View source for ἄριστος

{{LSJ1
|Full diacritics=ᾰ̓́ρῐστος
|Medium diacritics=ἄριστος
|Low diacritics=άριστος
|Capitals=ΑΡΙΣΤΟΣ
|Transliteration A=áristos
|Transliteration B=aristos
|Transliteration C=aristos
|Beta Code=a)/ristos
|Definition=[ᾰ], ἀρίστη, ἄριστον, (with Art. Ep.<br><span class="bld">A</span> [[ὤριστος]] Il.11.288, Att. [[ἅριστος]]) [[best]] in its kind, and so in all sorts of relations, serving as Sup. of [[ἀγαθός]]:<br><span class="bld">I</span> of persons,<br><span class="bld">1</span> [[best]] in [[birth]] and [[rank]], [[noblest]]: hence, like [[ἀριστεύς]], a [[chief]], Ἀργείων οἱ ἄριστοι Il.4.260, cf. 6.209; ἄ. ἔην πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς 2.580; θεῶν ὕπατος καὶ ἄριστος 19.258; πατρὸς πάντων ἀρίστου παῖδα S.''El.''366; <b class="b3">ἀνδρῶν τῶν ἀρίστων ὁμιλίη</b>, opp. [[δῆμος]], [[Herodotus|Hdt.]]3.81, cf. Cic.''Att.''9.4.2.<br><span class="bld">2</span> [[best]] in any [[way]], [[bravest]], ἀνδρῶν αὖ μέγ' ἄριστος ἔην Τελαμώνιος Αἴας Il.2.768, cf. 7.50, etc.; <b class="b3">οἰωνοπόλων, σκυτοτόμων ὄχ' ἄ.</b>, 6.76, 7.221.<br><span class="bld">b</span> c. dat. modi, βουλῇ μετὰ πάντας.. ἔπλευ ἄ. 9.54, al.; ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους Od.4.211.<br><span class="bld">c</span> c. acc. rei, [[εἶδος]] ἄριστε Il.3.39; ψυχὴν ἄ. Ar.''Nu.''1048.<br><span class="bld">d</span> c. inf., ἄριστοι [[μάχεσθαι]] [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''5.4.44; διαβολὰς δὲ ἄριστος [[ἐνδέκεσθαι]] = [[readiest]] to [[give]] [[ear]] to [[calumny|calumnies]], [[Herodotus|Hdt.]]3.80; ἄριστος [[ἀπατᾶσθαι]] = [[best]], i.e. [[easiest]], to [[cheat]], Th.3.38.<br><span class="bld">3</span> [[morally best]], εἴς τινα [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''83(lyr.); οἱ ἄριστοι ἁπλῶς κατ' ἀρετήν Arist.''Pol.''1293b3.<br><span class="bld">4</span> [[best]], [[most useful]], πόλει E.''Fr.''194 codd. (leg. [[ἀρεστός]]) αὑτῷ Id.''Heracl.''5.<br><span class="bld">II</span> of animals, things, etc., [[best]], [[finest]], ἵπποι Il.2.763; [[μήλων]], [[ὑῶν]], Od.9.432, 14.414; τεύχε' ἄριστα Il.15.616; χῶρος Od.5.442; ποταμῶν ἄ. τά τε ἄλλα καὶ ἀκέσασθαι [[Herodotus|Hdt.]]4.90; [[ἄριστα]] [[φέρεσθαι]] = [[win]] an [[excellent]] [[reward]], S.''El.''1097 (lyr.).<br><span class="bld">III</span> neuter plural as adverb, [[ἄριστα]] = [[best]], [[most excellently]], ὄχ' ἄ. Il.3.110, Od.13.365, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.193, al., etc.; [[ἄριστά γε]], in answers, [[well said]]! [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''163c: later also [[ἀρίστως]] Iamb.''Myst.''3.14.
}}
{{DGE
|dgtxt=ἀρίστη, ἄριστον<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br />[[excelente]] usado como sup. de [[ἀγαθός]] q.u.<br /><b class="num">I</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> en rel. c. proezas y habilidades, gener. c. gen. partit. [[el mejor]] ἀνδρῶν ... ἄ. <i>Il</i>.2.768, cf. 7.50, [[Ἀργείων]] οἱ ἄριστοι <i>Il</i>.4.260, θεῶν ὕπατος καὶ ἄ. <i>Il</i>.19.258, οἰωνοπόλων ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.6.16, σκυτοτόμων ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.7.221, Σαλαμινίων ... καὶ Σολίων ... τὸ [[ἄριστον]] los mejores soldados de Salamina y de Solos</i> Hdt.5.110<br /><b class="num">•</b>abs. [[excelente]], [[el mejor]] ἄ. [[ἔην]], πολὺ δὲ πλείστους [[ἄγε]] λαούς <i>Il</i>.2.580, οἳ μέγ' ἄριστοι ... ἐγένοντο <i>Il</i>.6.209, c. varias determ.<br /><b class="num">•</b>c. dat. limitativo βουλῇ μετὰ πάντας ... ἔπλευ ἄ. <i>Il</i>.9.54, χρήμασιν ἄριστε, δείπνοις ἄριστε, ... παισὶν ἢ ὑποζυγίοις ἄριστε, ... τῷ λέγειν ... ἄριστε (parafraseando a Hom.), Plu.2.34f, ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους <i>Od</i>.4.211, βασιλεὺς χειρὶ καὶ βουλαῖς ἄ. Pi.<i>N</i>.8.8<br /><b class="num">•</b>c. dat. de interés πόλει τ' ἄ. E.<i>Fr</i>.194, αὑτῷ δ' ἄ. E.<i>Heracl</i>.5, cf. X.<i>Mem</i>.4.1.4, c. ac. de rel. ref. a cualidades personales [[εἶδος]] ἄριστε <i>Il</i>.3.39, ψυχήν τ' ἄριστοι A.<i>Pers</i>.442, Ar.<i>Nu</i>.1048, ἄ. τὰ πάντα Luc.<i>Gall</i>.17<br /><b class="num">•</b>c. inf. οὐ ταῦτ' ἄ. εὑρίσκειν ἔφυς S.<i>OT</i> 440, ἄριστοι μάχεσθαι X.<i>Cyr</i>.5.4.44, unido a κάλλιστος en clisé, X.<i>Cyr</i>.4.1.24, <i>An</i>.5.6.28, ὦ ἄριστε καὶ βέλτιστε Pl.<i>Lg</i>.902a.<br /><b class="num">2</b> c. connotaciones de poder o linaje [[el mejor]] por nacimiento o rango πατρὸς πάντων ἀρίστου παῖδα S.<i>El</i>.366, σὺν Τιγράνῃ καὶ Περσῶν τοῖς ἀρίστοις X.<i>Cyr</i>.3.3.5, abs. o c. determ. adverb. οἱ ἄριστοι usado para designar a los magistrados y miembros de la asamblea en Esparta, X.<i>Ages</i>.1.5, en otros lugares, Cic.<i>Att</i>.173.2, ἀνδρῶν τῶν ἀρίστων ὁμιλίη op. [[δῆμος]] Hdt.3.81, como tít. del emperador equivalente a <i>optimus</i>, <i>ISalamis</i> 12 (II d.C.), Τραϊανῷ ... Ἀρίστῳ <i>ICr</i>.1.18.19.3 (II d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[muy dispuesto]], [[muy idóneo]] c. inf. ἄ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι muy dispuestos a prestar oídos a las calumnias</i> Hdt.3.80, ἀπατᾶσθαι ἄριστοι los más idóneos para ser engañados</i> Th.3.38.<br /><b class="num">4</b> [[excelente]] en sent. moral ἐμοὶ πᾶσί τ' ἀρίστη δόξασα [[γυνή]] E.<i>Alc</i>.83, ἐρᾶν ... τῶν γενναιοτάτων καὶ ἀρίστων amar a los más nobles y mejores</i> Pl.<i>Smp</i>.182d, ἐκ τῶν ἀρίστων [[ἁπλῶς]] κατ' ἀρετήν Arist.<i>Pol</i>.1293<sup>b</sup>3, ὁ νυκτερινὸς σύλλογος ... τῶν ἀρίστων Plu.2.714b.<br /><b class="num">II</b> de anim. o cosas<br /><b class="num">1</b> [[estupendo]], [[magnífico]] gener., c. gen. partit. μήλων <i>Od</i>.9.432, ὑῶν τὸν [[ἄριστον]] <i>Od</i>.14.414, ποταμῶν Hdt.4.90, τῆς γῆς ἡ ἀρίστη Th.1.2., sin gen. ἵπποι <i>Il</i>.2.163, cf. X.<i>Mem</i>.4.1.3, τεύχε' ἄριστα <i>Il</i>.15.616, χῶρος <i>Od</i>.5.442, οἶνος Hes.<i>Op</i>.585, γνῶμαι Hdt.7.99, ἄριστ[α καὶ] δ[ι] κα[ιότα] τα <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.14.21 (V a.C.), ὁ [[βίος]] ὁ κατ' ἀνθρώπως ἄ. ἦμεν Aesar.p.50, ὁ μακρότατος [[βίος]] Plu.2.111a<br /><b class="num">•</b>como pred. nominal neutr. de un inf. suj. [[ἄριστον]] ... οὖν τὰν ὅλαν πόλιν οὕτως συντετάχθαι Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.p.35.8<br /><b class="num">•</b>en or. nom. [[ἄριστον]] μὲν ὕδωρ Pi.<i>O</i>.1.1<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ ἄ.: οὐδὲν ἄλλο σκοπεῖν ... ἀλλ' ἢ τὸ ἄ. καὶ βέλτιστον no examinar nada más que lo mejor y más conveniente</i> Pl.<i>Phd</i>.97d<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. subst. ἄριστα o τὰ ἄριστα [[premio]] φερομέναν ἄ. τᾷ Ζηνὸς εὐσεβείᾳ obteniendo tú (Electra) el premio por tu piedad para con Zeus</i> S.<i>El</i>.1097<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. como adv. [[muy bien]] ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.3.110, <i>Od</i>.13.365, cf. Hdt.1.193<br /><b class="num">•</b>ἄριστά γε en respuestas [[muy bien dicho]] Pl.<i>Tht</i>.163c, c. gen. partit. ἄριστα δ' ἀνθρώπων ὁ Ἐπαμεινώνδας Plu.2.808d<br /><b class="num">•</b>εἰς [[ἄριστον]] [[lo mejor posible]] ἀπεργάζονται οἱ λαοὶ τὸ κέρμα τοῦτο εἰς ἄ. los nativos pagan del mejor modo posible esta pequeña tasa</i>, <i>PLille</i> 16.8 (III a.C.).<br /><b class="num">2</b> [[el más útil]], [[el más indicado]], [[el mejor]] para algo, c. inf. τὼ ἐργάζεσθαι ἀρίστω de una pareja de bueyes, Hes.<i>Op</i>.438, αἳ μέγ' ἄρισται τέμνειν ὦλκα βαθεῖαν (bueyes) los que sean mejores para abrir un surco profundo</i> Call.<i>Dian</i>.179, c. εἰς y ac. κόπρον ... [[ἄριστον]] εἰς γεωργίαν X.<i>Oec</i>.20.10.<br /><b class="num">III</b> adv. [[ἀρίστως]] (tard.) [[muy bien]], [[estupendamente]] προευτρεπίζοντες ἕδραν ἀ. Iambl.<i>Myst</i>.3.14.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀρείων]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0353.png Seite 353]] (vgl. άρείων), superlat. zu [[ἀγαθός]], der [[Beste]]; bei Hom. bes. Bezeichnung der tapfersten Helden, der Vornehmen, Fürsten; οὕνεκ' [[ἄριστος]] ἔην Iliad. 2, 580; ἄνδρα [[ἄριστον]] 5, 839; φῶτες ἄριστοι 18, 230; λαὸν [[ἄριστον]] Od. 11, 500; πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι λαοί Iliad. 2, 577; [[ἄριστον]] Ἀχαιῶν 1, 244; Ἀργείων πάντας ἀρίστους 3, 19; δύ' ἀνέρε δήμου ἀρίστω 12, 447; ἕταρον, φαινομένων τὸν [[ἄριστον]] 10, 236; [[ἄριστος]] ἐνὶ Θρῄκεσσι τέτυκτο 6, 7; ὅσσοι ἄριστοι ἐνὶ στρατῷ εὐχόμεθ' εἶναι 15, 296; verstärkt durch μέγα, πολλόν, ὄχα, [[ἔξοχα]]: ὃς μέγ' [[ἄριστος]] Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι 2, 82; πολλὸν [[ἄριστος]] [[ἀνήρ]] Od. 15, 521; [[τίς]] τ' ἂρ τῶν ὄχ' [[ἄριστος]] ἔην Iliad. 2, 761; δύο δ' ἀνέρες ἔξοχ' ἄριστοι 20, 158; mit dat.: ἀρετῇ δ' ἔσαν ἔξοχ' ἄριστοι Od. 4, 629; οἱ γὰρ μνηστήρων ἀρετῇ ἔσαν ἔξοχ' ἄριστοι 22, 244; [[ἄριστος]] Ἀχαιῶν τοξοσύνῃ, ἀγαθὸς δὲ καὶ ἐν σταδίῃ ὑσμίνῃ Iliad. 13, 313; ὅσσον δυνάμει τε καὶ ἥμασιν ἔπλευ [[ἄριστος]] 23, 891; υἱέας αὖ πινυτούς τε καὶ ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους Od. 4, 211 ποσὶ κραιπνῶς θέομεν καὶ νηυσὶν ἄριστοι 8, 247; βουλῇ μετὰ πάντας ὁμήλικας ἔπλευ [[ἄριστος]] Iliad. 9, 54; βροτῶν ὄχ' [[ἄριστος]] ἁπάντων βουλῇ καὶ μύθοισιν Od. 13, 297; mit acc.: [[νεῖκος]] ἄριστε, [[varia lectio|v.l.]] νείκει, Iliad. 23, 483; [[εἶδος]] ἄριστε 3, 39; [[ἄριστος]] ἔην εἶδός τε [[δέμας]] τε τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ' ἀμύμονα Πηλείωνα Od. 11, 469; mit inf.: τῶν δὲ θέειν ὄχ' [[ἄριστος]] ἔην Κλυτόνηος Od. 8, 123; οὕνεκ' ἄριστοι πᾶσαν ἐπ' ἰθύν ἐστε μάχεσθαί τε φρονέειν τε Iliad. 6, 78; von den Göttern: Ζηνὸς τοῦ ἀρίστου Iliad. 14, 213; [[Ζεύς]], θεῶν [[ὕπατος]] καὶ [[ἄριστος]] 19, 258; φησὶν γὰρ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσιν κάρτεΐ τε σθένεΐτε διακριδὸν εἶναι [[ἄριστος]] 15, 108; [[Ζεύς]], τόν περ [[ἄριστον]] ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι 19, 95; den Poseidon nennt Zeus πρεσβύτατον καὶ [[ἄριστον]] Od. 13, 142; ἄριστοι ἀθανάτων Iliad. 20, 122; θεάων ἀρίστη, Hera, 18, 364; ἄριστοι μάρτυροι, die Götter, 22, 254; ἱερῆας ἀρίστους 9, 575; Πολυφείδεα μάντιν [[Ἀπόλλων]] θῆκε βροτῶν ὄχ' [[ἄριστον]] Od. 15, 253; οἰωνοπόλων ὄχ' [[ἄριστος]] Iliad. 1, 69; σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ' ἄριστοι [[ἦσαν]] ἐνὶ Τροίῃ τέκτονες ἄνδρες 6, 314; σκυτοτόμων ὄχ' [[ἄριστος]] Iliad. 7, 221; Φαιήκων βητάρμονες ὅσσοι ἄριστοι Od. 8, 250; χοροιτυπίῃσιν ἄριστοι Iliad. 24, 261; von Weibern: γυναικῶν [[εἶδος]] ἀρίστη Od. 7, 57; θυγατρῶν [[εἶδος]] ἀρίστην Iliad. 6, 252; ἑπτὰ ἔξοχ' ἀρίστας, κούρας, 9, 638; δμωάων ἥ [[τίς]] τοι ἀρίστη φαίνεται εἶναι Od. 15, 25; von Tieren: ἵπποι μέγ' ἄρισται ἔσαν Φηρητιάδαο Iliad. 2, 763; ἄριστοι ἴππων 5, 266; συῶν τὸν [[ἄριστον]] Od. 14, 108; σιάλων τὸν [[ἄριστον]] ἁπάντων 14, 19; [[τρεῖς]] σιάλους, οἳ ἔσαν μετὰ πᾶσιν ἄριστοι 20, 163; [[ἀρνειός]], μήλων ὄχ' [[ἄριστος]] ἁπάντων 9, 432; αἰγῶν ὅς τις φαίνηται [[ἄριστος]] 14, 106; βοῦν, ἥ τις ἀρίστη Iliad. 17, 62; von andern Sachen: τῇ δή οἱ ἐείσατο [[χῶρος]] [[ἄριστος]] Od. 5, 442; τεύχε' ἄριστα Iliad. 15, 616; ἀ σπίδες ὅσσαι ἄρισται ἐνὶ στρατῷ ἠδὲ μέγισται 14, 371; νῆα, ἥ τις ἀρίστη Od. 1, 280; εἰδήσεις ὅσσον ἄρισται [[νῆες]] ἐμαί 7, 327; χηλόν, ἥ τις ἀρίστη 8, 424; ἀρίστην βουλήν Iliad. 9, 74; μῆτιν ἀρίστην 17, 634; εἷς οἰωνὸς [[ἄριστος]], ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης 12, 243; [[τόδε]] μέγ' [[ἄριστον]]' ἔρεξεν 2, 274; ὃ γάρ κ' ὄχ' [[ἄριστον]] ἁπάντων εἴη 12, 344; δοκέει δέ μοι εἶναι [[ἄριστον]] Od. 5, 360; ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα Iliad. 9, 103; [[ὅπως]] ὄχ' ἄριστα μετ' ἀμφοτέροισι γένηται 3, 110; ἦ σοῐ ἄριστα πεποίηται κατὰ οἶκον πρὸς Τρώων 6, 56. Statt ὁ [[ἄριστος]] öfters [[ὤριστος]], z. B. ἀνὴρ [[ὤριστος]] Iliad. 11, 288; θεῶν [[ὤριστος]] 13, 154; [[λοῖσθος]] ἀνὴρ [[ὤριστος]] ἐλαύνει ἴππους 23, 536; οὐ μέν μοι δοκέεις ὁ [[κάκιστος]] Ἀχαιῶν ἔμμεναι, ἀλλ' [[ὤριστος]]: Od. 17, 416. Bei Art. oft sittliche Vorzüge; doch nicht sel-ten tapfer, Plat.; Xen.; ὦ ἄριστε, eine häufige Anrede bei Plat.
}}
{{bailly
|btext=ἀρίστη, ἄριστον :<br /><i>sert de Sp. à</i> [[ἀγαθός]] (<i>cf. le Cp.</i> ἄρείων);<br />[[excellent]] ; [[le meilleur]], [[le plus brave]], [[le plus noble]], <i>etc.</i> ; [[ἄριστος]] τινι <i>ou</i> τι le meilleur en qch ; avec l'inf. très bon <i>ou</i> très propre à ; <i>plur. neutre adv.</i> • [[ἄριστα]] [[très bien]], [[parfaitement]].<br />'''Étymologie:''' R. Ἀρ ajuster, d'où le préf. ἀρι-, le Cp. [[ἀρείων]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[root]] ἀρ, cf. [[ἀρείων]], [[ἀρετή]]), [[ὤριστος]] = ὁ [[ἄριστος]]: [[best]], [[most]] [[excellent]] (see the [[various]] [[implied]] meanings [[under]] [[ἀγαθός]]); [[Ζεύς]], [[θεῶν]] [[ὕπατος]] καὶ [[ἄριστος]], Il. 19.258; freq. w. adv. prefixed, μέγ(α), ὄχ(α), ἔξοχ(α), Il. 1.69, Il. 12.103; [[often]] foll. by explanatory inf., dat., or acc. (μάχεσθαι, βουλῇ, [[εἶδος]]); ἦ σοὶ ἄριστα πεποίηται, ‘[[finely]] [[indeed]] hast thou been treated,’ Il. 6.56.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ᾰριστος</b> [[best]], finest [[ἄριστον]] μὲν [[ὕδωρ]] (O. 1.1) νοῆσαι δὲ καιρὸς [[ἄριστος]] (O. 13.48) τὸ πλουτεῖν δὲ σὺν τύχᾳ πότμου σοφίας [[ἄριστον]] is the [[best]] [[part]] of (poetic) [[wisdom]] (P. 2.56) [[ἄριστος]] εὐφροσύνα πόνων κεκριμένων [[ἰατρός]] (N. 4.1) ἔβλαστεν δ' υἱὸς Οἰνώνας βασιλεὺς χειρὶ καὶ βουλαῖς [[ἄριστος]] (N. 8.8) προμάχων ἀν' ὅμιλον, ἔνθ ἄριστοι [[ἔσχον]] πολέμοιο [[νεῖκος]] (I. 7.35) [[ἀνδρῶν]] [[δικαίων]] Χρόνος σωτὴρ [[ἄριστος]] fr. 159.
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἄριστος]], -η, -ον)<br /><b>1.</b> (για πράγματα) ο [[καλύτερος]] στο [[είδος]] του, ο εξαιρετικής ποιότητας<br /><b>2.</b> (για πρόσωπα) αυτός που κατάγεται από ευγενείς, που ανήκει στην [[τάξη]] των ευγενών<br /><b>3.</b> ο [[αρχηγός]]<br /><b>4.</b> ο ηθικά [[καλύτερος]]<br /><b>5.</b> ο [[καλύτερος]] σε [[κάθε]] τι<br /><b>6.</b> (για ζώα) ο [[υπέροχος]]<br /><b>7.</b> (<b>το ουδ. στον πληθ. ως ουσ.</b>) <i>άριστα</i><br />[[πάρα]] πολύ καλά, εξαιρετικά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[είναι]] [[συγγενής]] με το προθεματικό <i>άρι</i>- και το ουσιαστικό [[αρετή]], ενώ αβέβαιη θεωρείται η [[σχέση]] του με τα [[αραρίσκω]] ή [[άρνυμαι]]. Στην Ιωνική-Αττική αποτελεί τον συνήθη υπερθετικό του επιθέτου [[αγαθός]] ([[πρβλ]]. [[συγκριτικός]] [[αρείων]]). Η λ. [[άριστος]] χρησιμοποιείται ευρύτατα ήδη στον Όμηρο, με αρχική [[σημασία]] «ο ισχυρότερος, ο ευγενέστερος στην [[καταγωγή]]», ενώ αργότερα αποκτά την [[έννοια]] «ο [[καλύτερος]]» και χαρακτηρίζει πρόσωπα ή πράγματα.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αριστερός]], [[αριστεύω]], [[αριστίνδην]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αριστοκρατία]], [[αριστολόχεια]], [[αριστοτέχνης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρισθάρματος]], [[αρίσταρχος]], [[αριστόβουλος]], [[αριστογόνος]], [[αριστόδικος]], [[αριστοεπής]], [[αριστόκαρπος]], [[αριστόμαντις]], [[αριστόμαχος]], [[αριστοπάτρα]], [[αριστοπόνος]], [[αριστοτόκος]], [[αριστόχειρ]], [[αριστώδιν]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[αριστόνικος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αριστόλοχος]], [[αριστοπραξία]], [[αριστουργός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αριστούχος]]. Απαντούν [[ακόμη]] τα ανθρωπωνύμια: <i>Αριστάγγελος</i>, <i>Αρισταγόρας</i>, <i>Αρισταίνετος</i>, <i>Αρίσταινος</i>, <i>Αρισταίος</i>, <i>Αρίσταιχμος</i>, <i>Αριστάναξ</i>, <i>Αρίστανδρος</i>, <i>Αρίσταρχος</i>, <i>Αριστέας</i>, <i>Αριστείδης</i>, <i>Αριστεύς</i>, <i>Αριστίας</i>, <i>Αρίστιππος</i>, <i>Αριστίων</i>, <i>Αριστόβουλος</i>, <i>Αριστογείτων</i>, <i>Αριστογένης</i>, <i>Αριστόδημος</i>, <i>Αριστόδικος</i>, <i>Αριστόδωρος</i>, <i>Αριστοκλείδης</i>, <i>Αριστοκλής</i>, <i>Αριστοκράτης</i>, <i>Αριστόκριτος</i>, <i>Αριστόλαος</i>, <i>Αριστολέων</i>, <i>Αριστόλοχος</i>, <i>Αριστόμαχος</i>, <i>Αριστομέδης</i>, <i>Αριστομέδων</i>, <i>Αριστομένης</i>, <i>Αριστομήδης</i>, <i>Αριστόνικος</i>, <i>Αριστόνομος</i>, <i>Αριστόνους</i>, <i>Αριστόξενος</i>, <i>Αριστοτέλης</i>, <i>Αριστότιμος</i>, <i>Αριστοφάνης</i>, <i>Αριστοφών</i>, <i>Αρίστων</i>, <i>Αριστώνυμος</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄριστος:''' ἀρίστη, ἄριστον ([[Ἄρης]]), [[καλύτερος]] στο είδος του, [[κάλλιστος]], χρησιμ. ως υπερθ. του [[ἀγαθός]] (πρβλ. [[ἀρείων]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[καλύτερος]], ευγενέστατος, γενναιότατος, εξοχώτατος, σε Ομήρ. Ιλ.· βουλῇ ἔγχεσιν [[ἄριστος]], σε Όμηρ.· [[εἶδος]] [[ἄριστος]], σε Ομήρ. Ιλ.· με απαρ., <i>ἄριστοι μάχεσθαι</i>, σε Ξεν.· <i>ἄριστας διαβολὰς ἐνδέκεσθαι</i>, ετοιμότατοι να δίνουν [[προσοχή]] στις συκοφαντίες, σε Ηρόδ.· [[ἄριστος]] ἀπατᾶσθαι, ευκολώτατα απατώμενος, σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> [[καλύτερος]], ο πιο [[ανδρείος]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για ζώα και πράγματα, [[καλύτερος]], [[υπέροχος]], [[κάλλιστος]], εξέχων, σε Όμηρ.<br /><b class="num">III.</b> ουδ. πληθ. ως επίρρ., <i>ἄριστα</i>, [[κάλλιστα]], θεσπέσια, [[έξοχα]], στον ίδ., σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἄριστος:''' (ᾰ) [superl. к [[ἀγαθός]]<br /><b class="num">1</b> [[наилучший]], [[лучший]], [[превосходный]], [[отличный]] (φῶτες, ἵπποι, [[χῶρος]], τεῦχεα Hom.; πατὴρ πάντων ἄ. Soph.): [[εἶδος]] (acc.) ἄ. Hom. красивейший: ψυχὴν ἄ. Arph. благороднейший; ἄ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι Her. чрезвычайно склонный внимать клевете; ἀπατᾶσθαι ἄ. Thuc. легко поддающийся обману, крайне легковерный; [[αὑτῷ]] ἄ. Eur. заботящийся больше всего о себе самом, себялюбивый; в обращениях: ὦ ἄριστε Plat. любезнейший;<br /><b class="num">2</b> [[знатнейший]], [[самый родовитый]] (Ἀχαιῶν Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[доблестнейший]], [[храбрейший]] (λαοί Hom.; ἄ. μάχεσθαι Her.; ирон. λαλεῖν ἄ., ἀδυνατώτατος λέγειν Plut.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[the best]], [[first]], [[noblest]] (Il.).<br />Derivatives: [[ἀριστεύς]], mostly pl., [[ἀριστῆες]] [[optimates]] (Il.). [[ἀριστεύω]] [[be the best etc.]], [[distinguish oneself]] (Il.) with [[ἀριστεία]] f. [[deed of valour]] (Gorg.). - Many PN: [[Ἀρίστων]], [[Ἀριστίων]] etc.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Primary superlative to comparative [[ἀρείων]] (s. v.). Sometimes considered to contain the prefix <b class="b3">ἀρι-</b>, which seems rather improbable to me, or related to [[ἀραρίσκω]] (the best fitted?). Not to [[ἀρετή]], as Myc. [[aryo-]] /[[aryoh-]]/ has no disyllabic root (ending in a laryngeal).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[Ἄρης]]<br />[[best]] in its [[kind]], serving as Sup. to [[ἀγαθός]] (cf. [[ἀρείων]]):<br /><b class="num">I.</b> [[best]], noblest, bravest, Il.; βουλῆι, ἔγχεσιν [[ἄριστος]] Hom.; [[εἶδος]] [[ἄριστος]] Il.:—c. inf. ἄριστοι μάχεσθαι Xen.; ἄρ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι readiest to [[give]] ear to calumnies, Hdt.; ἄρ. ἀπατᾶσθαι [[best]], i. e. easiest, to [[cheat]], Thuc.<br /><b class="num">2.</b> [[best]], [[most]] [[virtuous]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> of animals and things, [[best]], finest, Hom.<br /><b class="num">III.</b> neut. pl. as adv. ἄριστα, [[best]], [[most]] [[excellently]], Hom., Hdt.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄριστος''': {áristos}<br />'''Meaning''': [[der beste]], [[erste]], [[vornehmste]] (seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀριστίνδην]] Adv. [[nach Geburt und Rang]] (att. usw.; zur Bildung Schwyzer 627), woraus durch Substantivierung [[ἀριστίνδας]] m. (Sparta). — Eine substantivierende Umbildung nach den Berufsnamen auf -εύς ([[βασιλεύς]] usw.) bzw. Rückbildung aus ἀριστεύειν (Leumann Hom. Wörter 138 mit Boßhardt Die Nomina auf -ευς 25) ist [[ἀριστεύς]], vorw. Plural, Hom. [[ἀριστῆες]] [[optimates]] (seit Il., vgl. Schwyzer 476). Von [[ἀριστεύς]] oder direkt von [[ἄριστος]] (vgl. Schwyzer 732) kommt [[ἀριστεύω]] ‘der erste usw. sein, sich auszeichnen’ (seit Il.) mit [[ἀριστεία]] f. [[Heldentat]] (Gorg., Pl., S. usw.) und [[ἀριστευτικός]] ‘auf den [[ἀριστεύς]], bzw. das ἀριστεύειν bezüglich’ (Max. Tyr., Plu.), die auch von [[ἀριστεύς]] ausgehen können (vgl. Chantraine Formation 88ff., 396). Ebenso [[ἀριστεῖα]], ion. ἀριστήϊα n. pl. [[Heldenlohn]], [[Siegespreis]], selten sg. [[ἀριστεῖον]]. Dagegen [[ἀριστεῖος]] [[zu den ἄριστοι gehörig]] (D. H., Plu.) direkt von [[ἄριστος]], vgl. Chantraine 52. — Späte Bildungen von [[ἀριστεύω]] sind [[ἀριστευτής]] m. [[Verbesserer]] (Secund.) und [[ἀρίστευμα]] [[Heldentat]] (Eust., Gp.). — Zahlreiche Eigennamen: Ἀρίστων, Ἀριστίων u. a.<br />'''Etymology''': [[ἄριστος]] gehört als primärer Superlativ zum hochstufigen Komparativ [[ἀρείων]] (s. d.). Als Verwandte kommen in erster Linie in Betracht das Präfix [[ἀρι-]] und das Nomen [[ἀρετή]]. Weitere Beziehung zu [[ἀραρίσκω]] (Güntert IF 27, 58) bleibt hypothetisch; vgl. noch Schwyzer 538 A. 11.<br />'''Page''' 1,140
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[optime]]'', [[in the best manner]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.48.4/ 1.48.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.65.1/ 1.65.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.80.3/ 1.80.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.95.2/ 1.95.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.126.8/ 1.126.8]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.129.1/ 1.129.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%201.129.3/ 1.129.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.11.6/ 2.11.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.83.5/ 2.83.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.90.2/ 2.90.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.28.2/ 5.28.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.8.2/ 6.8.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.26.1/ 6.26.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.39.1/ 6.39.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%206.39.1/ 6.39.1][https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.44.4/ 6.44.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.31.5/ 7.31.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.39.2/ 8.39.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.43.2/ 8.43.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.54.2/ 8.54.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.67.1/ 8.67.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%208.67.3/ 8.67.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.68.2/ 8.68.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.96.5/ 8.96.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.104.3/ 8.104.3].
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[optimus]], [[praestantissimus]]'', [[very best]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.2.3/ 1.2.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.138.3/ 1.138.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.39.1/ 6.39.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.39.2/ 7.39.2],<br>''[[fortissimus]]'', [[very brave]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.11.1/ 2.11.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.46.1/ 2.46.1],<br>''[[optime meritus]]'', [[very deserving]], [[of greatest merit]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.80.3/ 4.80.3],<br>''[[maxime idoneus]]'', [[most suitable]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.38.5/ 3.38.5],<br>''[[maximum bonum]]'', [[greatest good]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.62.2/ 4.62.2],<br>''[[id quod maxime conducit]]'', [[that which is most advantageous]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.43.4/ 1.43.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.71.3/ 1.71.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.82.2/ 1.82.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.124.2/ 1.124.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.145.1/ 1.145.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.22.1/ 2.22.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.74.2/ 4.74.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.46.1/ 5.46.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.47.1/ 8.47.1],<br>''[[optima fortuna uti]]'', to [[enjoy the best of fortune]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.9.9/ 5.9.9].
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[optime]]'', [[in the best manner]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.48.4/ 1.48.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.65.1/ 1.65.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.80.3/ 1.80.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.95.2/ 1.95.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.126.8/ 1.126.8]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.129.1/ 1.129.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%201.129.3/ 1.129.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.11.6/ 2.11.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.83.5/ 2.83.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.90.2/ 2.90.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.28.2/ 5.28.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.8.2/ 6.8.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.26.1/ 6.26.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.39.1/ 6.39.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%206.39.1/ 6.39.1][https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.44.4/ 6.44.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.31.5/ 7.31.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.39.2/ 8.39.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.43.2/ 8.43.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.54.2/ 8.54.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.67.1/ 8.67.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%208.67.3/ 8.67.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.68.2/ 8.68.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.96.5/ 8.96.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.104.3/ 8.104.3].
}}
{{trml
|trtx====[[best]]===
Arabic: أَفْضَل; Czech: nejlepší; French: [[meilleur]]; German: [[Beste]]; Greek: [[καλύτερος]]; Ancient Greek: [[ἄριστος]], [[βέλτιστος]], [[λῷστος]], [[κράτιστος]]; Hebrew: מֵיטָב; Hindi: श्रेष्ठ; Hungarian: legjobb; Icelandic: best; Italian: [[migliore]]; Japanese: 一番; Korean: 최선; Kurdish Northern Kurdish: baştirîn; Latin: [[optimus]]; Malay: terbaik; Maori: pai rawa atu; Persian: خوبترین, بهترین; Polish: najlepszy; Portuguese: [[melhor]]; Russian: [[лучший]], [[наилучший]]; Samoan: sili; Sanskrit: श्रेष्ठ, वसिष्ठ; Spanish: [[mejor]]; Tamil: சிறந்த, மிகச்சிறந்த; Thai: ดีที่สุด; Ukrainian: найкращий, найлі́пший
}}