ἀλκυονίδες ἡμέραι

English

halcyon days

German (Pape)

[Seite 100] αἱ, att. ἁλκ., sc. ἁλκυόνειοι ἡμέραι, ἀλκυονίδες ἡμέραι, halkyonische Tage, die vierzehn Wintertage, während welcher der Eisvogel sein Nest baut, um welche Zeit das Meer ohne Stürme ist, Ar. Av. 1594, daher Symbol tiefer Ruhe; vgl. Arist. H. A. 5; Alciphr. 1, 1 u. Schol. Ar. Ran. 1305, wo sie ἁλκυονίτιδες ἡμέραι heißen.

French (Bailly abrégé)

(αἱ) :
jours halcyoniques, jours des alcyons, jours calmes, jours heureux, période de calme sur mer (7 jours avant, 7 jours après le solstice d'hiver, pendant lesquels les halcyons font leurs nids).
Étymologie: ἁλκυών.

Greek Monolingual

οι (Α ἀλκυονίδες, αἱ) (ενν. ημέρες ή ἡμέραι)
1. (κυριολ.) ημέρες καλοκαιρίας στην καρδιά του χειμώνα
2. μτφ. ευτυχισμένες, γαλήνιες ημέρες ανάμεσα σε δύσκολες και δυσάρεστες περιστάσεις.
[ΕΤΥΜΟΛ. Πληθ. της λ. ἀλκυονὶς με χρήση επιθέτου].

Greek Monotonic

ἀλκῠονίδες: αἱ (με ή χωρίς το ἡμέραι), οι δεκατέσσερις χειμωνιάτικες μέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων η αλκυόνα χτίζει τη φωλιά της και η θάλασσα είναι ήρεμη, οι αλκυονίδες ημέρες, παροιμ. για την αδιατάρακτη γαλήνη, σε Αριστοφ.

Middle Liddell

[with or without ἡμέραι]
the 14 winter days during which the halcyon builds its nest, and the sea is calm, the halcyon days, proverb. of undisturbed tranquillity, Ar.

Dutch

rustig weer, vredige tijden

Swedish

sötebrödsdagar

Spanish

días tranquilos, días alciónicos

Finnish

jäälinnun päivät

Italian

giorni alcionii

Vietnamese

những ngày thanh bình

Modern Greek

αλκυονίδες ημέρες

Latin

dies alcyonei

Wikipedia DE

Als halkyonische Tage bezeichnete man im antiken Griechenland einen Zeitraum von vierzehn Tagen im Dezember um die Wintersonnenwende. Die halkyonischen Tage wurden wegen des gewöhnlich schönen Wetters und der Windstille geschätzt, das Meer war in dieser Zeit ruhig und gut befahrbar. Der Name halkyonisch geht zurück auf den Eisvogel (griechisch halkyon oder alkyon); man nahm an, dass die Brutzeit des Eisvogelweibchens in diesen Zeitraum fällt. In der gehobenen Umgangssprache wird der Ausdruck „halkyonische Tage“ metaphorisch für eine schöne und gelassene kurze Zeit benutzt.

In diesen Zusammenhang gehört der Mythos von Alkyone, der Tochter des Aiolos, deren Name von dem des Eisvogels abgeleitet ist. Alkyone (attisch Halkyone) war mit Keyx verheiratet. Nachdem sie ihren Mann verloren hatte, suchte sie ihn lange vergeblich. Schließlich wurde sie von den Göttern aus Mitleid in einen Eisvogel verwandelt. Ihr wurde das Privileg des schönen Wetters während ihrer Nist- und Brutzeit gewährt. Diese Geschichte verfasste der römische Dichter Ovid in seinem mythologischen Werk Metamorphosen.

In dem pseudoplatonischen (Platon zu Unrecht zugeschriebenen) literarischen Dialog Halkyon („Der Eisvogel“) erzählt der Philosoph Sokrates seinem Freund Chairephon den Mythos von Halkyones Verwandlung (Metamorphose) in einen Eisvogel. Das fiktive Gespräch findet während der halkyonischen Tage statt und die beiden Freunde hören den Ruf des Eisvogels.

Friedrich Nietzsches gern benutztes Wort „halkyonisch“ bedeutet seelisch vollkommen. In seinem Werk Also sprach Zarathustra wird das Bild der Stille in Bezug auf den Stil eben jenes Werkes verwendet. Der Mythos steht also für Ruhe und Gelassenheit genauso wie für eine kurze Pause nach überstandenen und vor neuen Stürmen.

In Albrecht Schaeffers Roman Helianth ist es gleichen Sinnes eine Kapitelüberschrift.

Otto Erich Hartleben besingt in Der Halkyonier. Ein Buch Schlußreime (1904) „Halkyonische Tage“. Der Dichter begründete die „Halkyonische Akademie für unangewandte Wissenschaften zu Salò“, einen Freundeskreis, der nach seinem Tod unter dem Vorsitz von Alfred von Klement weitergeführt wurde.

Eine Gemäldeausstellung des deutschen Malers Michael Kunze in der Kunsthalle Düsseldorf im Jahre 2013 trug den Titel Halkyonische Tage. Auch das 7. Kapitel von Thomas Hettches Roman Pfaueninsel (2014) ist so benannt; dort spielt der Titel gleichermaßen auf die künstliche Wintermilde eines Palmenhauses an wie auf die kurze Hoffnung der Hauptfigur Marie, sie könne sein „wie alle“.

Eine Studie, die die Stabilität der Anwesenheit der Halkyonischen Tage im 5. und 4. Jahrhundert vor Christus untersucht, weitet den Zeitraum vom 15. Dezember bis zum 15. Februar aus mit Schwerpunkt vom 15. bis 31. Januar.

Wikipedia EL

Ο Οβίδιος και ο Υγίνος αναφέρουν την μεταμόρφωση ως την προέλευση για την ετυμολογία των αλκυονίδων ημερών, τις μέρες μέσα στο χειμώνα κατά τις οποίες υπάρχει καλοκαιρία χωρίς ανέμους. Η φράση εμφανίζεται ήδη στις Όρνιθες του Αριστοφάνη, με την σημασία μιας ανέμελης και ήρεμης περιόδου. Αναφορά επίσης γίνεται και από το Λουκιανό, στο διάλογό του Αλκυών ή περί μεταμορφώσεως, όπου αναφέρει ότι οι άνεμοι κοπάζουν και η θάλασσα είναι σαν καθρέπτης, και στον Αιλιανό στο έργο του Περί ζώων ιδιότητος.

Μία άλλη εκδοχή θέλει τις Αλκυονίδες κόρες του Γίγαντα Αλκυονέα, επτά στον αριθμό, οι οποίες μετά το φόνο του πατέρα τους σκοτώθηκαν πηδώντας στη θάλασσα, και μεταμορφώθηκαν στη συνέχεια από την Αμφιτρίτη στα πουλιά αλκυόνες. Υπάρχει και άλλη εκδοχή, κατά την οποία η Αλκυόνη και οι έξι αδελφές τις μεταμορφώθηκαν στον αστερισμό των Πλειάδων. Οι Πλειάδες μεσουρανούν τον Ιανουάριο, όταν και γεννάει η αλκυόνα. Την αναφορά την κάνει ο Αριστοτέλης στο έργο του Περί ζώων ιστοριών, όπου αναφέρει ότι ο αλκυόνη γεννά επτά μέρες τα αβγά και επτά τα μεγαλώνει, κατά τις οποίες μέρες ο Δίας παραχώρησε τις αλκυονίδες μέρες, αναφέροντας ότι δεν συμβαίνουν παντού αλκυονίδες μέρες, αλλά στην περιοχή της Σικελίας πάντα. Ο αριθμός των Πλειάδων, επτά, ή εννιά μαζί με τους γονείς τους ή και 14 ορατές με γυμνό μάτι, ταυτίζεται με τον αριθμό των αλκυονίδων ημερών, επτά, ή 14 όπως ήταν αρχικά, επτά πριν το χειμερινό ηλιοστάσιο και επτά μετά από αυτό. Γι’ αυτό και τα διαφορετικά πρόσωπα της Αλκυόνης κόρης του Αίολου και της Αλκυόνης κόρης του Αλκυονέα μπορεί να σχετίζονται, και τουλάχιστον η μυθολογία τους αλληλοσυνδέεται.

H εμφάνιση των αλκυονίδων ημερών σήμερα αναφέρεται στο διάστημα 15 Δεκεμβρίου με 15 Φεβρουαρίου, διάστημα το οποίο περιέχει τη μυθολογική σύνδεση και των 14 ημερών γύρω από το ηλιοστάσιο το Δεκέμβριο, και το μύθο των Πλειάδων και την περίοδο επώασης των αβγών των αλκυόνων τον Ιανουάριο. Όσο για τον ορισμό του φαινομένου από μετεωρολογικής πλευράς, εμφανίζονται στατιστικά κατά το παραπάνω διάστημα και ιδιαίτερα το δεύτερο μισό του Ιανουαρίου, άλλοτε λίγες και άλλοτε περισσότερες, και χαρακτηρίζονται από σχετική άπνοια, ηλιοφάνεια με έως 15 ή και 20 βαθμούς και μικρή νεφοκάλυψη. Η εξήγηση του φαινομένου είναι επειδή παρατηρείται η ίδια βαρομετρική πίεση λόγω της εξισορρόπησης των βαρομετρικών πιέσεων μεταξύ της Βόρειας Ευρώπης και της περιοχής της Ελλάδας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που έχει ως αποτέλεσμα μια αντί-κυκλωνική κατάσταση με άπνοια και καλοκαιρία, ενώ μπορεί να ειδωθεί ως φυσιολογικό φαινόμενο απλά λόγω της θέσης της Ελλάδας στα νοτιοανατολικά, που έχει ως αποτέλεσμα σε κάποιες μέρες του χειμώνα να παρατηρείται ηλιοφάνεια και καλοκαιρία. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι αλκυονίδες μέρες ήταν ένα σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο κατά τον 5ο και 4ο αιώνα προ Χριστού, κατά το διάστημα 15 Ιανουαρίου με 15 Φεβρουαρίου.