View source for δάκτυλος

{{LSJ1
|Full diacritics=δάκτῠλος
|Medium diacritics=δάκτυλος
|Low diacritics=δάκτυλος
|Capitals=ΔΑΚΤΥΛΟΣ
|Transliteration A=dáktylos
|Transliteration B=daktylos
|Transliteration C=daktylos
|Beta Code=da/ktulos
|Definition=ὁ, poet. pl. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> δάκτυλα <span class="bibl">Theoc.19.3</span>, <span class="title">AP</span>9.365 (Jul. Imp.), also <span class="bibl">Arist.<span class="title">Phgn.</span>810a22</span>: <b class="b2">-finger</b>, <b class="b3">ἐπὶ δακτύλων συμβάλλεσθαι τοὺς μῆνας</b> to reckon on [[the fingers]], <span class="bibl">Hdt.6.63</span>; ὁ μέγας δ. [[the thumb]], <span class="bibl">Id.3.8</span>, <span class="bibl">Diog.Apoll.6</span>; ὁ μέσος <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>687b18</span>; οἱλιχανοί <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>37</span>; ὁ ἔσχατος Id.<span class="title">PA</span>687b17: prov., ἄκρῳ δ. γεύεσθαι <span class="bibl">Procop.Gaz.<span class="title">Ep.</span> 31</span>; οὐκ ἄξια ψόφου δακτύλων <span class="bibl">Clearch.5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> οἱ δ. τῶν ποδῶν [[the toes]], <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>4.5.12</span>; and, without <b class="b3">ποδός</b>, <span class="bibl">Batr.45</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>874</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>494a12</span>; τὸ τῶν δ. μέγεθος ἐναντίως ἔχει ἐπί τε τῶν ποδῶν καὶ τῶν χειρῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">PA</span>690a30</span>; <b class="b3">ὁ μέσος δ</b>. of a monkey, <span class="bibl">Id.<span class="title">HA</span>502b3</span>; <b class="b3">ὁ μείζων δ</b>. the great [[toe]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pyrrh.</span>3</span>. b. of [[the toes]] of beasts, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>498a34</span>; of birds, <span class="bibl">Id.<span class="title">PA</span>695a22</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> a measure of length, [[finger's breadth]], = about <span class="bibl">7</span>/<span class="bibl">10</span> of an inch, <span class="bibl">Hdt.1.60</span>, al.; πώνωμεν, δάκτυλος ἀμέρα <span class="bibl">Alc.41</span>; δάκτυλος ἀώς <span class="title">AP</span>12.50 (Asclep.): Astron., [[digit]], i.e. twelfth part of the sun's or moon's apparent diameter, <span class="bibl">Cleom.2.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> metrical foot, [[dactyl]], -, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>400b</span>; ῥυθμὸς κατὰ δάκτυλον <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>651</span>; <b class="b3">δ. κατ' ἵαμβον</b>, [[diiambus]], Aristid. Quint.1.17. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">δάκτυλοι, οἱ,</b> a [[dance]], <span class="bibl">Ath.14.629d</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> [[date]], fruit of the <b class="b3">φοῖνιξ</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>342a10</span>, <span class="bibl">Artem.5.89</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> kind of [[grape]], <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>14.15</span>, Colum.<span class="bibl">3.2.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> = [[ἄγρωστις]], <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>24.182</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> <b class="b3">Δάκτυλοι Ἰδαῖοι</b> mythical [[wizards]] and [[craftsmen]] in Crete (or Phrygia, <span class="bibl">D.S.17.7</span>), attached to the cult of Rhea Cybele, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Fr.</span> 176</span>, <span class="bibl">Pherecyd.47</span> J., <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>364</span>, <span class="bibl">Str.8.3.30</span>, <span class="bibl">D.S.5.64</span>, <span class="title">IG</span>12(9).259.22 (Eretria). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">δ. Ἰδαῖοι</b>, = [[γλυκυσίδη]], Dsc.3.140. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> fossil found in Crete, <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>37.170</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VI</span> <b class="b3">δ. θεοῦ</b> the [[hand]] of God, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>8.19</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>11.20</span>. (Orig. <b class="b3">Δάτκυλος</b>, cf. Boeot. δακκύλιος <span class="title">Schwyzer</span> 462<span class="title">B</span>51; <b class="b3">δατ-</b> = <b class="b2">d[ngnull]t</b>, cf. Skt. [[a-datkas]] 'toothless'.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0520.png Seite 520]] ὁ, 1) der Finger, Her. 6, 63 u. Folgde; [[μέγας]], der Daumen, Ael. V. H. 2, 9, sonst [[ἀντίχειρ]]; sonst werden noch genannt: ὁ σμικρότατος καὶ ὁ [[δεύτερος]] καὶ ὁ [[μέσος]], Plat. Rep. VII, 523 d; vgl. [[λιχανός]], [[σφάκελος]], [[μύωψ]]. – 2) ποδός, Fußzehe, Xen. An. 4, 5, 12; Eur. I. T. 255; Ar. Equ. 881 u. sonst. – 3) das kleinste griech. Längenmaaß, zwei Finger breit; übertr., von einer kurzen Zeit, Alcaeus bei Ath. X, 430 d; [[δάκτυλος]] ἀώς Asclepiad. 9 (XII, 50). – 4) die Dattel, Arist. Meteor. 1, 4, 10; Artemid. 5, 89. – 5) der Versfuß, Ar. Nub. 651; u. das Versmaaß, Plat. Rep. III, 400 b. – 6) δάκτυλοι 'Ιδαῖοι, Priester der Cybele. Vgl. Lob. Aglaoph. 2 p. 1166 st.
}}
{{ls
|lstext='''δάκτῠλος''': ὁ, ποιητ. πληθ. δάκτυλα, Θεόκρ. 19. 3, Ἀνθ. Π. 9. 365, [[ὡσαύτως]] Ἀριστ. Φυσιογν. 6, 2· ― ὡς παρ’ ἡμῖν, Λατ. digitus, ἐπὶ δακτύλων συμβάλλεσθαι, λογαριάζειν ἐπὶ τῶν δακτύλων, Ἡρόδ. 6. 63, πρβλ. [[χείρ]]· ὁ [[μέγας]] δ., ὁ [[ἀντίχειρ]], ὁ αὐτ. 3. 8· ὁ [[μέσος]] Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 2. 8, 6· ὁ [[ἔσχατος]] ὁ αὐτ. Αἰτ. Φ. 4. 10, 27. 2) οἱ δ. τῶν ποδῶν Ξεν. Ἀν. 4. 5, 12· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ποδός, ὡς τὸ Λατ. digitus, Ἀριστοφ. Ἱππ. 874, Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 1. 15· τὸ τῶν δ. [[μέγεθος]] ἐναντίως ἔχει ἐπί τε τῶν ποδῶν καὶ τῶν χειρῶν ὁ αὐτ. Ζῴ. Μ. 4. 10, 64· πρβλ. [[δακτυλίδιον]] ΙΙ. β) ἐπὶ τῶν δακτύλων τῶν ζῴων, ὁ αὐτ. Ἱ. Ζ. 2. 1, 5, κ. ἀλλ.· τῶν πτηνῶν, ὁ αὐτ. Ζῴ. Μ. 4. 12, 34, κ. ἀλλ. ΙΙ. τὸ ἐλάχιστον τῶν Ἑλλην. μέτρων μήκους = [[περίπου]] 0,018 τοῦ γαλλικοῦ μέτρου, Ἡρόδ. 1. 60, κ. ἀλλ.· πίνωμεν· [[δάκτυλος]] [[ἁμέρα]] Ἀλκαῖ. 31· [[δάκτυλος]] ἀὼς Ἀνθ. Π. 12. 50· [[οὕτως]] οἱ νεώτεροι Ἕλληνες ναῦται μετροῦσι τὴν ἀπόστασιν τοῦ ἡλίου ἀπὸ τοῦ ὁρίζοντος διὰ δακτύλων, Newton’s Halicarn.· πρβλ. [[δακτυλιαῖος]]. ΙΙΙ. φοίνιξ, «χουρμᾶς», [[καρπὸς]] τοῦ δένδρου φοίνικος, Ἀριστ. Μετεωρ. 1. 4, 10, Ἀρτεμίδ. 5. 89. IV. μετρικὸς [[πούς]], ὁ [[δάκτυλος]], -υυ, Πλάτ. Πολιτ. 400Β· πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 651. V. Δάκτυλοι Ἰδαῖοι, μυθικὰ πρόσωπα ἐν Κρήτῃ, ἱερεῖς τῆς Κυβέλης, [[ὅθεν]] πιθανῶς οἱ αὐτοὶ καὶ οἱ Κορύβαντες, Στράβ. 355· Διόδ. 5. 64· πρβλ. Λοβ. Ἀγλαοφ. 1166, κἑξ. (Πρὸς τὸ δάκτυλος πρβλ. Λατ. digi-tus, Γοτθ. taih-o, Παλαιο-Σκανδ. καὶ Ἀγγλο-Σαξ. t â (ἀγγλ. toe = τοῦ ποδὸς [[δάκτυλος]]), Παλαιο-Γερμ. zeh-ã (Γερμ. zehe). Ὁ Κούρτ, ἰσχυρίζεται ὅτι ἡ [[ῥίζα]] [[εἶναι]] ΔΕΚ ([[δέχομαι]]), συγκρίνων τὸ finger ἐκ τοῦ fangen· πρβλ., [[ὡσαύτως]] [[δεξιός]]· νομίζει δὲ ὅτι τὸ [[δέκα]], ὡς ὁ [[ἀριθμὸς]] τῶν δακτύλων, δυνατὸν νὰ [[εἶναι]] συγγενές).
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> doigt :<br /><b>1</b> doigt de la main ; ὁ [[μέγας]] [[δάκτυλος]] le gros doigt, <i>càd</i> le pouce (<i>d’ord.</i> [[ἀντίχειρ]]);<br /><b>2</b> doigt du pied;<br /><b>3</b> doigt, <i>terme de comparaison pour mesurer, mesure d’environ 2 centimètres, la plus petite mesure de longueur chez les Grecs</i>;<br /><b>II.</b> <i>t. de pros.</i> dactyle [‒◡◡] ; vers dactylique.<br />'''Étymologie:''' R. Δεκ <i>ou</i> Δεχ, v. [[δέκομαι]] et [[δέχομαι]].
}}
{{StrongGR
|strgr=[[probably]] from [[δέκα]]; a [[finger]]: [[finger]].
}}
{{Thayer
|txtha=δακτύλου, ὁ (from Batrach. 45 and [[Herodotus]] [[down]]), a [[finger]]: ἐν δακτύλῳ Θεοῦ, by the [[power]] of God, [[divine]] [[efficiency]] by [[which]] [[something]] is made [[visible]] to men, ἐν πνεύματι Θεοῦ); Psalm 8:4).
}}
{{grml
|mltxt=ο και [[δάκτυλο]] και [[δάχτυλο]], το (AM [[δάκτυλος]], ο<br />Μ και [[δάκτυλον]], το)<br />Ι. 1. <b>βιολ.</b> [[κάθε]] ένα από τα τμήματα του σώματος που περιβάλλουν τις φάλαγγες και αποτελούν εξαρτήματα τών πρόσθιων ή οπίσθιων [[άκρων]]<br /><b>2.</b> <b>(μετρ.)</b> ο [[δάκτυλος]]<br />[[μετρική]] [[μονάδα]] από μία μακρά και δύο βραχείες συλλαβές (-υυ)<br /><b>3.</b> [[μονάδα]] μήκους<br /><b>νεοελλ.</b><br />το [[εκατοστόμετρο]]<br />II. <b>αρχ.</b> 0,018 του γαλλικού μέτρου<br />III. 1. το [[χέρι]] («πλακιά λιθαρένια γραμμένα με [[δάχτυλο]] του Θεού»<br />«δακτύλῳ Θεοῡ ἐγγέγραπται ὁ Λόγος»)<br /><b>2.</b> η [[δύναμη]] του Θεού, η θεϊκή [[επέμβαση]] («[[είναι]] [[δάχτυλο]] Θεού», «[[δάκτυλος]] Θεοῡ ἐστι τοῦτο», «ἐν δακτύλῳ Θεού»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «το μεγάλο [[δάχτυλο]]», «ὁ [[μέγας]] [[δάκτυλος]]» — ο [[αντίχειρας]]<br />β) «μετράει με τα δάχτυλα», «ἐπί δακτύλων συμβάλλεται» — μετρά, υπολογίζει χρησιμοποιώντας τα δάχτυλα του<br />γ) «ο [[ήλιος]] βγήκε [[τρία]] δάχτυλα», «[[δάκτυλος]] ἀώς» — για τη [[μέτρηση]] της απόστασης του ήλιου από τον ορίζοντα με δάχτυλα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> μικρό ύψος, [[πάχος]] ή [[πλάτος]] («ένα [[δάχτυλο]] [[κρασί]]»)<br /><b>2.</b> [[είδος]] μαλακόστρακων με επιμήκη [[κόγχη]]<br /><b>3.</b> [[φοίνικας]], [[χουρμαδιά]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ξένος]] [[δάκτυλος]]» — [[κρυφή]] [[ενέργεια]] και [[υποκίνηση]] από [[ξένη]] [[δύναμη]]<br />β) «[[θέτω]] τον [[δάκτυλον]] επί τον τύπον τών ήλων» — [[προσπαθώ]] να βεβαιωθώ για [[κάτι]] σχηματίζοντας προσωπική [[αντίληψη]]<br />γ) «τον δείχνουν με το [[δάχτυλο]]» — [[είναι]] δακτυλοδεικτούμενος για τον καλό ή [[κακό]] του χαρακτήρα ή άλλους λόγους<br />δ) «κρύβεται [[πίσω]] απ' το [[δάχτυλο]] του» — προσπαθεί [[μάταια]] να αποκρύψει εσφαλμένες του ενέργειες<br />ε) «[[παίζω]] [[κάτι]] στα δάχτυλα» — [[γνωρίζω]], [[κατέχω]] [[κάτι]] πολύ καλά<br />στ) «μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού ή της μιας χειρός» — [[είναι]] ελάχιστοι<br />ζ) «τον [[καταφέρνω]] ή τον [[μπορώ]] με το μικρό μου [[δάχτυλο]]» — τον [[επηρεάζω]] [[πάρα]] πολύ εύκολα<br /><b>5.</b> <b>παροιμ.</b> α) «όλα τα δάχτυλα δεν [[είναι]] [[ίσια]]» — δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την [[ίδια]] [[αξία]]<br />β) «όποιο [[δάχτυλο]] κι αν κόψεις πονά» — οι γονείς αγαπάνε [[εξίσου]] όλα τους τα [[παιδιά]]<br />γ) «τα δαχτυλίδια κι αν πέσανε, τα δάχτυλα μείνανε» — για πλούσιους που έχασαν την [[περιουσία]] τους [[αλλά]] όχι την [[αξιοπρέπεια]] και την [[αρχοντιά]] τους<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. το 1 / 12 της φαινομένης διαμέτρου του Ήλιου ή της Σελήνης<br /><b>2.</b> ο [[καρπός]] του φοίνικα, ο [[χουρμάς]]<br /><b>3.</b> [[είδος]] σταφυλιού<br /><b>4.</b> [[ονομασία]] του φυτού [[άγρωστις]]<br />II. <b>πληθ.</b><br /><b>1.</b> <i>δάκτυλοι</i>, οι<br />[[είδος]] χορού με απλές κινήσεις<br /><b>2.</b> «Δάκτυλοι Ἰδαῑοι» <br />α) μυθικά πρόσωπα στην [[Κρήτη]], ιερείς της Κυβέλης<br />β) η [[γλυκυσίδη]]·<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Πιθ. η αρχική σημ. της λ. ήταν «[[αιχμή]], [[μύτη]], [[άκρη]]». Η [[σύνδεση]] της λ. [[δάκτυλος]] με λέξεις άλλων ινδοευρ. γλωσσών (<b>[[πρβλ]].</b> γοτθ. <i>tekan</i> «[[αγγίζω]]», αρχ. νορβ. <i>tăka</i> «[[παίρνω]]», αρχ. άνω γερμ. <i>zinko</i> «[[δόντι]]») δεν [[είναι]] απόλυτα ικανοποιητική. Ο βοιωτ. τ. [[δακκύλιος]], λόγω του -<i>κκ</i>-, το οποίο δεν ερμηνεύεται από -<i>κτ</i>-, οδηγεί πιθ. σε αρχικό τ. <i>δάτκυλος</i>. Τέλος, το νεοελλ. [[δάχτυλο]] προήλθε από μσν. [[δάκτυλον]] <span style="color: red;"><</span> <b>αρχ.</b> <i>δάκτυλα</i>, που [[είναι]] [[ποιητικός]] πληθ. του τ. [[δάκτυλος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[δακτυλήθρα]], [[δακτύλι]](<i>ον</i>), [[δακτυλιαίος]], [[δακτυλίδι]](<i>ον</i>), [[δακτυλικός]], [[δακτυλίς]], [[δακτυλίτις]], [[δακτυλωτός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δακτυλεύς]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δακτυλίζω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δακτυλισμός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[δακτυλοειδής]], [[δακτυλοθεσία]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δακτυλοδείκτης]], [[δακτυλόδικτος]], [[δακτυλοδόχμη]], [[δακτυλοκαμψόδυνος]], [[δακτυλόπους]], [[δακτυλότριπτος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δακτυλόδεικτος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[δακτυλοσπόνδειος]], [[δακτυλοσφίγγω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δακτυλοβάμων]], <i>δακτυλ</i>(<i>ο</i>)<i>επίτριτοι</i>, [[δακτυλόγραμμα]], [[δακτυλογράφος]], [[δακτυλοθέτης]], [[δακτυλολογία]], [[δακτυλοσκοπία]], <i>δακτυλοτροχαίος</i>, [[δακτυλοτυπία]], [[δακτυλοφύλακας]]. (Β' συνθετικό) <i>ακροδάκτυλον</i> (νεοελλ. και <i>ακροδάχτυλό</i>), [[βραχυδάκτυλος]], [[δεκαδάκτυλος]], [[δωδεκαδάκτυλος]], [[εννεαδάκτυλος]], [[εξαδάκτυλος]] (νεοελλ. και <i>εξαδάχτυλος</i>,), [[μακροδάκτυλος]] (νεοελλ. και <i>μακροδάχτυλος</i>), [[μεσοδάκτυλον]] (νεοελλ. <i>μεσοδάχτυλο</i>), [[μεσοδάκτυλος]], [[οκταδάκτυλος]], [[πενταδάκτυλος]], [[περιττοδάκτυλος]] (Α [[περισσοδάκτυλος]]), [[ροδοδάκτυλος]], [[τετραδάκτυλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αντιδάκτυλος]], [[δεκαδάκτυλος]], [[διδάκτυλος]], <i>εγδάκτυλος</i>, <i>εκδάκτυλος</i>, <i>εξδάκτυλος</i>, <i>Ερμοδάκτυλον</i>, [[ερυθροδάκτυλος]], [[ευδάκτυλος]], [[μεγαδάκτυλος]], [[μονοδάκτυλος]], [[οκτωδάκτυλος]], [[ολοδάκτυλος]], [[οπισθοδάκτυλος]], [[παχυδάκτυλος]], [[πεντεδάκτυλος]], [[πλεονοδάκτυλος]], [[πολυδάκτυλος]], [[σιδηροδάκτυλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αδάκτυλος]], <i>αρτιοδάκτυλος</i>, [[επταδάκτυλος]], [[ζυγοδάκτυλος]], <i>κρινοδάκτυλος</i> (και <i>κρινοδάχτυλο</i> και [[κρινοδάχτυλος]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δάκτῠλος:''' ὁ, ποιητ. πληθ. <i>δάκτυλα</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[δάχτυλο]], Λατ. [[digitus]]· [[ἐπί]] δακτύλων συμβάλλεσθαι, [[υπολογίζω]] με τα δάχτυλα, σε Ηρόδ.· ὁ [[μέγας]] δ., [[αντίχειρας]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> οἱ δ. [[τῶν]] ποδῶν, ποδοδάχτυλα, σε Ξεν.· και το [[δάκτυλος]] μόνο του, όπως το Λατ. [[digitus]], [[δάχτυλο]] ποδιού, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> η μικρότερη ελλ. [[μονάδα]] για τη [[μέτρηση]] του μήκους· [[πλάτος]] ενός δαχτύλου, [[περίπου]] 7/10 μιας ίντσας, ίση με 19,26 χιλιοστά του μέτρου, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> [[ένας]] [[μετρικός]] [[πόδας]], [[δάκτυλος]], ¯˘˘, σε Πλάτ. (αμφίβ. προέλ., πιθ. από το <i>δείκ-νυμι</i>).
}}
{{elnl
|elnltext=δάκτυλος -ου, ὁ, plur. ook δάκτυλα vinger:; ὁ μέγας δ. de duim Hdt. 3.8.1; ἐπὶ δακτύλων συμβάλλεσθαι op zijn vingers uitrekenen Hdt. 6.63.2; NT ook hand:. δ. θεοῦ de hand van God NT Luc. 11.20. teen:. κἀνεχώρησεν... ἄκροισι δακτύλοισι en hij liep op zijn tenen terug Eur. IT 266; οἱ δάκτυλοι τῶν ποδῶν de tenen aan hun voeten Xen. An. 4.5.12. lengtemaat duim (± 2 cm.); overdr.:; δάκτυλος ἀμέρα de dag is nog maar een vingerlengte lang (d.w.z. duurt nog kort) Alc. 346.1; metr. dactylus (lang-kort-kort):. ( ῥυθμός ) κατὰ δάκτυλον dactylische maat Aristoph. Nub. 651.
}}
{{elru
|elrutext='''δάκτῠλος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> палец ([[μέγας]] = [[ἀντίχειρ]] Her., Arst.; [[μέσος]] Arst.; σμικρότατος Plat. или [[ἔσχατος]] Arst.; οἱ τῶν ποδῶν δάκτυλοι Xen., Arst.; δάκτυλοι τῶν καμήλων, ὀρνίθων, σαυρῶν Arst.): ἐπ᾽ [[ἄκρων]] τῶν δακτύλων Arst. на цыпочках;<br /><b class="num">2)</b> дактиль (наименьшая мера длины, у греков = 19.3 мм) Her., Arst.;<br /><b class="num">3)</b> перен. мгновение, миг (δ. [[ἀώς]], sc. ἐστι Anth.);<br /><b class="num">4)</b> финик (τῶν δακτύλων πυρῆνες Arst.);<br /><b class="num">5)</b> стих. дактиль (стопа ‒∪∪) Arph.;<br /><b class="num">6)</b> стих. дактилический размер или стих Plat., Plut.;<br /><b class="num">7)</b> pl. δάκτυλοι Ἰδαῖοι Diod. дактили горы Ида, т. е. жрецы Кибелы.
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[finger]] (also as measure etc.), [[toes]] (Ion.-Att.);<br />Other forms: Boeot. <b class="b3">δακκύλιος</b> (Tanagra)<br />Compounds: <b class="b3">τετραδάκτυλος</b>; <b class="b3">ῥοδοδάκτυλος</b>.<br />Derivatives: Rare dimin.: <b class="b3">δακτυλίδιον</b> (Ar.), <b class="b3">δακτυλίσκος</b> (Lebadeia), <b class="b3">δακτυλίς</b> (Steph. Med., Plin.); - <b class="b3">δακτύλιος</b> m. (<b class="b3">-ον</b> n.) <b class="b2">(finger)ring</b> (Sapph., Hdt.) with dimin. <b class="b3">δακτυλίδιον</b> (Delos IIIa, pap.), also <b class="b3">δακτυλίδριον</b>, <b class="b3">-ίδρυον</b> (pap., from <b class="b3">-ύδριον</b> [Chantr. Form. 72f.] dissimilated), <b class="b3">δακτύληθρον</b> (Them.; cf. Chantr. 373), <b class="b3">δακτυλήθρα</b> [[glove with fingers]] (X., Chantr. l.c.); - <b class="b3">δακτυλῖτις</b> plant name (Dsc.; after the root like a finger, Strömberg Pflanzennamen 37, Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 70), <b class="b3">δακτυλεύς</b> name of a sea-fish (Ath.; Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 84f.). - Adj.: <b class="b3">δακτυλ-ιαῖος</b> [[broad as a finger]] (Hp.), <b class="b3">δακτυλικός</b> [[belonging to the finger]] (Ath.), <b class="b3">δακτυλωτός</b> [[with fingers]] (Ion.). - Denomin. <b class="b3">δακτυλίζω</b> <b class="b2">count with the fingers etc.</b> (H.) with <b class="b3">δακτυλιστής</b> (pap.) unknown profession.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: No etymology. Boeot. <b class="b3">δακκύλιος</b>, where <b class="b3">-κκ-</b> is hardly from <b class="b3">-κτ-</b>, rather from <b class="b3">*δάτκυλος</b>. Not to OHG [[zinko]]. Lat. [[digitus]] is also unclear. <b class="b3">*δατκ-υλ-</b> looks perfectly Pre-Greek: <b class="b3">-κτ-</b>, vowels <b class="b3">α</b> and <b class="b3">υ</b>.<br />2.<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[date]] (Arist.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Sem.<br />Etymology: From Semitic (Arab. [[daqal]] etc.), folketymologically reshaped to <b class="b3">δάκτυλος</b> because the leaf resembles a hand; s. Lewy Fremdw. 20f.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[deriv. uncertain]: perh. from [[δείκνυμι]].]<br /><b class="num">I.</b> a [[finger]], Lat. [[digitus]], ἐπὶ δακτύλων συμβάλλεσθαι to [[reckon]] on the fingers, Hdt.; ὁ [[μέγας]] δ. the [[thumb]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> οἱ δ. τῶν ποδῶν the toes, Xen.; and [[δάκτυλος]] [[alone]], like Lat. [[digitus]], a toe, Ar.<br /><b class="num">II.</b> the shortest Greek [[measure]] of [[length]], a [[finger]]'s [[breadth]], = [[about]] 7/10 of an [[inch]], Hdt.<br /><b class="num">III.</b> a [[metrical]] [[foot]], [[dactyl]], &μαξρ; &βρεϝε; &βρεϝε;, Plat.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δάκτυλος''': 1.<br />{dáktulos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Finger]] (auch als Maß usw.), [[Fußzehe]] (ion. att.);<br />'''Composita''' : 2. Glied in vielen besitzanzeigenden Kompp.<br />'''Derivative''': Ableitungen. Seltene Deminutiva: [[δακτυλίδιον]] (Ar.), [[δακτυλίσκος]] (Lebadeia), [[δακτυλίς]] (Steph. Med., Plin.); — [[δακτύλιος]] m. (-ον n.) ‘(Finger)ring’ (Sapph., Hdt., Ar. usw.) mit dem Deminutivum [[δακτυλίδιον]] (Delos III<sup>a</sup>, Pap. u. a.), auch δακτυλίδριον, -ίδρυον (Pap., aus -ύδριον [Chantraine Formation 72f.] dissimiliert bzw. umgestellt), [[δακτύληθρον]] (Them.; zur Bildung Chantraine 373), [[δακτυλήθρα]] [[Fingerhandschuh]] (X. usw., Chantraine ebd.); — [[δακτυλῖτις]] Pflanzenname (Dsk.; nach der fingerdicken Wurzel, Strömberg Pflanzennamen 37, Redard Les noms grecs en -της 70), [[δακτυλεύς]] N. eines Meerfisches (Ath.; nach der Größe, Boßhardt Die Nomina auf -ευς 84f.). — Adjektiva: [[δακτυλιαῖος]] [[fingerbreit]] (Hp., Arist. usw.), [[δακτυλικός]] [[zum Finger gehörig]], [[daktylisch]] (Ath., Longin. usw.), [[δακτυλωτός]] [[mit Fingern versehen]] (Ion. Trag., Didym. ap. Ath.). — Denominatives Verb [[δακτυλίζω]] [[mit dem Finger zeigen]] (H., Eust.) mit [[δακτυλιστής]] (Pap.) Berufsbezeichnung unklarer Bedeutung, vgl. Preisigke Wörterbuch s. v.<br />'''Etymology''' : Keine überzeugende Etymologie. Böot. [[δακκύλιος]] (Tanagra), dessen -κκ- sich schwer aus -κτ- erklären läßt, legt eine Grundform *δάτκυλος nahe; der dadurch gewonnene leidliche Anschluß an ahd. ''zinko'' [[Zinke]] ist jedoch semantisch wenig befriedigend. Bei einer ursprünglichen Lautfolge δακτυ- kommt auch Verwandtschaft mit got. ''tekan'' [[berühren]], anord. ''tăka'' [[nehmen]] in Betracht. Weitere Hypothesen bei W.-Hofmann s. ''digitus'', wo auch reiche Lit.<br />'''Page''' 1,344-345<br />2.<br />{dáktulos}<br />'''Meaning''': [[Dattel]] (Arist. usw.).<br />'''Etymology''' : Kaum mit 1. identisch, sondern eher aus einem semitischen LW (arab. ''daqal'' usw.) wegen der Ähnlichkeit zwischen dem Dattelpalmblatt und den ausgespreizten Fingern volksetymologisch umgebildet; vgl. Lewy Fremdw. 20f.<br />'''Page''' 1,345
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：d£ktuloj 打克替羅士<br />'''詞類次數'''：名詞（8）<br />'''原文字根'''：手指 相當於： （[[אֶצְבַּע]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：手指*，指頭，能力；或源自（[[δέκα]] / [[δεκαέξ]] / [[δεκαοκτώ]]）=十）。主耶穌醫治耳聾舌結的人，用指頭探他的耳朵（ 可7:33）；主耶穌也用他的指頭趕鬼（ 路11:20；和合本將指頭譯為能力）；主耶穌又用他的指頭在地上畫字（ 約8:6）。然而文士與法利賽人能說不能行，把難擔的重擔捆起來擱在人的肩上，但自己一個指頭也不肯動（ 太23:4）。也許，我們需要用我們屬靈的指頭，探入主的肋旁，來確定我們的信。（ 約20:27）<br />'''同源字'''：1） （[[δακτύλιος]]）指環 2） （[[δάκτυλος]]）手指 3） （[[χρυσοδακτύλιος]]）帶金戒指<br />'''出現次數'''：總共（8）；太（1）；可（1）；路（3）；約（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 手指（3） 路11:46； 約20:25； 約20:27；<br />2） 指頭（3） 太23:4； 可7:33； 約8:6；<br />3） 指（1） 路16:24；<br />4） 能力（1） 路11:20
}}