βαρύνω
English (LSJ)
Pi.P.1.84, Pl.Phdr.247b: impf., Od.5.321: fut.
A -ῠνῶ X.Ap.9: aor. ἐβάρῡνα Plu.2.127c, etc.:—Pass., pres., Il.19.165, etc.: fut. βαρυνθήσομαι S.Fr.697, Plb.5.94.9, LXXSi.3.26: aor. ἐβαρύνθην Il.20.480, etc.: pf. βεβάρυμμαι Hp.Ep.17, Arist.Phgn. (v. infr.), LXX Na.2.9 (10): (βαρύς):—weigh down, oppress, depress, εἵματα γάρ ῥ' ἐβάρυνε Od.5.321; βάρυνε δέ μιν δόρυ μακρὸν ἑλκόμενον Il.5.664, etc.; ἤν σε βαρύνῃ δίψος Epigr. ap. Sotion p.39 W.:—Pass., λάθρῃ γυῖα βαρύνεται he is heavy, i. e. weary, in limb, Il.19.165; χεῖρα βαρυνθείς disabled in hand, 20.480; βεβαρύνθαι to be oppressed by surfeit, etc., Arist.Phgn.810b22, cf. HA582b8, Ph.1.38; ὑπὸ κόπου D.H.1.39; βαρύνεσθαι τὴν γαστέρα to be pregnant, Luc.Merc.Cond.34, cf. X.Mem. 2.2.5; τόκοις E.IT1228; β. alone, Nonn.D.26.270; βαρύνεταί τινι τὸ σκέλος Ar.Ach.220, cf. Pl.Phd.117e; ὄμμα β., of one dying, E. Alc.385; βαρυνόμεν' ἔνθα καὶ ἔνθα ἐκ παθέων Timo 9; also ὃ αὐταῖς ἐβαρύνθη weighed upon them, Plot.4.3.15. 2 metaph., oppress, weary, ἀστῶν ἀκοὰ κρύφιον θυμὸν β. Pi.P.1.84; τοὺς δικαστάς X.Ap.9; of cold, Arist.Somn.Vig.456b26; make more grievous, ἀνίαν Ph.2.425:— Pass., to be oppressed, distressed, Simon,184.5, Pi.N.7.43, S.El.820, Th.8.1; πήμασιν by calamities, A.Ag.836, cf. 189(lyr.); χόλῳ S.Aj. 41; κακῇ ὀσμῇ Id.Ph.890; ὀσμῆς Id.Fr.697; ξυντυχίᾳ Cratin.166; διά τι Th.5.7; ὑπό τινων Nic.Dam.p.38 D.; ἐβαρύνθη ἡ καρδία was made stubborn, was hardened, LXXEx.8.15(11), al.; also c.acc., τὰ λυπηρὰ τῆς τύχης D.H.4.14; γῆρας J.BJ1.32.2, cf. Plu. Cor.31, D.Chr.43.6; τινά Id.40.1, Plu.Thes.32, POxy.298.26(i A.D.); τὸν πλοῦτον to be overloaded with, Eun.Hist.p.248D. II mark with the grave accent, Hdn.Gr.1.18, A.D.Synt.120.4,Ath.2.52f.—βαρύνω 1 is replaced by βαρέω in later Greek.
German (Pape)
[Seite 434] beschweren, belasten, Od. 5, 321; gew. übertr., belästigen, plagen, βάρυνε δέ μιν δόρυ Il. 5, 664; vgl. 11, 584; ἀστῶν ἀκοὰ θυμὸν βαρύνει Pind. P. 1, 83; δίψος βαρύνει σε Ep. ad. 198 (App. 100). Prosa, Plat. Phaedr. 247 b; τοὺς δικαστάς Xen. Apol. 9. Viel häufiger pass., beschwert werden, βαρύνεται γυῖα, er wird schwer, kraftlos an den Gliedern, Il. 19, 165; βαρυνθεὶς χεῖρα, an der Hand gelähmt, 20, 480; γοῦνα βαρυνθείς Ap. Rh. 2, 202; γυῖα Ep. ad. 272 (Plan. 265); Prosa, τὰ σκέλη Plat. Phaed. 107 e; τὴν κεφαλήν Charm. 155 d; τὸ σκέλος βαρύνεται Ar. Ach. 214; ὄμμα βαρύνεται, von Sterbenden, Eur. Alc. 385; τὴν γαστέρα, schwanger sein, Luc. Mere. cond. 34; νηδὺν Leon. Tar. 2 (VI, 202). Bes. belästigt, geplagt werden, πήμασι Aesch. Ag. 810; χόλῳ Soph. Ai. 40; ὀσμῇ Phil. 878; τόκοις Eur. I. T. 1228; συντυχίᾳ βαρυνόμενος Cratin. Prisc. VIII p. 181; ὑπὸ τῆς ἡλικίας Pol. 5, 5. Uebh. mißmüthig werden, καὶ χαλεπῶς φέρειν Thuc. 8, 1. 2, 16; Xen. Mem. 2, 1, 31; διά τι Thuc. 5, 7; τινί; auf Einen zürnen, Call. Del. 244; Plut. Num. 2; τινά od. τί, mit etwas unzufrieden sein, z. B. τυραννίδος πόλεμον Plut. Poplic. 2; öfter bei Sp. – Bei Gramm. = den Gravis setzen.
French (Bailly abrégé)
f. βαρυνῶ, ao. ἐβάρυνα, pf. inus.
Pass. f. βαρυνθήσομαι, ao. ἐβαρύνθην, pf. inus. en att.
1 rendre pesant, alourdir, acc. : βαρύνεσθαι τὴν χεῖρα IL avoir la main alourdie (par une blessure) ; fig. être accablé (de douleur, de maux, etc.);
2 fig. fatiguer, importuner, accabler acc. ; Pass. être fatigué ou mécontent διά τι, τινι, τι de qch, supporter qch avec peine ; τινα supporter qqn avec peine.
Étymologie: βαρύς.
English (Autenrieth)
ipf. or aor. 1 (ἐ）βάρῦνε, pass. aor. part. βαρυνθείς, perf. 2 βεβαρηὠς: weigh down, oppress by weight; εἵματα γάρ ἐβάρῦνε, while swimming, Od. 5.321 ; κάρη πήληκι βαρυνθέν, Il. 8.388; mid., οἴνῳ βεβαρηότες, ‘drunken,’ Od. 3.139, Od. 19.122.
English (Slater)
βᾰρῡνω
1 lie heavy upon, grieve ἀστῶν δ' ἀκοὰ κρύφιον θυμὸν βαρύνει (P. 1.84) βάρυνθεν δὲ περισσὰ Δελφοὶ ξεναγέται (N. 7.43)
Spanish (DGE)
(βᾰρύνω)
• Prosodia: [-ῠ-]
• Morfología: [pas. aor. ind. 3a plu. βάρυνθεν Pi.N.7.43, Hsch.β 256]
A tr.
I 1en v. act. c. ac. de pers. oprimir, entorpecer, estorbar βάρυνε δέ μιν δόρυ μακρόν pero le estorbaba la larga lanza a Sarpedón herido Il.5.664, εἵματα γὰρ ῥ' ἐβάρυνε estorbaban los vestidos a Ulises náufrago Od.5.321, cf. Hsch.
•c. otros tipos de ac. hacer pesar, sobrecargar νεφέλας δ' ὕδωρ βαρύνει Anacr.7.3
•del vino o los alimentos producir pesadez ὁ γλυκάζων δ' οἶνος οὐ βαρύνει τὴν κεφαλήν Ath.2.45e, cf. Arist.Somn.Vig.456b26
•endurecer τὴν καρδίαν LXX Ex.8.28.
2 de una herencia gravar en v. pas. τὸ τέταρτον τῆς ... οὐσίας, ἂν γέ πῃ βαρύνηται D.C.48.33.5.
II 1fig. en v. act. oprimir, apesadumbrar, sobrecargar c. ac. de pers. ὠ[δ] ῖνες a Leto, Simon.14.32, τοὺς δικαστάς X.Ap.9, τὸ μεσημβρινὸν ἤν σε βαρύνῃ δίψος epigr. en Par.Flor.24, cf. Pythag.Ep.7.2, cf. ἀστῶν δ' ἀκοὰ κρύφιον θυμὸν βαρύνει μάλιστ' ἐσλοῖσιν ἐπ' ἀλλοτρίοις oír hablar de méritos ajenos provoca en el fuero interno de las gentes la mayor pesadumbre Pi.P.1.84, c. ac. de abstr. βαρῦναι τὴν ἀνίαν ... ἥτις ἐκ τοῦ στέρεσθαι κατὰ τὸν ἀναγκαῖον ἕπεται sobrecargar la aflicción que trae emparejada el hecho de verse privado de lo imprescindible Ph.2.425.
2 en v. med. sufrir o llevar mal, soportar difícilmente c. ac. int. Ἀστερίῃ δ' οὐδέν τι βαρύνομαι no me irrito contra Asteria Call.Del.244, ἵνα ... τὰ λυπηρὰ τῆς τύχης ἧττον βαρύνωνται para que les pesen menos las penalidades de su suerte D.H.4.14, γῆρας I.BI 1.624, δύναμιν αὐτοῦ Plu.Cor.31, τὴν ἐπιδημίαν D.Chr.43.6, τὸ σκήνωμα τῆς ψυχῆς Sext.Sent.320, cf. 337, tb. c. compl. de pers. Θησέα Plu.Thes.32, cf. POxy.298.26 (I d.C.).
B intr. en v. med.-pas.
1 c. suj. de miembros o partes del cuerpo pesar βαρύνεται γυῖα pesan los miembros, Il.19.165, cf. Ibyc.(?) en ZPE 57.1984.27, AP 16.265, βαρύνεται ὄμμα E.Alc.385, βαρύνεται τὸ σκέλος Ar.Ach.220, cf. Pl.Phd.117d, γοῦνα A.R.2.202, τὰ πτερὰ καὶ τὰ μέλη (κολοιῶν) ... βαρύνονται D.P.Au.3.19, tb. de pers. c. ac. de rel. ὁ δέ μιν μένε χεῖρα βαρυνθείς él le esperó con el brazo entorpecido por una herida Il.20.480, τὸν πλοῦτον ὁ τραγωδὸς ἐβαρύνετο Eun.Hist.48.1, de anim. οἳ (ὄρνιθες) πολλὰ ἐκ γῆς λαβόντες καὶ βαρυνθέντες ὑψοῦ πτῆναι ἀδυνατοῦσι Plot.5.9.1, de abstr. (ψυχαί) Plot.4.3.15.
2 sufrir, estar apesadumbrado c. suj. de pers. en sent. físico c. dat. κακῇ ὀσμῇ S.Ph.890, c. gen. ὀσμῆς S.Fr.697, en sent. fig. c. dat. πήμασιν A.A.836, ἀπλοίᾳ A.A.188, χόλῳ S.Ai.41, ξυντυχίαισι Cratin.171.5, πόνοις LXX Si.3.27, c. prep. διὰ τὸ ἐν τῷ αὐτῷ καθημένους βαρύνεσθαι Th.5.7, ἐκ παθέων Timo SHell.783.3, ὑπὸ κόπου D.H.1.39, ὑπὸ τῶν φυλάκων Nic.Dam.52, cf. PTeb.23.5 (II a.C.), abs. βάρυνθεν περισσὰ Δελφοὶ ξεναγέται hondísimo pesar sintieron los hospitalarios delfios Pi.l.c., κἀγὼ βαρυνθεὶς τὴν μὲν οὖσαν ἡμέραν μόλις κατέσχον yo, dolido, apenas me contuve aquel día S.OT 781, στερόμενοι καὶ ἰδίᾳ ἕκαστος καὶ ἡ πόλις ... ἐβαρύνοντο Th.8.1, μόλις ... τὴν κεφαλὴν ἐπαίρει βαρυνόμενος καὶ καθελκόμενος Ph.1.38, cf. Simon.126D., S.El.820, Plb.3.10.3.
3 estar, encontrarse pesado διὰ τὰς τῶν σιτίων πληρώσεις ἢ ἐνδείας a consecuencia de malas digestiones, Arist.Phgn.810b22.
4 de una mujer estar grávida, embarazada τόκοις βαρύνεται E.IT 1228, βαρυνομένη τε καὶ κινδυνεύουσα περὶ τοῦ βίου X.Mem.2.2.5, cf. Nonn.D.26.270, tb. c. ac. de rel. βαρύνεσθαι τὴν γαστέρα Luc.Merc.Cond.34.
5 pronunciar con acento grave A.D.Synt.120.4, Hdn.Gr.1.18, tb. en v. act., Ath.2.52f.