περιρρηδής: Difference between revisions
πολλὰ δ' ἄναντα κάταντα πάραντά τε δόχμιά τ' ἦλθον → and ever upward, downward, sideward, and aslant they went
(32) |
(6) |
||
| Line 21: | Line 21: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ές, Α<br /><b>1.</b> αυτός που πέφτει, που ανατρέπεται απότομα [[γύρω]] σε [[κάτι]] ή [[πάνω]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> αυτός που πέφτει με [[ορμή]] [[μπροστά]] με το [[πρόσωπο]]<br /><b>3.</b> [[επικλινής]], [[κατηφορικός]] και από τις δύο πλευρές του<br /><b>4.</b> ύπτιος, υπτιασμένος<br /><b>5.</b> ([[κατά]] το Μέγα Ετυμολογικόν) «[[περιρραγής]], [[περιρρυής]]».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η [[μορφή]] της λ. [[περιρρηδής]] μάς επιτρέπει να τήν θεωρήσουμε σύνθ. από την [[πρόθεση]] [[περί]] και ένα αμάρτυρο ουδ. <i>ῥῆδος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>περι</i>-<i>σκελής</i> <span style="color: red;"><</span> [[σκέλος]], <i>περι</i>-<i>δεής</i><span style="color: red;"><</span> [[δέος]]). Το αμάρτυρο αυτό ουσ. συνδέεται πιθ. με την [[οικογένεια]] του επιθ. [[ῥαδινός]] «[[λεπτός]], [[ευκίνητος]], [[εύκαμπτος]]»]. | |mltxt=-ές, Α<br /><b>1.</b> αυτός που πέφτει, που ανατρέπεται απότομα [[γύρω]] σε [[κάτι]] ή [[πάνω]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> αυτός που πέφτει με [[ορμή]] [[μπροστά]] με το [[πρόσωπο]]<br /><b>3.</b> [[επικλινής]], [[κατηφορικός]] και από τις δύο πλευρές του<br /><b>4.</b> ύπτιος, υπτιασμένος<br /><b>5.</b> ([[κατά]] το Μέγα Ετυμολογικόν) «[[περιρραγής]], [[περιρρυής]]».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η [[μορφή]] της λ. [[περιρρηδής]] μάς επιτρέπει να τήν θεωρήσουμε σύνθ. από την [[πρόθεση]] [[περί]] και ένα αμάρτυρο ουδ. <i>ῥῆδος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>περι</i>-<i>σκελής</i> <span style="color: red;"><</span> [[σκέλος]], <i>περι</i>-<i>δεής</i><span style="color: red;"><</span> [[δέος]]). Το αμάρτυρο αυτό ουσ. συνδέεται πιθ. με την [[οικογένεια]] του επιθ. [[ῥαδινός]] «[[λεπτός]], [[ευκίνητος]], [[εύκαμπτος]]»]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''περιρρηδής:''' -ές, αυτός που πέφτει [[ανεστραμμένος]] γύρω από ή πάνω σ' ένα [[πράγμα]], με δοτ., <i>περιρρηδὴς τραπέζῃ</i>, σε Ομήρ. Οδ. (Η προέλ. του <i>-ρηδης</i> είναι αμφίβ.· πιθ. από [[ῥέω]]). | |||
}} | }} | ||
Revision as of 01:04, 31 December 2018
English (LSJ)
ές,
A sprawling, περιρρηδὴς δὲ τραπέζῃ κάππεσε he fell sprawling over the table, Od.22.84 ; περιρρηδὴς κεράεσσι pitching forward over them, A.R.1.431, cf. Orusin EM664.39. II falling away, or sloping on each side, Hp.Art. 16 ; of the body in bed, Id.Mul.2.158, Gal.18(1).420. (EMl.c. explains the word by περιρραγής, περιρρυής. Prob. cogn. with ῥαδινός, cf. βραδανίζω.)
Greek (Liddell-Scott)
περιρρηδής: -ές, ἐν Ὀδ. Χ. 84, π. δὲ τραπέζῃ κάππεσε, κατέπεσε περικλασθεὶς ἐπὶ τῆς τραπέζης [ἣν ἐκράτει πρὸ ἑαυτοῦ ὡς ἀσπίδα]· οὕτω, περιρρηδὴς κεράεσσι, «ἐπὶ πρόσωπον μεθ’ ὁρμῆς κατενεχθεὶς» (Σχόλ.), ἐπὶ σφαγέντος βοὸς πίπτοντος ἐμπρὸς ἐπὶ τῶν κεράτων του, Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 431, πρβλ. Ἐτυμολ. Μέγ. 664. 38. ΙΙ. περικεκλασμένος ἐφ’ ἑκάτερα, Ἱππ. περὶ Ἄρθρ. 792, πρβλ. 659. 50, Γαλην. 12. 328. (Οἱ παλαιοὶ Λεξικογράφοι ἀνέφεραν τὴν λέξιν ἢ εἰς τὸ ῥέω ἢ εἰς τὸ ῥήγνυμι, ― π.χ. παρὰ τῷ Μεγ. Ἐτυμολ. ἑρμηνεύεται περιρραγής, περιρρυής. Ὁ Κούρτ. θέλει νὰ σχετίσῃ τὴν κατάληξιν -ρήδης πρὸς τὴν √ΡΑΔ, ῥαδινός). ― Καθ’ Ἡσύχ.: «περιρρηδής· περικεκλασμένος. περιστροβηθείς. οἱ δὲ περιερριμμένος. ἢ ὑπτιασμένος»· κατὰ δὲ Σουΐδ.: «περιρρηδεῖς, οἱ ἐπὶ ὀχημάτων, ἢ ἐπικείμενοι ἢ ἐρριμμένοι», οὕτως ἑρμηνεύει καὶ ὁ Φώτ. ― Ἴδε Κόντου Φιλολογικὰς Παρατηρήσεις ἐν Ἀθηνᾶς τ. Θ΄, σ. 439.
French (Bailly abrégé)
ής, ές :
qui glisse ou tombe sur, τινι.
Étymologie: περί, R. Ῥαδ-, glisser.
English (Autenrieth)
ές: tumbling across; τραπέζῃ, Od. 22.84†.
Greek Monolingual
-ές, Α
1. αυτός που πέφτει, που ανατρέπεται απότομα γύρω σε κάτι ή πάνω σε κάτι
2. αυτός που πέφτει με ορμή μπροστά με το πρόσωπο
3. επικλινής, κατηφορικός και από τις δύο πλευρές του
4. ύπτιος, υπτιασμένος
5. (κατά το Μέγα Ετυμολογικόν) «περιρραγής, περιρρυής».
[ΕΤΥΜΟΛ. Η μορφή της λ. περιρρηδής μάς επιτρέπει να τήν θεωρήσουμε σύνθ. από την πρόθεση περί και ένα αμάρτυρο ουδ. ῥῆδος (πρβλ. περι-σκελής < σκέλος, περι-δεής< δέος). Το αμάρτυρο αυτό ουσ. συνδέεται πιθ. με την οικογένεια του επιθ. ῥαδινός «λεπτός, ευκίνητος, εύκαμπτος»].
Greek Monotonic
περιρρηδής: -ές, αυτός που πέφτει ανεστραμμένος γύρω από ή πάνω σ' ένα πράγμα, με δοτ., περιρρηδὴς τραπέζῃ, σε Ομήρ. Οδ. (Η προέλ. του -ρηδης είναι αμφίβ.· πιθ. από ῥέω).
