View source for μάταιος

{{LSJ1
|Full diacritics=μᾰ́ταιος
|Medium diacritics=μάταιος
|Low diacritics=μάταιος
|Capitals=ΜΑΤΑΙΟΣ
|Transliteration A=mátaios
|Transliteration B=mataios
|Transliteration C=mataios
|Beta Code=ma/taios
|Definition=[μᾰ], α, ον</b> <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>331</span>, <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>442</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ag.</span>422</span> (lyr.), etc.; also ος, ον ib.<span class="bibl">1151</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ch.</span>82</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>337</span> (all lyr.), <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>780</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>628</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span> 231b</span>, <span class="bibl">D.1.18</span>: ([[μάτη]]):—<span class="sense"><span class="bld">I</span> [[vain]], [[empty]], [[idle]]: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> of words, acts, etc., μάταια νομίζομεν <span class="bibl">Thgn.141</span>, cf. <span class="bibl">487</span>,<span class="bibl">492</span>, etc.; [[μάταιοι λόγοι]] = [[idle tales]] or [[idle words]], <span class="bibl">Hdt.7.10</span>. ή [[μάταια ἔπεα]] ib.''ΙΙ''; δόξαι φέρουσαι χάριν μ. <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>422</span> (lyr.); μάταια ὑλάγματα, ποιφύγματα, ib.<span class="bibl">1672</span>, <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>281</span>; ματαία [[εὐχή]] E.l.c.; μάταια βάζειν τινά Id.<span class="title">Hipp.</span>119; μ. τι δρᾶσαί τινα Id.<span class="title">Cyc.</span>662 (lyr.); μ. ἂν εἴη πόνος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>40d</span>; ματαία [[ἡδονή]] S.l.c.; δοξοσοφία Pl.<span class="title">Sph.</span> [[l.c.]]; [[ὄρεξις]] <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1094a21</span>; [[τὰ μάταια ἀναλώματα]] = [[useless expenses]], <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>58.20</span> (iii A.D.); but also, [[μάταιον ἔπος]] = [[a word of offence]], <span class="bibl">Hdt.3.120</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of persons, [[empty]], [[foolish]], ματαιότεροι νόον <span class="bibl">Thgn.1025</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.2.173</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>863</span>,<span class="bibl">888</span> (lyr.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>338</span>, <span class="bibl">Amips.9</span> (Sup.); [[φῦλον]] ματαιότατον <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.21</span>; [[worthless]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1339</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[rash]], [[irreverent]], [[profane]], freq. in A., ματαία [[γλῶσσα]] <span class="title">Pr.</span>l.c., <span class="bibl"><span class="title">Ag.</span>1662</span> (troch.); φρονήματα <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>438</span>; [[αὐτουργία]]ι μάταιαι, of [[matricide]] and the like, <span class="title">Eu.</span>l.c.; [[χαρὰ ματαία]] = [[mad merriment]], <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>442</span>; μ. ἀνοσίων τε κνωδάλων <span class="bibl"><span class="title">Supp.</span>762</span>; [[τὸ μὴ μάταιον]] = [[seriousness]], [[gravity]], ib.<span class="bibl">198</span>; [[ψαύειν]] ματαίαις χερσί <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span> 565</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Adv. [[ματαίως]] = [[idly]], [[without ground]], ib.<span class="bibl">940</span>, <span class="bibl">Emp.39.2</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>908.4</span>; [[ὀχλεῖν]] τοῖς ἀνθρώποις <span class="bibl">Aen.Tact.6.1</span>; [[ματαίως ἐρεῖν]] = [[speak to no purpose]], [[speak in vain]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ep.</span>331d</span>; ταλαιπωρῆσαι Polystr.<span class="bibl">p.31</span> W.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0100.png Seite 100]] att. oft 2 Endgn, [[eitel]], [[nichtig]], von Sachen, ohne Kraft u. Wirkung, auch leichtfertig; [[λόγος]], [[ἔπος]], Theogn.; Posse, Zote, Her. 3, 120. 6, 68. – Von Menschen, <b class="b2">eitel, thöricht, albern</b>, [[φῦλον]] ἐν ἀνθρώποισιν ματαιότατον, Pind. P. 3, 21; oft bei den Tragg. von Menschen u. Sachen, γλώσσῃ ματαίᾳ [[ζημία]] προστρίβεται, durch die thörichte, unbesonnene Zunge, Aesch. Prom. 329, wie Ag. 1647; χαρᾷ ματαίᾳ, Spt. 424; [[μάταιος]] ἐκ νυκτῶν [[φόβος]], Ch. 286; ματαίων ἀνοσίων τε κνωδάλων, Suppl. 743; ψαύει ματαίαις χερσίν, Soph. Tr. 562, er tastet mit frechen, frevelnden Händen an; ἆρ' ἂν ματαίου τῆσδ' ἂν ἡδονῆς τύχοις; O. C. 784; πότερον ἐγὼ [[μάταιος]], Trach. 860, bethört, wahnsinnig, wie κλύειν ἀνδρὸς ματαίου Ai. 1141; καὶ μανιώδεις κύνες, Xen. Mem. 4, 1, 9; [[ὅστις]] ἐμπόρῳ χρῆται τέχνῃ [[μάταιος]], Eur. Phoen. 962; λόγων ματαίων [[ἕνεκα]], Med. 450; [[frech]], καὶ [[παιγνιήμων]], Her. 2, 173; [[μάταιος]] ὃς γελοῖον ἄλλο τι ἡγεῖται ἢ τὸ κακόν, Plat. Rep. V, 452 d; [[μάταιος]] ἂν εἴη [[πόνος]], [[λόγος]], Tim. 40 d Legg. II, 654 e; ἡ [[μάταιος]] [[δοξοσοφία]], Soph. 231 b; ματαίας βουλήσεις, L. V, 742 c; ἡ [[στρατεία]] [[μάταιος]], Dem. 1, 17; Sp., μάταια αὐτοῖς ἦν καὶ ἄπρακτα τὰ δόρατα, Pol. 6, 25, 6. – Adv. ματαίως, ἐρεῖν, Plat. Ep. VII, 331 d. – Man vgl. das französische mat, unser [[matt]].
}}
{{bailly
|btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>1</b> [[vain]], [[sans valeur]];<br /><b>2</b> vain, sot, frivole, futile;<br /><b>3</b> qui se trompe, sans raison ; faux;<br /><b>4</b> vain, orgueilleux, insolent;<br /><b>5</b> impie.<br />'''Étymologie:''' [[μάτη]].
}}
{{elru
|elrutext='''μάταιος:''' и 2 (μᾰ)<br /><b class="num">1</b> [[пустой]], [[вздорный]], [[безрассудный]] ([[φόβος]], [[χαρά]] Aesch.; λόγοι Her., Eur.; [[πίστις]] NT): τὸ μὴ μάταιον Aesch. сосредоточенность, серьезность;<br /><b class="num">2</b> [[охваченный безумием]], [[безумный]] ([[ἀνήρ]] Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[напрасный]], [[бесполезный]], [[безуспешный]] ([[πόνος]] Plat.; ὑλάγματα Aesch.; [[στρατεία]] Dem.; δόρατα Polyb.);<br /><b class="num">4</b> [[оскорбительный]], [[обидный]] (ἔπη Her.);<br /><b class="num">5</b> [[дерзновенный]], [[заносчивый]] ([[γλῶσσα]], φρονήματα Aesch.; χεῖρες Soph.).
}}
{{ls
|lstext='''μάταιος''': -α, -ον, Αἰσχύλ. Πρ. 329, Θήβ. 442, Ἀγ. 421, κτλ.· [[ὡσαύτως]] ος, ον Αἰσχύλ. Ἀγ. 1151, Χο. 82, Εὐμ. 337, Σοφ. Ο. Κ. 780, Εὐρ. Ι. Τ. 628, Πλάτ. Σοφ. 231Β, Δημ. 14. 10· ([[μάτη]])· ― ὡς τὸ Λατ. vanus, Ι. [[μάταιος]], [[ἀνωφελής]], [[κενός]]· καὶ [[ταῦτα]], 1) ἐπὶ λόγων, πράξεων κττ., Θέογν. 141, 487, 492, Τραγ., κτλ.· μ. λόγοι, ἀνωφελεῖς, ἀπερίσκεπτοι λόγοι, Ἡρόδ. 7. 10, 7· μ. [[ἔπος]] 3. 120· μ. ἔπη 7. 11, κ. ἀλλ.· οὕτω, δόξαι φέρουσαι [[χάριν]] μ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 421· μ. ὑλάγματα [[αὐτόθι]] 1672, πρβλ. Θήβ. 280· μάταια βάζειν τινὰ Εὐρ. Ἱππ. 199· μ. τι δρᾶν τινα ὁ αὐτ. ἐν Κύκλ. 662· μ. ἂν εἴη [[πόνος]] Πλάτ. Τίμ. 40D· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], μ. [[ἔπος]], προσβλητικὸς [[λόγος]], Ἡρόδ. 3. 120. 2) ἐπὶ ἀνθρώπου, [[κενός]], [[ἀνόητος]], [[ἄφρων]], ματαιότεροι νόον Θέογν. 1025· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 2. 173, Πινδ. Π. 3. 37, Σοφ. Τρ. 863, 888, κτλ.· οὐδενὸς [[ἄξιος]], μωρὸς καὶ [[αὐθάδης]], ἄγοιτ’ ἂν μάταιον ἄνδρ’ ἐκποδὼν ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 1339. ΙΙ. παρ’ Αἰσχύλ., [[ἀπερίσκεπτος]], [[ὁρμητικός]], [[ἀσεβής]], [[βέβηλος]], μ. [[γλῶσσα]] Πρ. 329, Ἀγ. 1662· φρονήματα Θήβ. 438· αὐτουργίαι μ., ἐπὶ μητροκτονίας καὶ τῶν τοιούτων, Εὐμ. 336· χαρὰ μ., [[ἄφρων]] [[εὐθυμία]], Θήβ. 442· μ. ἀνοσίων τε κνωδάλων Ἱκέτ. 762· τὸ μὴ μάταιον, τὸ σοβαρόν, ἡ [[σπουδαιότης]], [[σοβαρότης]], [[αὐτόθι]] 198· ― οὕτω, ματαίαις χερσὶ ψαύειν Σοφ. Τρ. 565. ΙΙΙ. Ἐπίρρ. -ως, εἰκῇ, [[ἄνευ]] λόγου, [[αὐτόθι]] 940, Εὐρ. Ἀποσπ. 900.
}}
{{Slater
|sltr=<b>μᾰταιος</b> ineffectual ἔστι δὲ [[φῦλον]] ἐν ἀνθρώποισι ματαιότατον (P. 3.21) ματ[αί]ων δὲ [ ] ἑκὰς ἐόντων Ρα. 4. 34.
}}
{{StrongGR
|strgr=from the [[base]] of [[μάτην]]; [[empty]], i.e. ([[literally]]) [[profitless]], or ([[specially]]), an [[idol]]: [[vain]], [[vanity]].
}}
{{Thayer
|txtha=μάταια (μάταιον, [[also]] [[μάταιος]], μάταιον (WH s Appendix, p. 157; Winer's Grammar, § 11,1) (from [[μάτην]]), the Sept. for הֶבֶל, שָׁוְא, כָּזָב (a [[lie]]), etc.; as in [[secular]] authors (Latin canus) devoid of [[force]], [[truth]], [[success]], [[result]] (A. V. [[uniformly]] [[vain]]): [[universally]], ἡ [[θρησκεία]], [[useless]], to no [[purpose]], ἡ [[πίστις]], διαλογισμοί, ζητήσεις, [[ἀναστροφή]], τά μάταια, [[vain]] things, vanities, of heathen deities and [[their]] [[worship]] (הֶבֶל, הַהֶבֶל אַחֲרֵי יָלַך, πορεύεσθαι [[ὀπίσω]] [[τῶν]] ματαίων, הֲבָלִים, μάταια, εἴδωλα, Trench, Synonyms, § xlix.)
}}
{{grml
|mltxt=-η -ο, θηλ. και -α, (ΑM [[μάταιος]], -ον, θηλ. και -αία)<br />(για [[λόγια]] ή πράξεις) [[άσκοπος]], [[ανώφελος]], [[άχρηστος]], αυτός που δεν φέρνει [[αποτέλεσμα]], [[ατελεσφόρητος]] (α. «παῦσαι λέγων λόγους ματαίους», Η ρόδ.<br />β. «ἄνθρωποι δὲ [[μάταια]] νομίζομεν», <b>Θέογν.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (για πρόσωπα) [[ματαιόδοξος]]<br /><b>2.</b> (για [[λόγια]] ή πράγματα) [[χωρίς]] [[νόημα]], [[χωρίς]] [[περιεχόμενο]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[μάταιος]] [[κόσμος]]» — [[ψεύτικος]] [[κόσμος]], [[πρόσκαιρος]] [[κόσμος]]<br />β) «επί ματαίω» — [[μάταια]], του [[κάκου]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(για πρόσωπα) [[ανόητος]], [[άφρων]], [[μωρός]] («ἔστι δὲ φῡλον ἐν ἀνθρώποισι ματαιότατον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[ανάξιος]], [[μηδαμινός]], [[ασήμαντος]] («ἄγοιτ' ἂν μάταιον ἄνδρ' [[ἐκποδών]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ασεβής]], [[βέβηλος]], [[ανίερος]], [[ανόσιος]]<br /><b>3.</b> [[απερίσκεπτος]] («ὅτι γλώσσῃ ματαία [[ζημία]] προστρίβεται», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «χαρᾷ ματαίᾳ» — τρελή [[χαρά]], [[ευθυμία]], [[κέφι]], [[τέρψη]], [[φαιδρότητα]], [[διασκέδαση]]<br />β) «τὸ μὴ μάταιον» — η [[σοβαρότητα]], η [[βαρύτητα]], η [[σπουδαιότητα]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[ματαίως]] και [[μάταια]] (ΑM [[ματαίως]])<br />[[χωρίς]] λόγο, άσκοπα, [[χωρίς]] [[αποτέλεσμα]], ανώφελα, ατελεσφόρητα<br /><b>αρχ.</b><br />επιπόλαια, [[χωρίς]] [[βαρύτητα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>ματα</i>- ([[πρβλ]]. [[ματά]]-<i>ζω</i>) του [[μάτη]] «[[μάταιος]] [[κόπος]]» <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ιος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ματαιότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ματαιοσύνη]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[ματαιοπονώ]], [[ματαιοσπουδώ]], [[ματαιόφρων]] <b>αρχ.</b> [[ματαιοβαστάκτης]], [[ματαιόβουλος]], [[ματαιογέρων]], <i>μεταιοεργία</i>, [[ματαιοκόπος]], [[ματαιολόγος]], [[ματαιομοχθώ]], [[ματαιοποιός]], [[ματαιοπόνος]], [[ματαιοπώγων]], <i>μεταιοσυκοφαντία</i>, [[ματαιότεκνος]], [[ματαιότεχνος]], [[ματαιουργός]], [[ματαιόφημος]], <i>ματαιοφιλοτιμούμαι</i>, [[ματαιόφωνος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ματαιοκηρυξία]], [[ματαιοκοσμία]], [[ματαιοπραγώ]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[ματαιόσχολος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ματαιόδοξος]], [[ματαιόσπουδος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''μάταιος:''' [ᾰ], -α, -ον και -ος, -ον ([[μάτη]]),<br /><b class="num">I.</b> [[μάταιος]], [[κενός]], [[ανωφελής]], [[ασήμαντος]], [[επιπόλαιος]], σε Θέογν., Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">II.</b> [[απερίσκεπτος]], [[παράτολμος]], [[αναιδής]], [[βέβηλος]], [[ασεβής]], σε Αισχύλ.· <i>τὸ μὴ μάταιον</i>, [[σοβαρότητα]], [[βαρύτητα]], στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ. <i>-ως</i>, ανωφελώς, [[χωρίς]] [[υπόβαθρο]], σε Σοφ.
}}
{{etym
|etymtx=See also: s. [[μάτη]]
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[μάταιος]], η, ον [[μάτη]]<br /><b class="num">I.</b> [[vain]], [[empty]], [[idle]], [[trifling]], [[frivolous]], Theogn., Hdt., [[Attic]]<br /><b class="num">II.</b> [[thoughtless]], [[rash]], [[irreverent]], [[profane]], [[impious]], Aesch.; τὸ μὴ μάταιον [[seriousness]], [[gravity]], Aesch.<br /><b class="num">III.</b> adv. -ως, [[idly]], without [[ground]], Soph.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：m£taioj 馬台哦士<br />'''詞類次數'''：形容詞（6）<br />'''原文字根'''：空虛 相當於： （[[הֶבֶל]]&#x200E;）  （[[כָּזָב]]&#x200E;）  （[[שָׁוְא]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：虛妄的，無用的，閒散的，虛的，徒然，無價值的，愚昧的；源自（[[μάτην]]）=徒然）；而 （[[μάτην]]）出自（[[μασάομαι]] / [[μασσάομαι]]）=咬，試作）， （[[μασάομαι]] / [[μασσάομαι]]）又出自（[[μασάομαι]] / [[μασσάομαι]]）X*=處理）。參讀 （[[ματαιολογία]]）同源字<br />'''出現次數'''：總共（6）；徒（1）；林前（2）；多（1）；雅（1）；彼前（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 虛妄的（3） 林前3:20； 多3:9； 彼前1:18；<br />2） 是虛妄的（1） 雅1:26；<br />3） 徒然（1） 林前15:17；<br />4） 虛妄（1） 徒14:15
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[empty]], [[idle]], [[ineffectual]], [[useless]], [[vain]], [[empty vain]], [[of no effect]]
}}