View source for οἰωνός

{{LSJ1
|Full diacritics=οἰωνός
|Medium diacritics=οἰωνός
|Low diacritics=οιωνός
|Capitals=ΟΙΩΝΟΣ
|Transliteration A=oiōnós
|Transliteration B=oiōnos
|Transliteration C=oionos
|Beta Code=oi)wno/s
|Definition=ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">a large bird, bird of prey</b>, οἰωνοί, φῆναι ἢ αἰγυπιοὶ γαμψώνυχες <span class="bibl">Od.16.216</span> ; of the eagle, Κρονίωνι . . φίλτατος οἰωνῶν <span class="bibl">Il.24.293</span> ; called <b class="b3">οἰωνῶν βασιλεύς</b> by <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>114</span> (lyr.), <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>13.21</span>, cf. <span class="bibl">Ar. <span class="title">Av.</span>515</span> ; ἀρχὸς οἰ. <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.14</span> ; mentioned as devouring carcasses, <span class="bibl">Il.1.5</span>,<span class="bibl">22.335</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>205</span>,<span class="bibl">698</span>, <span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>830</span> ; οἰωνοὶ ὠμησταί <span class="bibl">Il.11.453</span> ; θῆρές τ' οἰωνοί τε <span class="bibl">Emp.21.11</span>,<span class="bibl">130.2</span> ; <b class="b3">ὑπ' οἰωνῶν ταφέντα</b>, of corpses devoured by carrion birds, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>1025</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>29</span> ; as an image of swiftness, οἰωνοῖς ἅμ' ἕπονται <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>268</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> generally, <b class="b2">birds</b>, opp. beasts, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>941.11</span> ; so in <b class="b3">οἰωνοκτόνος</b>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">a bird of omen</b> or <b class="b2">augury</b>, <span class="bibl">Il.12.237</span>, <span class="bibl">Od.15.532</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>801</span> ; τοὺς ἄνωθεν φρονιμωτάτους οἰωνούς <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1059</span> (lyr.) ; οὔτ' ἀπ' οἰωνῶν... οὔτ' ἐκ θεῶν του γνωτόν <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>395</span>, cf. <span class="bibl">398</span> ; οἰ. αἴσιοι <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.3.22</span>, cf. <span class="bibl">Il. 12.237</span>, Plu.2.282d ; of augurs, <b class="b3">καθέζεσθαι ἐπ' οἰωνῶν, ἐπ' οἰωνοῖς καθῆσθαι</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Rom.</span>22</span>, <span class="bibl"><span class="title">Caes.</span>47</span> ; <b class="b3">οἱ ἐπ' οἰωνοῖς ἱερεῖς</b> the <b class="b2">augurs</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span> 5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">omen, token, presage</b>, drawn from these birds, <span class="bibl">Il.2.859</span>, al., cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>873</span> ; <b class="b3">εἷς οἰ. ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης</b> the one best <b class="b2">omen</b> is to fight for fatherland, <span class="bibl">Il.12.243</span> ; <b class="b3">οἰ. ἀγαθοί</b> good <b class="b2">omens</b>, <span class="bibl">Hes. <span class="title">Fr.</span>134.11</span> ; <b class="b3">δέκομαι τὸν οἰ</b>. I accept the <b class="b2">omen</b>, hail it as auspicious, <span class="bibl">Hdt.9.91</span> ; οὗτος οἰ. μέγας <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>788</span> ; δέδοικα . . τὸν οἰ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>28</span> ; τοῦ ἔκπλου οἰ. ἐδόκει εἶναι <span class="bibl">Th.6.27</span> ; <b class="b3">οἰωνὸν θέσθαι</b> or <b class="b3">τίθεσθαι</b> take <b class="b2">as an omen</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>858</span>, Pl.<span class="title">Alc.</span>2.151b ; εἰς οἰ. τίθεσθαι χρηστόν <span class="bibl">Plu.<span class="title">Luc.</span>36</span> ; πρὸς οἰωνοῦ τ. <span class="bibl">Ath.1.13e</span> ; οἰωνόν τινα ποιεῖσθαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>702c</span> ; <b class="b3">δι' οἰωνοῦ λαμβάνειν, πρὸς οἰωνοῦ λαβεῖν</b>, <span class="bibl">D.H.2.67</span>,<span class="bibl">3.13</span> ; οἰωνοῦ χάριν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Mx.</span> 249b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> as Adj., or in apposition, <b class="b3">οἰωνὸς θεά</b> the <b class="b2">bird</b> goddess, Lyc.721. [First syll. short in <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1059</span> (lyr.).]</span>
}}
{{ls
|lstext='''οἰωνός''': ὁ, (ἴδε ἐν τέλ.)· - σαρκοφάγον [[ὄρνεον]], [[οἷον]] γύψ, ἀετὸς ἢ [[κόραξ]], οἰωνοί, φῆναι ἢ αἰγυπιοὶ γαμψώνυχες Ὀδ. Π. 216· ἐπὶ τοῦ ἀετοῦ τοῦ [[Διός]], [[φίλτατος]] οἰωνῶν Ἰλ. Ω. 293· [[ὅστις]] καλεῖται οἰωνῶν βασιλεὺς ἐν Αἰσχύλ. Ἀγ. 115, πρβλ. Πινδ. Ο. 13. 29, Ἀριστοφ. Ὄρν. 115· ἀρχὸς οἰωνὸς Πινδ. Π. 1. 14. - Ὁ Ὅμ. μνημονεύει [[ὁμοῦ]] κύνας καὶ οἰωνοὺς ὡς καταβιβρόσκοντας πτώματα, Ἰλ. Α. 5, Χ. 335, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 205, 698· οἰωνοὶ ὠμησταὶ Ἰλ. Λ. 453· θῆρές τ’ οἰωνοί τε Ἐμπεδ. 130, πρβλ. 216· ὑπ’ οἰωνῶν ταφέντα, ἐπὶ πτωμάτων ἃ καταβιβρώσκουσι σαρκοβόρα ὄρνεα, Αἰσχύλ. Θήβ. 1020, πρβλ. Σοφ. Ἠλ. 1488, Αἴ. 830, Ἀντ. 29· ὡς εἰκὼν ταχύτητος, οἰωνοῖς ἅμ’ ἕπονται Ἡσ. Θ. 268. 2) [[καθόλου]], πτηνά, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ θηρία, Σοφ. Ἀποσπ. 678· πρβλ. [[οἰωνοκτόνος]]. ΙΙ. πτηνὸν μαντικόν, [[μέσον]] προρρήσεως τοῦ μέλλοντος, [[ἐπειδὴ]] ἐκ τῆς πτήσεως καὶ τῶν κραυγῶν τῶν μεγαλειτέρων ἁρπακτικῶν πτηνῶν ἐζητεῖτο ἡ [[πρόγνωσις]] καὶ [[ἀποκάλυψις]] τοῦ μέλλοντος, Ἰλ. Μ. 237, Ὀδ. Ο. 532, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 779· ἐν Ὀδ. ἔνθ’ ἀνωτ. ὁ [[κίρκος]] ῥητῶς διακρίνεται ὡς [[οἰωνός]], πτηνὸν δηλ. μαντικόν, ἀπὸ τῶν λοιπῶν κοινῶν πτηνῶν ἅτινα [[συλλήβδην]] καλοῦνται ὄρνιθες· [[οὕτως]], τοὺς [[ἄνωθεν]] φρονιμωτάτους οἰωνοὺς Σοφ. Ἠλ. 1059· οὔτ’ ἀπ’ οἰωνῶν..., οὔτ’ ἐκ θεῶν του γνωτὸν ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 395, πρβλ. 398· οἰωνοὶ αἴσιοι Ξεν. Κύρ. 3. 3, 22· - ἡ πρὸς τὰ δεξιὰ (οὐχὶ ἡ ἐκ δεξιῶν) [[πτῆσις]], δηλ. ἡ πρὸς ἀνατολὰς ἐθωρεῖτο ἀγαθή, καὶ τἀνάπαλιν, πρβλ. Ἰλ. Μ. 239, Nitzsch εἰς Ὀδ. Β. 155, Πλούτ. 2. 282D· - ἐπὶ οἰωνοσκόπων ἢ μάντεων, καθέζεσθαι ἐπ’ οἰωνῶν, ἐπ’ οἰωνοῖς καθῆσθαι Πλουτ. Ρωμύλ. 22, Καῖσ. 47· οἱ ἐπ’ οἰωνοῖς ἱερεῖς, οἱ μάντεις, ὁ αὐτ. ἐν Ἀντων. 9. ΙΙΙ. [[οἰωνός]], [[σημεῖον]], προμήνυσις, ἣν ἐκ τῶν πτηνῶν τούτων ἐλάμβανον, Λατ. auspicium ἢ augurium, καθ’ ὃν τρόπον δηλ. ἐλαμβάνοντο ἐκ τῆς παρακολουθήσεως τῆς πτήσεως αὐτῶν διὰ τοῦ βλέμματος ἢ ἐκ τῆς ἀκροάσεως τῆς κραυγῆς αὐτῶν, Ἰλ. Β. 859, κ. ἀλλ., πρβλ. Valck. εἰς Ἱππ. 871· εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης, «εἷς μόνον ἄριστος [[οἰωνός]] ἐστιν ὁ [[ὑπὲρ]] τῆς πατρίδος κελεύων ἀγωνίζεσθαί τε καὶ μάζεσθαι» (Θεόδ. Γαζῆς), Ἰλ. Μ. 243· οἰωνοὶ ἀγαθοί, καλὰ σημεῖα, Ἡσ. Ἀποσπ. 39. 10· [[δέκομαι]] τὸν οἰωνὸν, [[προσδέχομαι]], [[χαιρετίζω]] ὡς αἴσιον, Ἡρόδ. 9. 91· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., [[οὗτος]] οἰ. [[μέγας]] Εὐρ. Ὀρ. 788· δέδοικα.. τὸν οἰ. Ἀριστοφ. Ἱππ. 28· τοῦ ἔκπλου οἰ. ἐδόκει [[εἶναι]] Θουκ. 6. 27· οἰωνοῖς χρησάμενος αἰσίοις Ξεν. Κύρ. 3. 3, 22· οἰωνὸν τίθεσθαι, λαμβάνειν ὡς οἰωνόν, θεωρεῖν οἰωνόν, ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 858, Πλάτ. Ἄλκ. 2. 151C· [[οὕτως]], εἰς οἰωνὸν τίθεσθαι χρηστὸν Πλουτ. Λούκουλλ. 36· πρὸς οἰωνοῦ τ. Ἀθήν. 13Ε· οἰωνόν τινα ποιεῖσθαι Πλάτ. Νόμ. 702C· δι’ οἰωνοῦ, πρὸς οἰωνοῦ λαμβάνειν Διον. Ἁλ. 2. 67., 3. 13· οἰωνοῦ [[χάριν]] Πλάτ. Μενέξ. 249Β. IV. ὡς ἐπίθετ., [[πτεροφόρος]], [[πτερωτός]], ὡς τὸ Λατ. ales, οἰωνὸς θεὰ Λυκόφρ. 721. [Ἡ πρώτη συλλαβὴ [[εἶναι]] βραχεῖα ἐν Σοφ. Ἠλ. 1059 ἐν Ἰωνικῷ μέτρῳ] (Κοινῶς ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ οἷος, - [[ἐπειδὴ]] τὰ πλεῖστα ἐκ τῶν σαρκοβόρων ὀρνέων ζῶσι κατὰ μόνας, -πρβλ. υἱωνὸς ἐκ τοῦ [[υἱός]], κοινωνὸς ἐκ τοῦ [[κοινός]]· - ὁ Κούρτ. [[ὅμως]] σχετίζει τὴν λέξ. πρὸς τὴν Σανσκρ. vis, vayas, Λατ. avis, οἱονεὶ ὀϝιωνός, καὶ φρονεῖ ὅτι ἡ [[ῥίζα]] [[εἶναι]] ἀϝ (Σανσκρ. vâ), [[πνέω]], φυσῶ, πρβλ. ἄω Α.)
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>I.</b> oiseau ; <i>particul.</i><br /><b>1</b> oiseau de proie;<br /><b>2</b> oiseau qui annonce l’avenir;<br /><b>II.</b> présage qu’on tire du vol <i>ou</i> du cri des oiseaux ; présage, auspice <i>en gén.</i> : ὁ ἐπ’ οἰωνοῖς [[ἱερεύς]] PLUT l’augure, prêtre romain ; ἐπ’ οἰωνοῖς καθῆσθαι PLUT, ἐπ’ οἰωνῶν καθίζεσθαι PLUT siéger pour prendre les auspices.<br />'''Étymologie:''' p. *ὀϜιωνός, de *ὀϜίς = <i>lat.</i> avis ; pour la format. cf. [[υἱωνός]] de [[υἱός]], [[κοινωνός]] de [[κοινός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. avis): [[bird]] of [[prey]], [[bird]] of [[omen]]; [[εἷς]] οἰωνὸς [[ἄριστος]], ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης, Il. 13.243. (Said by [[Hector]]. A [[fine]] [[example]] of an [[early]] [[protest]] [[for]] [[free]]-[[thought]].)
}}
{{Slater
|sltr=[[οἰωνός]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[bird]] (of [[prey]]) [[τίς]] γὰρ [[θεῶν]] ναοῖσιν οἰωνῶν [[βασιλέα]] δίδυμον ἐπέθηκ; (v. [[βασιλεύς]], [[αἰετός]]) (O. 13.21) Διὸς [[αἰετός]], ἀρχὸς οἰωνῶν (P. 1.7) ἀρχὸν οἰωνῶν μέγαν αἰετόν (I. 6.50)
}}