View source for εἰρήνη

{{LSJ1
|Full diacritics=εἰρήνη
|Medium diacritics=εἰρήνη
|Low diacritics=ειρήνη
|Capitals=ΕΙΡΗΝΗ
|Transliteration A=eirḗnē
|Transliteration B=eirēnē
|Transliteration C=eirini
|Beta Code=ei)rh/nh
|Definition=(v. infr.), ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">peace</b>, <span class="bibl">Od.24.486</span>, etc.; <b class="b3">ἐπ' εἰρήνης</b> in <b class="b2">time of peace</b>, <span class="bibl">Il.2.797</span>; ἔθηκε πᾶσιν εἰ. φίλοις <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>769</span>; <b class="b3">εἰ. τἀκεῖθεν τέκνοις</b> on that side they have <b class="b2">peace</b>, have naught to fear, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1004</span>; <b class="b3">εἰ. γίγνεται</b> <b class="b2">peace</b> is made, <span class="bibl">Hdt.1.74</span>: hence later, <b class="b2">a peace, treaty of peace</b>, <b class="b3">ἡ βασιλέως εἰ</b>. <span class="title">IG</span>22.103.24, etc.; <b class="b3">εἰ. ποιεῖν 'Αρμενίοις καὶ Χαλδαίοις</b> make <b class="b2">peace</b> between... <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.2.12</span>; εἰ. ποιεῖσθαι <span class="bibl">And.3.8</span>, <span class="bibl">Aeschin. 2.77</span>; <b class="b3">εἰ. κατεργάζεσθαι, πράττειν</b>, <span class="bibl">And.3.8</span>,<span class="bibl">17</span>; διαπράξασθαι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span> 6.3.4</span>; <b class="b3">εἰρήνης δεῖσθαι</b> ib.<span class="bibl">2.2.13</span>; <b class="b3">εἰρήνην δέχεσθαι</b> to accept <b class="b2">it</b>, ib. <span class="bibl">22</span>; λαβεῖν <span class="bibl">And.3.7</span>; <b class="b3">εἰ. ἄγειν</b> keep <b class="b2">peace</b>, be at <b class="b2">peace</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>386</span>, etc.; πρὸς ἀλλήλους <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>465b</span>; <b class="b3">εἰ. ἄγειν</b> (v.l. [[ἔχειν]]) enjoy <b class="b2">peace</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.6.6</span>; <b class="b3">λύειν</b> break <b class="b2">it</b>, <span class="bibl">D.18.71</span>; <b class="b3">πολλὴ εἰ. τινὸς γίγνεται</b> profound <b class="b2">peace</b>, <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>329c</span>; <b class="b3">ἐν εἰρήνῃ λέγειν, τὸν βίον διάγειν</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Smp.</span>189b</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span>372d</span>; <b class="b3">πόλεμον εἰρήνης χάριν [αἱρεῖσθαι</b>] <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1333a35</span>; <b class="b3">εἰρήνης ἄρξας</b>, = [[εἰρηναρχήσας]], <span class="title">IGRom.</span>3.784, cf. 452. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">the goddess of peace</b>, daughter of Zeus and Themis, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>902</span>, cf. <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>13.7</span>, B.<span class="title">Fr.</span>3.1, <span class="title">IG</span>3.170, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cim.</span>13</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Pythag. name for <b class="b2">three</b>, Theol.Ar. 16; for <b class="b2">six</b>, ib.37. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> Hebraism in LXX, <b class="b3">ἐρωτῆσαί τινα εἰς εἰρήνην</b> <b class="b2">greet</b> a person, inquire after their health, <span class="bibl"><span class="title">Jd.</span>18.15</span>, <span class="bibl"><span class="title">1 Ki.</span>17.22</span>; <b class="b3">ἐρ. τινὰ τὰ εἰς εἰ</b>. ib.<span class="bibl">10.4</span>; so ἐπερωτᾶν εἰς εἰ. τοῦ πολέμου <span class="bibl"><span class="title">2 Ki.</span>11.7</span>; in salutations, <b class="b3">εἰ. σοι</b>; <span class="bibl"><span class="title">4 Ki.</span>4.26</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>24.36</span>, al.; εἰ. ἡ εἴσοδός σου <span class="title">3 Ki.</span>2.13. (ϝειράνα <span class="title">IG</span>5(1).1509 (Sparta, iv B. C., dub.); <b class="b3">ἰράνα</b> ib.4.917 (Epid.), 12(3).29.12 (Telos); cf. Boeot. <b class="b3">πολέμω καἰράνας</b> ib.7.2407, but Cret. πολέμω χ[ἰ]ρήνας <span class="title">GDI</span>5018.5; <b class="b3">εἰρήνα</b> Pi.l.c., B.l.c., <span class="title">SIG</span>241.80 (Delph., iv B. C.), later εἰράνα <span class="title">IG</span>5(1).935.14 (ii B. C.).)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0735.png Seite 735]] ἡ ([[εἴρω]]), dor. εἰράνα, böot. [[ἰράνα]], der<b class="b2"> Friede</b>, die Friedenszeit, Hom. u. Folgde überall; ἐπ' εἰρήνης Il. 2, 797; εἰρήνην ποιεῖν Ἀρμενίοις καὶ Χαλδαίοις, Frieden stiften zwischen den Armeniern u. Chaldäern, Xen. Cyr. 3, 2, 12; εἰρήνην ποιεῖσθαι, (für sich) Frieden machen, Aesch. 2, 77; εἰρήνης γενομένης, als Friede geworden, Plat. u. A.; auch πράττειν, κατεργάζεσθαι, zu Stande bringen, Dem.; διαπράττεσθαι, Xen. Hell. 2, 2, 13; εἰρήνην ἄγειν, Frieden halten, πρὸς ἀλλήλους Plat. Polit. 307 e; Rep. V, 465 b; τινί, Ar. Av. 386; εἰρήνην ἔχειν, Xen. An. 2, 6, 6; von σπονδαί unterschieden, Andoc. 3, 11; πολλὴ [[εἰρήνη]], tiefer Frieden, Xen. Uebertr., <b class="b2">Ruhe</b>, τῶν τοιούτων ἐν γήρᾳ πολλὴ [[εἰρήνη]] γίγνεται καὶ [[ἐλευθερία]] Plat. Rep. I, 329 c; ἐν εἰρήνῃ λέγειν, ruhig sagen, Conv. 189 b. – Personificirt, die <b class="b2">Friedensgöttinn</b>, Tochter des Zeus u. der Themis, Hes. Th. 902. S. nom. propr.
}}
{{ls
|lstext='''εἰρήνη''': ἡ, ἡ [[εἰρήνη]], καρὸς εἰρήνης, Ὁμ., κλ. (Περὶ τῆς διαφορᾶς αὐτῆς ἀπὸ τῶν σπονδῶν ἴδε Ἀνδοκ. 24. 40)· ἐπ’ εἰρήνης, ἐν καιρῷ εἰρήνης, Ἰλ. Β. 797· ἔθηκε πᾶσιν εἰρήνην φίλοις Αἰσχύλ. Πέρσ. 769· [[εἰρήνη]] δὲ τἀκεῖθεν τέκνοις, τὰ ἐξ ἐκείνου τοῦ μέρους ἔχουσιν εἰρηνικῶς τοῖς τέκνοις, [[ὥστε]] οὐδὲν πρέπει νὰ φοβῶνται, Ε’θρ. Μήδ. 1004· φράσεις ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ: [[εἰρήνη]] γίγνεται Ἡρόδ. 1. 74· εἰρήνην ποιεῖν Ἀρμενίοις καὶ Χαλδαίοις, μεταξὺ Ἀρμ. καὶ Χαλδ., Ξεν. Κύρ. 3. 2, 12· εἰρήνην ποιεῖσθαι Αἰσχίν. 38. 12· εἰρ. κατεργάζεσθαι, πράττειν, Ἀνδοκ. 24. 26, 25. 30· διαπράττεσθαι Ξεν. Ἑλλ. 6. 3, 4· εἰρήνης δεῖσθαι, [[αὐτόθι]] 2. 2, 13· εἰρήνην δέχεσθαι, συχνὰ παρὰ Ξεν.· λαβεῖν Ἀνδοκ. 24. 18· εἰρ. ἄγειν, [[εἶναι]], διάγειν ἐν εἰρήνῃ τινὶ [[πρός]] τινα μετά τινος, Ἀριστοφ. Ὄρν. 386· [[πρός]] τινα Πλάτ. Πολ. 465Β· εἰρ. ἔχειν, ἀπολαύειν εἰρήνης, Ξεν. Ἀν. 2. 6, 6· λύειν, διαλύειν, Δημ. 248. 21· πολλὴ [[εἰρήνη]], [[μεγάλη]], Πλάτ. Πολ. 329C· ἐν εἰρήνῃ, εἰρηνικῶς, ὁ αὐτ. Συμπ. 189Β, Πολ. 372D· πόλεμον εἰρήνης [[χάριν]] αἱρεῖσθαι Ἀριστ. Πολ. 7. 14, 13. ΙΙ. ἡ θεὰ Εἰρήνη, [[θυγάτηρ]] τοῦ Διὸς καὶ τῆς Θέμιδος, Ἡσ. Θ. 902· λατρευομένη ἐν Ἀθήναις ἀπὸ τοῦ 449 π. Χρ., Πλούτ. Κίμ. 13. (Εἶναι ἀμφίβολον ἂν παράγεται ἐκ τοῦ [[εἴρω]] (sero), [[συνδέω]], [[συνάπτω]], ἢ τοῦ [[εἴρω]], [[λέγω]]).
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />paix : ἐπ’ εἰρήνης IL en paix ; εἰρήνην ποιεῖσθαι ESCHN, διαπράττεσθαι XÉN conclure la paix ; εἰρήνην ἔχειν XÉN être en paix ; <i>au sens mor.</i> paix, calme de l’âme, de l’esprit.<br />'''Étymologie:''' DELG prob. emprunt préhell.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[εἴρηται]]): [[peace]]; ἐπ· εἰρήνης, ‘in [[time]] of [[peace]].’
}}
{{StrongGR
|strgr=[[probably]] from a [[primary]] [[verb]] eiro (to [[join]]); [[peace]] ([[literally]] or [[figuratively]]); by [[implication]], [[prosperity]]: [[one]], [[peace]], [[quietness]], [[rest]], + [[set]] at [[one]] [[again]].
}}
{{Thayer
|txtha=εἰρήνης, ἡ ([[apparently]] from [[εἴρω]], to [[join]]; (others from [[εἴρω]] equivalent to [[λέγω]]; Etym. Magn. 803,41; Vanicek, p. 892; Lob. Path. Proleg., p. 194; Benfey, Wurzellex. ii., p. 7)), the Sept. [[chiefly]] for שָׁלום; (from [[Homer]] [[down]]); [[peace]], i. e.<br /><b class="num">1.</b> a [[state]] of [[national]] [[tranquility]]; [[exemption]] from the [[rage]] and [[havoc]] of [[war]]: [[πολλή]] [[εἰρήνη]], τά (WH [[text]] omits τά) [[πρός]] εἰρήνην, things [[that]] [[look]] toward [[peace]], as an [[armistice]], conditions for the [[restoration]] of [[peace]] αἰτεῖσθαι εἰρήνην, ἔχειν εἰρήνην, of the [[church]] [[free]] from persecutions, [[peace]] [[between]] individuals, i. e. [[harmony]], [[concord]]: Buttmann, 125 (109)); ἐν [[εἰρήνη]], [[where]] [[harmony]] prevails, in a [[peaceful]] [[mind]], [[ὁδός]] εἰρήνης, [[way]] [[leading]] to [[peace]], a [[course]] of [[life]] promoting [[harmony]], μετ' εἰρήνης, in a [[mild]] and [[friendly]] [[spirit]], ποιεῖν εἰρήνην, to [[promote]] [[concord]], ζητεῖν, διώκειν, [[μετά]] πάντων added, τά τῆς εἰρήνης διώκειν, Buttmann, 95 (83); Winer s Grammar, 109 (103 f)). Specifically, [[good]] [[order]], opposed to [[ἀκαταστασία]], שָׁלום, [[security]], [[safety]], [[prosperity]], felicity, ([[because]] [[peace]] and [[harmony]] [[make]] and [[keep]] things [[safe]] and [[prosperous]]): [[εἰρήνη]] [[καί]] [[ἀσφάλεια]], opposed to [[ὄλεθρος]], ἐν [[εἰρήνη]] ἐστι τά [[ὑπάρχοντα]], [[αὐτοῦ]], his [[goods]] are [[secure]] from [[hostile]] [[attack]], ὕπαγε [[εἰς]] εἰρήνην, πορεύου [[εἰς]] εἰρήνην לְשָׁלום לֵך [[depart]] [[into]] a [[place]] or [[state]] of [[peace]]; (cf. Buttmann, 184 (160))); πορεύεσθαι ἐν [[εἰρήνη]], ὑπάγετε ἐν [[εἰρήνη]], go in [[peace]], i. e. [[may]] [[happiness]] [[attend]] [[you]]; ἀπολύειν τινα μετ' εἰρήνης, to [[dismiss]] [[one]] [[with]] [[good]] wishes, ἐν [[εἰρήνη]], [[with]] my [[wish]] [[fulfilled]], and [[therefore]] [[happy]], [[ἀπολύω]], 2a.); προπέμπειν τινα ἐν [[εἰρήνη]] [[free]] from [[danger]], [[safe]], לְך שָׁלום ([[εἰρήνη]] τῷ οἴκῳ [[τούτῳ]], [[let]] [[peace]], [[blessedness]], [[come]] to [[this]] [[household]], [[υἱός]] εἰρήνης, [[worthy]] of [[peace]] (cf. Winer s Grammar, § 34,3 N. 2; Buttmann, 161 f (141)), ἐλθέτω ἡ [[εἰρήνη]] ἐπ' αὐτόν, [[let]] the [[peace]] [[which]] ye [[wish]] it [[come]] [[upon]] it, i. e. be its [[lot]], ἐπαναπαήσεται ἡ [[εἰρήνη]] [[ὑμῶν]] ἐπ' αὐτόν, ἡ [[εἰρήνη]] [[ὑμῶν]] [[πρός]] [[ὑμᾶς]] ἐπιστραφήτω, [[let]] [[your]] [[peace]] [[return]] to [[you]], [[because]] it could [[not]] [[rest]] [[upon]] it, i. e. [[let]] it be [[just]] as if ye had [[not]] uttered the [[wish]], the Messiah's [[peace]]: [[ὁδός]] εἰρήνης, the [[way]] [[that]] leads to [[peace]] ([[salvation]]), εἰρήνης ἐν οὐρανῷ, [[peace]], [[salvation]], is [[prepared]] for us in [[heaven]], εὐαγγελίζεσθαι εἰρήνην, ἐν [[εἰρήνη]] [[namely]], ὄντες; is used of those [[who]], [[assured]] of [[salvation]], [[tranquilly]] [[await]] the [[return]] of Christ and the [[transformation]] of [[all]] things [[which]] [[will]] [[accompany]] [[that]] [[event]], πληροῦν πάσης ... εἰρήνης ἐν τῷ πιστεύειν, L marginal [[reading]] ἐν πιστεύειν [[εἰρήνη]])); ἔχειν ἐν Χριστῷ εἰρήνην (opposed to ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἔχειν), ἔχειν εἰρήνην [[πρός]] [[τόν]] Θεόν, [[with]] God, [[εἰρήνη]] [[πρός]] τινα, [[Plato]], rep. 5, p. 465b.; cf. Diodorus 21,12; cf. Meyer on Romans , the [[passage]] cited; Winer's Grammar, 186 (175); 406 (379))); εὐαγγελίζεσθαι εἰρήνην, R G Tr marginal [[reading]] in brackets); τό [[εὐαγγέλιον]] τῆς εἰρήνης, εἰρήνην [[ἀφίημι]] κτλ., ἡ [[εἰρήνη]] [[τοῦ]] Χριστοῦ, [[which]] comes, from Christ, θεοῦ; [[τοῦ]] Θεοῦ, Winer s Grammar, 186 (175)). Comprehensively, of [[every]] [[kind]] of [[peace]] ([[blessing]]), [[yet]] [[with]] a [[predominance]] [[apparently]] of the [[notion]] of [[peace]] [[with]] God, [[εἰρήνη]] is used — in the salutations of Christ [[after]] his [[resurrection]], [[εἰρήνη]] [[ὑμῖν]] (לָכֶם שָׁלום, T omits; WH [[reject]] the [[clause]]); ὁ [[κύριος]] τῆς εἰρήνης, the Lord [[who]] is the [[author]] and promoter of [[peace]], ὁ Θεός τῆς εἰρήνης Herzog iv., p. 596f [[under]] the words Friede mit Gott; Weiss, Biblical Theol. d. N. T. § 83b.; (Otto in the Jahrbb. [[fur]] deutsch. Theol. for 1867, p. 678ff; cf. Winer's Grammar, 549 (511)).<br /><b class="num">6.</b> of the [[blessed]] [[state]] of [[devout]] and [[upright]] men [[after]] [[death]] (Romans 2:10.
}}
{{grml
|mltxt=η (AM [[εἰρήνη]])<br /><b>1.</b> [[κατάσταση]] ηρεμίας και φιλικής σχέσης [[μεταξύ]] ατόμων, ομάδων, κρατών («οι τόποι επερνούσαν με ειρήνην», «εν [[καιρώ]] ειρήνης»)<br /><b>2.</b> [[συμφωνία]], [[συνθήκη]] για τον τερματισμό του πολέμου («η [[υπογραφή]] της ειρήνης [[μεταξύ]] δύο κρατών», «ποιήσαντες εἰρήνην [[μετὰ]] τῶν ἐν τῷ κάστρῳ», «εἰρήνην ποιεῑν Ἀρμενίοις καὶ Χαλδαίοις»)<br /><b>3.</b> [[γαλήνη]], [[ηρεμία]] (α. «ἔζησε ἐν εἰρήνῃ» β. «ἐν εἰρήνῃ» [[[συνήθως]] επιτάφια [[επιγραφή]]]<br />γ. «[[εἰρήνη]] καὶ [[ἔλεος]] [[παρά]] Θεοῡ»)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «[[ἄγγελος]] εἰρήνης» — [[προστάτης]] [[άγγελος]] που παρέχει ψυχική [[γαλήνη]]<br /><b>2.</b> «Θεὸς εἰρήνης» — ο Θεός που διδάσκει τους ανθρώπους να έχουν [[ειρήνη]] [[μεταξύ]] τους<br /><b>3.</b> «λόγοι εἰρήνης» — συμφιλιωτικοί λόγοι<br /><b>4.</b> «εἰς ὁδὸν εἰρήνης» — [[συνήθης]] [[ευχή]] αποχαιρετισμού εκ μέρους επισκόπου, ηγουμένου, πρωθιερέα κ.λπ. [[προς]] κατώτερό του κληρικό ή [[προς]] λαϊκό·|| <b>νεοελλ.</b> <b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «το [[δέντρο]] της ειρήνης» — η [[ελιά]]<br /><b>2.</b> «ρωμαϊκή [[ειρήνη]]» — η [[ειρήνη]] που επιβλήθηκε στους λαούς της Μεσογείου από τα ρωμαϊκά στρατεύματα [[κατά]] τους δύο πρώτους αιώνες της αυτοκρατορικής περιόδου<br /><b>3.</b> «[[διατάραξη]] της ειρήνης τών πολιτών, της κοινής ειρήνης, της θρησκευτικής ειρήνης» — η [[διέγερση]] ανησυχίας ή φόβου στους πολίτες με τη [[χρησιμοποίηση]] απειλών ή της τελέσεως θρησκευτικών ακολουθιών με φωνές, βρισιές κ.λπ.<br /><b>αρχ.</b><br /><i>η Εἰρήνη</i><br />[[θεοποίηση]] της ειρήνης, προσωποποιημένη η [[ειρήνη]], [[κόρη]] του [[Διός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη άγνωστης ετυμολ. Ως αρχικό θ. της λέξεως θεωρήθηκε τ. <i>ῑρ</i>-, που στην αττική διάλεκτο θα αποδόθηκε ως <i>ειρ</i>-. Το [[επίθημα]] -<i>ηνη</i>- που απαντά στη [[λέξη]] (<b>[[πρβλ]].</b> <i>Αθήνη</i>, [[Μυκήνη]], [[αλλά]] και λέξεις που αναφέρονται στον πολιτισμό όπως [[σαγήνη]], [[γλήνη]]) καθιστά πιθανή την προελληνική [[προέλευση]] του τύπου [[ειρήνη]]. Εξάλλου, οι τ. σε -<i>ρᾱνᾱ</i> θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως υπερδιαλεκτισμοί. Ο αττ. τ. [[ειρήνη]] έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη [[λογοτεχνία]], ενώ οι διαφορετικοί διαλεκτικοί τύποι (<b>[[πρβλ]].</b> δωρ. <i>ιρᾱνᾱ</i>, θεσσ. <i>ιρείνα</i>, δελφ. <i>ειρήνα</i>) θεωρήθηκαν δάνειες λέξεις από τον ιων.-αττ. [[ειρήνη]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''εἰρήνη:''' ἡ, [[ειρήνη]], [[περίοδος]], [[καιρός]] ειρήνης, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>ἐπ' εἰρήνης</i>, σε καιρό ειρήνης, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>εἰρ. γίγνεται</i>, γίνεται [[ειρήνη]], σε Ηρόδ.· <i>εἰρήνην ποιεῖν</i> ή <i>ποιεῖσθαι</i>, κάνω [[ειρήνη]]· <i>εἰρ. ἄγειν</i>, [[διατηρώ]], [[προστατεύω]] την [[ειρήνη]], σε Αριστοφ.· <i>λύειν</i>, την [[σπάζω]], την [[παραβιάζω]], σε Δημ. (άγν. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''εἰρήνη:''' поэт. [[εἰρήνα]], дор. [[εἰράνα]] (ρᾱ) ἡ мир, мирная жизнь (περὶ πολέμου καὶ εἰρήνης συμβουλεύειν Arst.): εἰρήνην ἔχειν Xen., Plut. вести мирную жизнь; εἰρήνην ἄγειν πρός τινα Xen., Plat. жить в мире с кем-л.; ἐπ᾽ εἰρήνης Hom. в мирное время; ἐν εἰρήνῃ Plat. мирно, спокойно; εἰρήνην ποιεῖν τινι [[καί]] τινι Xen. мирить кого-л. с кем-л.; εἰρήνην διαπράττεσθαι Xen., ποιεῖσθαι Aeschin., κατεργάζεσθαι или πράττειν Dem. заключать мир.
}}