View source for τρίτος

{{LSJ1
|Full diacritics=τρίτος
|Medium diacritics=τρίτος
|Low diacritics=τρίτος
|Capitals=ΤΡΙΤΟΣ
|Transliteration A=trítos
|Transliteration B=tritos
|Transliteration C=tritos
|Beta Code=tri/tos
|Definition=<b class="b3">[ῐ</b>], Aeol. τέρτος (v. <b class="b3">τέρτα</b>) η, ον, (τρεῖς) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">third</b>, τοῖσι δ' ἐπὶ τρίτος ἦλθε <span class="bibl">Od.20.185</span>, cf. <span class="bibl">14.471</span>; <b class="b3">τρίτος αὐτός</b> himself <b class="b2">the third</b>, i. e. <b class="b2">with two others</b> (v. αὐτός <span class="bibl">1.6</span>) τ. ἡμίδραχμον <b class="b2">two drachmae and a half</b>, <span class="bibl">Din.<span class="title">Fr.</span>8.4</span>; cf. <b class="b3">ἡμιτάλαντον; τ. γενέσθαι</b> to be <b class="b2">third</b> in a race, <span class="bibl">Isoc.16.34</span>, cf. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Alc.</span>11</span>:—<b class="b2">the third</b> freq. appears as <b class="b2">completing the tale</b>, e.g. <b class="b2">the third and last</b> libation was offered to Ζεὺς Σωτήρ, Διὸς σωτηρίου σπονδὴ τρίτου κρατῆρος <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>425</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>55</span>; ἔγχει κἀπιβόα τρίτον παιῶν', ὡς νόμος ἐστίν <span class="bibl">Pherecr.131.5</span> (cf. [[τριτόσπονδος]]): metaph., Κράτος τε καὶ Δίκη σὺν τῷ τρίτῳ . . Ζηνί <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>244</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span> 759</span>, <span class="bibl"><span class="title">Supp.</span>26</span> (anap.); <b class="b3">τρίτην ἐπενδίδωμι</b> (sc. <b class="b3">πληγήν</b>) <b class="b2">the third and finishing</b> stroke, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>1386</span>; <b class="b3">Ἐρινὺς . . αἷμα πίεται, τρίτην πόσιν</b>, i. e. the blood of Clytemnestra and Aegisthus, the first being that of the children of Thyestes, the second that of Agamemnon, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>578</span>, cf. <span class="bibl">1066</span> (anap.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">τρίτη</b>, with or without <b class="b3">ἡμέρα</b>, <b class="b2">the day after tomorrow</b>, ἐς τρίτην ἡμέραν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>612</span>; εἰς τρίτην <span class="bibl">Anaxandr.4</span>; τῇ τρίτῃ <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>3.1.17</span>, etc.; τρίτῃ καὶ τετάρτῃ <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>4.8.21</span>, etc.; but <b class="b3">ἐχθὲς καὶ τ. ἡμέραν</b> yesterday and <b class="b2">the day before</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyr.</span>6.3.11</span>:—διὰ τρίτης <b class="b2">two days later</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>368</span>; but, <b class="b2">every other day</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span> 48</span>, Gal.6.354. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> with other Nouns omitted, <b class="b3">ἡ τ</b>. (sc. <b class="b3">χορδή</b>) <b class="b2">the third string</b> in the heptachord, = [[ἡ παραμέση]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>920a16</span>, Plu.2.1137b:—<b class="b3">ἡ τ</b>. (sc. <b class="b3">πληγή</b>) <b class="b2">the third blow</b>, v. supr. 1:—<b class="b3">ἡ τ</b>. (sc. <b class="b3">μερίς</b>) <b class="b2">the third part</b> of a coin or weight, Hsch. s.v. [[ἕκτη]], Phot. post Τριτοπάτορες; ἐγένετο ὁ μέδιμνος χρυσοῦ καὶ δύο τριτῶν <span class="title">IPE</span>12.32<span class="hiitalic">A</span>63 (Olbia, iii B. C.); <b class="b2">third of a stater</b>, <span class="bibl">Herod.2.64</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b3">τρίτον</b> as Adv., <b class="b2">thirdly</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>55</span>, <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>380</span>; <b class="b2">a third time</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1417</span>, Aristid.2.182 J.; <b class="b3">πρῶτον μὲν... δεύτερον δὲ... τ. δὲ</b> . . <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>358c</span>; <b class="b3">τοῦτο τ</b>. this <b class="b2">third time</b>, <span class="bibl">LXX<span class="title">Nu.</span>22.32</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Jo.</span>21.14</span>:—in Hom. always <b class="b3">τὸ τρίτον</b>, <span class="bibl">Il.3.225</span>, <span class="bibl">6.186</span>, al., cf. <span class="bibl">Hdt.1.55</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>997</span>, <span class="bibl">Th.6.5</span>, etc.:—also ἐκ τρίτου <b class="b2">in the third place</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>54a</span> (but = <b class="b2">the third time</b>, Ev.Matt. 26.44, Dsc. 5.32); ἐκ τρίτων <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1178</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>500a</span>:—regul. Adv. τρίτως <b class="b2">in the third degree</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ti.</span>56b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> τρίτον <b class="b2">thrice</b>, <span class="bibl">Syrian.<span class="title">in Metaph.</span> 134.15</span>, <span class="title">Gp.</span>2.39.7, al., Sch.<span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.123</span>; Elean ἐν τρίτον <span class="title">Schwyzer</span> 412.4. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> τὸ τ. μέρος <span class="bibl">Isoc.12.177</span>, etc.; τὸ τ. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Tox.</span>46</span>; τὸ τ. τοῦ ἀριθμοῦ <span class="bibl">Str.7.7.4</span>, cf. <span class="bibl">LXX<span class="title">Nu.</span>15.6</span>; <b class="b3">ἐπὶ τῷ τ</b>. at <b class="b2">the third</b> signal, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.2.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> <b class="b3">τρίτα, τά,</b> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> (sc. <b class="b3">ἱερά</b>) <b class="b2">a sacrifice offered the third day after the funeral</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>613</span>, <span class="bibl">Is.2.37</span>, <span class="bibl">Poll.8.146</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">τὰ τρίτα λέγειν τινί</b> play <b class="b2">the third part</b> (like <b class="b3">τριταγωνιστεῖν τινι</b>), <span class="bibl">D.19.246</span>, cf. <span class="bibl">Men.223.17</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">πρῶτα δραμεῖν καὶ δεύτερα καὶ τ</b>. win . . <b class="b2">third place</b> in the race, <span class="bibl">E.<span class="title">Epigr.</span>3</span> (<b class="b3">τρίτατα</b> cj. Bgk.). (Cf. Skt. <b class="b2">trlīyas</b>, Lat. <b class="b2">terlius</b>, etc.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1149.png Seite 1149]] der dritte, Hom. u. Hes. u. Folgde überall; [[τρίτος]] αὐτὸς ἦλθεν, er ging selbdritter, d. i. mit zwei Andern, vgl. Od. 20, 185; – τρίτην ἡμέραν, vorgestern, Lob. Phryn. p. 323; – τρίτον, adv., drittens, zum dritten Male, τὸ τρίτον, od., wie Wolf schreibt, [[τοτρίτον]], Il. 6, 186 u. öfter; Her. 1, 55 u. sonst; Plat. Prot. 351 d; ἔτι δὴ τὸ τρίτον λέγωμεν, Parm. 155 e; – τὰ τρίτα, sc. [[ἱερά]], ein Todtenopfer, das am dritten Tage nach der Bestattung dargebracht wurde, τὰ τρίτα ποιεῖν, Isae. 2, 37; – auch sc. ἆθλα, der dritte Kampfpreis; – τὰ τρίτα λέγειν τινί, unter Einem die dritte Rolle spielen, Dem. 19, 246.
}}
{{ls
|lstext='''τρίτος''': [ῐ], -η, -ον, (ἴδε [[τρεῖς]]), Λατ. tertius, Ὅμ., Ἡσ. κλπ.· τοῖσι δ’ ἐπὶ [[τρίτος]] ἦλθε, αὐτὸς [[τρίτος]], δηλ. [[μετὰ]] δύο ἄλλων, Ὀδ. Υ. 185, πρβλ. Ξ. 471· οὕτω, [[τρίτος]] αὐτὸς (ἴδε αὐτὸς Ι. 6)· [[τρίτος]] [[γίγνομαι]], δηλ. [[τρίτος]] ἐν ἀγῶνι, νικῶ [[τρίτος]], Ἰσοκρ. 353D· - ἡ λ. [[τρίτος]] [[συχνάκις]] φαίνεται ὡς συμπληρωτικὴ καὶ τελειωτική· π.χ. ἡ τρίτη καὶ τελευταία σπονδὴ ἐγένετο εἰς τιμὴν Διὸς τοῦ Σωτῆρος, Διὸς σωτηρίου σπονδὴ τρίτου κρατῆρος Σοφ. Ἀποσπ. 375 (ἴδε σωτὴρ Ι. 2, καὶ πρβλ. [[τριτόσπονδος]])· ἔγχει κἀπιβόα τρίτον παιῶν’, ὡς [[νόμος]] ἐστὶν Φερεκράτ. ἐν «Πέρσαις» 2· [[ὅθεν]] μεταφορ., Κράτος τε καὶ Δίκη σὺν τῷ τρίτῳ... Ζηνὶ Αἰσχύλ. Χο. 244, πρβλ. Εὐμ. 759, Ἱκέτ. 27, Ἀποσπ. 52· τρίτην [[ἐπενδίδωμι]] (ἐξυπακ. πληγήν), τὴν τρίτην καὶ τελειωτικήν, ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 1386· [[Ἐρινύς]]... [[αἷμα]] πίεται, τρίτην πόσιν, δηλ. τὸ [[αἷμα]] τῆς Κλυταιμνήστρας καὶ τοῦ Αἰγίσθου· πρώτη δὲ [[πόσις]] ὑπῆρξεν ἡ τοῦ αἵματος τῶν τέκνων τοῦ Θυέστου καὶ δευτέρα τοῦ Ἀγαμέμνονος, ὁ αὐτ. ἐν Χο. 578, πρβλ. 1065 κἑξ. ΙΙ. τρίτη [[μετὰ]] τοῦ [[ἡμέρα]] ἢ [[ἄνευ]] [[αὐτοῦ]], ἡ [[μετὰ]] τὴν [[αὔριον]]· ἐς τρίτην ἡμέραν Ἀριστοφ. Λυσ. 612· εἰς τρίτην Ἀναξανδρίδ. ἐν «Ἀγχίσῃ» 1· τῇ τρίτῃ Ξεν. Ἑλλ. 3. 1, 17, κλπ.· τρίτῃ καὶ τετάρτῃ ὁ αὐτ. ἐν Ἀναβ. 4. 8, 21, κλπ.· - [[ἀλλά]], χθὲς καὶ τρ. ἡμέραν, χθὲς καὶ [[προχθές]], ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 6. 3. 11· διὰ τρίτης κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν, διαρκούσης τῆς τρίτης ἡμέρας, Αἰλ. περὶ Ζῴων 4. 57· ἢ κατὰ πᾶσαν τρίτην ἡμέραν, Ἱππ. 779F. 2) μετ’ ἄλλων οὐσιαστικῶν, ἅτινα παραλείπονται, ἡ τρίτη (ἐξυπακ. [[χορδή]]), ἡ τρίτη χορδὴ τοῦ ἑπταχόρδου, = ἡ παραμέση, Ἀριστ. Προβλ. 19. 32, Πλούτ. 2. 1137D· - ἡ τρίτη (ἐξυπακ. [[πληγή]]), τὸ τρίτον χτύπημα, ἴδε ἀνωτ. Ι· - ἡ τρίτη (ἐξυπακ. [[μερίς]]), τὸ τρίτον [[μέρος]] νομίσματος ἢ βάρους, Ἡσύχ., Φώτ.· - τρίτον [[ἡμίδραχμον]], δύο δραχμαὶ καὶ [[ἡμίσεια]], Ἁρποκρ. ΙΙΙ. τρίτον ὡς ἐπίρρ., κατὰ τρίτον λόγον, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 52, Σοφ. Ἀντ. 55, Ἀποσπ. 69, Εὐρ., κλπ.· πρῶτον μέν..., δεύτερον δέ..., τρίτον δέ... Πλάτ. Πολ. 358C· - παρ’ Ὁμήρ. ἀείποτε τὸ τρίτον (ἤ, ὡς γράφει ὁ Wolf, [[τοτρίτον]]), Ἰλ. Γ. 225, Ζ. 186, κλπ.· οὕτω καὶ Ἡρόδ. 1. 55, Ἀριστοφ. Ἀχ. 997, Θουκ., κλπ.· [[ὡσαύτως]], ἐκ τρίτου Πλάτ. Τίμ. 54Β· ἐκ τρίτων Εὐριπ. Ὀρ. 1178, Πλάτ. Γοργ. 500Α· - ὁ ὁμαλὸς ἐπιρρηματικὸς [[τύπος]] τρίτως πρῶτον ἐν Πλάτ. Τιμ. 56Β, πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 311. IV. τὸ τρίτον [[μέρος]] Ἰσοκρ. 270Α, κλπ.· τὸ τρίτον Λουκ. Τόξ. 46· ἐπὶ τῷ τρίτῳ, κατὰ τὸ τρίτον [[σάλπισμα]], Ξεν. Ἀνάβ. 2. 2, 4. V. τρίτα, τά, 1) (ἐξυπακουομ. τοῦ [[ἱερά]]), [[θυσία]] [[ὑπὲρ]] τοῦ τεθνεῶτος γινομένη τὴν τρίτην ἡμέραν [[μετὰ]] τὴν κηδείαν, Ἰσαῖ. περὶ Μενεκλ. Κλήρου § 37, [[Πολυδ]]. Η΄, 146. 2) τὰ τρίτα λέγειν τινί, ὡς τὸ τριταγωνιστεῖν τινι, Δημ. 418. 5, πρβλ. Ἀριστοφ. Λυσ. 613· ὁ [[κακοήθης]] τρίτα λέγει Μένανδρ. ἐν «Θεοφορουμένῃ» 2. 17. 3) ἅρματι πρῶτα [[δραμεῖν]] καὶ δεύτερα καὶ τρίτα Εὐρ. παρὰ Πλουτ. Ἀλκ. 11. (Σανσκρ. tritiya).
}}
{{bailly
|btext=η, ον :<br />troisième ; [[τρίτος]] ἦλθε OD il vint lui troisième, <i>càd</i> avec deux autres ; <i>en ce sens joint à</i> [[αὐτός]] : αὐτὸς [[τρίτος]] PLUT, [[τρίτος]] [[αὐτός]] LUC lui troisième de sa personne ; Τρίτη ([[πληγή]]) ESCHL le troisième coup, le coup final;<br /><i>subst.</i> <b>I.</b> ἡ Τρίτη ([[ἡμέρα]]) le troisième jour ; [[τῇ]] τρίτῃ le troisième jour ; [[εἰς]] τρίτην pour le troisième jour ; διὰ τρίτης pendant le troisième jour;<br /><b>II.</b> τὸ τρίτον le tiers ; <i>adv.</i> • τρίτον, • τὸ τρίτον pour la troisième fois ; [[ἐκ]] τρίτων en troisième lieu;<br /><b>III.</b> τὰ τρίτα :<br /><b>1</b> le troisième prix de la lutte;<br /><b>2</b> le troisième rôle.<br />'''Étymologie:''' [[τρίς]].
}}