καταρτύω
Ζήλου τὸν ἐσθλὸν ἄνδρα καὶ τὸν σώφρονα → Probi viri esto temperantisque aemulus → Dem Edlen eifre nach und dem Besonnenen
English (LSJ)
A prepare, dress, of food, Luc.Hist.Conscr.44; τὴν ξεινίην Hp.Ep.12:—Pass., τὰ -τυμένα τω-ν ἐδεσμάτων restored in Dsc. Alex.Praef.fr.Paul.Aeg.5.28. 2 train, discipline, τὴν φύσιν Plu. 2.38d: c. inf., καταρτύσων μολεῖν to procure his coming, S.OC71:— Pass., καταρτύεται νόος ἀνδρός Sol.27.11; σμικρῷ Χαλινῷ δ' οἶδα . . ἵππους καταρτυθέντας S.Ant.478; παῖς ἔχει πηγὴν τοῦ φρονεῖν μήπω κατηρτυμένην Pl.Lg.808d; μανθανόμενα καὶ καταρτυόμενα Id.Men. 88b; τὸ πρεσβύτερον καὶ κατηρτ. Junc. ap. Stob.4.50.9. 3 equip, λέμβος . . ἐρέταις κατηρτυμένος Alciphr.1.8. II intr. in pf. part., κατηρτῡκώς thoroughly furnished, full-grown, used of horses which have lost their foal's-teeth, Hsch., cf.E.Fr.41, AB105 (so in pres. οἱ καταρτύοντες τῶν ἵππων Philostr.VA7.23); κάμηλος τῷ σώματι κατηρτυκώς BGU13.5 (iii A.D.); also of men, τὸ κατηρτυκέναι Philostr.VA 5.33: metaph., κατηρτυκὼς . . ἱκέτης προσῆλθες a perfected suppliant, one who has done all that is required, or one that is broken in like a horse tamed, A.Eu.473: c. gen., ἀμβλύς εἰμι καὶ κατηρτυκὼς κακῶν tamed, broken in spirit by them, E.Fr.821.5. [ῡ, exc. in Sol. l. c.]
German (Pape)
[Seite 1376] zubereiten, zurichten, eigtl. von Speisen, bes. = stark mit Gewürzen versehen; κατηρτυμένοις τῶν ζωμῶν ἐοικότας ἀποφαίνει τοὺς λόγους Luc. hist. conscrib. 45. – Uebh. einrichten, in Ordnung bringen; ὡς πρὸς τί λέξων ἢ καταρτύσων μολεῖν Soph. O. C. 71, veranlassen; ἵππους καταρτυθέντας Ant. 474, gebändigte, gezähmte Pferde; Plat, Legg. XII, 808 d παῖς ἔχει πηγὴν τοῦ φρονεῖν μήπω κατηρτυμένην; Men. δδ b μετὰ νοῦ καὶ μανθανόμενα καὶ καταρτυόμενα ὠφέλιμα; Sp., wie Plut. Sert. 27 οὐ νέας φρενὸς ἀλλ' εὖ μάλα βεβηκυίας καὶ κατηρτυμένης, erziehen. – Intrans., κατηρτυκώς, heißen Pferde u. Esel, wenn sie geschichtet u. alle Milchzähne gewechselt haben, also vollständig ausgewachsen sind, VLL., bes. B. A. 105. Uebertr. von Menschen, Aesch. Eum. 451, wo Schol. erkl. τέλειος τὴν ἡλικίαν; Eur. κατηρτυκὼς κακῶν, gewöhnt an Unglück, durch Unglück gebildet, frg. Aeol. 19.
