ἐπιτρέπω

English (LSJ)

Ion. ἐπιτράπω [ᾰ] Hdt.3.81 : fut. -τρέψω; Dor. 3pl.

   A -τρέψοντι Pi.O.6.21 ; Cret. inf. -τραψῆν GDI 5039.21,5024.12 : aor. I -έτρεψα Il.10.116, etc.: aor. 2 -έτραπον ib. 59 : pf. -τέτρᾰφα Plb.30.6.6:—Med., fut. -τρέψομαι (v.l. -τράψ-) Hdt.3.155 : aor. 2 -ετρᾰπόμην Od.9.12:—Pass., fut. -τετράψομαι Pisistr. ap. D.L.1.54 : aor. I -ετρέφθην Antipho 4.3.5 ; Ion. -ετράφθην, part. -τραφθείς Hdt.1.7: aor. 2 -ετράπην [ᾰ] Th.5.31 : pf. (v. infr. 1.6):—prop. to turn to or towards, used by Hom.in aor. 2 Med., σοὶ.. θυμὸς ἐπετράπετο εἴρεσθαι thy mind inclined itself to ask, Od.9.12.    b to overturn upon, τινί τι Luc.Lex.8.    2 turn over to, transfer, bequeath, παισὶν ἐπιτρέψειεν ἕκαστος κτήματ' ἐνὶ μεγάροισι Od.7.149.    3 commit, entrust to another as trustee, guardian, or vicegerent, οἱ.. ἐπέτρεπεν οἶκον ἅπαντα 2.226 ; ἐπιτρέψειας ἕκαστα δμῳάων [ἐκείνῃ] ἥ τις ..ἀρίστη 15.24, cf. Il.17.509 ; θεοῖσι μῦθον ἐπιτρέψαι leave it to them, Od.22.289, cf. 19.502 ; so κάκοισι θῦμον ἐπιτρέπην (Aeol. inf.) Alc. 35.1 ; σμικραῖς ἑαυτοὺς ἐ. ἐλπίσιν E.Fr.921 ; freq. in Prose, ἐ. τινὶ τὰ πρήγματα Hdt.6.26 ; τὴν πόλιν Id.4.202 ; Νάξον Λυγδάμι Id.1.64 ; τὰ πάντα Th.2.65 ; πλεῖστα τῷ ἀλογίστῳ Id.5.99 ; τὴν ἀρχήν X.An.6.1.31, etc.; also a son for education, Pl.La.200d: c. dat. et inf., τινά τινι γερονταγωγεῖν Ar.Eq.1098: freq. in Att., refer a legal issue to any one, τινὶ δίαιταν D.59.45 ; διάγνωσις -τετράφθω τῷ ἐπιμελητῇ Pl.Lg.936a ; οἷς (attracted for ἃ) ἂν ἐπιτρέψωσιν οἱ δὲ τάξωσι, τούτοις ἐμμένειν, i.e. acquiesce in the court and abide by its decision, ib.784c (for the constr. cf. And.3.34 fin.).    4 c. dat. only, rely upon, leave to, τοῖσιν γὰρ ἐπετράπομέν γε μάλιστα Il.10.59 ; ἐπιτρέψαι δὲ θεοῖσιν Od.21.279 ; ἐ. τῇ ὀλιγαρχίῃ Hdt.3.81 ; ὥς οἱ (sc. ἰατρῷ) ἐπέτρεψε ib.130 : c. dat. et inf., σοὶ ἐπέτρεψεν πονέεσθαι he left it to you to work, Il.10.116, cf. 421, Hdt.9.10 : freq. in Att., refer the matter to a person, leave it to his arbitration, Ar.Ach.1115, V.521, Ra.811 ; τινὶ δικαστῇ to one as a judge, Th.4.83 ; τῷ ἐν Δελφοῖς μαντείῳ Id.1.28 ; ἐ. τῷ θεῷ περί τινος Pl.Grg.512e, cf. Alc.1.117e ; ὑμῖν ἐπιτρέπω καὶ τῷ θεῷ κρῖναι Id.Ap.35d ; Ἀθηναίοις ἐ. περὶ σφῶν αὐτῶν πλὴν θανάτου to leave their case to the A. save as to the penalty of death, Th.4.54 ; περὶ ὧν διαφερόμεθα τοῖς οἰκείοις ἐ. D. 27.1:—Pass., δίκης Λακεδαιμονίοις ἐπιτραπείσης Th.5.31.    5 Med., entrust oneself, leave one's case to, τινί Hdt.1.96 ; διαιτητῇ Id.5.95, cf. X.An.1.5.8 ; also, to entrust what is one's own to another, Hdt.3.155,157.    6 Pass., to be entrusted, ᾧ λαοί τ' ἐπιτετράφαται (3pl. pf. for ἐπιτετραμμένοι εἰσί) Il.2.25 ; τῇς (sc. Ὥραις) ἐπιτέτραπται μέγας οὐρανός heaven's gate is committed to them (to open and to shut), 5.750, cf. Hdt.3.142 ; ὑπό τινων ἐπιτρεφθῆναι (sc. ἰατρῷ), of a patient, Antipho 4.3.5 : c. acc. rei, ἐπιτρέπομαί τι I am entrusted with a thing, ἐπιτραφθέντες τὴν ἀρχήν Hdt.1.7 ; ἐπιτετραμμένοι τὴν φυλακήν Th.1.126.    II give up, yield, Ποσειδάωνι δὲ νίκην πᾶσαν ἐπέτρεψας Il.21.473 ; later ἐ. τινί c. inf., permit, suffer, Ar.Pl.1078, Pl.Chrm.171e, etc. : c. acc. et inf., X.An.7.7.8 ; also ἐ. Θηβαίοις αὐτονόμους εἶναι Id.HG6.3.9 ; οὐδενὶ ἐ. κακῷ εἶναι Id.An.3.2.31 ; ἐ. ἀδικέοντι τῷ ἀδελφεῷ Hdt.2.120 ; μὴ ἐ. τῷ ἀσεβοῦντι Pl.Euthphr.5e : abs., give way, Pi.O.6.21, Ar.Nu.799, Pl.915, Th.1.71, Pl.Ap.35b:— Pass., ἄνευ τοῦ ἐπιτραπῆναι without leave, POxy.474.40 (ii A.D.).    2 intr., give way, οὐ μὲν ἐπέτρεπε γήραϊ λυγρῷ Il.10.79 ; indulge, μὴ πάντα ἡλικίῃ καὶ θυμῷ ἐπίτρεπε Hdt.3.36 ; ταις ἡδοναῖς καὶ ἐπιθυμίαις Pl.Lg.802c ; τῇ ὀργῇ D.H.7.45.    III command, τὴν μὲν [τάξιν] ἐπὶ τῷ δεξιῷ ἐπέτρεψεν ἐφέπεσθαι X.An.6.5.11 : elsewh. c. dat., PLond.3.1173.3 (ii A.D.), etc.:—Pass., ἐπετράπην ὑπὸ σοῦ POxy.51.5 (ii A.D.).

German (Pape)

[Seite 995] aor. ἐπέτρεψα, Hom. auch ἐπέτραπον, u. im med. nur ἐπετραπόμην, aor. I. pass. ἐπετρέφθην, ion. ἐπιτράπω, zuwenden; – 1) hingeben, übergeben, überlassen, anvertrauen, οἶκόν τινι, zur Aufsicht Einem das Haus übergeben, Od. 2, 226; ἐπίτρεψον θεοῖσιν 19, 502; c. inf., Τρωσὶν γὰρ ἐπιτραπέουσι φυλάσσειν Il. 10, 421; pass., ᾡ λαοί τ' ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλεν 2, 25, wie Ὁραι τῇς ἐπιτέτραπται μέγας οὐρανός 5, 750; παισὶ κτήματα, den Kindern zuwenden, hinterlassen, Od. 7, 149; αὑτοὺς σμικραῖς ἐλπίσιν Eur. frg.; oft in Prosa, τὰ πρήγματά τινι Her. 6, 26; ὑμῖν ἐπιτρέπω καὶ τῷ θεῷ κρῖναι περὶ ἐμοῦ Plat. Apol. 35 d; εἰ τὸ σῶμα ἐπιτρέπειν σε ἔδει τῳ Prot. 313 a; ἐπιτρέψαι τῷ θεῷ περὶ τούτων Gorg. 512 e; ἀρχήν τινι Xen. An. 5, 9, 31, Folgde, pass., ἰατρῷ ἐπιτρεφθείς Antiph. IV β 4; παρὰ τούτων Ἡρακλεῖδαι ἐπιτραφθέντες ἔσχον τὴν ἀρχήν Her. 1, 7, vgl. 2, 121, 1; bes. als Statthalter übergeben, 1, 64 u. oft; οἱ ἐπιτετραμμένοι τὴν φυλακήν, denen die Wache anvertraut ist, Thuc. 1, 126, wie οἱ τὰς πόλεις ἐπιτετραμμένοι Luc. Nigr. 34. – 2) zulassen, einräumen, νίκην τινί Il. 21, 473; gestatten, vergönnen, οὐκ ἄν ποτ' ἄλλῳ τοῦτό γ' ἐπέτρεπον ποιεῖν Ar. Plut. 1078; εἰ βουλοίμεθά τῳ ἐπιτρέψαι παῖδας ἄῤῥενας παιδεῦσαι Xen. Mem. 1, 5, 2; τινὶ χώραν διαρπάσαι An. 1, 2, 19; τούτοις ὁπότερ' ἂν ψηφίσωνται 7, 7, 18; οὔτε τοῖς ἄλλοις ἐπιτρέπομεν ποιεῖν Plat. Chartn. 171 e; Conv. 219 c u. öfter; absolut, ταῖς ἡδοναῖς καὶ ἐπιθυμίαις μὴ ἐπιτρέποντες Legg. VII, 802 b. Auch τινὶ κακῷ εἶναι Xen. An. 3, 2, 31; οὐδ' αὐτοῖς Θηβαίοις ἐπετρέπετε αὐτονόμους εἶναι Hell. 6, 3, 9; ἀδικέοντι τῷ ἀδελφεῷ Her. 2, 120; vgl. μὴ ἐπιτρέπων τῷ ἀσεβοῦντι sc. ἀσεβεῖν, Plat. Euthvphr. 5 e; c. acc. c. int., ἡμᾶς οὐδ' ἐναυλισθῆναι ἐπιτρέπεις Xen. An. 7, 7, 8, wie Ath. XIII, 565 f; mit der Negation, nicht gestatten, verbieten, verhindern, ἢν δέ τις μαλακύνῃ, μὴ ἐπιτρέπετε Xen. Cyr. 3, 2, 5; Thuc. 1, 71; σὺ δ' ἐπέτρεπες; du ließest es zu? Ar. Nubb. 799. – Jemandem Vollmacht geben, Jemandes Ausspruch, Entscheidung Etwas anheimstellen, ἤθελον τῷ ἐν Δελφοῖς μαντείῳ ἐπιτρέψαι Thuc. 1, 28, Schol. τὴν ἐπιτροπὴν τῆς κρίσεως δοῦναι; vgl. 4, 83; Xen. Mem. 3, 5, 12; οἱ δικασταί, οἷς ἂν ἐπιτρέψητε Dem. 7, 7; mit περί, Ἀθηναίοις ἐπιτρέψαι περὶ σφῶν αὐτῶν πλὴν θανάτου, sie stellten sich der Entscheidung der Athener, nur sollten diese nicht Todesstrafe verhängen dürfen, Thuc. 4, 54; τῷ θεῷ περὶ τούτων Plat.; Dem. u. A.; περὶ τῶν ὅλων, unumschränkte Vollmacht, Pol. 1, 62, 3; τινί, Einem die Vormundschaft übertragen, Lys. bei Harpocr., s. Mein. IV p. 119. – 3) auftragen, anbefehlen, οἷς ἂν ἐπιτρέψωσιν οἵδε καὶ τάξωσιν, τούτοις ἐμμένειν Plat. Legg. VI, 784 c; τὴν τάξιν ἐπὶ τὸ δεξιὸν ἐπέτρε ψεν ἐφέπεσθαι Xen. An. 6, 3, 11. – 4) intrans., wo man ἑαυτόν ergänzen kann, τοῖσιν γὰρ ἐπετράπομέν γε μάλιστα, auf diese vertrauten wir am meisten, Il. 10, 59; ὥς οἱ ἐπέτρεψε, als er sich ihm anvertraut hatte, Her. 3, 130; τοῖς ὅρκοις II. Hal. 7, 40; – γήραϊ, dem Alter nachgeben, unterliegen, Il. 10, 79; Sp., ὀργῇ D. Hal. 7, 45; ἀήταις Opp. Hal. 1, 350. – 5) Med. sich wohin wenden, neigen, σοὶ θυμὸς ἐπετράπετο εἴρεσθαι Od. 9, 12; – sich anvertrauen, τινί, d. i. sich an Einen als Schiedsrichter wenden, Her. 1, 96. 5, 95; ἐπίστευον αὐτῷ αἱ πόλεις ἐπιτρεπόμεναι, sich seinem Schutze anvertrauend, Xen. An. 1, 9, 8; übh. anvertrauen, τὰ ἄλλα ἐμοὶ ἐπιτράψονται Her. 3, 155; – ἐπιτετράψεται D. L. 1, 54.