Πίσα

English (LSJ)

or Πίση, Doric Πίσα, ης, ἡ, a fountain at Olympia (Str. 8.3.31), which gave a name to Olympia itself, Stesich. 90, Pi. O. 1.18, Hdt. 2.7, etc.; Adv. Πίσηθεν AP 7.390 (Antip. Thessalian); Πισαῖοι, οἱ, the people of Pisa, DS. 15.82; Adj. Πισαῖος, α, ον, Nic. Fr. 74.5, AP 6.350 (Crin.), etc.; — also Πισάτης, ου, ὁ, Pi. O. 9.68; fem. Πισᾶτις, -ιδος, ἐλαία ib. 4.13; ἡ Πισᾶτις (sc. γῆ) Str. 8.3.3; also ἡ Πισαία Paus. 5.1.6, etc. Pisa in Etruria, Plb. 2.16.2, etc.; elsewhere in plural Πίσαι, αἱ, Id. 2.27.1, etc. [Πῐσα in Pi., in other Poets Πῑσα.]

English (Slater)

Πῐσᾱ (-α, -ας, -ᾳ.) a city of Elis on the Alpheos near Olympia, and so
   a Olympia. Πίσας τε καὶ Φερενίκου χάρις (O. 1.18) Πίσα μὲν Διός (O. 2.3) ἅ τε Πίσα με γεγωνεῖν (O. 3.9) βωμῷ μαντείῳ ταμίας Διὸς ἐν Πίσᾳ (O. 6.5) ἀλλ' ὦ Πίσας εὔδενδρον ἐπ Ἀλφεῷ ἄλσος (O. 8.9) ἐγκώμιον τεθμόν, τὸν ἄγει πεδίων ἐκ Πίσας (O. 13.29) κόλποις παρ' εὐδόξοις Πίσας (O. 14.23) ὕπατον δ' ἔσχεν Πίσα Ἡρακλέος τεθμόν (N. 10.32) χαίταν στεφάνοις ἐκόσμηθεν ἔν τε Πίσᾳ Παρθ. 2. 49.
   b strictly, the city itself. ὁ δ' ἄῤ ἐν Πίσᾷ ἔλσαις ὅλον τε στρατὸν λᾴαν τε πᾶσαν Διὸς ἄλκιμος υἱός (O. 10.43)

Greek Monolingual

η / Πῖσα, -ης, και Πίση, δωρ. τ. Πίσα, ΝΑ
αρχ.
1. πόλη της Ηλείας, πρωτεύουσα της Πισάτιδος, όπου κατά τους μυθικούς χρόνους βασίλευε ο Οινόμαος και η οποία όφειλε το όνομά της είτε στον ήρωα Πίσο, γιο του Περιήρους και εγγονό του Αιόλου, είτε στη γειτονική της πηγή Πίσα
2. πόλη της Ετρουρίας, στη βόρεια όχθη του ποταμού Άρνου η οποία ιδρύθηκε είτε από Έλληνες Πισάτες, αποίκους από την ομώνυμης πόλη της Πελοποννήσου, είτε από Ετρούσκους, είτε από Λίγυρες.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ βλ. λ. πῖσος].

Wikipedia EL

Η Πίσα ήταν πόλη-κράτος της αρχαίας Ηλείας.

Η Πίσα βρισκόταν μόλις 4 χιλιόμετρα από την Ολυμπία, πήρε το όνομα του ιδρυτή της Πίσου, ο οποίος ήταν γιος του Περιήρους και εγγονός του Αιόλου ή κατά τον Στράβωνα από την ομώνυμη πηγή. Γνώρισε μεγάλη ακμή στη μυκηναϊκή εποχή και στο κράτος της ανήκε και η Ολυμπία ενώ είχε δικούς της βασιλιάδες. Την εποχή εκείνη η Ηλεία ήταν χωρισμένη σε δύο βασίλεια, των Επειών με έδρα την Ήλιδα και των Νηλείδων με έδρα την Πίσα. Τα δύο κράτη βρέθηκαν πολλές φορές σε αντιπαράθεση για τον έλεγχο των Ολυμπιακών αγώνων, η Πίσα είχε αρχικά την ευθύνη των αγώνων αλλά αυτό το προνόμιο το πήραν οι Ηλείοι έπειτα από μακροχρόνιο πόλεμο που κράτησε από το 588 π.χ. μέχρι το 580 που κατέλαβαν την Πίσα. Το 464 οι Ηλείοι κατέλαβαν και ισοπέδωσαν την πόλη.

Όταν ο Ηρακλής καθάρισε τους στάβλους του Αυγεία και αυτός αρνήθηκε να τον πληρώσει, κατέλαβε όλη την Ηλεία εκτός από την Πίσα και την σύμμαχο της Πύλο. Τον εμπόδισε ένας χρησμός της Πυθίας.. Όταν ο Όξυλος θέλησε να ενώσει την Ηλεία σε ένα κράτος και το εφάρμοσε, πολλοί Πισάτες αρνήθηκαν και έφυγαν στην Ήπειρο δημιουργώντας εκεί νέες πόλεις, όπως οι Ελάτεια, Πανδοσία και Βουχέτιο. Αποικία της Πίσας ήταν η Ιταλική πόλη Πίζα.

Σύμφωνα με την μυθολογία οι Πισάτες διοργάνωσαν τους πρώτους αγώνες, όταν ο Πέλοπας νίκησε σε αρματοδρομία τον βασιλιά της Οινόμαο και έλαβε ως έπαθλο την κόρη του Ιπποδάμεια. Επίνειο λιμάνι της ήταν η Φειά.

Wikipedia EN

Pisa (Ancient Greek: Πῖσα) is a modern village situated 2.15 kilometres (1.34 mi) to the east of Olympia, Greece. Currently it is not politically independent but is a neighborhood of the village of Archea Olympia, the capital of the Municipality of Ancient Olympia, of which it is a municipal unit, Ancient Olympia, since 2011. Municipality (deme), municipal unit, village, and ancient site, all telescope at the same location under the same Greek name, archaia Olympia, although different English translations provide some diversity at the different levels. They are all in the regional unit of Elis, located on the northwest side of the geographic (not political) feature of the Peloponnesus

Modern Pisa is the putative location of ancient Pisa. Greek history tells of a contention between Olympia, Pisa, and Elis, a village of ancient Elis, for supremacy of the region and management of the sacred precinct. The existence of an ancient district called Pisatis (ἡ Πισᾶτις), which included 8 villages over half of modern Elis, is indicated by many ancient authors. Such a political unit is certain for the 4th century BC. The tradition of an earlier unit is not an unreasonable one. Eventually Olympia was victorious in the contention and Pisa became part of Olympia rather than vice versa.