστ. π. Ψυχῆς 3. 9, 1· ― [[οὕτως]], ἡ κριτικὴ (δηλ. [[τέχνη]]) Πλάτ. Πολιτικ. 260C, κτλ.· ― ὁ [[κριτικός]], ὡς καὶ νῦν, ὁ ἐξετάζων τι μετὰ κρίσεως, καὶ ἐκφέρων κρίσιν περὶ [[αὐτοῦ]], ἰδίως ἐν γλωσσικοῖς ζητήμασιν, Λατ. criticus, Πλάτ. Ἀξίοχ. 366Ε, Στράβ. 394,· Γραμμ.· ― μετὰ γεν., ἡ [[γεῦσις]] τῶν σχημάτων κριτικωτάτη Ἀριστ. π. Αἰσθ. 4, 22, πρβλ. Θεοφρ. π. Αἰσθ. 43· Ἐπίρρ., κριτικῶς ἔχειν τινὸς Ἀρτεμ. προοίμ. 4. 14. 2) ἀνήκων ἢ ἁρμόζων πρὸς κρίσιν, ἀρχὴ κρ., τὸ [[ἀξίωμα]] ἢ [[ὑπούργημα]] τῶν κριτῶν, ἐν ἀντιθ. πρὸς τὸ ἀρχὴ βουλευτική, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 1, 12. ΙΙ. = [[κρίσιμος]], Γαλην. παρὰ Στοβ. 546. 2, πρβλ. Πλούτ. 2. 134F.
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[κριτής]]; [[decisive]] ("[[critical]]"), i.e. discriminative: discerner.
}}
{{Thayer
|txtha=κριτικη, κριτικον ([[κρίνω]]), relating to judging, [[fit]] for judging, [[skilled]] in judging ([[Plato]], [[Plutarch]], Lucian, others): [[with]] the genitive of the [[object]], ἐνθυμήσεων καί ἐννοιῶν καρδίας, [[tracing]] [[out]] and [[passing]] [[judgment]] on the thoughts of the [[mind]], Hebrews 4:12.
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό (AM [[κριτικός]], -ή, -όν)<br /><b>1.</b> αυτός που έχει την [[ικανότητα]] να κρίνει, να διακρίνει και να αξιολογεί (α. «με κριτικό [[πνεύμα]] [[πρέπει]] να διαβάζει [[κανείς]] τα βιβλία» β. «[[δύναμις]] [[σύμφυτος]] κριτική», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> αυτός που έχει [[σχέση]] με την [[κρίση]] ή τον κριτή («αναμένεται η [[απόφαση]] της κριτικής επιτροπής για το καλύτερο [[βιβλίο]] της χρονιάς»)<br /><b>3.</b> [[κρίσιμος]] (α. «η κριτική [[περίοδος]] της γυναίκας» β. «ἀκριβεῖς καὶ τεταγμένας τινὰς ἐκ περιόδου κριτικὰς ἐμβάλλοντες», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η κριτική</i><br />το [[έργο]] του κριτή, η [[εκτίμηση]] και [[αξιολόγηση]] ενός λογοτεχνικού ή καλλιτεχνικού έργου, θεατρικής παράστασης κ.λπ.<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[κριτικός]]<br />[[ειδικός]] στην [[παρουσίαση]] και [[αξιολόγηση]] βιβλίου, έργου τέχνης, θεωρίας κ.λπ. («αυτός ο [[κριτικός]] θεάτρου έχει [[πάντα]] αμερόληπτες θέσεις»)<br /><b>2.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η κριτική</i><br />α) εμπεριστατωμένη [[μελέτη]] και αιτιολογημένη [[κρίση]] τών λογοτεχνικών, καλλιτεχνικών, επιστημονικών και, γενικότερα, τών πνευματικών έργων («έγραψε μια κριτική για τη μαρξιστική [[θεωρία]]»)<br />β) [[κλάδος]] της λογοτεχνίας - φιλολογίας ή της σπουδής της τέχνης που ασχολείται με την [[παρουσίαση]] και [[αξιολόγηση]] ενός λογοτεχνικού ή καλλιτεχνικού έργου ή του συνολικού έργου ενός συγγραφέα ή μιας περιόδου και η οποία αποσκοπεί, ταυτόχρονα στην [[αισθητική]] [[καλλιέργεια]] του κοινού (α. «κριτική του θεάτρου» β. «κριτική του κινηματογράφου» γ. «κριτική της μουσικής»)<br />γ) [[δυσμενής]] ή αποδοκιμαστική [[κρίση]], [[επίκριση]], [[κατάκριση]] («τα εργατικά σωματεία ασκούν δριμύτατη κριτική λόγω τών πρόσφατων μέτρων λιτότητας»)<br />δ) <b>φρ.</b> i) «γενική κριτική» — [[κατά]] τους οπαδούς της καντιανής φιλοσοφίας, η φιλοσοφική [[μέθοδος]] που προήλθε από το [[σύστημα]] του Καντ και η οποία έχει ως [[αντικείμενο]] τον καθορισμό τών ορίων της γνώσης και τη [[σύνθεση]] τών στοιχείων που απομένουν [[μετά]] τη διεργασία αυτή<br />ii) «μαρξιστική κριτική» — η [[ανάλυση]] ιστορικών και κοινωνικών φαινομένων με [[βάση]] τον ιστορικό υλισμό<br />iii) «κριτική [[σχολή]]» ή «[[σχολή]] της Φρανκφούρτης» — νεομαρξιστική κοινωνιολογική και φιλοσοφική [[σχολή]] της οποίας κυριότεροι εκπρόσωποι [[είναι]] ο Μαξ Χόρκχαϊμερ, Τέοντορ Αντόρνο, Βάλτερ Μπένγιαμιν, Έριχ Φρομ, Χέμπερτ Μαρκούζε και Γύργκεν Χάμπερμας<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α. «κριτική [[νωθρεία]]» — η εύκολη και άκριτη [[αποδοχή]] απόψεων<br />β) «κριτικό [[υπόμνημα]]» — το [[σύνολο]] τών σημειώσεων στο [[κάτω]] [[μέρος]] της σελίδας έκδοσης κλασικού, [[συνήθως]], κειμένου, όπου περιέχονται οι διάφορες γραφές τών κωδίκων και τών παπύρων, οι προτάσεις και διορθώσεις μελετητών και εκδοτών τών κειμένων, με σύμβολα διεθνώς καθιερωμένα. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>κριτικώς</i> και -<i>ά</i> (AM κριτικῶς)<br />με κριτικό τρόπο<br /><b>αρχ.</b><br />με κρίσιμο τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[κριτός]]. Η. λ. ως ουσ. (<i>ο</i>/<i>η</i>) [[κριτικός]] (<i>τέχνης</i>) [[είναι]] αντιδάνεια, [[πρβλ]]. αγγλ. <i>critic</i> <span style="color: red;"><</span> μσν. γαλλ. <i>critique</i> <span style="color: red;"><</span> λατ. <i>criticus</i> <span style="color: red;"><</span> [[κριτικός]]. Η λ. ως αφηρ. ουσ. <i>κριτική</i> [[είναι]] [[επίσης]] αντιδάνεια, [[πρβλ]]. αγγλ. <i>criticism</i> και <i>critic</i> <span style="color: red;"><</span> μσν. γαλλ. <i>critique</i> <span style="color: red;"><</span> λατ. <i>criticus</i> <span style="color: red;"><</span> <i>κριτική</i>, θηλ. του [[κριτικός]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κρῐτῐκός:''' -ή, -όν,<br /><b class="num">1.</b> ρημ. επίθ. του [[κρίνω]], [[εκλεκτός]], [[επίλεκτος]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> [[ξεχωριστός]], [[εξαίρετος]], σε Πίνδ., Σοφ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=κρῐτῐκός, ή, όν [from κρῐτής]<br /><b class="num">1.</b> [[able]] to [[discern]], [[critical]], Arist.<br /><b class="num">2.</b> of or for judging, Arist.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：kritikÒj 克里提可士<br />'''詞類次數'''：形容詞（1）<br />'''原文字根'''：審判<br />'''字義溯源'''：鑒別，能判斷的，洞悉，辨明；源自（[[κριτής]]）=審判官）；而 （[[κριτής]]）出自（[[κρίνω]]）*=辨別）<br />'''出現次數'''：總共（1）；來（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 辨明（1） 來4:12
}}